tanvan

tản văn hiện Ä'ại trung quá»'c

TẠ QUỐC TUẤN

I. Bạch Thoại Trong Tản Văn Hiện Ðại Trung Quá»'c

II. Sơ Lược về Sự Phát Triển của Tản Văn Trong Thế Kỷ Thứ 20

III. Các Ðặc Tính Chung Của Tản Văn Hiện Ðại Trung Quá»'c

IV. Các Loại Tản Văn Hiện Ðại

A. Thuyết Minh Tản Văn

B. Trữ Tình Tản Văn

1. Phúng Thứ Tản Văn

2. Sáng Tác Ðàm Tản Văn

3. Du Ký

4. Truyện Ký

V. Thành Quả

Trong các thể loại văn xuôi của Trung Quá»'c xÆ°a cÅ©ng nhÆ° nay, tản văn Ä'ã ảnh hưởng Ä'á»™c giả nhiều nhất và Ä'ã Ä'ược nhiều người sá»­ dụng nhất. Trong khi ít tiểu thuyết gia làm thÆ¡ có tài thì, ngược lại, Ä'ại Ä'a sá»', nếu không thể nói là toàn thể, các thi sÄ© Ä'ều có những tác phẩm tản văn Ä'ược nhiều người mến chuá»™ng, không kém gì thi ca của chính họ.

Tản văn Trung Quá»'c có má»™t lịch sá»­ rất lâu dài, hÆ¡n 2.000 năm. Sở dÄ© Ä'ược nhÆ° vậy là vì những người viết tản văn trÆ°á»›c thế ká»· thứ 20 tuyệt Ä'ại Ä'a sá»' là các văn quan nho sÄ© hoặc nho sinh. Họ phải rèn luyện cách viết thể văn này ngay khi còn Ä'i học, vì tản văn là má»™t trong những thể loại khảo hạch trong các kỳ thi tuyển quan chức.

Tản văn bắt Ä'ầu có từ bao giờ chúng ta không rõ, chỉ biết là Ä'ến thời Xuân Thu (770-476 TCN) và Chiến Quá»'c (476-221 TCN) Ä'ã thịnh hành rá»"i. Ðiển hình là những bài tản văn trong các sách Tả Truyện, Quá»'c Ngữ, Chiến Quá»'c Sách, Luận Ngữ, Mạnh Tá»­, Lão Tá»­, Trang Tá»­, Mặc Tá»­, Liệt Tá»­, Quản Tá»­, ThÆ°Æ¡ng Quân ThÆ°, Tuân Tá»­, Hàn Phi Tá»­, Lữ Thị Xuân Thu, Lá»… Ký v.v…

Tuy nhiên, tản văn phát triển mạnh nhất trong thời hai nhà Ðường (618-907) và Tá»'ng (960-1280), vá»›i những bài có giá trị văn chÆ°Æ¡ng tuyệt hảo của Hàn DÅ© (768-824), Liá»…u Tông Nguyên (773-819), Âu DÆ°Æ¡ng Tu (1007-1072), ba cha con Tô Tuân (1009-1066), Tô Thức (tức Tô Ðông Pha, 1037-1101) và Tô Triệt (1039-1112), VÆ°Æ¡ng An Thạch (1021-1086), Tăng Củng (1019-1083). Những tác phẩm của tám người này sau Ä'ược Mao Khôn (1512-1601) tuyển chọn và in trong tập Ðường Tá»'ng Bát Ðại Gia Văn Sao. Từ Ä'ó nhiều tập tài liệu tÆ°Æ¡ng tá»± Ä'ã ra chào Ä'ời, nhÆ°ng Ä'ại Ä'a sá»' Ä'ã dá»±a vào tài liệu của Mao Khôn.

Trong hiện tại cÅ©ng có không ít tài liệu hoặc là tuyển in các bài tản văn của các tản văn gia Ðường và Tá»'ng vá»›i lời bình chú, nhÆ° sách Bát Ðại Gia Cổ Văn Tuyển Chú Tập Bình của Lý Ðạo Anh (Quảng Tây SÆ° Phạm Ðại học xbx., Quế Lâm, 1996); hoặc là tuyển dịch sang ngoại ngữ, thí dụ sách Chinese Classical Prose: The Eight Masters of the T’ang-Sung Period (nhan Ä'ề Hoa ngữ: Ðường Tá»'ng Bát Ðại Gia Văn Tuyển) của Shih-sun Liu (The Chinese University Press, Hongkong, 1979), hay sách Se