GỬI NGƯỜI PHỤ NỮ
Nếu trong đời có một nghìn đàn ông
Nhờ mối mai trước nhà em tập hợp
Hãy nhớ rằng trong một nghìn đàn ông
Có tên anh – Rasul Gamzatov.
Nếu từ lâu đã yêu em say đắm
Đứng trước nhà một trăm kẻ đàn ông
Trong số họ có một người trông ngóng
Người miền rừng có tên gọi: Rasul.
Nếu yêu em chỉ còn lại mười người
Đứng trong hàng nóng lòng như lửa đốt
Có một kẻ vừa buồn khổ, vừa vui
Đó là anh – Rasul Gamzatov.
Nếu yêu em tất cả còn chỉ một
Kẻ điên cuồng thề thốt mãi tình chung
Thì kẻ đó từ đỉnh cao chót vót
Người miền rừng có tên gọi: Rasul.
Còn nếu như em cô đơn buồn khổ
Không còn ai yêu nữa buổi hoàng hôn
Thì nghĩa là chốn cao nguyên đất đỏ
Trên núi cao Gamzatov không còn.
BA NGƯỜI PHỤ NỮ
Ngày tôi đi có ba người đưa tiễn
Cô thứ nhất đứng tựa gốc ngô đồng
Gọi với theo, đầu cô không cúi xuống:
"Anh sẽ quên em, nên em chẳng bận lòng".
Cô thứ hai đứng bên cửa hiên nhà
Ôm trong tay một bình trà to nặng
Gọi theo tôi "Anh mau trở về nghe!"
Cô thứ ba chỉ thở dài im lặng.
Cô thứ nhất, sau ngọn đồi thứ nhất
Đã ánh bạc lên dưới áng mây hồng
Cô thứ hai cũng chẳng hề chật vật
Tôi quên ngay khi xe chạy qua truông.
Rồi tôi đi qua muôn nẻo đường xa
Thời gian trôi như cầm roi thúc giục
Nhưng lòng tôi chẳng thể nào quên được
Trong ba người – người con gái thứ! ba.
Một ngày kia tôi về lại núi rừng
Cô thứ nhất chờ trong cơn giận dữ.
Cô thứ hai vẫn tốt bụng, dễ thương
Ra đón tôi với bình trà to bự.
Cô thứ ba, dù chẳng ra chào đón
Tôi chẳng thể quên sau chuyến đi xa
Rồi cứ đến từng đêm trong giấc mộng
Trong ba người – người con gái thứ ba.
ĐIỀU GÌ ĐẾN SẼ ĐẾN
Có ba khát khao cháy bỏng trong hồn
Nối tiếp nhau, đan xen nhau, hoà quyện..
Thêm một người phụ nữ sẽ ôm hôn
Rồi sau đấy – điều gì đến, sẽ đến.
Bên bàn viết sấy khô một chiếc sừng*
Riêng điều này thì ông trời không cấm
Và sẽ viết thêm một bài thơ tình
Rồi sau đấy – điều gì đến, sẽ đến.
Người phụ nữ đã ôm, nhưng mà chẳng
Giống như người phụ nữ ở trong mơ
Giọt rượu nồng giờ bỗng chua như dấm
Và lời thơ chẳng còn đượm như xưa.
Có ai đấy đưa ra lời đồn đại
Đang bay đi khắp muôn nẻo núi rừng
Rằng nhiệt tình trong tôi không còn cháy
Và ngựa hồng đã khập khiễng đôi chân.
Không để cho ai có thể coi thường
Dẫu thiên hạ lúc này đang biết tiếng.
Thêm một người phụ nữ sẽ không ôm
Rồi sau đấy – điều gì đến, cứ đến.
Lúc này tôi không sấy khô chiếc sừng
Từng lời nói cần đắn đo, suy nghĩ
Lúc này đây, mũi tên nhỏ của mình
Tôi không bắt phải rơi vào điểm chỉ.
Những ngôi sao tôi thắp ở trong đầu
Để thời gian không làm thơ nguội lạnh
Và các bạn hẳn ngạc nhiên: "Ôi dào!"
Rồi sau đấy – điều gì đến, cứ đ�! �n.
! ————-
*Sấy khô một chiếc sừng: uống hết một sừng rượu.
TÌNH SỐNG MÃI
Anh bây giờ lại yêu em say mê…
Chỉ nói dối – chẳng làm gì có chuyện?
Thế nhưng mỗi lần anh đến Paris
Lại thấy Paris thần tiên, kiều diễm.
Ta cứ sống trên đời không để ý
Mùa xuân đi – lời nói một lần đầu
Em bỗng thấy buổi chiều nay trẻ thế
Và dễ thương như câu chuyện không đâu.
Lần đầu tiên anh viết một bài thơ
Mặc dù thơ từ lâu anh đã viết
Và dù cho xúc động vẫn có thừa
Anh chỉ nhớ một bài thơ duy nhất.
Vẫn thế thôi, tình yêu vẫn chân thành
Niềm say mê trong anh hồi sinh lại
Em là bài thơ đầu tiên của anh
Là tình yêu đầu tiên, tình sống mãi.
Trích từ tập thơ:
XÉT XỬ ANH THEO BỘ LUẬT CỦA TINH YÊU
NGHĨ VỀ NGHỀ THƠ
Nghề làm thơ và sáng tạo ra thơ
Nghề như thế trên đời không hề có.
Thế có gì? Đồi núi ở dằng xa
Có ngày đêm, tuyết rơi và mưa đổ.
Có chuyển động, đứng yên nơi trần thế
Có kỷ niệm ngày xa – nước mắt, nụ cười
Có sự chết đi và sinh ra thay thế
Có sắc sắc không không, có chân lý cuộc đời
Và có phút giây trong cuộc đời người
Sẽ đọng lại thành dấu tích muôn thưở.
Để cho ai, thế giới và cảm giác
Chỉ có thơ ca – người thi sĩ cuộc đời
Nhưng câu hỏi: làm sao thơ viết được?
Thì tự tôi đi kiếm câu trả lời.
TÌNH Ở MÃI TRONG THƠ
Cứ ngỡ rằng từ nay những dòng thơ
Chỉ về tình yêu thì tôi mới viết
Những bài khác tôi sẽ đem xé hết
Rồi đem vứt vào bếp đốt thành tro.
Con đường tôi vẫn chạy từ núi đồi
Ai biết được còn bao nhiêu ngày nữa?!
Đời có một nhưng nếu có nhiều đời
Thì tình tôi vẫn đủ cho tất cả.
Dù ở đâu, dù điều gì đã xảy
Chỉ mong sao tình ở mãi trong thơ
Giờ phía trước thời gian đâu còn mấy
Để đi viết về những chuyện vẫn vơ.
Hãy nhanh tay đóng đầy vựa lúa vàng
Thu đang qua và đông đã sắp sang.
HỒI SINH
Anh nhận thấy một điều: đây là lúc
Anh và em, cả hai đứa hồi sinh
Từ những câu chuyện cổ, nơi nhân vật
Người yêu nhau không khỏi chết vì tình.
Tình yêu tr�! ��i hết mình, giăng tấm lưới
Kẻ đang yêu bị đốt bởi lửa tình.
Thiên nga yêu lâu ngày không sống nổi
Chỉ quạ khoang sống tới ba trăm năm.
Trời không cho thiên nga sống đến già
Nhưng vẫn yêu cuộc đời mình ngắn ngủi
Hát vang ở đời khúc hát thiên nga
So với quạ vẫn hạnh phúc gấp bội.
Dù sống đến ba trăm năm già cỗi
Nhưng cuộc đời le lói tựa bóng ma.
MỘT CÂU THƠ DUY NHẤT
Cây đèn nhỏ trên bàn hắt bóng rủ
Lúc này đây anh thức chỉ một mình
Anh nghiêng xuống trên người em đang ngủ
Khẽ thốt lên câu nói: "Anh yêu em".
Đời đã ngọt ngào mà cũng đắng cay hơn
Nhưng già hơn anh tìm ra mình vậy
Nên bây giờ anh sẽ nói thường xuyên
"Anh yêu em" sẽ nhắc đi, nhắc lại.
Cũng đôi khi anh thấy mình không đúng
Nhưng dù sao anh muốn nói cùng em
Đừng nghĩ rằng anh là người vô dụng
Để nói lời gian dối: "Anh yêu em!"
Một câu thơ duy nhất và chân chính
Là câu thơ chỉ có "Anh yêu em".
NGÀY SINH NHẬT CỦA EM
Ngày sinh nhật của em bây giờ lại
Sinh ra điều băn khoăn mãi không thôi:
Chẳng lẽ trái đất đã từng tồn tại
Trước ngày em sinh ra ở trên đời?
Sắc đẹp ai, làm đau khổ Puskin
Viết bài thơ về phút giây huyền diệu?
Với tên ai trong trận đánh Sa-min*
Tuốt gươm ra và lao vào chiến đấu?
Anh không bỏ một điều anh tin tưởng:
Thế gian không người từ thưở tạo nên
Rằng trước em trái đất này hoang vắng
Tính niên đại, chính vì bởi thế nên
Anh đi tính từ ngày sinh của em
Chứ không phải từ ngày sinh của Chúa.
————
*Sa-min: anh hùng của các dân tộc Kapkage.
CHIẾC HÒM KỲ DIỆU
Chiếc hòm kia được thả xuống từ trời
Chiếc hòm giấu của tình yêu, báu vật
Hãy nhận tốt lành, hạnh phúc cho người
Thánh A-la thả về trên mặt đất.!
Chiếc hòm kia rất đặc biệt, diệu kỳ
Của trong hòm như nước trong giếng mạch
Càng múc nhiều, càng hay lấy cho đi
Thì báu vật trong hòm càng đầy ắp.
Anh chỉ thương cho những người hà tiện
Những kẻ đáng thương, bất hạnh trên đời
Không nhìn thấy chiếc hòm kia thầm kín
Hoặc là không biết được nó tuyệt vời.
Còn với em anh người khôn ngoan nhất
Trao hết mình nên hòm anh đầy ắp.
HÃY XÍCH LẠI GẦN ANH
Người ta đang đưa tin trên đài, chờ đấy
Giữa trời xanh bom đạn nổ đì đùng
Ai đấy chết, nước mắt ai đang chảy
Sợ lắm thôi, hãy ép chặt vào anh.
Em yêu ơi, hãy nghe kìa, hãy nhìn
Người ta phóng lên mặt trăng tên lửa
Ơ đâu đó đang phân chia nguyên tử
Sợ lắm thôi, hãy ép chặt vào anh.
Chẳng biết điều gì chờ ta phía trước
Nên hai ta cứ mua vé cho mình
Lên sao hoả, mặt trăng, đi cùng trời, cuối đất
Còn bây giờ hãy xích lại gần anh.
Trời thì lạnh mà em mặc phong phanh
Anh sợ lắm, hãy sát gần đây nữa.
HAI NỬA BUỒN VUI
Con tàu ta từ xứ sở xa xăm
Đưa ta đi tàu lắc lư trên sóng
Con tàu biển như lưỡi dao cắt kính
Xẻ một đường trên biển Thái bình dương.
ở một bên, nơi mặt trời vui vẻ
Nước reo vang, tổ chức một trò chơi
Những ngọn sóng nô đùa như con trẻ
Nhảy múa như trong đêm tiệc khách mời.
Còn một bên kia chìm trong bóng tối
Sóng rì rầm tiếng rên rỉ lâm ly
Có lẽ vì sóng kia ghen! tỵ v�! �i
Những bạn bè đang ở phía bên kia.
Con tàu đi, và cứ thế, mỗi ngày
Vũ trụ tôi chia hai nửa buồn vui.
KẺ LÀM ĐIỀU XÚC PHẠM
Ở đâu người hay xúc phạm đến em
Để anh tìm cho hắn ta một trận.
Nhưng oái oăm – người bảo vệ cho em
Lại là kẻ đã làm điều xúc phạm.
Hai con người trong anh đã nhiều năm
Sống bên nhau nhưng láng giềng xấu hổ
Và để cho em thoát khỏi hoạ căn
Anh phải đánh nhau với mình quyết tử.
Còn em lấy chiếc khăn trên vai mình
Rồi hãy làm một điều theo phong tục
Vứt xuống chân anh và nhớ lặng thinh
Để hai người sẽ trở nên thân thiết
Hoặc là em tự tay mình hãy giết
Người bất kỳ – kẻ ấy hoặc là anh.
NHƯ NGƯỜI CÓ LỖI
Anh đã muốn làm một kẻ tha hương
Đã định mua vé tàu về miền vắng
Cho em hiểu: với anh chẳng thiên đường
Nhưng thiếu anh cuộc đời càng đau đớn.
Anh đã định đi thật nhanh, vội vã
Về miền xa, xa tít nẻo mù khơi
Để một mình em nước mắt giàn giụa
Em bơ vơ đi kiếm ở trên đời.
Anh định đi về miền vắng thật xa
Cho em hiểu rằng khổ đau, mất mát
Nhưng bỗng nhiên phút chốc chợt nhận ra:
Anh ở nhà còn em đi đâu thật.
Thế là quên mọi điều ngay lập tức
Anh như người có lỗi chạy tìm em.
ANH ĐÃ THỀ??
Anh đã thề sẽ quên em mãi mãi
Đốt say mê thành tro bụi thì thôi
Ngay lập tức khi tuyết vừa tan chảy
Ngay vừa khi hoa tím nở trên đồi!
Anh đã thề ! chia
Và như thế xa em cùng một lúc
Đã nhủ lòng sẽ tìm chốn mênh mông
Con tim này sẽ yêu và hạnh phúc.
Nhưng vừa khi tuyết bắt đầu tan chảy
Cũng vừa khi hoa tím nở trên đồi
Anh mới biết chỉ xa em mãi mãi
Nếu đốt mình thành tro bụi mà thôi!
Biết bao lần anh đã tự dối mình
Nhưng chưa một lần anh nói dối em.
TÌNH YÊU LÀ KHÓI LỬA
Trên thao trường – dù không phải chiến trường
Nhưng xe tăng vẫn bò rung mặt đất
Và dù cho khói lửa chẳng rõ ràng
Thì tiếng nổ vẫn rền vang như thật.
Ai đấy cho rằng tình yêu giống với
Một trò chơi, nơi chỉ có thành công
Pháo đài con tim chỉ dùng lời nói
Rồi bao vây, bắt buộc phải đầu hàng.
Còn với tôi tình yêu là khói lửa
Tôi xông lên nhưng thất bại, đắng cay
Chẳng thao trường mà chiến trường thật sự
Không nghỉ ngơi và chẳng có ai thay.
Có lẽ vì tôi chỉ người lính bình thường
Nên bị thương nhiều mà ít được huân chương.
TÌNH YÊU LÀ PHẦN THƯỞNG
Đất nước khen tặng những người con của mình
Vì thành tích lao động và chiến đấu
Lúc này đây những quyết định ngợi khen
Không đủ chỗ để đăng trên mặt báo.
Anh vẫn mong cho đất nước một điều
Đem khen thưởng tình yêu, lòng chung thủy
Để trên ngực của những người đang yêu
Sẽ lấp lánh những huân chương danh dự.
Nhưng huân chương không có để cho tình
Các luật gia đâu rồi, sao im lặng.
Hãy tra! o huân c! hương chung thủy cho anh
Và tặng cho em huân chương Chiến Thắng.
Nhưng tình yêu chẳng cần ai khen tặng
Bởi tình yêu tự thân là phần thưởng.
LỜI VAN XIN LẦN CUỐI
Cứ mỗi ngày đời một chút ngắn thêm
Người chủ nợ của ta không chợp mắt
Mang trong chiếc hòm lần lượt ngày đêm
Vì tất cả đều bắt ta nộp phạt.
Dù viết hay ngắm trời xanh tuyệt đẹp
Tính hết trơn, thật keo kiệt quá chừng
Đời – dòng sông, trên dòng sông chảy xiết
Những chiếc cầu đang bị đốt sau lưng.
Tôi van xin người cho vay dữ dội
Hãy lấy về tất cả mọi tài năng
Chỉ lần gặp cùng em giờ phút cuối
Đừng lấy đi đột ngột kẻo lỡ làng.
Nhưng chiếc xe tôi chạy từ núi rừng
Người chủ nợ lời van không nghe thấy.
KHÔNG CÓ NGÀY VỀ
Tôi từng thấy dòng sông trôi phẳng lặng
Bỗng chia ra thành nước chảy đôi dòng
Và chim chóc tựa hồ đang yên ắng
Bỗng mỗi con một hướng giữa trời trong.
Tôi có người bạn trai và bạn gái
Họ sinh ra là để sống cho nhau
Bỗng như sông chia thành hai dòng chảy
Như hai con chim bay ngược hai đầu.
Hôm gặp nhau tôi hỏi: "Điều gì vậy?"
Bạn trả lời: "Từ trận đánh trở về
Tao cứ ngỡ như mình vừa sống lại!"
Còn tôi băn khoăn như kẻ u mê:
Là trận mạc – nếu tình yêu như vậy
Thì ra đi sẽ không có ngày về.
NGỌT NGÀO VÀ CAY ĐẮNG
ở quê tôi có một phong tục cổ
Khi tiễn cô dâu về đến nhà chồng
Vào chân cô dâu ng! ười ta! ném đá
Rồi đem cho thìa mật để an lòng.
Các chàng rể với cô dâu hãy nhớ
Có một điều hãy gắng nhắc cho nhau
Rằng cuộc đời với ta dù ném đá
Nhưng dù sao đời vẫn lắm ngọt ngào.
Phong tục này đến bây giờ vẫn thế
Và tôi luôn nhớ đến nó thường xuyên
Tôi nghĩ rằng vợ như người ném đá
Lại vừa giống như mật ngọt, dịu êm.
Trên đời này mật vẫn ngọt biết bao
Dù lắm đắng cay, đời vẫn ngọt ngào.
GIÁ MÀ ANH CÓ THỂ
Con đường ta có thể dài hoặc ngắn
Nhưng dù sao cuộc đời chẳng dài lâu
Ngày và đêm trời chỉ cho ta mượn
Rồi lấy về, ta có giữ được đâu.
Một thứ này ta cho không thương tiếc
Một thứ kia ta khó nhọc tranh giành
Như sân khấu màn che khi đã khép
Thả xuống dễ dàng, khó nhọc nâng lên.
Anh nhìn thấy còn đâu đây tuổi trẻ
Ở bên đường, ở sau phía rừng xa
Đang sửa soạn thử đi ngồi tính sổ
Thì đã đứng lên bắt bẻ tuổi già.
Em thân yêu giá mà anh có thể
Nhận hết tuổi già, giữ cho em tuổi trẻ.
EM ĐÃ CỨU ANH
Em là người phụ nữ thông minh nhất
Người đẹp nhất trong tất cả mọi người.
Những người khoẻ hơn anh đều đã mất
Anh vẫn còn là nhờ có em thôi.
Mahômét sẽ chẳng bao giờ chết
Nếu Mariam trung thực giữ lời
Eldarin chẳng chết vì thuốc độc
Nếu người yêu đã chung thuỷ đấy thôi.
Anh biết rằng muôn đời nay phụ! nữ
Biết bao lần anh đã từng vấp ngã
Chỉ mình em cứu anh khỏi mà thôi.
Em thuỷ chung với kẻ chẳng trung thành
Lòng thuỷ chung này em đã cứu anh.
ANH ĐÀNH PHỤ BẠC
Em hỏi anh không phải lần đầu tiên
Anh trả lời: anh không hề có lỗi
Trên đời này có biết bao phụ nữ
Họ cả ngàn vạn, còn em – một mình.
Em đứng đấy, bàn tay trong lặng lẽ
Sửa năm chiếc cúc trên áo màu xanh
Và dấu chấm trên bờ môi thẫm đen
Như chiếc cúc thứ sáu ai làm vỡ.
Và em lại không nghe ra lời anh
Câu hỏi vĩnh hằng, hỏi rất nghiêm khắc
Ai có lỗi, có vô vàn dân tộc
Và biết bao phụ nữ sống trên trần.
Nhưng tất cả phụ nữ sinh dưới trăng
Anh đành phụ bạc vì một mình em.
THƠ TÁM CÂU
Thơ tám câu – chỉ có tám dòng thôi
Tám dòng suối từ núi rừng bắt ngọn
Đường đến thơ ca đến biển xa vời
Tôi chúc bạn tìm được đường ra biển.
Thơ tám câu – nghĩa là có tám dòng
Tám chàng trai của núi rừng chất ngất
Dù bạn đi qua một trăm con đường
Những chiếc mũ trên đầu không để mất.
CHIỀU ĐÃ VỀ BÊN CỬA
Mỗi buổi sáng ta thức dậy mỉm cười
Ngày ra sao ta biết gì đâu chứ
Ngày đến đây ta thề thốt, trách ngày
Ngước nhìn lên chiều đã về bên cửa.
Báu vật của ta – sức mạnh, lòng can đảm
Ngày gom vào rồi mang nó đi xa
Chỉ còn lại sự trưởng thành trầm lắng
áo buốc-ca dùng để mặc sau mưa.
GIỐNG NHAU
Khắp thế giới các nhà thơ than phiền
Rằng bạn đọc không hiểu thơ, không quí
Các bà mẹ thường trách rể của mình
Là tại sao không quan tâm tới vợ.
Các tài xế trách cảnh sát của mình
Vì thói quen họ cho là tai ác.
Tôi hiểu rằng mọi người trên hành tinh
Có nhiều điểm giống nhau hơn là khác.
LINH HỒN CỦA MUÔN LOÀI
Phật tử tin rằng không bao giờ chết
Bởi lẽ rằng hồn họ sẽ hóa thân
Vào sinh linh nào đó trên mặt đất
Chẳng con người thì hoa cỏ, chim muông.
Tôi nhà thơ — dù bé hay dù lớn
Liệu có thể chăng tôi được trở thành
Linh hồn của muôn loài khi đang sống
Cả con người, cả hoa cỏ, chim muông.
THỜI GIAN ĐỪNG NGẠO MẠN
Trước chúng tôi, thời gian đừng ngạo mạn
Coi mọi người đều là bóng của mình
Không ít người cuộc đời là ngọn nến
Cho thời gian làm ánh sáng lung linh.
Hãy mang ơn những người xưa toả rạng
Những nhà thơ, nhà tư tưởng, anh hùng
Ngươi đã sáng và giờ đang toả sáng
Đâu phải bằng ánh sáng của thời gian.
ĐỪNG ĐỂ NGƯỜI ĐAU
Loài chim hót, nhất là chim hoạ mi
Xin nhớ cho đừng bao giờ ném đá
Các cô gái hãy nhớ đừng bao giờ
Người mình yêu, đừng để người đau nhé.
Người yêu tôi với tôi sao dữ dội
Em vô tình buông lời nói ngăn rào
Em đâu biết dù chỉ bằng lời nói
Nhưng khác gì em ném đá tôi đau.
LẠI LÊN ĐƯỜNG
Lại lên đường, ta luôn trên đường vậy
Anh biết chặng đường đã sống, đã đi
Nhưng chặng đường trước mắt mà ta phải
Thì cả hai ta đều chẳng biết gì.
Lại lên đường, muôn năm trên đường vậy
Thấy mục đích. Mục đích quí nhất đời
Nhưng liệu trời có cho đi đến đấy
Em không biết gì, anh cũng thế thôi.
CÒN EM THÌ IM LẶNG
Để biển nói, còn em thì im lặng
Đừng tuôn ra niềm vui hoặc nỗi buồn
Đăng-tơ cũng từng lặng im trong đêm vắng
Khi biển thì thầm, ì-oạp dưới chân.
Dù biển khi vắng người hay đầy chật
Cứ để hát lên, xin chớ nhắc lời
Puskin dù lời hay ý đẹp
Vẫn lặng im khi biển hát đấy thôi.
TUỔI THƠ VÀ TUỔI GIÀ
Tôi thấy tuổi ! thơ qua ! từ lâu lắm
Với nụ cười và lệ đẫm bờ mi.
Dù tôi gọi tuổi thơ đến khản giọng
Thì tuổi thơ tôi cũng chẳng quay về.
Tôi nhìn thấy tuổi già đang phía trước
Im lặng đứng trong lo lắng, ưu phiền.
Dù bao lần tôi kêu lên: "Hãy bước!"
Thì tuổi già tóc bạc vẫn đứng yên.
NHỮNG GÌ ĐI QUA
Những gì đi qua là những gì ta không có
Chỉ lúc này chúng đang thuộc về ta
Ngay trong khi ta tiếc về quá khứ
Thì ngày mai đang biến thành hôm qua.
Thời gian cướp của ta vô cùng láo xược
Vét sạch trơn, không để lại chút gì
Chẳng có quan toà, chẳng còn pháp luật
Chẳng có gì trừng phạt kẻ trộm kia.
BIÊN GIỚI QUÊ HƯƠNG
Giờ lại bỏ quê mẹ ở sau lưng
Rồi lại bỏ quê người bên sông vắng
Biên giới quê hương – chẳng đồng, chẳng rừng
Biên giới quê hương – đường biên yên lặng.
Nhưng lại trở về từ chốn xa xăm
Tôi bắt tay những bạn bè thân thiết
Biên giới quê hương – chẳng cầu, chẳng sông
Biên giới quê hương – đường biên ly biệt.
HẠNH PHÚC Ở NƠI ĐÂU
"Hạnh phúc ơi, ở đâu gương mặt ngươi kiều diễm?"
"Trên đồi cao, người chưa tới bao giờ!"
"Ngươi ở đâu? Đồi cao tôi đã đến".
"Ơ trên sông, nơi người chẳng đi qua!"
"Ngươi ở đâu? Nghìn con sông đã bơi".
"Trong bài hát, ngày mai người sẽ nghĩ!"
"Ngươi ở đâu? Bài hát viết xong rồi".
"Ơ phía trước! ! Hãy
BÀI HÁT TÌNH YÊU LỚN
Bài hát tình yêu lớn
Chẳng viết để cho ai
Thường khi tình cảm ngắn
Lại sinh ra lời dài.
Đại bàng sau vòng
Chim sẻ kia bay đến
Kêu ríu rít cả ngày.
NGÔI SAO VÀ ÁNH SÁNG
Một nhà thơ viết cho vợ những câu:
"Em là ngôi sao của anh, là ánh sáng
Khi em bên anh – lòng thấy ngọt ngào
Khi không có em – lòng anh cay đắng".
Nhưng khi người vợ – ngôi sao và ánh sáng –
Đến thăm nhà thơ, hiện trước cửa ra vào
"Em lại đến đây – nhà thơ hốt hoảng –
Không cho anh làm việc nữa hay sao!"
VÌ SAO BIỂN MẶN
"Biển cả ơi, vì sao người mặn thế?"
"Nước mắt nhiều trong ngọn sóng đó mà!"
"Nói cùng ta, sao người như tranh vẽ?"
"Trong lòng ta ẩn giấu những san hô!".
"Xin hãy nói, vì đâu người nổi sóng?"
"Trong lòng ta có lắm những nấm mồ:
Người chết vì muốn cho ta đừng mặn
Kẻ lại vì đi lặn kiếm san hô!"
VỀ TÌNH BẠN
Người hạnh phúc vì người tự ngày xưa
Sống lặng yên, cuộc đời không bão tố
Không kết bạn, nghĩa là không bao giờ
Chia sẻ cùng ai niềm vui, nỗi khổ.
Nhưng nếu như người sống đến trăm năm
Cả mái đầu, sự khôn ngoan đều bạc
Trước thiên hạ tôi mạnh dạn nói rằng:
Người chưa từng sinh ra trên mặt đất.
XIN CHỚ ĐÚC TIỀN
Nếu bỗng nhiên tôi trở thành kim loại
Thì từ tôi xin hãy chớ đúc tiền
Tôi chẳng muốn leng keng trong túi vải
Rồi đốt lên trong mắt vẻ cuồng điên.
Còn nếu như tôi phải thành kim loại!
Thì xin đem rèn vũ khí cho tôi
Hãy đúc tôi thành gươm, thành dao bảy
Để xung phong và ngủ dưới chân người.
NẾU NHƯ EM ĐAU BUỒN
Anh không tin vào thiên mệnh, diệu kì
Nhưng vẫn ước một điều gì như vậy
Cứ để cho thần chết bắt anh đi
Rồi lại thả về vài năm sau đấy.
Để anh trở về từ chốn xa xăm
Đi tìm xem những gì xưa bỏ lại
Về bên em, nếu như em đau buồn
Còn nếu không thì anh xin chết lại.
TIẾNG MƯA RƠI
Tiếng mưa rơi rì rào ngoài cửa sổ
Tiếng sấm đang gào thét giữa bầu trời.
Trong lòng tôi giờ đan xen mọi thứ:
Yêu và thù, đau đớn với niềm vui.
Niềm vui tôi sẽ dành cho bè bạn
Còn nỗi đau tôi dành để cho thơ
Và tình yêu cho mọi người đem tặng
Riêng hận thù giữ lại để dày vò.
VINH QUANG
Vinh quang ơi, đừng động người đang sống
Về người ta mi đâu có biết gì
Bởi ngay cả những người rất khoẻ mạnh
Vẫn để vinh quang giết chết đôi khi.
Chỉ người chết cần mi hơn người sống
Bởi lẽ người ta mi chẳng làm phiền.
Bằng hơi thở của mình luôn cháy bỏng
Mi làm cho người chết mãi hồi sinh.
BIỂN VÀ SÓNG
Hướng về bờ từng đợt sóng khát khao
Biển đẩy sóng lên cát vàng, lên đá
Và luôn luôn một vạch nước không lâu
Nằm trải ra giữa sóng và biển cả.
Nhưng theo qui luật của bờ và biển
Vạch nước kia lại về biển mà thôi
Nhân dân ơi, trong khổ đau, sung sướng
Biển �! � nhân d! ân, tôi – ngọn sóng của người.
CON CÁ VÀNG
Con cá vàng ơi, ngươi ở đâu tùy ý
Hãy bơi đi, ta chẳng gọi ngươi đâu
Giờ thanh danh không tiện điều năn nỉ
Còn bạc vàng ta lại chẳng cần đâu.
Thời tuổi trẻ của ta ngươi không thể
Trả lại ta, ngươi cũng chẳng đốt lên
Nụ hôn đầu tiên, lần đầu gặp gỡ
Bài hát đầu bên ngọn lửa trong đêm.
NHANH VÀ CHẬM
Con người ơi, tại sao người chậm trế?..
Như loài rùa, đi lại cứ thung thăng.
Sự chậm chạp chẳng có gì đáng lạ:
Loài rùa kia sống không dưới trăm năm!
Con người ơi, tại sao người vội vã?
Cứ phóng như loài thỏ giữa đồng không.
Sự vội vã chẳng có gì đáng lạ:
Loài thỏ kia sống không quá năm năm.
DẤU VẾT CHO ĐỜI
Ta đều chết, chẳng có ai sống mãi
Đấy là điều ai cũng biết từ xưa
Nhưng ta sống dấu vết cần để lại
Ngôi nhà, con đường, cây gỗ, bài thơ.
Vì chẳng phải ngọn suối nào cũng cạn
Bài hát nào cũng chết bởi thời gian.
Những dòng suối hợp lại thành sông lớn
Và bài ca nhân lên những vinh quang.
DỄ HIỂU THÔI
Ai cũng nói tình yêu anh hào phóng
Cũng nói anh dan díu với bao người
Với cô này, với cô kia, không chán
Tội lỗi thay, lại nói: "dễ hiểu thôi!"
Em đừng tin, tội lỗi anh đâu biết
Em thân yêu, anh chỉ biết mình thôi
Chỉ mình em, anh yêu và thương tiếc
Cho dù anh chẳng b! iết em ! là ai.
TÌNH YÊU TÔI
Tình yêu tôi – cây tiêu huyền – hai ngọn
Một tàn phai, một hoa lá phủ đầy
Tình yêu tôi – chim đại bàng – hai cánh
Một rã rời, một đang vỗ cánh bay.
Hai vết thương nhức nhối trong lồng ngực
Một lên da, một trong máu giờ đây
Cứ như thế: một niềm vui phía trước
Một nỗi buồn lại vội vã đến thay.
ĐỘ CHÍN
Đời – tấm thảm. Nhưng tôi không biết dệt
Nên giờ đây thấy xấu hổ vô cùng.
Tôi tìm ra trong những viền hoạ tiết
Có quá nhiều những lỗ hổng, đường vênh.
Sách đã viết nhưng chẳng hề nhuần nhuyễn
Trong sách kia những trang nhạt ê hề
Ơ đâu trên đường người dừng chân, độ chín
Và tại sao người đến muộn thế kia?
ĐẠI BÀNG VÀ RẮN
Người Ân độ cho rằng trên mặt đất
Loài rắn là loài xuất hiện trước tiên
Người rừng núi tin rằng trên mặt đất
Chỉ chim đại bàng có mặt đầu tiên.
Còn riêng tôi, thì tôi lại nghĩ rằng
Chỉ con người xuất hiện, rồi sau đấy
Trong số họ nhiều người thành đại bàng
Còn số khác lại biến thành rắn vậy.
TRÁI ĐẤT MÙ
Dù từ lâu đã nghe câu chuyện kể
Nhưng giờ đây đang nhớ lại trong lòng:
Chuyện chàng trai đã cầm tay người mẹ
Người mẹ mù chập chững bước theo con.
Chàng cứ đi… chữa đôi mắt lành hẳn
ánh sáng ngày giờ mẹ đã nhìn xa…
Trái đất mù hãy đưa tay tôi nắm
Đi cùng tôi người phải sáng ! mắt ra..
NHỮNG GIỌT LỆ
Trên má nhà thơ những giọt lệ tuôn
Cả bên phải, bên trái đều ướt đẫm.
Một giọt vui, lại một giọt buồn
Nước mắt yêu thương, nước mắt thù hận.
Hai giọt nhỏ sạch sẽ, lặng như tờ
Chúng bất lực một khi chưa thành mặn
Nhưng hợp lại và chúng biến thành thơ
Sấm chớp nổi lên, mưa rào trút xuống.
ĐỪNG NÓI CHIA TAY
Nếu sớm mai mặt trời không tỏa sáng
Thì chắc gì tỏa sáng buổi hoàng hôn.
Nhưng đừng nói chia tay niềm hy vọng
Bởi tình yêu tỏa sáng suốt ngày đêm.
Nếu mùa xuân hoa không nở trên cành
Thì mùa đông chẳng bao giờ hoa nở
Nhưng đừng nói chia tay với người tình
Bởi tình yêu cả bốn mùa vẫn nở.
EM CHỈ ĐẾN TRONG MƠ
Em xa rồi, chẳng còn em trước cửa
Xa trong đời, em chỉ đến trong mơ.
Trên con đường đã mọc đầy hoa cỏ
Theo đường này vui đã đến cùng ta.
Em xa rồi. Khen chê làm chi nữa?
Sống làm gì, thơ viết để cho ai?
Giờ chẳng còn bên ta bàn tay nhỏ
Để giơ lên gạt nước mắt đắng cay.
CHẲNG LẼ SAO
Thương chàng trai: mưa đang dần nặng hạt
Mưa thế này, chắc sẽ suốt đêm nay.
Chàng đã hẹn cùng người yêu gặp mặt
Nhưng xem ra đành bỏ buổi gặp này.
Thương cô gái: đứng ngóng chờ bên cửa
Nhìn mưa rơi mà lòng thấy buồn lo
Mưa cứ rơi, người yêu không đến nữa
Chẳng lẽ sao người yêu ngại trời mưa?
Nghe nói rằng chăm gieo hạt tình yêu
Thì cánh rừng tình yêu xanh tươi mãi
Thế tại sao trên đồi cảnh tiêu điều?
Tình của anh – ở đây: em hãy gọi…
Nghe nói rằng từ tình yêu cháy bỏng
Băng trên đường, trên sông lớn đều tan
Anh yêu em không thể nào tưởng tượng
Sao em lạnh lùng hơn tuyết hơn băng?
KHÔNG CHỮA KHỎI BAO GIỜ
Anh bây giờ cố tình quên tuổi tác
Em nói rằng em còn trẻ hơn anh
Ai biết được trong mái đầu ánh bạc
Lỗi một phần là tuổi trẻ của em.
Chớ đem tuổi già ra mà trách mắng
Đi nhắc về tuổi tác chỉ vu vơ
Thật tàn nhẫn đi nói cho người bệnh
Rằng vết thương không chữa khỏi bao giờ.
KHÔNG HIỂU VÌ SAO
Con trẻ khóc còn ta thì không thể
Hỏi chúng và để hiểu tại vì sao.
Ngày hôm nay tôi cũng buồn như thế
Nhưng tự mình không hiểu được vì đâu.
Trong lời gió có điều gì trách móc
Tiếng mưa rơi có vẻ chẳng bình thường
Mặt trời chiếu giữa bầu trời khang khác
Giọng nói của em có vẻ khác hơn.
NẾU MỘT NGÀY
"Kể ta nghe ngươi giàu đẹp thế nào?"
"Biết kể gì đây, con người ngơ ngẩn
Về mùa xuân người chưa hiểu ra đâu
Nếu một ngày trên đồi chưa tuyết trắng!"
"Tuổi trẻ ơi, ngươi còn giấu điều chi
Hãy đem khoe những gì mà ngươi có!"
"Khoe hay không người cũng chẳng biết gì
Một khi tóc trên đầu chưa trắng xóa!"
ĐIỀU GÌ ĐANG ĐỢI
-Điều g�! � đang �! �ợi những người đau ốm?
-Được chữa lành rồi lại chết mà thôi.
-Điều gì đang đợi những người khỏe mạnh?
-Cái chết, tật nguyền đang đợi chúng tôi.
-Thế những kẻ khi nợ đời đã trả
Mong điều gì nơi chín suối nghỉ ngơi?
-Chỉ hai thứ: vinh quang và nhục nhã
Ngoài chúng ra đã không sống trên đời.
ĐÂU GIỚI HẠN CUỐI CÙNG
Trên đường đời gặp khổ đau, sung sướng
Ta khóc cười, thời gian vội qua mau
Nỗi đau khổ bỗng xoay vòng lại những
Niềm hân hoan ta cứ ngỡ lúc đầu.
Đang đau khổ bỗng trở thành hạnh phúc
Nước mắt – nụ cười… tranh luận chỉ hoài công
Trên đời này có lẽ không biết được
Buồn hay vui, đâu giới hạn cuối cùng.
NHƯ NHỮNG CON TÀU
Ta đi qua giống như những con tàu
Nhả khói đen rồi tiến vào đường lớn
Bến "cuộc đời" ai kẻ trước, người sau
Đều bắt gặp cảnh lăng xăng, bận rộn.
Tôi đến đây nhưng không dài kỳ hạn
Sắp đến ngày tôi đã phải đi xa
Ngọn đèn đỏ trên sân ga chỉ sáng
Một chút rồi tôi vào cõi hư vô.
CHỚ NHẦM THỜI GIAN
Chỉ có những con tàu thường chậm trễ
Còn đêm đến giờ đổi ánh bình minh
Thời gian chính xác, bao giờ cũng thế
Hè – đúng hè, xuân sẽ đúng mùa xuân.
Còn anh, nhà thơ, hãy nhớ điều này
Nhìn cho kỹ, chớ nhầm thời gian đấy.
Đêm đến là anh từ giã một ngày
Rồi sẽ gặp bình minh ngày mới vậy.
NGƯỜI SỐNG VÀ NGƯỜI CHẾT
Các nhà in q! uí trọ! ng người đã chết
Họ đem in sách người chết thật dày
Người đang sống chẳng vội vàng in hết
Mà chỉ in sách mỏng, nhẹ trên tay.
Tôi đang sống nên tỏ ra khiêm tốn
Sợ có đi đòi hỏi cũng bằng thừa:
Thay vì khi đã chết rồi sách lớn
Xin hãy in dù sách nhỏ bây giờ.
TÌNH NHƯ CÂY ĐÀN
Tôi đem tình yêu so với cây đàn
Tình – dây đàn, còn tôi là thân gỗ
Thân chẳng vui mà cũng chẳng buồn
Nằm bất động khi dây chưa rung khẽ.
Tôi đem tình yêu so với con dao
Tình – lưỡi dao, còn tôi là cái vỏ
Thiếu lưỡi dao vỏ rỗng tuyếch, nát nhàu
Trong công việc chẳng ai cần đến cả.
THƠ VỀ EM
Thơ về em – người anh yêu quí nhất
Sợ viết ra rồi ai đó đọc qua
Anh sợ người ta thông minh, trẻ đẹp
Yêu mất em chứ chẳng phải chuyện đùa.
Thơ về em – người anh yêu quí nhất
Sợ viết ra rồi ai đó tìm xem
Rồi đem nói với người yêu dấu nhất
Bằng những lời anh viết để cho em.
NẾU LÀ BẠN CỦA TÔI
Nếu là bạn của tôi xin hãy nhớ
Hãy lặng im, tình bạn chớ thề nguyền.
Tôi tự nhận ra trong ngày đau khổ
Trong cái bắt tay, trong ánh mắt nhìn.
Nếu là bạn của tôi thì nhớ nhé
Đừng nói ra, tình bạn chớ thề nguyền.
Tôi sẽ nghe ra trong ngày vui vẻ
Trong bài ca do bạn tự hát lên.
NGƯỜI VÀ BÓNG
Ta trên đất và bóng ta cũng thế
Bóng của ta nằm ở dưới chân ta
Ta giẫm bóng nhưng giẫm chìm không thể
Bóng cùng! ta đi v! ề cõi hư vô.
Ngày và giờ cứ trôi không đồng vọng
Ta là người, ta già dặn từng giây
Dù thời gian ở gần ta chỉ bóng
Thời gian xua ta khỏi mặt đất này.
NẾU NGƯƠI MUỐN BIẾT
Nếu ngươi muốn biết chiều cao của núi
Của mạch rừng hay vách đá chênh vênh
Xin hãy hỏi tình yêu, tình sẽ nói
Bởi tình yêu từng có dịp bay lên.
Nếu ngươi muốn biết chiều sâu của biển
Nơi mà ta không đạt đến bao giờ
Xin cứ hỏi tình yêu, tình đã đến
Nơi thẳm sâu tình yêu đã đi qua.
DƯỜNG NHƯ TAN CHẢY
Từ những đám mây đen sì xám xịt
Giữa bầu trời rơi đầy tuyết tháng tư
Nhưng chạm đất tuyết liền tan chảy hết
Giống như trời vừa đổ xuống cơn mưa.
Khi đến em anh cũng gần như vậy
Đi trên đường anh nóng nảy hầm hừ
Nhưng gặp em lại dường như tan chảy
Trước mặt em giống như tuyết tháng tư.
CON TIM NỔI LOẠN
Biết làm sao con tim giờ nổi loạn
Chẳng nghe theo ý muốn của em rồi.
Tim không chịu phục tùng em, thật chán
Em còn không trị được huống hồ tôi.
Con tim tôi em cầm như con trẻ
Trong tay mình cũng chỉ mới đây thôi
Thế mà sao giữ gìn em không thể
Em còn không trị được huống hồ tôi.
VÌ ANH KHÔNG MUỐN
Em có lý: anh giờ thay đổi lắm
Đã chẳng còn như những tháng ngày xanh
Xưa chia sẻ cùng với em hết những
Niềm vui mà tuổi trẻ tặng cho anh.
Anh vẫn thế, cho dù anh đã chẳng
Chia hết cùng em như buổi ban đầu
Chỉ đơn giản bởi vì anh không muốn
Chia sẻ cho em toàn những nỗi đau.
NHỮNG CÂU TRẢ LỜI
Tôi muốn nghe người ta ra câu hỏi
Và câu trả lời sẽ là những lời sau:
"Có lạnh không?"
"Không".
"Có đói không?"
"Không".
"Có sợ hãi không?"
"Không".
Tôi đi trên mặt đất này thiếu thốn
Gặp những con người phiền muộn, ưu tư:
"Có lạnh không?"
"Vâng".
"Có đói không?"
"Vâng".
"Có sợ hãi không?"
"Sợ vô cùng".
EM THÀNH BÀ CHỦ
Con tim tôi như chiếc bàn ngày hội
Trên mặt bàn bia rượu đã rót ra
Tôi gọi bạn và bạn tôi đã tới
Nhưng còn em, em đến thật bất ngờ.
Chúng tôi cùng đứng trước em chăm chú
Như đứng trong buổi tiệc thật trang nghiêm
Từ người khách em trở thành bà chủ
Còn tôi chỉ là n! gười khách của em.
ANH MUỐN ĐỨNG BÊN
Anh không muốn hát ru em câu hát
Để ru em đi vào giấc ngủ say
Anh chỉ muốn đứng bên nhìn gương mặt
Và đứng yên như thế đến sáng ngày.
Một mình anh trong đêm thu dài rộng
Anh im lìm giữ yên lặng cho em
Như cây gia nghiêng mình trên thung lũng
Như trên sông vách đá đứng lặng yên.
TRANG ĐIỂM VỚI AI
-Người đẹp ơi anh không sao hiểu thấu
Có điều gì lo lắng, muộn phiền chăng?
-Em muốn đến với người em yêu dấu
Nhưng áo quần không đẹp, chẳng có khăn.
-Thế còn em, cô bé, sao buồn vậy
Khăn mới tinh, váy lấp lánh, sáng ngời?
-Em đâu có cần gì khăn với váy
Không có chàng em trang điểm với ai.
KHÁC VÀ GIỐNG NHAU
Nét khác biệt ở các thành phố lớn
Những con người, đài kỷ niệm, những ngôi nhà.
Còn giống nhau mọi thời gian, mọi chốn
Là những sinh viên, con trẻ các nhà thơ.
Có phải thế mà tôi luôn gần gũi
Cho dù tôi đi khắp chốn, mọi miền
Đồng bào của tôi – những đồng hương yêu quí
Và những nhà thơ, con trẻ, sinh viên.
HAI NGƯỜI
Tất cả mọi người đứng dậy chúc mừng tôi
Họ vỗ tay mừng tôi thêm phần thưởng.
Nhưng tôi không vui, tôi thấy hai người
Nhìn vào mắt tôi có điều trách mắng.
Họ theo tôi khắp tất cả mọi miền
Gương mặt họ và của tôi rất giống
Một – ông già sau này tôi trở nên
Một – cậu bé là tôi thời ! xa vắng! .
GIÁ MÀ
Giá mà những con tim ác độc
Có thể biến thành tuyết, thành băng
Thì hành tinh này từ nam chí bắc
Sẽ là mùa đông băng giá vĩnh hằng.
Còn giá như lòng tốt của con người
Sẽ trở thành một nguồn nước mạch
Thì trên trái đất này khắp mọi nơi
Một dòng suối trong muôn đời róc rách.
QUÊN VÀ NHỚ
Tôi giờ đây quên bài hát của mình
Dù hôm qua ngỡ rằng quí hơn tất cả
Và có thể chỉ sau thêm ngày nữa
Bài hát bây giờ đang hát cũng quên.
Nhưng có một bài ca in đậm trong tim
Là bài hát ru với nỗi buồn của mẹ
Bài hát sinh ra từ tình yêu như thế
Không bao giờ có thể trở thành quên.
VIẾT LẠI TỪ ĐẦU
Tôi đã từng đi khắp nơi
Đã từng thấy nhiều cuốn sách hoàn hảo
Nhưng chính quyển sách đời
Là bản nháp, chính xác hơn, bản thảo.
Trong sách này có nhiều chương lầm lỡ
Có biết bao dòng ác độc, khổ đau!
Giá như bản thảo này đem sửa
Thì hoá ra phải viết lại từ đầu.
ĐÂU TẠI BỞI THIẾU TRĂNG
Rằng người mù khắp nơi đều tối
Thì điều này đâu tại bởi thiếu trăng
Và cánh đồng cũng không hề có lỗi
Vì sao nông dân sống nghèo nàn.
Rằng mùa đông đi chân trần không dễ
Thì giá băng đâu tại bởi ông trời
Còn con người sao khổ đau nhiều thế
Thử nghĩ xem có phải tại con người.
TÔI MONG CHO
Lại một con quạ đen đang tìm kiếm
Một ngôi nhà không có khói bay l�! �n
! Như người mang tin chết chóc nguy hiểm
Rằng người chủ ngôi nhà đã đến cõi tiên.
Tôi mong cho sự đủ đầy, êm ấm
Vẻ bình yên, lao động chiếu muôn nhà
Cho trên mái nhà quạ không quanh quẩn
Cho chim én về làm tổ hát ca.
CHIM ĐỦ LÔNG
Chim đủ lông sổ lồng bay đi hết
Chim vội vàng bay khỏi đất ông cha.
Thời bây giờ con người ta cũng chết
ở xứ người, nơi không phải sinh ra.
Con người sống về miền xa khao khát
Cả cuộc đời theo đuổi một ước mơ
Thế rồi giống như con chim khi chết
Chỉ con tim khi bay bổng nhớ nhà.
NHẠI THEO NHAU
Ở miền xa, tôi nhớ, có một lần
Tôi từng thấy các nhà thơ đem đọ
Tài với nhau, họ không tiếc sức mình
Ráng nhại theo nhau dù bằng mọi giá.
Cuộc tranh luận này tôi không hiểu rõ
Nhại theo nhau qủa là ý ngông cuồng.
Nhường kẻ mạnh – chẳng có gì xấu hổ
Thắng kẻ hèn – không một chút vinh quang.
KẺ THÙ CÒN KHÔNG ÍT
Ta gọi ngươi là bạn lúc ban đầu
Nhưng ngươi là kẻ không hề yêu người khác
Rồi ta nghĩ ngươi là kẻ thù lúc sau
Ngươi hoá ra là một tên hèn mạt.
Nhưng mà ta không khóc, chẳng trách đời
Rằng ta và ngươi không còn giao thiệp.
Lạy Thánh
Dù thiếu ngươi kẻ thù còn không ít!
CHỈ MÌNH TÔI
Xin để tôi một mình, tôi xin lạy
Tôi giờ đang mệt mỏi bởi đường dài
Trên cỏ hoa như áo buốc-ca tôi cởi
Những nghĩ suy và mơ ước của tôi.
Xin hãy cho tôi đến với mọi người
Cho tôi đi – chưa bao giờ tôi nghĩ
Rằng thật khủng khiếp khi chỉ mình tôi
Với ước mơ, với những điều suy nghĩ.
ĐÒI DỌA ĐẠI BÀNG
Có một lần, buổi sáng, mẹ hỏi tôi:
"Con trai ơi, liệu chiến tranh còn nữa
Trong giấc mơ mẹ thấy nước mắt rơi
Nghe tiếng động và mẹ đem khóa cửa".
Tôi trả lời: "Mẹ đừng lo tiếng động
Trong giấc mơ, đừng phiền muộn, băn khoăn
Đấy là tiếng cóc trong hồ nước bẩn
Ộp oạp kêu lên đòi doạ đại bàng".
BÀI HÁT MANG THEO
Rượu và bánh hãy mang theo cho nhiều
Để trên đường còn chia cho bạn
Con dao găm thật sắc nhớ mang theo
Để đi đường thêm phần yên ổn.
Tôi bước ra đường đã từ lâu lắm
Nhưng theo mình chỉ bài hát tôi mang
Với bạn bè – nó là rượu và bánh
Còn với kẻ thù – nó là dao găm.
MỘT THÓI THƯỜNG
Trong khổ đau ta thường tuôn nước mắt
Nhưng nước mắt cầm lại mới khó hơn
Ngày tháng qua rồi không khó gì quở trách
Nhưng kể ra đúng sự thật khó hơn.
Năm tháng đến cùng ta như khách
Và rất hay như thế – một thói thường:
Ta đón ! khách, khen hết lời trước mặt
Nhưng khách về ta nói xấu sau lưng.
CÒN BAO NHIÊU NỮA
Nếu ngày là ngọn cây
Còn cuộc đời là rừng lớn
Bao nhiêu cây bị chặt rồi, bao nhiêu chưa bị đốn
Trong một rừng cây?
Nếu ngày là con ngựa đua
Còn cuộc đời là bầy ngựa
Bao nhiêu con chạy rồi, còn bao nhiêu nữa
Trong bầy ngựa đua?
NĂM THÁNG CỦA TÔI
Một bầy chim bay lượn ở trên trời
Tôi cố đếm từng con từ mặt đất
Hai, ba, bốn, mười, hai mươi, ba mươi…
Không đếm hết, đàn chim bay đi mất.
Như bầy chim bay, năm tháng của tôi
Tôi đếm chúng rồi tiễn về sau núi:
Hai, ba, bốn, mười, hai mươi, bốn mươi…
Nhưng bầy lớn không thì tôi không hiểu nổi.
MÙA ĐÔNG CUỐI CÙNG
Từ khi gặp em trên mặt đất này
Tuyết dữ dội đã không còn rơi nữa
Những bông hoa đã mọc giữa tháng hai
Ta tìm ra trong lần đầu gặp gỡ.
Suốt quanh năm trong vườn xuân trắng xoá
Trên vai ta màu lá táo rụng lên
Anh chợt nhớ rằng mùa đông chỉ có
Lần cuối cùng trước cuộc gặp đầu tiên.
VỘI ĐI ĐÂU
"Ê, con mèo, mi chạy đi đâu đấy?"
"Tôi chạy vì con chó đuổi theo tôi".
"Thế con chó, ai bắt buộc nhà ngươi?"
"Tiếng vó ngựa, tiếng huýt làm tôi chạy".
"Thế con ngựa, vì sao ngươi chỉ chạy?"
"Vì trên đầu người kỵ sĩ giơ roi".
"Cả thế kỷ, vội đi đâu, con người?"
"Thời gian giục tôi, kêu ầm sau lưng đấy".!
VIẾT LÀM CHI
Viết làm chi, viết chỉ để làm trò
Tôi làm thơ để vui người yêu dấu
Nhưng tôi muốn thơ của tôi giúp cho
Bạn bè tôi, những người đang chiến đấu.
Viết làm chi, viết chỉ để làm trò
Với những khách rượu chè say chếnh choáng
Nhưng tôi muốn thơ của tôi giúp cho
Quê hương tôi, giúp những người lao động.
Ở LẠI ĐẾN CHIỀU
"Những người khách sớm ở lại không lâu"
Trong dân gian đấy là câu truyền miệng.
Tình buổi sớm trong vườn tôi xuất hiện
Tình không đi mà ở lại đến chiều.
"Rượu và bánh tôi đã tiếp em rồi
Em đi cho nhanh, đừng giềng giang nữa!"
"Em không là khách, em từ lâu là chủ"
Em cười gằn chua chát trả lời tôi.
VẪN LÀ CHUYỆN LẠ
Nếu ngươi trung thành với bạn
Thì tôi muốn biết tại sao ngươi
Lên dây đàn theo giọng
Của cây đàn kẻ thù tôi?
Bầu trời chung cho tất cả
Cho quạ khoang, cũng thế, cho đại bàng
Nhưng muôn đời nay vẫn là chuyện lạ
Nếu chúng cùng chung một đỉnh vinh quang.
ĐÂU PHẢI LÚC NÀO CŨNG ĐÚNG
Dưới trời sao, tựa như dưới ánh đèn
Có nơi chúng tôi cùng một cách nhìn
Và có chỗ khác nhau về quan điểm.
Ngài nghiêm mặt trách tôi vì lỗi lầm
Trong khổ đau tôi cúi đầu im lặng.
"
Nhưng đâu phải Ngài lúc nào cũng đúng?"
NGƯỜI THỨ BA THỪA
Đã từng có một lần
Đến bây giờ tôi còn nhớ mãi
Có hai nhà thơ thù hằn
Và người thứ ba đứng ra hoà giải.
Thế rồi thù hận họ quên nhanh
Cả hai trở nên thân thiết
Họ cùng hợp sức đấu tranh
Với người thứ ba như kẻ địch.
ĐỜI ĐỎNG ĐẢNH
Đời đỏng đảnh. Ta mặc cho số phận
Ta vần xoay, ta chửi bới cuộc đời
…Đời càng nguy hiểm, khó khăn càng lắm
Ta càng yêu đến tuyệt vọng không thôi.
Tôi bước đi vất vả giữa đường đời
Luôn dè chừng – hố nhỏ to có đủ
Nhưng cuộc đời – tôi xin nói có trời
Chẳng có gì tuyệt vời hơn nó cả.
CÓ KHÓ GÌ
Có khó gì khi ta lập được chiến công
Chiến công là khoảnh khắc nhưng còn cuộc đời phía trước
Ta phải sống sao cho xứng với vinh quang
Còn khó hơn là chiến công lập được.
Thành tên phản bội hay kẻ trộm khó gì
Chỉ một phút thiếu nghĩ suy, nhưng sau đó
Ta cố chùi vết nhơ kia, thật khó
Hoặc suốt đời phải sống với vết nhơ kia.
SẼ TUYỆT VỜI HƠN
Quê hương tôi có những cánh đồng vàng
Và quê tôi có núi đồi xanh thắm.
Giá mà kh! ắp nơi người ta đều tiếp nhận
Những màu sắc này, trái đất sẽ đẹp hơn.
Con người sống trên trái đất mùa xuân
Có di chúc bây giờ và của ông cha để lại
Giá người ta làm theo những lời di chúc ấy
Thì thế giới này sẽ tuyệt vời hơn.
NGỌN LỬA CỦA BẢN LÀNG
Tôi không thấy bếp luôn luôn
Chỉ cháy mà không tắt
Còn trong ngực tôi – đặt tay lên
Thấy lửa cháy mà không tắt.
Ngọn lửa cháy suốt đêm ngày
Không có bản làng như vậy
Nhưng trong đôi mắt tôi đây
Ngọn lửa làng tôi vẫn cháy.
NHƯ CON TRẺ
Khi con trẻ khóc bà mẹ cúi đầu:
"Con bị làm sao, con yêu của mẹ?"
Nhưng đứa bé đâu hiểu gì, khóc ré
Chưa có lời biết giải thích làm sao.
Bạn bè của tôi đi đến nhà tôi
Họ hỏi tôi: "Lại có điều gì thế?"
Nhưng mà tôi cũng giống như con trẻ
Không còn sức để mà nói lên lời.
QUẦN ÁO ĐẸP TRONG RƯƠNG
"Cô gái ơi quần áo đẹp đâu rồi
Sao chiếc khăn của em cũ thế?"
"Bởi vì em chẳng có gì vui
Quần áo đẹp đều nằm trong rương cả".
"Để trong rương cho áo quần nhàu nát
Em cất đi như thế để làm gì?"
"Bởi với người em mặc quần áo đẹp
Đã từ nơi chiến trận chẳng quay về".
TẤT CẢ SẴN SÀNG
"Đi cùng tôi, kỵ sĩ!" – "Đi đâu vậy?"
"Tốt nhất là anh im miệng cho rồi
Khi cứ vội hỏi câu đi đâu đấy
Thì tốt nhất là hãy ở nhà thôi!"
"Đi cùng tôi, kỵ sĩ!" –! "Ta đi bạn!"
"Thế là có người táo bạo, trung thành
Trong mọi thời gian, xa xôi chẳng quản
Người bạn của anh tất cả sẵn sàng!"
TÔI NGÀY XƯA
Giờ mùa xuân đã về trước ngõ
Chim lại đua nhau về với rừng già.
Chúng chẳng biết, chẳng hề hay gì cả
Về những điều đại hoạ của quốc gia.
Tôi ngày xưa cũng vô tư như vậy
Cũng từng giống như những chú chim vui
Còn bây giờ nghe theo lời ai đấy
Để nước mắt rơi xuống ngậm ngùi.
BẠN BÈ TÔI
Những bạn bè của tôi thời xa vắng
Bạn đồng niên còn sống chẳng mấy người
Nhưng có lẽ bây giờ tôi còn sống
Để kỷ niệm trên đời không chết đấy thôi.
Những bạn bè tôi chết ngoài mặt trận
Họ đã từng yêu tha thiết cuộc đời
Tôi hiểu rằng: bây giờ tôi còn sống
Là để kể về những bè bạn của tôi.
CHỈ CÓ TA THÔI
Người ta mơ những buồn, vui
Và hoà bình cho tất cả…
Nhưng những lần ta gặp gỡ
Thì chỉ có ta thôi.
Hãy để những người xung quanh
Không ai biết gì về ta cả —
Về hạnh phúc và đau khổ
Và bài hát đầu tiên…
CÀNG LẮM SAY MÊ
Mùa xuân càng dài, càng sáng
Thì tiếng chim hót vui hơn
Nhưng chim hót phải ngừng
Không thì đất hoá trắng.
Tuyết bên thềm càng nặng
Thì trời càng âm u
Người hát càng say sưa
Lời ca càng cháy bỏng.
NHỮNG NGƯỜI HÀNG XÓM
Người hàng xóm bất hạnh nói về tôi
Rằng số tôi may, nhà ! tôi có ! phúc…
Đừng nói vậy – tôi gặp nhiều cái ác
Và thường xuyên mà anh chẳng mơ ra.
Người hàng xóm hạnh phúc cũng kể về
Những nỗi buồn của tôi, về đau đớn…
Đừng nói thế – tôi gặp nhiều cái thiện
Trong cuộc đời, còn anh đã chắc chi.
ANH CẦN CHUÔNG
Anh cần chuông văng vẳng
Để thấu tận trời xanh
Về niềm vui bất tận
Khi em đến với anh.
Anh cần chuông rất lớn
Để ngày cũng như đêm
Gióng lên nỗi buồn vô hạn
Khi em đi khỏi nhà anh.
NGƯỜI NHƯ BAO TẢI
Con người ta giống bao tải như in
Còn xe chở – đó chính là mặt đất
Ngày và đêm – hai ngựa trắng và đen
Kéo xe đi năm này qua năm khác.
Trên đường đi có lắm rãnh, ổ gà
Dốc dựng đứng, đường gập ghềnh, không thẳng
Cuối con đường bao tải bị người ta
Đem tống vào một chiếc hòm rất lớn.
TÔI ĐANG YÊU
Tôi đang yêu – hãy cho tôi con ngựa
Chẳng có gì cản trở được lòng tôi
Và hãy đưa cho tôi con dao nữa
Thép của dao mềm dẻo trong tay tôi.
Tôi đang yêu – hãy cho tôi được hát
Tôi sẽ làm cho thiên hạ sửng người
Cho tôi thêm một ngày sống hết
Cái chết không hề doạ nạt được tôi.
BA NGÀY ĐẦU
Tôi đã từng khắp thiên hạ chu du
Ba ngày đầu tôi mê người ngoại quốc
Ngày thứ tư như trong một giấc mơ
Tôi nhìn thấy chỉ những người thân thuộc.
Ba ngày đầu tiên tôi rất say mê
Giọng nói khác và lời biển khác
Còn sau ! đó thì! tôi chỉ nghe
Tiếng ngựa kêu, tiếng núi đồi, chim hót.
NGỌN LỬA NHỎ
Tôi đã từng trong đêm rất khó
Tìm ra đường, đá ở dưới chân ghê
Mẹ tôi khêu ngọn đèn bên cửa sổ
Để cho tôi tìm thấy đường về.
Từ buổi ấy đường tôi đi vô số
Tôi đã từng gặp bão tuyết, mưa giông
Nhưng khắp nơi nhớ về ngọn lửa nhỏ
Đã giúp tôi vững bước đến cùng.
NHỮNG ĐIỀU QUAN TÂM
– Chim chóc ơi, chim hót về ai vậy?
– Về những con chim ngày xửa ngày xưa.
– Cây rừng ơi, sao các người run rẩy?
– Búa chặt đầu, điều ấy chúng tôi lo.
– Thế con trẻ thường gọi tên ai vậy?
– Chỉ mẹ thôi, mãi mãi và bây giờ.
– Những bánh xe, có gì quan tâm đấy?
– Thời tiết và đường – hai thứ chúng tôi lo.
CUỘC ĐỜI TRÔI
Cuộc đời trôi – cả ban ngày, buổi tối
Tự cuộc đời sửa lỗi của ngày qua.
Cuộc đời trôi. "Anh ở đâu hôm qua?"
Một câu hỏi vợ nhắc đi nhắc lại.
"Anh ở đâu chiều hôm qua?" – vợ hỏi
Cứ như tôi tằng tịu với ai sao.
Biết trả lời sao, chẳng lẽ hỏi: khi nào?
Cuộc đời trôi… "Anh ở đâu?" cứ hỏi.
CÓ CÒN ĐẾN NGÀY MAI
Về năm tháng đã vụt bay đi mất
Về sức khỏe của tôi cũng chẳng thấy buồn.
Nhưng bây giờ một nỗi đau trong ngực
Liệu ngày mai có còn đến hay không?
Tôi không buồn bài thơ chưa kịp viết
Sẽ có ai đâu đó, một khi nào…
Nhưng ngày thu tâm hồn tôi mỏi mệt
Chẳng lẽ trời mưa không tạnh hay sao?…
THẦN CHẾT
Có ai đấy ghé nhà tôi. Trước cửa
Hắn chào tôi rồi đi ngược, đi xuôi
Hắn nhìn quanh nghiêm khắc và chăm chú
Ngang nhiên đặt tay lên ngực của tôi.
– Ô, bác sĩ, sức của mình không tiếc
Q! uan tâm đến tôi cứ vậy hằng đêm?
– Không phải đâu, ta là thần chết
Ta đến sau này và người sẽ đi luôn.
BA LỨA TUỔI
Ba lứa tuổi trong đời người, ba độ
Như ba cây mọc ở dưới chân đồi.
Trên cây đầu tiên hoa lá xanh tươi
Tình yêu đầu tiên, buổi ban đầu hoa nở.
Hoa nở ra trên một cành cây khác
Tuổi trưởng thành của tôi – say đắm, ngọt ngào.
Rồi trên cây thứ ba là một mối tình sau
Màu vàng ươm, có lẽ là sau chót.
TÌNH MUÔN THUỞ
Ta không là diễn viên… không tóc giả, phấn son
Ta không già đi mà cũng không trẻ lại
Chỉ thời gian làm cho ta thay đổi
Và những mối hoài nghi cho ta phải đau lòng.
Tình muôn thuở và những cái hàng ngày
Cái đẩy lên, cái kéo lùi tôi lại
Hành hạ tôi cả trăm ngàn khổ ải
Giá mà tôi hoà nhập được những thứ này!…
THỜI GIAN KHÔNG QUAY LẠI
Tôi tiễn ngày đi với một nỗi buồn
Tôi chỉ sợ không thấy ngày mai nữa
Và khi nhìn những bông hoa héo hon
Tôi chỉ sợ không còn mùa xuân nữa.
Em ra đi, tôi lo lắng, muộn phiền:
Liệu em có về, có còn gặp lại?
Nghĩ về quá khứ… thì đã thấy đêm
Đêm đã về… thời gian không quay lại.
ĐỪNG HỎI VỀ BÈ BẠN
Những con sóng vội vã nối đuôi nhau
Tôi sẵn sàng với sóng cùng trò chuyện
Dù đứng yên tôi vẫn nghe ra tiếng
Những ngôi sao toả sáng giữa trời cao.
Bất kể đêm hay giữa ban ngày
Được chuyện trò tôi lấy làm vui lắm
Chỉ một! điều:! đừng hỏi về bè bạn
Tôi thực tình xin đấy, chớ hỏi tôi.
CÁM ƠN EM
Anh biết rằng chứng tật có hàng ngàn
Ở trong đời, trong đam mê cũng vậy.
Cám ơn em – người vợ, người bạn gái
Sắc đẹp của em đã giấu chúng cho anh.
Có thật nhiều trong xã hội chúng ta
Những vấn đề, những điều gây tranh cãi
Cám ơn em bằng những lời êm ái
Đã xua đi những lời nói vu vơ.
BẠN VÀ THÙ
Ngoài những bạn bè vẫn sống quanh mình
Ơ trên đời còn có nhiều bạn kín.
Bạn không nhìn ra, bạn không biết tên
Và tự tôi – bạn của người chưa biết đến.
Ngoài những kẻ thù vẫn sống đó đây
Ơ trên đời kẻ thù còn vô khối
Kẻ thù của tôi không ai biết, không hay
Và tự tôi cũng là kẻ thù ai đấy.
CON TÀU MANG TÊN CHA TÔI
Không hoàn toàn bắt buộc với nhà thơ
Đi chu du khắp năm châu bốn biển
Nhà thơ tài để lại dấu vết, mà
Con người, thời gian, không gì lay chuyển.
Bố tôi cả đời chỉ ở Daghestan
Nhưng bây giờ quả là điều kì lạ
Bố rẽ sóng đi trên nhiều biển, đại dương
Còn tôi từ xa xôi trở về làng vội vã.
NẾU EM LÀ BẠN
Nếu em là bạn
Tôi có một yêu cầu:
Đừng ngồi với ai bên bếp lửa.
Cho quạ khoang và đại bàng như nhau
Nhưng chỉ bầu trời chứ không phải vách núi đá.
Điều thứ hai nghiêm ngặt hơn:
Đừng động đến cây đàn kẻ mà tôi nguyền rủa.
Còn nếu như em động đến vô tình
T! hì giai ! điệu của tôi muôn đời em đừng nhớ.
BẠC TRẮNG MÁI ĐẦU
Tuổi 28 tôi vẫn là trẻ nhỏ
Bố đang còn, tôi – cậu bé ngây thơ
Tôi lớn thêm, bố tôi không còn nữa
Nỗi đau buồn – dấu chấm hết tuổi thơ.
Tôi 43… đầu tôi không sợi bạc
Tuổi trưởng thành mẹ con sống gần nhau
Mẹ mất trong ngày tháng Hai tàn khốc
Suy nghĩ nhiều – tôi bạc trắng mái đầu.
ĐỨA TRẺ MỒ CÔI
Mẹ đưa nôi và cất lên lời hát
Lời nguyện cầu chăng?…Câu hát mọi bắt đầu.
Mẹ không còn…và chiếc nôi vắng ngắt
Với tôi chỉ còn lại nỗi buồn đau.
Bố với cây gậy thông lò từ sáng sớm
Khơi lò sưởi lên – giữ ngọn lửa cho đời
Bố không còn… lửa từ lâu tắt hẳn
Tôi trở thành một đứa trẻ mồ côi.
ĐỪNG KHẮC BIA MỘ CHO TÌNH
Viên đá trên mộ ven đường bảo tôi như vậy:
Đừng vội đi đâu, hãy dừng lại một chút ở nơi này
Nếu ngươi đau buồn, hãy nhớ rằng nỗi buồn qua lại
Tất cả đều đi qua, biến mất như đêm nối tiếp ngày.
Nếu người vui – hãy nhớ về phút giây bên mộ
Giờ vui ngắn ngủi nhưng có một sức mạnh vô hình
Đó là tình yêu, tình yêu mạnh và quí hơn tất cả
Đừng chôn tình vào đất, đừng khắc bia mộ cho tình.
CÂY VÀ TÌNH YÊU
Cây đẹp tuyệt vời trong tuyết
Tuyệt vời trong nắng trong mưa.
Tình yêu tuyệt vời – nói thiệt
Tuyệt vời từng phút, từng giờ.
Cơn giông sợ gì vách đá
Khi thích cứ việc gào to. Tìn! h yêu trong thời thổ tả
Mạnh mẽ, can đảm, tự do.
THEO LỆNH CỦA TÌNH
Tôi có năm trạng thái trong một ngày
Tôi đổi thay nhưng không xoay nhiều cửa.
Tôi trẻ nhỏ – thích chơi đùa với lửa
Tôi thanh niên – khỏe mạnh và mê say.
Tôi người già nhưng máu lại sôi lên
Vị thành niên làm người ta kinh ngạc.
Tôi đem tất cả nhập vào làm một
Thành tình yêu, sống theo lệnh của tình.
RA DÁNG ĐÀN ÔNG
Mọi ngôi nhà đều phải là ngôi nhà
Đường ra đường – dù bé hay dù lớn
Sừng phải ra sừng, thơ phải là thơ
Những chân lý này xin đừng động đến.
Thật tai hoạ trong lò không có lửa
Bất kể nguyên nhân dù có dù không.
Đã là ngựa thì bao giờ cũng ngựa
Còn đàn ông phải ra dáng đàn ông.
NGÀY XỬA NGÀY XƯA
Ngày xửa ngày xưa ở chốn núi rừng
Tôi tặng em dòng thơ đầu tôi viết
Em chỉ cười rồi em đi lấy chồng
Chồng của em – người sĩ quan cao cấp.
Tôi thành nhà thơ. Em cho điều này
Là công của em. Nhưng mà tôi muốn nói
Nếu qủa em người thực sự có tài
Hãy dạy cho chồng làm thơ đi vậy.
CHỈ MỘT ĐIỀU NGUY HIỂM
"Nhà thơ ơi đừng sợ gì kẻ thù!
Bạn chân thành có đầy khắp mọi lối!"
"Nhưng nếu một ngày bạn bè phản bội?"
"Đừng sợ gì! Còn có vợ nhà thơ".
"Nhưng nếu vợ phụ tình?" – "Cũng đừng lo
Còn núi đồi quê hương trong sương sớm".
"Thế thì tôi cần phải sợ cái gì?"
"Phản bội chính mình – chỉ một điều nguy hiểm".
KHÔNG THỂ VƯỢT QUA
Có vẻ như ngọn nến vừa đốt lên
Người phụ nữ trước mặt anh xuất hiện
Trước bức tường anh lặng yên đứng ngắm
Nhưng chỉ nhìn ra bờ vai nhỏ của em.
Có vẻ như định trước buổi hẹn hò
Ánh mắt nhìn sau bờ mi quyến rũ
Nhưng ở giữa anh và người phụ nữ
Vật cản là em, không thể vượt qua.
CHỈ CÓ ĐẠI BÀNG
Tất cả rõ ràng hơn mùa thu đến
Chim hiểu rằng đây không phải thiên đường
Dù mùa hè hát ca ngợi quê hương
Vẫn đổi thay, bay đi tìm nắng ấm.
Chỉ có đại bàng khi đó lặng im
Đứng ngắm nhìn những vườn câ! y trụi lá
Không vội vã giang đôi cánh của mình
Từ giã quê hương trong ngày băng giá.
LUẬT LỆ HÃY TUÂN THEO
Có người khách trong đêm đen gõ cửa
Nếu người miền rừng, luật lệ hãy tuân theo*
Dù muốn hay không ngươi đừng lần lữa
Mà hãy ra mở cửa đón khách vào.
Một bài hát gõ vào ngực đêm sao
Tất cả ngủ, còn nhà ngươi thao thức
Nếu thi sĩ thì còn chưa muộn đâu
Hãy thức dậy, quên trời đêm, hãy hát.
______________
* Theo phong tục cổ của các dân tộc vùng bắc Kavkaz bất kỳ người nào cũng có thể đến làm khách ở bất kỳ nhà nào ở miền rừng núi. Ngay cả kẻ từng giết người nhưng gặp phải thời tiết xấu trong rừng đều có thể vào làm khách trong nhà kẻ thù của mình và đều được đón tiếp thân tình. Cả những người rất nghèo vẫn sẵn lòng hậu đãi khách bởi người ta tin rằng cùng với người khách là những điều may mắn tốt lành sẽ đến.
CÒN NHIỀU HƠN
Chuông đồng hồ lại gõ nhịp trên tường
Giờ đi qua không còn quay về nữa!
Có thể, tôi còn nhiều hơn trước nó
So với giờ phút cuối, phút lâm chung.
Hơi thở bay đi, hơi thở chẳng quay về!
Hơi thở tan ra, hơi thở không còn nữa
Trước hơi thở này, tôi nhiều hơn, có lẽ
Còn nhiều hơn hơi thở cuối cùng kia.
THI SĨ CỦA MỘT THỜI
Có nhà thơ – thi sĩ của một thời
Có nhà t! hơ ̵! 1; đến muôn đời muôn kiếp…
Những ngôi làng – dù xấu hay dù đẹp
Hình dáng của mình đều thay đổi mà thôi.
Khi cảm nhận gió từ đâu thổi đến
Làng đổi màu nhưng còn những cây thông
Dưới nắng mùa hè, dưới tuyết mùa đông
Vẫn luôn luôn tươi xanh và thẳng đứng.
ĐẾN BẤT THÌNH LÌNH
Trong im lặng tôi đâu có đợi chờ
Tôi không gọi về một lời duy nhất
Nó sẽ tự đến với tôi, cứ mặc
Như nước mắt – có ai gọi bao giờ.
Nó sẽ đến bất thình lình, mặc nó
Rồi trên trang giấy trắng nó rơi lên.
Như người bạn duy nhất của đời mình
Bước vào nhà mà cửa không cần gõ.
LỜI ĐI KHỎI
Tôi xạ thủ, còn lời – con thú độc
Tôi giương cung, con thú chạy tháo thân
Lời đơn giản chỉ thoáng qua – không còn
Giữa rừng khô mất sạch trơn dấu vết.
Con thú khôn mũi tên không quen biết
Còn lời dạo chơi đây đó tự mình
Lời giấu đi sau đồi núi, sau rừng
Lời đi khỏi dưới ngòi bút viết.
CON ĐƯỜNG GIAN NAN
Một mình tôi thơ thẩn giữa đất trời
Không có tâm hồn, chỉ toàn bụi bặm.
Nhưng có những nhà thơ tôi yêu mến
Trong lặng im đang trò chuyện cùng tôi.
Thế các anh, ai mà chẳng cần lời
Các anh lấy đâu ra sức để vác
Sự cô đơn trên cái miền khó nhọc
Con đường gian nan, gánh nặng cuộc đời.
NHỮNG QUYỂN SÁCH CỦA TÔI
Những quyển sách của tôi là những vạch
Của những con đường dè dặt lẫn to ! gan
! Khi thì bước lên đến đỉnh vinh quang
Khi vấp ngã và lộn nhào xuống vực.
Những quyển sách – những chiến công đẫm máu
Chinh phục đỉnh cao, không lẽ biết được rằng
Người đang khoác cho mình sự vinh quang
Hay uổng phí khi người đang rót máu?
TUỔI THƠ TRÔI ĐI
Tuổi thơ trôi đi như dòng nước
Tuổi thơ trôi nhưng còn lại gia tài
Sẽ còn lại cho người đời bài hát
Và kỷ niệm tuổi thơ còn đến muôn đời.
Tuổi trẻ trôi đi như một dòng sông
Những gì trôi đi không quay về nữa.
Từ dòng sông chỉ còn lại chiến công
Và kỷ niệm sẽ vẫn còn muôn thuở.
TÔI ĐEM LỜI SO SÁNH
Tôi đem lời so sánh với lông cừu
Và đôi khi với buốc-ca so sánh
Từ lông đến áo cần biết bao nhiêu
Sức lao động và dài lâu chịu đựng!
Lời – chỉ là sợi, còn một bài thơ
Là tấm thảm nhiều hoa văn, màu sắc
Đặt vào biết bao công sức khó nhọc
Trong mỗi hoa văn, trong mỗi sắc màu.
CÓ ĐIỀU GÌ ĐÁNG SỢ
Những đứa trẻ nhỏ đang dần lớn lên
Tôi thấy sợ, có điều gì đáng sợ?
Táo thì trắng, còn mùa xuân đang lên
Tôi thấy sợ, có điều gì đáng sợ?
Người ta bắn tên lửa vào mây xanh
Tôi thấy sợ, có điều gì đáng sợ?
Chẳng có điều gì xấu, có vẻ không
Ngoài nỗi sợ của tôi như thường lệ.
VÔ CÙNG GIÁ LẠNH
Bạn của tôi chiến tranh cướp mất rồi
Nhưng mà tôi vẫn còn nghe thấy giọng
Còn ngư�! ��i đang! sống đi sau lưng tôi
Đối với tôi đã chết từ lâu lắm.
Bạn của tôi chiến tranh cướp mất rồi
Lửa của bạn giờ tôi còn sưởi ấm
Nhưng người khác sống đang ngồi bên tôi
Tôi lại cảm thấy vô cùng giá lạnh.
LẤY ĐÂU RA
"Trả lời tôi, hỡi con người vui vẻ
Bài hát của anh sao lắm đau buồn?"
"Ở con người mà vui suốt thế kỷ
Thường có đứa con trầm lặng, sầu thương!"
"Thế tại sao, hỡi con người buồn bã
Ngươi lấy đâu ra những bài thơ vui?"
"Ở con người mà buồn suốt thế kỷ
Thường có đứa con mừng rỡ, vui tươi!"
BỊ BIỂN KIA NUỐT MẤT
Tôi lại về nơi ngọn gió đồi đang thổi
Tôi không còn nhận diện được quê hương
Con trẻ bây giờ không hiểu tiếng cha ông
Tiếng của tôi chết dần, đang hấp hối.
Chẳng lẽ chúng ta bằng tiếng Avar
Không còn nghĩ suy, cãi nhau và hát
Biết làm sao – sông tìm biển đổ ra
Dù biết rằng: bị biển kia nuốt mất.
THẮNG LỢI CỦA TÔI
Thắng lợi của tôi, tôi ít khi mừng
Tôi ngỡ rằng – trong thơ còn chưa đủ.
Tôi ngỡ rằng – dấu vết đi sau lưng
Đã sinh ra một nhà thơ thực sự.
Mặc nhà thơ làm cuộc đời kinh ngạc
Bằng giọng ngân vang tôi chẳng hiểu ra
Mặc cho một lần bằng lời tốt đẹp
Nhắc đến tình tôi đối với thơ ca.
NHỮNG VŨ KHÍ MỚI
Những vũ khí mới cực kỳ hiện đại
Đừng chế tạo ra chống lại con người.
Vũ khí tự ngàn xưa – tình h�! ��u ái Hãy đặt vào trong bao vỏ cho tôi.
Lời di chúc của cha ông để lại
Cho chúng ta là thứ vũ khí vàng
Để chúng ta không cho ai bẻ gãy
Để chúng ta không cho họ làm cùn.
THẬT VÔ CÙNG DẠI DỘT
Trong vườn xanh những chiếc lá reo vang
Rồi thì thầm: ta ghen cùng ánh sáng!
Còn trên trời những đám mây trĩu nặng
Ngó xuống cười những chiếc lá còn xanh.
Còn một số người dễ dàng qủa quyết
Rằng họ hạnh phúc sung sướng trên đời.
Còn hạnh phúc thì lại chau lông mày:
"Ôi các con thật vô cùng dại dột!"
HÃY ĐƯA TÔI CON NGỰA
"Hãy đưa tôi con ngựa của cha tôi
May mắn thay là tôi còn biết nhảy!"
Tôi nhảy lên và con ngựa quẳng tôi
Ngã lăn quay bên vệ đường lúc ấy.
"Mọi người nghe. Tôi bắt đầu chơi đây
Trao cho tôi cây đàn cha ca tụng…"
Chỉ vừa mới động ngón tay vào dây
Thì dây đàn đứt ra cùng với tiếng.
BẦU TRỜI KHÔNG MUÔN THUỞ
Tôi cứ ngỡ bầu trời không muôn thuở
Mà nát nhàu và ọp ẹp, rung rinh
Giờ tôi ngỡ rằng bầu trời sắp sửa
Đổ xuống đầu tôi với sức nặng của mình.
Nhưng những ngọn núi nhô cao bảo vệ
Bằng những đỉnh cao bằng những dốc cao
Chúng sừng sững vươn mình lên chống đỡ
Như mái nhà xưa có những cột to cao.
BỊ CẮT TẬN GỐC
Trên những cánh đồng lúa đang tốt tươi
Ta tưới nước cho mặt đất khô khốc.
Trên những cánh đồng lúa đã chín rồi
Nhưng khoảng rộng của những cánh đồng này
Tưới bằng máu của ta bao khó nhọc
Và chính những người thợ gặt, thợ cày
Như lúa mì đang bị cắt tận gốc.
TRONG SÁCH ĐỜI
Trong sách đời tất cả trang đều tuyệt
Tất cả trong sách này sáng suốt, thông minh.
Để lần nữa sinh ra bông lúa mạch
Gieo vào đất những hạt giống nằm yên.
Khi cơn mưa mùa xuân rơi đâu đó
Thì trên đồng xào xạc cỏ và hoa
Khi nước mắt rơi từ đôi mắt thi sĩ
Thì những lời chân chính được sinh ra.
NHÀ CỦA TÔI
Nhà của tôi giờ cách xa nơi bố
Tôi nhọc nhằn với cái cảnh núi đồi
Nhưng dù sao tôi nghe lời chửi rủa
Thì hiểu ra lòng tốt của mọi người.
Tôi biết rằng lời tốt luôn tìm thấy
Cho người anh em trên một con đường
Khi trên vai mình mọi người đành phải
Gánh tôi đi vào con đường cuối cùng!
CON CHÁU MÌNH VẪN HÁT
Một nhà thơ viết nhiều những bài thơ
Về quê hương, núi đồi cao chót vót
Một trăm hai mươi năm núi đồi về nhà thơ
Bằng giọng của con cháu mình vẫn hát.
Sương thế kỷ như màn khói hoàng
Người ca sĩ Kapkaz chết tuổi thanh xuân
Kapkaz tự mình với đỉnh cao bạc trắng.
TRÊN ĐỈNH CAO CỦA MÌNH
Có điều xảy ra: đỉnh cao tôi sợ lắm.
Tôi lên đỉnh cao sau mây để làm gì?
Có lẽ không giữ được, tôi ngã xuống
Từ dốc cao khi đứt sợi dây kia.
Tôi đang đứng trên đỉnh cao của mình
Và thấy khủng khiếp, nhọc nhằn ghê gớm.
Thêm mỗi bài thơ càng khó thở hơn
Và ngỡ như từng dòng đang đứt quãng.
DÒNG NƯỚC ĐẬP VÀO VÁCH ĐÁ
Dòng nước đập vào vách đá cao dựng đứng
Rất kiêu căng, vô cảm tiếng rì rào.
Chẳng lẽ tôi không hiểu ra tình trạng
Dòng nước thì người hiểu được tôi sao?
Dòng nước chảy rì rào nhưng không thể
Làm hòn đá kia hờ hững vui theo
Những hòn đá này sao mà giống thế
Giống con tim hoá đá của người yêu.
TẤT CẢ NHỮNG GÌ
Tất cả những gì mà người ta tặng tôi
Đaghestan, tôi chia cùng Người đấy
Tôi đem hết những huân chương, mề đay
Lên đỉnh cao của Người tôi găm lại.
Tôi dâng Người tất cả những bài ca
Và những lời hoá thân vào thơ đó
Chỉ xin Người tặng tôi áo buốc-ca
Và chiếc mũ của đỉnh cao trắng xoá.
CHÀNG TRAI TRẺ HÃY NHÌN
Chàng trai trẻ, hãy nhìn người tóc bạc
Rảo bước đi trên thành! phố người đông
Bằng bàn tay sạch sẽ, chàng thấy không
Chòm râu bạc của mình ông đang vuốt.
Chàng còn trẻ trung, chàng là chàng rể
Nhưng thời gian làm bạc mái tóc đen.
Chớ làm bẩn mái tóc bạc của mình
Bằng bàn tay không sạch từ khi trẻ.
CHẲNG CÓ AI BIẾT HẾT
Trên đời này chẳng có ai biết hết
Chỉ có những người lầm tưởng thế mà thôi.
Tôi thấy sợ cho những ai quyền lực
Cái nhìn luôn luôn đoán xét con người.
Biết hết cả, chẳng Puskin, không Xôcrát
Biết làm sao đời rộng lớn, đông người
Nhưng người ta đem cuộc đời đoán xét
Nhầm tưởng mình là chân lý đấy thôi.
LÀ KẾT QUẢ
Bờ vai tôi trước đây màu trắng
Sao bây giờ bờ vai trở thành đen?
Màu đen – tàn tích của những ngày chiếu sáng
Cháy mặt trời, bờ vai cũng cháy lên.
Tóc của tôi trước đây có màu đen
Sao bây giờ tóc trở thành màu trắng?
Màu trắng là kết quả của những đêm
Những đêm đen đã nhọc nhằn chiếu sáng.
TẠI VÌ SAO
"Tại vì sao mà con chim màu trắng
Không bay vào đậu ở dưới chân ta?
Chim không yêu hay là chim sợ ta?"
"Có thể yêu, nhưng mà không tin tưởng!"
"Tại vì sao con thú trước mắt ta
Khắp mọi nơi đều tìm cách lẩn tránh?
Thú không yêu hay là không tin tưởng?"
"Có thể yêu nhưng vì thú sợ ta!"
TÔI NGỠ RẰNG
Vừa mới sinh ra một chàng kỵ sĩ
Tôi ngỡ rằng tôi vừa mới ra đ�! �i.
Ở đâu đó đám cưới đang ầm ĩ
Tôi ngỡ rằng đang cưới vợ cho tôi.
Ở đâu đó có một người bị giết
Bà mẹ già thương tiếc đứa con trai
Những người phụ nữ ngồi khóc thảm thiết
Tôi ngỡ rằng những kẻ khác chôn tôi.
NHỮNG THỨ LÀM CHO NGƯỜI CHẾT
Có một điều không làm tôi kinh ngạc
Những điều này đã có tự lâu rồi:
Sự vu khống, dối gian và thuốc độc
Những thứ làm nên cái chết con người.
Nhưng có lẽ trời không cho tôi biết
Tại vì sao vẫn tồn tại một điều:
Là rượu, sự thật và cả tình yêu
Cũng là những thứ làm cho người chết.
LÀM SAO QUA ĐƯỢC
"Ơi những ngọn đồi, cánh đồng tuyết trắng
Tôi biết làm sao có thể đi qua?"
"Ngươi đi qua chúng tôi, một khi mà
Có bài hát và bạn đường bên cạnh".
"Ơi con suối trong rừng cùng thác nước
Tôi biết làm sao có thể vượt qua?"
"Khi bài hát, người bạn đường ở xa
Thì muôn đời nhà ngươi không qua được".
BÀI THƠ TÔI
Ống kim tiêm, ôxy dẫn từ vòi
Sống và chết giành giật nhau đến sáng
Người thầy thuốc giống như bồ câu trắng
Trên đầu giường người chị gái của tôi.
Bài thơ tôi được viết bằng máu đấy
Tôi đớn đau suy nghĩ một điều này:
Thơ dù một lần trên đầu giường của ai
Có là người chị nhân từ không vậy?
KHÔNG PHẢI BẰNG SỨC MẠNH
Hãy qui phục, Kavkaz, tướng Ermolov đang đến.
A. Puskin.
Không, không qui ! phục v�! � lưng không cúi xuống
Không bấy giờ, không sau một trăm năm
Không những người con, không phải núi rừng
Vẻ sừng sững như vai bao vị tướng.
Không mưu chước tinh ranh, không sức mạnh
Mà tôi xin khẳng định một điều là:
Không phải bằng sức mạnh nước Nga đã thắng
Mà Kavkaz bí huyền đã quyến rũ nước Nga.
ẤN ĐỘ ƠI
Trên trán Người một chấm son cháy đỏ
Như dấu triện trong thư, Ấn độ ơi
Tôi mở phong bì theo từng dòng chữ
Tôi muốn ôm lấy Người, Ấn độ ơi.
Tôi thấy khắp nơi những nhà rách nát
Rất nhiều thư tôi nhận, Ấn độ ơi
Nhưng khổ đau hơn bức thư của Người
Cho đến bây giờ tôi chưa hề đọc.
ĐÁM CƯỚI KẺ BẦN NÔNG
Ở Đê-li chú rể làm đám cưới
Thì những nhạc công thể hiện hết mình.
Cha mẹ chàng rể khó nhọc mười lăm năm
Gom từng đồng để trả cho đám cưới.
Đôi vợ chồng trẻ còn nhiều năm nữa
Đổ mồ hôi để trả hết nợ nần.
Giá tự do nhiều dân tộc cũng thế
Được trả như đám cưới kẻ bần nông.
ĐỒNG ĐẤT KHÔ CẰN
Tôi ngỡ mình như đồng đất khô cằn
Vì mùa màng tôi phải oằn lưng xuống
Tôi còm cõi, héo khô nhưng mà chẳng
Sinh cho đời dù một ngọn hay bông.
Tôi lại ngỡ mình là kho đựng lúa
Lúa đổ đầy tôi muốn vỡ tung ra.
Còn mùa đông gió gào thét trong kho
Và báo trước một mùa xuân đói khổ.
THUỞ XA XƯA
Thuở xa xưa phạt nghiêm khắc nh! ững k�! �
Dám cả gan đem ra vẽ hình người
Bởi cho rằng chỉ một mình Thượng đế
Tạo ra bằng bàn tay của Ngài thôi.
Có rất nhiều đường nét của con người
Không vẽ được, dù hoa văn hay mực
Bởi trong tranh ngay cả núi và đồi
Tái nhợt hơn cả đồi và núi thực.
CON SẾU 999
Ở Hirôsima người ta tin rằng:
Ai nhiễm xạ sẽ vượt qua cơn bệnh
Nếu người đó cắt ít nhất một nghìn
Nghìn con sếu được cắt bằng giấy trắng.
Đời đang đau, hãy lấy ra trang giấy
Hãy nghĩ về những con sếu đang bay
Và xin đừng chết giống như cô gái
Với con sếu 999 ở trong tay.
NGHE NÓI RẰNG
Nghe nói rằng thuở khai thiên lập địa
Lời nói đầu tiên có mặt trên đời.
Lời cầu nguyện và thề nguyền trong đó?
Hay sự cầu xin và mệnh lệnh trong lời?
Cho khỏi tan hoang, huỷ hoại cuộc đời
Ta cần lời bây giờ, có thể lắm
Dù trong lời: thề nguyền hay cầu nguyện
Dù sự cầu xin và mệnh lệnh trong lời.
TRÁI ĐẤT
Trái đất là quả dưa – với một người này
Họ bổ dưa, cắt nhỏ ra từng mảnh.
Với người khác – trái đất là quả bóng
Trên sân chơi những cầu thủ giành nhau.
Trái đất với tôi không phải dưa hay bóng
Mà trái đất là gương mặt với tôi
Tôi dỗ dành, chùi nước mắt cháy bỏng
Vết máu tôi lau, tôi hát về người.
ĐÂU LÀ BIÊN GIỚI
Ở quê tôi người ta thường nói rằng
Có những bờ phân chia từng su�! ��t ruộ! ng
Nhưng nếu mưa đá bỗng nhiên trút xuống
Thì chẳng còn bờ, dấu vết sạch trơn.
Trái đất phân chia theo đường biên giới
Nhưng nếu bão dông hay mưa đá rơi
Chúng không hỏi đâu là ruộng của ai
Chúng không nhìn ở đâu là biên giới.
TÔI KHÔNG MỞ ĐƯỢC
Tôi rất muốn kể về quê hương mình
Cho thế giới nghe nhưng không thể kể
Những chiếc hòm đầy tôi mang theo mình
Nhưng khốn nỗi mở ra tôi không thể.
Những bài hát bằng ngôn ngữ của mình
Cho thế giới nghe, tôi không thể hát.
Tôi chất cái rương viền sắt lên lưng
Nhưng viền sắt thì tôi không mở được.
TÔI CHẲNG THẤY GÌ
Tôi ngồi bên cửa sổ trời mưa
Màn sương xa, giọt nước rơi trên kính.
Trời cứ mưa, tất cả đều trắng mờ
Xa xa núi đồi, còn gần – cung điện.
Không nhìn ra sau màn sương trắng
Chẳng thấy gì dù gần hay xa
Mưa vẫn rơi, ngoài cuộc đời đã sống
Nhắm mắt vào, tôi chẳng thấy gì.
GIẤU ĐI ĐỂ LÀM GÌ
Nhiều tình cảm dạt dào trong lòng tôi
Tôi chưa từng xẻ chia cùng ai hết.
Có nhiều lời đang ngủ trong tim tôi
Hay hơn những lời mà tôi từng viết.
Khi nở ra sẽ ganh tỵ hoa kia
Bông hoa quí hiện giờ tôi đang giữ
Vàng bạc này tôi sẽ đem xẻ chia
Chứ giấu đi để làm gì kia chứ.
NÀY, ANH CHÀNG…
Này, anh chàng lưng dài vai rộng
Hãy đứng ra xa cửa sổ nhà tôi
Đừng che của tôi ánh sáng ban ngày
Hãy tránh ra, trước cửa tôi đừng đứng.
Ở đằng xa kia – núi đồi tuyết trắng
Ngoài biển khơi – thấp thaóng những cánh buồm
Thế mà tôi chỉ thấy bóng lưng anh
Hãy tránh ra, trước cửa tôi đừng đứng.
TÔI NGỒI! BÊN BẾP LỬA
Tôi ngồi bên bếp lửa nhà ông tôi
Nơi ngọn lửa từ lâu không còn cháy
Nơi ngày xưa trò chuyện ông đã ngồi
Còn bây giờ, chắc gì quay trở lại.
Nhưng bên hòn đá đang trở thành đen
Những người đàn ông quây quần ngồi lại
Và trong tôi ký ức lại hiện lên
Tựa hồ như ngọn lửa xưa đang cháy.
EM KHÓC VẬY MÀ CHI
Em ghen anh, khóc vậy để mà chi
Em trách anh những lời đâu có đáng.
Có thể cô ấy anh sẽ nhớ về
Mỗi khi em làm cho anh hờn giận.
Không cô ấy – dù em chẳng hề khen –
Trong cuộc đời anh gây ra đau khổ.
Cô ấy chỉ sẽ còn nhớ về anh
Khi người khác làm cho cô đau khổ.
MỌI THỨ ĐỀU GIÀ
Tôi ngỡ rằng: thảy mọi thứ đều già
Tất cả, dù tôi thích hay không thích
Ngày lại ngày, tất cả đều tan ra
Tất cả đổi thay, chỉ mình tôi không khác.
Theo thời gian đời làm sáng mắt ta
Đời trừng phạt chúng ta bằng tuổi tác.
Em sẽ đau đớn nhận ra đột ngột
Rằng người bạn của em đã rất già.
VỀ NƠI ĐÓ
Dòng nước ngốc của con suối trên đồi
Ở đây thiếu nước đá khô nứt nẻ
Sao ngươi chảy vội vàng về nơi đó
Nơi nước tràn trề, dù có thiếu ngươi?
Thật tai hoạ cho con tim của tôi
Người đáng yêu thì tim đi ghét bỏ
Tại vì sao cứ hướng về nơi đó
Nơi không thật cần đến trái tim tôi?
BIẾT LẤY GÌ SO SÁNH
Biết lấy gì so sánh với tình tôi?
Vớ! i bức thư được viết trên giấy thấm
Nơi những dấu vết rõ ràng, dễ nhận
Nhưng đọc thư thì không dễ dàng rồi.
Biết lấy gì so sánh với tình tôi?
Với tiếng thỏ thẻ ban đầu âu yếm
Khi hát lên, bài ca chưa thành tiếng
Nhưng có bài ca, dù chưa có những lời.
KHÔNG BỜ BẾN XA VỜI
Tôi trên mặt đất, như dưới biển – đang bơi
Tôi lặn xuống, không có gì thấy hết
Và khi đó tôi thốt ra những lời
Thay vì lời, chỉ thấy vòng và bọt.
Trên mặt đất những khi ta đau khổ
Như những con tàu ngoài biển đang bơi
Ta cứ bơi, không có phao cứu hộ
Không hải đăng, không bờ bến xa vời.
QUA NƯỚC MẮT
Chiếc khăn rộng trên mặt đất đang vẫy
Là bình minh buổi sớm đón chào ta
Chiếc khăn rộng trên mặt đất đang vẫy
Là hoàng hôn tiễn biệt, buổi chiều tà.
Tôi ngỡ khi xuống gần mặt đất này
Không phải mặt trời mà vòm trời cháy đỏ
Trong ánh sáng vàng, khi thấp hơn nữa
Qua nước mắt tôi nhìn thấy ban mai.
TÔI NGHĨ RẰNG
Tôi nghĩ rằng cây nở bông hoa tuyết
Đi đến gần – tuyết lơ lửng khắp nơi.
Tôi nghĩ rằng em dịu dàng thắm thiết
Khi hiểu ra rồi không thể rút lui.
Tôi chạy theo những lối mòn trên núi
Áo để quên, đến khe núi mưa rơi.
Em thân yêu, em băng giá của tôi ơi
Hãy sưởi ấm tôi, hãy thương tôi với.
DƯỚI ÁNH TRĂNG
Trong nghìn kẻ anh không người tốt nhất
Nhưng ngày đầu em gặp! gỡ cù! ng anh
Em hình dung, em cứ ngỡ, dưới trăng
Trong nghìn kẻ anh tốt hơn người khác.
Trong nghìn kẻ anh không người xấu nhất
Nhưng lỗi của anh làm loá mắt nhìn
Vì thế, giờ đây trong số một nghìn
Dưới ánh trăng em ngỡ anh xấu nhất.
TRONG NGÀY 8-3
Nhà đài ơi đừng giận chi Thượng đế
Tám phút trên đài xin hãy tặng cho tôi.
Để tỏ tình yêu tôi sẽ nói những lời
Trong ngày 8-3 với tám người phụ nữ.
Tám phút trên đài liệu có ít cho tôi
Hay chỉ cần một phút thôi là đủ?
Liệu có ít cho tôi tám người phụ nữ
Khi chỉ một người thôi đã thấy quá nhiều rồi?
CÁI TÊN EM
Không phải nhà thơ khi anh từ núi cao
Mà cái tên em nhắc đi nhắc lại.
Và bài ca từ thuở ban đầu ấy
Nó vang lên rồi bay biến qua đèo.
Nhà thơ viết ra không ít những lời hay
Trời sinh anh để bài ca anh viết.
Nhưng có phải tên em trên đời này
Còn đẹp hơn những lời hay anh viết?
NHÌN THẤY EM
Trên những sân ga chưa từng biết
Anh bước ra khỏi toa tàu
Những khi con tàu dừng bánh không lâu
Bỗng anh nhìn thấy em, rất đột ngột!
Ở nhưng xứ sở không quen
Những sân bay chưa hề biết
Anh bước ra và rất đột ngột
Nhìn thấy người rất giống với em!..
THƯ CHO MÌNH ANH VIẾT
Người yêu không viết thư cho anh
Người yêu không viết thư cho anh.
Những bức thư cho mình anh viết
Có vẻ như em viết cho anh.
A! nh đọc! cho hàng xóm nghe thư
Anh đọc cho hàng xóm nghe thư
Hàng xóm nghe những lời tốt đẹp
Em chưa viết cho anh bao giờ.
TÔI THỨC DẬY
Tôi thức dậy buổi ban mai
Bầu trời vô cùng quang đãng
Thế mà hôm qua mưa gió hoài
Cuộc đời trong nước mắt cháy bỏng.
Có ai đó từ rất cao
Giơ ra giữa trời cái chổi
Đã quét đi những ngôi sao
Bầu trời trở nên tăm tối.
NÓI VỚI EM
Nếu nói trong nhà mình – là anh nói với em
Còn khi lặng im – nói với mặt đất xanh thắm.
Nói với thế kỷ, với cuộc đời – khi anh im lặng
Anh hướng tới mặt trời, con sóng, đồi núi quê hương.
Anh nói với cả vũ trụ khi ở trên đường
Còn khi lặng im, nghĩa là bên em bay liệng
Chỉ nói với một mình em – chứ không với biển
Với bài hát ban mai và câu chuyện hoàng hôn.
HAI LẦN NGUYỀN RỦA
Con dao của ta ơi, ta nguyền rủa mi
Ta chỉ rút dao ra trong giờ nước mắt.
Ta nguyền rủa thơ – thơ chẳng đáng gì
Khi với tâm hồn trống không thơ cứ hát.
Hai lần nguyền rủa, trong cái giờ chửi bới
Dao của ta ơi, mi hãy nghỉ trên tường
Hai lần nguyền rủa, trong thử thách dữ dội
Thơ của ta ơi, mi hãy trở thành ngoan.
TỪ NHỮNG CÀNH KHÔ HÉO
Hoạ mi ơi ta mang những nỗi buồn
Ta tranh giành với hoạ mi không được
Bài hát của ta và của ngươi không hoà nhập
Ngươi đâu biết nỗi buồn của chiếc lá mùa đông.
Ngươi chỉ mong miền nắng ấm trời xanh
Còn ta quí núi �! �ồi cao! vòi vọi
Nơi băng giá, bóng tối hát trên đàn
Rằng ta sinh ra từ những cành khô héo.
ĐƯỜNG TÌNH YÊU
Con tim tôi trong lửa, con tim tôi đang cháy
Tôi biết làm sao, đôi cánh có không?
Đôi cánh có rồi, tôi cảm thấy sau lưng
Trước mặt tôi núi mọc lên từng dãy.
Tôi vượt qua đồi, tôi bay qua núi
Biển gào lên: còn giới hạn nào không?
Đường tình yêu khó hơn mọi con đường
Trước tình yêu có bao nhiêu trở ngại…
TUYỆT VỜI TẤT CẢ
-Đức tính nào của người phụ nữ
Đối với chàng là quan trọng hơn?
-Người phụ nữ tuyệt vời tất cả
Không đắn đo, tôi nhận hết về mình.
Người ta đi hỏi: ở người đàn ông
Những đức tính nào quí hơn tất cả?
-Lòng dũng cảm tô điểm cho đàn ông
Và tình yêu thương dành cho phụ nữ.
NĂM THÁNG TRÔI
Năm tháng trôi. Và tuyết từ trên núi
Lại bay trên đầu cả trẻ cả già
Những ước mơ xanh của mình ta giấu
Dưới vải trải giường màu trắng của ta.
Nhưng hạnh phúc chỗ khác… muôn đời nay vẫn vậy
Tuyết đến mùa xuân, tuyết phải tan ra
Chỉ những gì cho đời sau để lại
Thì sẽ mãi còn những hy vọng của ta.
ĐÂU BÀI CA TỪNG CÓ
Tôi uống cốc thứ nhất – giai điệu hiện ra
Cốc thứ hai – bài ca kéo dài ra mãi
Tôi uống cốc thứ ba – bài ca run rẩy
Cốc thứ tư – vội vàng bỏ chạy bài ca.
Rồi sau đó tôi hỏi chiếc cốc không:
Nhạc ở đâu, đâu bài ca từng có?
Cốc trả lời: bài ca say trần truồng
Và đau đớn đang thổn thức đâu đó.
KHÔNG PHẢI GIÓ
Mưa muốn làm gì mưa thích
Động vào mưa, hãy coi chừng
Gió muốn đi đâu gió thích
Như con ngựa chẳng dây cương.
Còn những lời của ngươi, không phải gió
Và cũng không phải mưa đâu.
Hãy cứ để cho con tim đọc nó
Và điều khiển nó cái đầu.
CÓ MỘT LÁ CỜ
Có một lá cờ
Ở mỗi đoàn quân ra trận
Ng! oài trận giữ lá cờ
Bàn tay của người lính.
Có một lá cờ
Ở mỗi người ca sĩ
Tình yêu như lá cờ
Tôi giữ đến ngày xuống mộ.
ĐẦU TIÊN LÀ ANH TỰ NÓI
Đầu tiên là anh tự nói với mình
Rồi anh sẽ nói với em sau đấy.
Và nếu như em hiểu những lời anh
Thì về quê hương Daghestan anh hướng tới.
Nếu quê hương khen giọng của anh
Thì anh lên đường đi vòng quanh trái đất
Và thủ thỉ đọc thơ, khi về nhà mình
Để cho em những thơ này lại đọc.
NGỠ LÀ CON RẮN
Khi mưa hãy còn chưa rơi xuống
Thì tôi đã tìm áo với mũ lông
Khi ngọn lửa hãy còn chưa cháy sáng
Thì áo sơ mi tôi cởi đã sẵn sàng.
Ai bỗng nhiên gặp con rắn mùa hè
Sang mùa đông nhìn sợi dây sợ rắn
Còn sợi dây tôi thấy trong mùa hè
Sang mùa đông tôi ngỡ là con rắn.
TRONG MỌI THỜI GIAN
Trong mọi thời gian – dù sương hay nắng
Trong mọi giờ, bình minh đến bình minh.
Ai hỏi: sống ra sao Daghestan của anh?
Thì câu trả lời tôi chia làm ba dạng.
Một – trong ước mơ nhưng mà không giai điệu
Hai – trong tình yêu nhưng mà chẳng nghĩ suy
Chỉ có ba – hoà nhập những thứ kia
Có cả nhạc, cả tình yêu và hiểu…
EM CÀNG ĐẸP HƠN
Buổi chiều em mới đẹp làm sao
Trong khoảnh khắc con tim anh rung động.
Bóng đêm không lừa dối anh đâu
Em càng đẹp hơn trong buổi sáng.
Em đã từng xinh đẹp giữa mùa xuân
Sáng hơn mặt trời, em toả sáng…
! Không l! ừa dối anh đâu, dòng máu nóng
Rằng mùa đông em càng đẹp hơn…
TÔI CÓ SỰ QUAN TÂM
Ai khát nước thì người ta uống nước
Ai bực tức thì chỉ uống máu thôi.
Tôi có sự quan tâm không thoát được:
Uống rượu vang – tình yêu làm khổ tôi.
Tôi uống rượu vang cho dễ nói lên lời
Uống vì những người uống rượu vang và nước
Chống những kẻ say máu và đầy bực tức
Chỉ biết căm thù – không khóc, hát, hay cười.
HÃY KHẮC TRÊN CON DAO
Hãy khắc trên con dao của mình
Những cái tên trẻ nhỏ
Để mỗi lần cầm dao, anh sẽ nhớ
Một cái điều khi đó anh quên.
Hãy khắc lên khẩu súng của mình
Khuôn mặt mẹ để mỗi khi giơ súng
Thì với lời van xin hay phê phán
Trong ánh mắt người mẹ nhìn anh.
TÔI MỘT MÌNH THƠ THẨN
Tôi một mình thơ thẩn trên đồng cỏ
Trên đồng đất thân thuộc của quê hương.
Người bạn tuổi thơ, người bạn thân thương
Như ngày xưa, với tôi, không còn nữa.
Tôi một mình, chỉ một mình tôi
Không có ai và không điều gì cả
Có thể tôi đang nói cùng tuổi trẻ
Mà có thể cùng với bóng của bạn tôi.
KHÔNG THỂ NÓI
"Anh có thể nói gì về người này?"
Bạn tôi nhún vai, lắc đầu khó hiểu:
"Đi nói tốt về anh ta tôi chịu
Bởi tôi không quen biết con người này".
"Anh có thể nói gì về người này?"
Tôi đem câu hỏi hỏi người bạn khác.
"Tôi không thể nói xấu anh ta được
Bởi tôi không quen biết con ng! ười n�! �y".
TÔI KHÔNG NGỦ MỘT MÌNH
Tôi không ngủ một mình – mà lên ngực
Như người yêu, nghiêng xuống nỗi muộn phiền
Cả sung sướng, buồn đau đều ghé sát
Và nỗi sợ bên thềm như chú chó con.
Tôi thức dậy buổi sáng không một mình
Mà đầu tiên nỗi muộn phiền thức dậy
Rồi sung sướng, buồn đau thức sau đấy
Và bên thềm nỗi sợ đã kêu lên.
IM LẶNG VÀ BUỒN
Suối rì rào, thác nước vang lên
Rồi biến mất đâu đó
Dòng nước cười, còn sông ầm ĩ
Như nhà thơ chếnh choáng hơi men.
Sao dòng nước cười, làm ầm ĩ
Khi muôn đời từ giã quê hương?
Còn tôi luôn luôn im lặng và buồn
Mỗi khi quê hương mình từ giã.
TÔI NẰM TRÊN CỎ
Tôi nằm trên cỏ. Từ rất xa
Buổi chiều hôm tôi nhìn về bản
Có những ngọn lửa lấp lánh từ xa
Những ngọn lửa khi mờ khi rạng.
Có nhiều ngọn lửa đỏ đang lấp lánh
Và đang lấp lánh nhiều ngọn lửa vàng
Những ngọn này tắt, những ngọn kia chiếu sáng
Như những con tim những đồng chí anh em.
GIÁ MÀ ANH
Những cây cao ở quê hương mình
Nắng tháng sáu đang làm cho cây cháy
Anh cũng cháy, héo hon như cây vậy
Dù anh còn thiếu hơi ấm của em.
Mưa tháng sáu lên lúa mì đang quất
Còn trên hồ màn sương đục đang bay
Giá mà anh được uống cho thật say
Giá mà anh được chìm trong đôi mắt.
MẠNH HƠN ĐIỀU CẤM ĐOÁN
Một khi đạt đến đỉnh cao thần thánh
Nh! ững d�! �u hiệu của mình được thể hiện ra
Những người hoạ sĩ đã biết vẽ ra
Trên bức tranh câu chuyện trong Kinh Thánh.
Anh mô tả hình dáng em trong thơ
Dù điều này trong Koran đã cấm
Nhưng đam mê mạnh hơn điều cấm đoán
Đã được đặt vào trong sách Thánh từ xưa.
BỊ THỜI GIAN LÃNG QUÊN
Có rất nhiều nhà thơ tài năng
Bị thời gian lãng quên tất cả
Bởi vì trong những bài thơ của họ
Không cảm xúc bằng Kavkaz quê hương.
Nhiều người lính không biết sợ là gì
Nhưng thời gian đều lãng quên tất cả
Họ không có lòng can trường sắt đá
Trong tâm hồn không có mẹ, không cha.
ĐỜI KHÔNG MUÔN THUỞ
Đời không muôn thuở! – những hòn đá bảo tôi
Khi những hòn đá rơi xuống vực
Giống như đá, vẫn đang rơi xuống vực
Những năm tháng của cuộc đời.
Mưa hắt vào cửa sổ – mưa đến với tôi?
Như mỏ chim, mưa gõ vào cửa sổ.
Cuộc đời còn dài, cuộc đời muôn thuở
Ta vẫn nghĩ như vầy từ thuở trong nôi.
EM RA ĐI
Em ra đi và em đã thắng
Cuộc tranh cãi chẳng dễ dàng
Anh ném cho mình rất mạnh
Lời quở trách đã định cho em.
Em tước vũ khí của anh
Không yêu anh, em chạy trốn
Và anh tự bắn vào mình
Những mũi tên cho em dành sẵn.
HÃY TRAO CHO TÔI CÂY ĐÈN
Hãy trao cho tôi cây đèn, tôi muốn
Nhìn người bạn đường thân mến của tôi
Cơn gió mạnh thổi ngọn đèn tắt ngấm
Đời tối tăm, không nhìn thấy m�! ��t ngư�! ��i.
Hãy trao tôi ống nhòm, tôi muốn biết
Những người này, họ đi đến từ đâu
Tôi muốn hiểu: từ đâu và về đâu?…
Nhưng tối mịt, không nhìn ra dấu vết.
TÔI CA NGỢI BUỔI BÌNH MINH
Tôi ngợi ca buổi bình minh tươi rói
Thì mặt trời đã ghé xuống sau rừng
Tôi ngợi ca những dấu hiệu mùa xuân
Thì tuyết đã bay về trên đỉnh núi.
Dù cố gắng đến đâu, nhưng khủng khiếp
Bệnh tật không chịu lùi bước bao giờ
Lợi ích chưa mang bài học cho ta
Thì mùa xuân đã không còn dấu vết.
BUỔI SÁNG ĐẾN
Buổi sáng đến. Buổi sáng này thế nào –
Không vội biết: tất cả đều mong muốn
Dù tuyết rơi, dù trời mưa hay nắng
Buổi sáng về, còn chưa đủ hay sao?!
Người và cây bên cửa sổ rì rào
Sáng hồn tôi, không chút nào vấy bẩn
Buổi sáng mới – tôi vô cùng quí trọng!
Bình minh của đời, tôi quí biết bao!
GIÁ MÀ EM
Giá mà em đã biết về anh tất cả từ đầu
Cho đến cuối thì đã không làm anh muôn đời đau khổ
Nhưng vết thương chẳng nhẹ nhàng, giờ vẫn còn đau
Em làm anh đau tại vì em không biết rõ.
Giá mà em đã biết được tất cả về anh
Từ cuối đến đầu – thì đã không yêu anh như vậy
Và cuộc đời anh muôn đời đã chìm trong khổ ải
Anh thấy vui mừng vì em đã không biết về anh.
Ô TRĂNG
Ô trăng, ai chia trăng ra làm hai mảnh
Một mảnh đang bơi ở giữa trời xanh
Còn một mảnh tôi nhìn thấy rõ ràng
Y hệt mảnh kia bơi trên biển vắng.
Tôi không biết đau bản gốc, bản dịch…
Nhưng hàng triệu người vẫn đọc suốt đêm
Bằng mọi ngôn ngữ – những con mắt, trái tim
Nhưng mà họ không thể nào đọc hết.
CÁI NGÀY ẤY
Cái ngày ấy, giờ đã xa xôi lắm
Bạn rất thân của tôi có năm người
Ngày chiến tranh họ đều ra mặt trận
Ngày trở về chỉ còn có hai thôi.
Một người bạn bây giờ rất xa xăm
Bạn đi xa và từ lâu cưới vợ
Người ở gần xích mích suốt cả năm
Bạn của tôi bây giờ thay đổi quá.
ĐI MÃI KHÔNG VỀ
Buổi sáng đời tôi không đo được
Với bạn bè biết mấy hân hoan.
Buổi chiều đời tôi không tin được
Một mình tôi biết mấy đau buồn.
Những ngôi sao giữa trời xin đừng hiện
Xin các người hãy biến hết đi
Và xin đừng hành hạ tôi câu chuyện
Về những bạn bè tôi đã đi mãi không về.
CHƯA KỊP
Cái chết này, cái chết đừng doạ tôi
Bài thơ chính của đời chưa viết hết
Với người yêu đến phút cuối cuộc đời
Một lời nói chân thành chưa nói kịp.
Chẳng thời gian, chẳng cuộc đời đến cùng
Về quê hương của mình chưa kịp kể
Một thằng hèn mạt, một kẻ khôn ranh
Tôi vẫn còn chưa biết cách trừng trị.
TÌNH YÊU ĐẦU TIÊN
Rằng mùa xuân đến rồi – tôi không rõ
Mặc dù chim đã báo hiệu mùa xuân
Không để ý bởi vì tôi không nhớ
Tình yêu đầu tiên – chớp bể mưa nguồn.
Rằng mùa thu đã về – tôi không rõ
Dù khắp nơi hoa cỏ đã héo hon
Không để ý, bởi vì tôi không nhớ
Tình yêu đầu tiên – một nỗi đau buồn.
LỜI CẦU NGUYỆN CUỐI CÙNG*
Đừng tìm tôi, cái chết – tôi tự đến
Hạn cuối cùng tôi không chậm trễ đâu.
Còn bây giờ đang sống, gặp ngôi sao
Tôi sẽ không bỏ qua niềm hy vọng.
Bạn bè ơi chẳng có gì cầu khẩn
Ngoài một điều: trên phiến đá đau buồn
Xin hãy khắc một lời YÊU… thần thánh
Sẽ mãi còn tình yêu buổi đầu tiên.
_______________
*Rasul Gamzatov mất ngày
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét