| J. Krishnamurti
SÁCH CỦA CUỘC SỐNG Ngẫm Nghĩ Hàng Ngày Cùng Krishnamurti Tháng 2
Nguyên tác: The Book of Life Daily Meditations with Krishnamurti Lời dịch: Ông Không Nguồn: www.thuvienhoasen.org |
|
|
Lời Ban Biên Tập TVHS
Các Nhà xuất bản tại Việt Nam cũng như ở hải ngoại có nhu cầu in cuốn sách này vì mục đích kinh doanh, xin vui lòng liên lạc với Dịch gỉa và tổ chức Krishnamurti Foundation India: Vasanta Vihar 124 Greenways Road RA Puram Chennai – 600 028 Tel: 24937803/24937596 Email: publications@kfionline.org
MỤC LỤC
MỤC LỤC
THÁNG HAI
Ngày 1 tháng hai: Trở thành là xung đột.
Ngày 2 tháng hai: Tất cả trở thành là phân rã không hội nhập.
Ngày 3 tháng hai: Liệu rằng cái trí thô thiển có thể trở thành nhạy cảm.
Ngày 4 tháng hai: Những cơ hội cho sự bành trướng tự tạo.
Ngày 5 tháng hai: Vượt ngoài tất cả trải nghiệm.
Ngày 6 tháng hai: Cái tôi là gì?
Ngày 7 tháng hai: Khi có tình yêu, cái tôi không hiện diện.
Ngày 8 tháng hai: Đang hiểu rõ cái gì là.
Ngày 9 tháng hai: Điều gì chúng ta tin tưởng.
Ngày 10 tháng hai: Bị kích động bởi niềm tin.
Ngày 11 tháng hai: Vượt khỏi niềm tin.
Ngày 12 tháng hai: Bức màn che của niềm tin.
Ngày 13 tháng hai: Gặp gỡ cuộc sống mới mẻ lại.
Ngày 14 tháng hai: Niềm tin ngăn cản hiểu biết đúng thực.
Ngày 15 tháng hai: Quan sát trực tiếp.
Ngày 16 tháng hai: Hành động không có ý tưởng.
Ngày 17 tháng hai: Hành động không có sự tiến hành của tư tưởng.
Ngày 18 tháng hai: Những ý tưởng có giới hạn hành động hay không?
Ngày 19 tháng hai: Học thuyết ngăn cản hành động.
Ngày 20 tháng hai: Hành động không ý tưởng.
Ngày 21 tháng hai: Hành động không ý tưởng là phương cách của tình yêu.
Ngày 22 tháng hai: Xung đột của những đối nghịch
Ngày 23 tháng hai: Vượt ngoài có hai.
Ngày 24 tháng hai: Bào chữa sự xấu xa.
Ngày 25 tháng hai: Thiện không có động cơ thúc đẩy.
Ngày 26 tháng hai: Sự tiến hoá của con người.
Ngày 27 tháng hai: Tự do khỏi bị chứa đầy.
Ngày 28 tháng hai: Suy nghĩ gây ra nỗ lực.
THÁNG HAI
THÁNG HAI
Ngày 1 tháng hai: Trở thành là xung đột.
Cuộc sống như chúng ta biết nó, cuộc sống hàng ngày của chúng ta, là một quy trình trở thành. Tôi nghèo khổ và theo quan điểm tôi hành động có một mục đích, mà dự định trở thành giầu có. Tôi xấu xí và tôi muốn trở thành đẹp đẽ. Do đó cuộc sống của tôi là một quy trình của trở thành một sự việc nào đó. Ý muốn để là là ý muốn để trở thành, ở mọi mức độ khác nhau của ý thức, trong những trạng thái khác nhau, mà ở trong đó có thách thức, đáp trả, đặt tên và ghi lại. Bây giờ trở thành này là xung đột, trở thành này là thương đau, nó không như vậy hay sao? Nó là một đấu tranh liên tục: tôi là cái này và tôi muốn trở thành cái kia.
Ngày 2 tháng hai: Tất cả trở thành là phân rã không hội nhập.
Cái trí có một ý tưởng, có lẽ làm vừa lòng, và nó muốn được giống như ý tưởng đó, mà là một chiếu rọi của lòng khao khát của bạn. Bạn là cái này, mà bạn không thích, và bạn muốn trở thành cái đó, mà bạn thích. Lý tưởng là một chiếu rọi tự tạo; trái nghịch là một mở rộng của cái gì là; nó không là trái nghịch gì cả, nhưng là một tiếp tục của cái gì là, có lẽ được biến đổi đôi chút. Cái chiếu rọi là ý muốn tự áp đặt, và xung đột là sự đấu tranh theo hướng cái chiếu rọi….Bạn đang đấu tranh để trở thành một cái gì đó, và cái gì đó là bộ phận của chính bản thân bạn. Lý tưởng đó là sự chiếu rọi riêng rẽ của bạn. Hãy xem thử cái cách mà cái trí đã thực hiện một trò lừa bịp vào chính nó. Bạn đấu tranh theo sau những từ ngữ, đang theo đuổi cái chiếu rọi riêng rẽ của bạn, cái bóng riêng rẽ của bạn. Bạn hung bạo, và bạn đang đấu tranh để trở thành không hung bạo, cái lý tưởng; nhưng cái lý tưởng là một chiếu rọi của cái gì là, chỉ dưới một danh nghĩa khác.
Khi bạn ý thức được cái trò lừa bịp mà bạn đã đùa cợt vào chính bạn này, lúc đó điều giả dối như điều giả dối được hiểu rõ. Cuộc đấu tranh để hướng về cái ảo tưởng đó là một nhân tố không hội nhập. Tất cả xung đột, tất cả trở thành là không hội nhập, phân rã. Khi có một tỉnh thức về trò lừa bịp mà cái trí đã đùa cợt vào chính nó này, ngay đó chỉ còn lại cái gì là. Khi cái trí được lột sạch sẽ tất cả trở thành, tất cả những lý tưởng, tất cả so sánh và chỉ trích, khi cấu trúc riêng của nó đã sụp đổ, ngay lúc đó cái gì là đã trải qua sự chuyển đổi trọn vẹn. Chừng nào còn có hành động đặt tên cho cái gì là, sẽ có sự liên hệ giữa cái trí và cái gì là; nhưng khi quy trình đặt tên này – mà là ký ức, cấu trúc thật sự của cái trí – không còn nữa, ngay lúc đó cái gì là không còn tồn tại. Chỉ trong chuyển đổi này có hội nhập, không phân rã.
Ngày 3 tháng hai: Liệu rằng cái trí thô thiển có thể trở thành nhạy cảm.
Hãy lắng nghe câu hỏi, lắng nghe ý nghĩa đằng sau những từ ngữ. Liệu rằng cái trí thô thiển có thể trở thành nhạy cảm không? Nếu tôi nói rằng cái trí của tôi thô thiển và tôi cố gắng trở thành nhạy cảm, chính sự gắng sức để trở thành nhạy cảm là thô thiển. Làm ơn, hãy hiểu rõ việc này. Đừng bị kích thích, nhưng hãy nhìn nó. Bởi vì, nếu tôi công nhận rằng tôi thô thiển khô cằn mà không muốn thay đổi, mà không cố gắng để trở thành nhạy cảm, nếu tôi bắt đầu hiểu rõ sự thô thiển khô cằn là gì, quan sát nó trong cuộc đờì của tôi từ ngày này sang ngày khác – cái cách tôi ăn uống tham lam, sự thô lỗ cộc cằn khi tôi cư xử với mọi người, lòng kiêu hãnh, tánh ngạo mạn, sự tầm thường của những thói quen và những tư tưởng của tôi – vậy là chính động thái quan sát đó chuyển đổi cái gì là.
Tương tự như vậy, nếu tôi ngu dốt và tôi nói rằng tôi phải trở thành thông minh, cái nỗ lực để trở thành thông minh chỉ là một hình thức to lớn hơn của ngu dốt; bởi vì điều gì quan trọng là phải hiểu rõ sự ngu dốt. Dù có lẽ tôi cố gắng để trở thành thông minh nhiều bao nhiêu chăng nữa, sự ngu dốt của tôi vẫn còn y nguyên. Tôi có lẽ đạt được sự tinh tế thô thiển của sự hiểu biết, tôi có lẽ trích dẫn những quyển sách, lập lại những đoạn văn rút ra từ những tác giả vĩ đại, nhưng xét theo căn bản tôi sẽ vẫn còn ngu dốt. Nhưng nếu tôi trông thấy và hiểu rõ sự ngu dốt khi nó tự bộc lộ trong cuộc sống hàng ngày của tôi – tôi cư xử với người hầu của tôi như thế nào, tôi coi trọng người hàng xóm của tôi như thế nào, người nghèo khổ như thế nào, người giầu có như thế nào, người thư ký như thế nào – rồi thì chính cái ý thức đó tạo ra một kết thúc của ngu dốt.
Ngày 4 tháng hai: Những cơ hội cho sự bành trướng tự tạo.
Cấu trúc chức sắc dâng tặng một cơ hội tuyệt vời cho sự bành trướng tự tạo. Bạn có lẽ muốn tình huynh đệ, nhưng làm thế nào có được tình huynh đệ nếu bạn đang theo đuổi những khác biệt về tinh thần? Bạn có thể cười cợt những tước hiệu của trần tục; nhưng khi bạn chấp nhận vị Thầy, đấng cứu rỗi, vị gu-ru trong lãnh vực của tinh thần, bộ bạn không đang chuyển qua nó cái thái độ trần tục hay sao? Có thể có được những bằng cấp và những phân chia chức sắc trong sự tăng trưởng tinh thần, trong hiểu biết về sự thật, trong hiểu thấu đáo về Chúa hay không? Tình yêu không chấp nhận sự phân chia. Hoặc là bạn yêu, hoặc là bạn không yêu; nhưng hãy đừng đánh mất tình yêu qua một quy trình dài lê thê để tận cùng của nó là tình yêu. Khi bạn biết bạn không yêu, khi bạn ý thức không chọn lựa về sự kiện đó, lúc đó có thể có sự chuyển đổi; nhưng để vun quấy một cách mê hoặc sự phân biệt này giữa vị Thầy và người học trò, giữa những người đã tìm được và những người chưa tìm được, giữa đấng cứu rỗi và người có tội, là khước từ tình yêu. Người trục lợi, mà luân phiên bị trục lợi, tìm được một mảnh đất săn lùng hạnh phúc trong sự tối tăm và ảo tưởng này.
….Sự ngăn cách giữa Chúa hay sự thật và chính bản thân bạn bị gây ra bởi bạn, bởi cái trí mà bám vào cái đã được biết, vào sự chắc chắn, vào an toàn. Sự ngăn cách này không thể xây cầu qua được; không có nghi lễ nào, không có kỷ luật nào, không có hy sinh nào có thể đưa bạn băng qua nó; không có đấng cứu rỗi nào, không vị Thầy nào, không vị gu-ru nào mà có thể dẫn dắt bạn đến sự thật hay phá huỷ sự ngăn cách này. Sự phân chia không ở giữa sự thật và bản thân bạn; nó ở trong chính bạn.
…. Điều gì cần thiết là hiểu rõ xung đột đang gia tăng của sự thèm khát; và cái hiểu biết này đến chỉ qua tự hiểu biết và trạng thái ý thức liên tục về những chuyển động của cái tôi.
Ngày 5 tháng hai: Vượt ngoài tất cả trải nghiệm.
Hiểu biết về cái tôi đòi hỏi nhiều thông minh, nhiều cảm giác, nhiều canh chừng, quan sát không ngừng nghỉ, đến độ nó không thể trôi tuột đi. Tôi người mà rất nghiêm túc, muốn xoá sạch cái tôi. Khi tôi nói như vậy, tôi biết rằng có thể xoá sạch cái tôi. Xin vui lòng hãy kiên nhẫn. Ngay khoảnh khắc tôi nói "Tôi muốn xoá sạch cái này," và trong tiến trình tôi theo đuổi sự xoá sạch của cái đó, có trải nghiệm của cái tôi; và vì thế, cái tôi được củng cố thêm. Vậy thì, làm thế nào có khả năng cho cái tôi không trải nghiệm? Người ta có thể hiểu rằng sáng tạo không là trải nghiệm của cái tôi. Sáng tạo hiện hữu khi cái tôi không ở đó, vì sáng tạo không là trí năng, không thuộc về cái trí, không là tự chiếu rọi, sáng tạo là một sự việc nào đó vượt ngoài tất cả trải nghiệm, như chúng ta biết nó. Liệu rằng cái trí có thể hoàn toàn tĩnh lặng, trong một trạng thái không công nhận, mà là, không trải nghiệm, để ở trong một trạng thái mà sáng tạo có thể xẩy ra – có nghĩa rằng, khi cái tôi không có ở đó, khi cái tôi vắng mặt? Tôi đang giải thích rõ ràng hay không?….Vấn đề là như vậy, phải không? Bất kỳ chuyển động nào của cái trí, tích cực hay tiêu cực, là một trải nghiệm và thật sự chỉ làm củng cố thêm "cái tôi lệ thuộc". Liệu cái trí có thể không công nhận? Điều đó chỉ có thể xẩy ra khi có sự tĩnh lặng hoàn toàn, nhưng không phải sự tĩnh lặng thuộc về một trải nghiệm của cái tôi và vì vậy làm củng cố thêm cái tôi.
Ngày 6 tháng hai: Cái tôi là gì?
Sự tìm kiếm để có được quyền hành, chức vụ, quyền lực, tham vọng và tất cả những vấn đề còn lại là những hình thức của cái tôi trong mọi phương cách khác nhau của nó. Nhưng điều gì quan trọng là hiểu biết rõ ràng cái tôi và tôi chắc chắn rằng bạn và tôi đều được thuyết phục bởi lý lẽ đó. Nếu tôi được phép thêm vào đây, chúng ta hãy nghiêm túc về vấn đề này: bởi vì tôi cảm thấy rằng nếu bạn và tôi như những cá nhân, không phải như một nhóm người lệ thuộc vào những giai cấp nào đó, những xã hội nào đó, những phân chia vùng khí hậu nào đó, có thể hiểu rõ việc này và hành động dựa theo nó, rồi thì tôi nghĩ rằng sẽ có cách mạng thật sự. Khoảnh khắc nó trở thành tổng thể và được tổ chức tốt hơn, cái tôi tìm chỗ ẩn náu trong đó; trái lại, nếu tôi và bạn như những cá nhân,có thể yêu thương, có thể thực hiện việc này thật sự trong cuộc sống hàng ngày, lúc đó cuộc cách mạng rất tối thiết sẽ hiện hữu…
Bạn có hiểu ý tôi nói gì qua từ ngữ cái tôi? Qua đó, tôi muốn nói rằng cái ý tưởng, cái ký ức, cái kết luận, cái trải nghiệm, vô số hình thức khác nhau của những dự tính gọi tên được hay không gọi tên được, sự cố gắng có ý thức để là hay để không là, cái ký ức được tích luỹ của tiềm thức, cái chủng tộc, cái nhóm người, cái cá nhân, cái thị tộc, và toàn bộ việc đó, dù rằng nó được chiếu rọi phía bên ngoài bằng hành động, hoặc được chiếu rọi bằng tinh thần như đạo đức; sự phấn đấu để thành công dựa vào những điều này là cái tôi. Trong nó có bao hàm cả sự ganh đua, lòng khao khát để là. Toàn quy trình của sự việc đó là cái tôi; và chúng ta biết rõ thật sự khi chúng ta bị giáp mặt với nó, rằng nó là một sự việc xấu xa. Tôi đang sử dụng từ ngữ xấu xa một cách có dụng ý, bởi vì cái tôi là phân chia; cái tôi là tự khép kín; những hoạt động của nó, dù cao quí chừng nào chăng nữa, đều tách rời và cô lập. Chúng ta biết rõ tất cả sự việc này. Chúng ta cũng biết rõ những khoảnh khắc kỳ diệu khi cái tôi không có mặt ở đó, mà ở trong đó không còn ý thức của sự cố gắng, của nỗ lực, và xảy ra khi có tình yêu.
Ngày 7 tháng hai: Khi có tình yêu, cái tôi không hiện diện.
Chân lý, sự thật, không phải để được công nhận. Muốn chân lý đến được, niềm tin, hiểu biết, đang trải nghiệm, đạo đức, theo đuổi đạo đức – mà khác hẳn đang có đạo đức – tất cả việc này phải vứt đi. Người đạo đức mà ý thức được đang theo đuổi đạo đức không bao giờ có thể tìm ra sự thật. Anh ta có lẽ là người rất được kính trọng, nhưng khác biệt hoàn toàn với con người của chân lý, với con người mà hiểu thấu đáo. Đối với con người của chân lý, chân lý đã hiện hữu. Một người đạo đức là một người đưng đắn, và một người đứng đắn không bao giờ có thể hiểu rõ điều gì là chân lý; bởi vì đạo đức với anh ta là bao bọc cái tôi, đang củng cố cái tôi; bởi vì anh ta đang theo đuổi đạo đức. Khi anh ta nói "tôi phải không còn tham lam", cái trạng thái ở trong đó anh ta không tham lam và anh ta trải nghiệm, củng cố thêm cái tôi. Đó là lý do tại sao rất quan trọng để sống nghèo hèn, không chỉ trong những sự vật của thế giới, mà còn trong tin tưởng và trong hiểu biết. Một người dư thừa của cải thế gian, hay một người đầy ắp niềm tin và hiểu biết tinh thần, sẽ không bao giờ biết bất cứ thứ gì ngoại trừ bóng tối, và sẽ là trung tâm của tất cả sự ranh mãnh và đau khổ. Nhưng nếu bạn và tôi, như những cá nhân, có thể thấy được toàn bộ vận hành của cái tôi, lúc đó chúng ta sẽ biết tình yêu là gì. Tôi đảm bảo với bạn rằng đó là sự đổi mới duy nhất mà có thể thay đổi thế giới. Tình yêu không là cái tôi. Cái tôi không thể nhận biết tình yêu. Bạn nói rằng "tôi yêu", nhưng ngay lúc đó, trong chính lúc đang nó! i nó, trong chính lúc đang trải nghiệm nó, tình yêu không hiện diện. Nhưng khi bạn biết tình yêu, cái tôi không còn. Khi có tình yêu, cái tôi không còn.
Ngày 8 tháng hai: Đang hiểu rõ cái gì là.
Chắc chắn, một người mà hiểu rõ cuộc sống không cần những niềm tin. Một người mà yêu, không có những niềm tin – anh ta yêu. Chính cái người bị chế ngự bởi khả năng lý luận, hiểu biết và suy nghĩ, có những niềm tin, vì trí năng luôn luôn đang tìm kiếm an toàn, bảo vệ; nó luôn luôn đang lẩn tránh nguy hiểm, và vì vậy nó xây dựng những ý tưởng, những niềm tin, những lý tưởng, mà đàng sau đó nó có thể có được chỗ ẩn náu. Chuyện gì sẽ xảy ra nếu bạn giải quyết sự hung bạo một cách trực tiếp, ngay lúc này? Bạn sẽ là một hiểm hoạ cho xã hội; và vì cái trí nhìn thấy trước hiểm hoạ đó, nó nói "Tôi sẽ thành tựu cái lý tưởng không bạo lực mười năm sau là một quy trình rất giả dối, không có thực…" Để hiểu rõ cái gì là, còn quan trọng hơn là để tạo ra và tuân theo những lý tưởng bởi vì những lý tưởng là giả dối, và cái gì là là sự thật. Để hiểu cái gì là đòi hỏi một năng lượng khủng khiếp, một cái trí lanh lẹ và không thành kiến. Đó là bởi vì chúng ta không muốn đối mặt và hiểu rõ cái gì là nên chúng ta sáng chế ra nhiều phương cách tẩu thoát và cho chúng những cái tên dễ thương như là lý tưởng, niềm tin, Chúa. Chắc chắn rằng, chỉ khi nào tôi thấy được điều giả dối như là điều giả dối thì lúc đó cái trí của tôi mới có khả năng trực nhận cái gì là đúng thật, không bị lừa gạt. Một cái trí bị lẫn lộn trong điều giả dối, không bao giờ có thể tìm được chân lý. Vì vậy, tôi phải hiểu rõ cái gì là giả dối trong những liên hệ của tôi, trong những ý tưởng của tôi, trong những sự việc quanh tôi bởi vì để t! rực nhận chân lý, sự thật đòi hỏi sự hiểu rõ về điều giả dối. Nếu không xoá sạch những nguyên nhân của ngu dốt, không thể có sự khai sáng; và để tìm kiếm khai sáng khi cái trí chưa được khai thông là điều hoàn toàn sáo rỗng, vô nghĩa lý. Vì vậy, tôi phải bắt đầu thấy rõ điều giả dối trong những liên hệ của tôi với những ý tưởng, với mọi người, với những sự vật. Khi cái trí hiểu rõ cái đó mà là giả dối, ngay lúc ấy cái đó mà là sự thật hiện hữu và ngay lúc ấy có niềm ngây ngất, có hạnh phúc.
Ngày 9 tháng hai: Điều gì chúng ta tin tưởng.
Có phải tin tưởng cho chúng ta sự nhiệt thành? Liệu rằng nhiệt thành có thể tự duy trì mà không cần một niềm tin, và liệu rằng nhiệt thành có cần thiết, hay liệu rằng có một năng lượng khác hẳn được đòi hỏi, một loại sinh khí, thôi thúc khác hẳn? Hầu hết mọi người trong chúng ta đều có sự nhiệt thành về một điều gì đó hoặc một điều khác. Chúng ta rất háo hức, rất nhiệt thành về những buổi hoà nhạc, về tập thể thao, hay đi dự một buổi dã ngoại. Nếu nó không được nuôi dưỡng trong mọi thời gian bởi một điều gì đó hoặc một điều khác, nó phai lạt đi và chúng ta có một nhiệt thành mới về những điều khác nữa. Liệu rằng có một sức lực, năng lượng đang tự duy trì, mà không lệ thuộc vào một niềm tin?
Câu hỏi khác là: chúng ta có cần một niềm tin thuộc bất kỳ loại nào không, và nếu chúng ta cần, tại sao nó lại cần thiết? Đó là một trong những vấn đề được bao hàm đến. Chúng ta không cần một niềm tin rằng có ánh mặt trời, núi non, sông ngòi. Chúng ta không cần một niềm tin rằng chúng ta và vợ chúng ta cãi cọ. Chúng ta không phải có một niềm tin rằng cuộc sống là một đau khổ liên tục với khổ não, xung đột và tham vọng của nó; nó là một sự kiện. Nhưng chúng ta cần một niềm tin khi chúng ta muốn tẩu thoát khỏi một sự kiện để chun vào một sự tưởng tượng.
Ngày 10 tháng hai: Bị kích động bởi niềm tin.
Thế là, tôn giáo của bạn, niềm tin vào Chúa của bạn, là một tẩu thoát khỏi thực tại, và do đó nó không là tôn giáo gì cả. Người giầu có tích luỹ tiền bạc nhờ vào sự hiểm độc, nhờ vào sự gian manh, nhờ vào sự trục lợi xảo trá, tin tưởng Chúa; bạn cũng tin tưởng Chúa, bạn cũng xảo trá, hiểm độc, ngờ vực, ganh tị. Liệu Chúa có thể tìm được nhờ vào sự gian manh, nhờ vào sự lừa bịp, nhờ vào những trò ma mãnh của cái trí hay không? Bởi vì bạn sưu tập tất cả những quyển sách thiêng liêng và vô số những biểu tượng khác nhau về Chúa, điều đó có thể hiện bạn là một người mộ đạo hay không? Vì vậy, tôn giáo không là sự tẩu thoát khỏi sự kiện; tôn giáo là sự hiểu biết rõ ràng của cái sự kiện bạn là gì trong những liên hệ hàng ngày của bạn; tôn giáo là cách bạn sử dụng lời nói, cách bạn nói chuyện, cách bạn sai bảo những người hầu hạ của bạn, cách bạn đối xử với vợ của bạn, con cái của bạn và những người hàng xóm của bạn. Chừng nào bạn còn không hiểu rõ sự liên hệ của bạn với người hàng xóm của bạn, với xã hội, với người vợ và con cái của bạn, phải có sự rối loạn; và dù nó làm gì chăng nữa, cái trí bị rối loạn sẽ chỉ tạo thêm nhiều rối loạn hơn, nhiều vấn đề và xung đột hơn. Một cái trí tẩu thoát khỏi thực tại, khỏi những sự kiện của liên hệ, sẽ không bao gờ tìm được Chúa; một cái trí bị kích động bởi niềm tin sẽ không biết chân lý. Nhưng cái trí hiểu rõ sự liên hệ của nó với tài sản, với con người, với những ý tưởng, cái trí không còn đấu tranh với những vấn đề mà sự liên hệ tạ! o ra, và với những vấn đề đó giải pháp không phải là sự rút lui nhưng là sự hiểu biết của tình yêu – cái trí như thế đó chính nó một mình có thể hiểu rõ sự thật.
Ngày 11 tháng hai: Vượt khỏi niềm tin.
Chúng ta nhận ra rằng cuộc sống đầy xấu xa, thương đau, sầu khổ; chúng ta cần một loại lý thuyết nào đó, một loại suy đoán hay thoả mãn nào đó, một loại giáo điều nào đó, mà sẽ giải thích tất cả sự việc này, và thế là chúng ta kẹt cứng trong sự giảng giải, trong những từ ngữ, trong những lý thuyết, và dần dần, những niềm tin, bám rễ thật sâu và không lay động được bởi vì đằng sau những niềm tin kia, đằng sau những giáo điều kia, có sự sợ hãi liên tục về cái không biết được. Nhưng chúng ta không bao giờ nhìn thẳng sự sợ hãi đó; chúng ta ngoảnh mặt đi. Những niềm tin càng được củng cố bao nhiêu, thì những giáo điều càng mạnh mẽ bấy nhiêu. Và khi chúng ta tra xét những niềm tin này – Thiên chúa giáo, Ấn độ giáo, Phật giáo – chúng ta phát hiện ra rằng chúng phân chia con người. Mỗi một giáo điều, mỗi một niềm tin đều có một loạt những nghi lễ, một loạt những cưỡng bách để cột trói con người và phân chia con người. Thế là, chúng ta khởi sự một cuộc tìm hiểu để khám phá điều gì là sự thật, ý nghĩa của sự cơ cực này là gì, của sự đấu tranh này là gì, của sự khổ sở này là gì; và chẳng mấy chốc sau chúng ta lại bị vướng mắc vào những niềm tin, vào những nghi lễ, vào những lý thuyết.
Niềm tin là sự thối nát bởi vì, đằng sau niềm tin và luân lý đều lẩn quất cái trí, cái tôi, cái tôi đang tăng trưởng to lên, quyền hành thêm lên và vững chắc thêm lên. Chúng ta cứ nghĩ rằng niềm tin vào Chúa, niềm tin vào một điều gì đó, là tôn giáo. Chúng ta cứ nghĩ rằng để tin tưởng là sùng đạo. Bạn hiểu chứ? Nếu bạn không tin tưởng, bạn sẽ bị coi như là người vô thần, bạn sẽ bị xã hội chê trách. Một xã hội sẽ chỉ trích những người tin tưởng vào Chúa, và một xã hội khác sẽ chỉ trích những người không tin tưởng. Cả hai đều giống nhau. Vì thế, tôn giáo trở thành một vấn đề của niềm tin – và niềm tin hành động và có một ảnh hưởng tương xứng vào cái trí; rồi thì cái trí không bao giờ có thể tự do. Nhưng chỉ trong tự do bạn mới có thể khám phá được điều gì là sự thật, điều gì là Chúa, không phải nhờ vào niềm tin nào, bởi vì chính cái niềm tin của bạn chiếu rọi điều gì bạn suy nghĩ Chúa nên là, điều gì bạn suy nghĩ sự thật nên là.
Ngày 12 tháng hai: Bức màn che của niềm tin.
Bạn tin tưởng Chúa, và người khác không tin tưởng Chúa, thế là những niềm tin của bạn tách rời bạn với những người khác. Niềm tin khắp thế giới được tổ chức như đạo Hồi, đạo Phật, hay đạo Thiên chúa, và vì vậy nó phân chia con người ra khỏi con người. Chúng ta bị rối loạn, và chúng ta nghĩ rằng qua niềm tin chúng ta sẽ đánh tan sự rối loạn; đó là, niềm tin được chất chồng trên sự rối loạn, và chúng ta hy vọng rằng nhờ vào đó sự rối loạn sẽ được biến mất. Nhưng niềm tin chỉ là một tẩu thoát khỏi sự kiện bị rối loạn; nó không giúp đỡ chúng ta đối diện và hiểu được sự kiện nhưng lại lẩn tránh khỏi sự rối loạn mà chúng ta đang trải qua. Để hiểu rõ sự rối loạn, niềm tin không cần thiết, và niềm tin chỉ hành động như một bức màn che giữa chính chúng ta và những vấn đề của chúng ta. Vì vậy, tôn giáo, mà được tổ chức bởi niềm tin, trở thành một phương tiện để tẩu thoát khỏi cái gì là, khỏi sự kiện rối loạn. Người mà tin tưởng Chúa, người mà tin tưởng đời sau, hay là người mà có bất kỳ hình thức tin tưởng nào, đang tẩu thoát khỏi sự kiện anh ta là gì. Bạn không biết những người mà tin tưởng Chúa, mà thực hiện nghi thức cầu nguyện, mà lập đi lập lại những từ ngữ và câu kinh nào đó, và người mà trong cuộc sống hàng ngày của họ đang thống trị, tàn nhẫn, tham vọng, lừa dối, gian manh hay sao? Họ sẽ tìm được Chúa chứ? Họ có thật sự đang tìm kiếm Chúa không? Chúa mà tìm được nhờ sự lập đi lập lại của những từ ngữ, nhờ vào niềm tin hay sao? Nhưng những người như thế đó tin tưởng Chúa, họ thờ phượng C! húa, họ đi đền thờ mỗi ngày, họ làm mọi thứ để lẩn tránh cái sự kiện họ là gì – và những người như thế đó bạn lại kính trọng bởi vì họ là chính bản thân bạn.
Ngày 13 tháng hai: Gặp gỡ cuộc sống mới mẻ lại.
Có vẻ đối với tôi, một trong những sự việc mà hầu hết mọi người trong chúng ta háo hức chấp nhận và không cần bàn cãi là vấn đề về những niềm tin. Tôi không đang công kích những niềm tin. Điều gì chúng ta đang cố gắng làm là tìm ra được tại sao chúng ta chấp nhận những niềm tin; và nếu chúng ta có thể hiểu rõ những động cơ thúc đẩy, nhân quả của sự chấp nhận, sau đó có lẽ chúng ta có thể không những hiểu rõ tại sao chúng ta chấp nhận nó, mà cũng còn được tự do khỏi nó. Người ta có thể thấy rõ cái phương cách mà những niềm tin thuộc tôn giáo hay chính trị, những niềm tin thuộc quốc gia và vô số những loại khác, luôn luôn tách rời con người, gây nên xung đột, rối loạn, phản kháng mà là một sự kiện hiển nhiên; và tuy nhiên chúng ta lại không tự nguyện từ bỏ chúng. Có niềm tin Ấn độ giáo, niềm tin Thiên chúa giáo, niềm tin Phật giáo, vô số những niềm tin quốc gia và giáo phái, những học thuyết chính trị khác nhau, tất cả đều tranh cãi với nhau, cố gắng chuyển hoá nhau. Rõ ràng, người ta có thể thấy rằng niềm tin đang phân ly con người, đang tạo ra cố chấp không khoan dung; liệu có thể sống mà không có niềm tin? Người ta có thể tìm được nó nếu người ta có thể học hỏi chính mình trong sự liên hệ đến một niềm tin. Liệu có thể sống trong thế giới này mà không có một niềm tin, không phải là thay đổi những niềm tin, không phải là thay thế một niềm tin này bằng một niềm tin khác, nhưng hoàn toàn được tự do khỏi tất cả những niềm tin, để cho người ta gặp gỡ cuộc sống mới mẻ lại từng giây từng phút hay không? Rốt cuộc ra, đây là chân ! lý: có khả năng gặp gỡ mọi thứ mới mẻ lại, từ khoảnh khắc này sang khoảnh khắc khác, mà không còn phản ứng bị điều kiện của quá khứ, để cho không có cái ảnh hưởng tích luỹ hành động như một rào chắn giữa chính mình và cái mà là.
Ngày 14 tháng hai: Niềm tin ngăn cản hiểu biết đúng thực.
Nếu chúng ta không còn niềm tin, điều gì sẽ xảy ra cho chúng ta? Chúng ta không nên kinh hãi lắm về điều gì có lẽ xảy ra, phải vậy không? Nếu chúng ta không còn cái khuôn mẫu của hành động, được dựa vào một niềm tin – hoặc là Chúa, hoặc là vào chủ nghĩa cộng sản, hoặc là vào chủ nghĩa xã hội, hoặc là vào chủ nghĩa đế quốc, hoặc là vào một công thức tôn giáo nào đó, giáo điều nào đó, mà chúng ta bị điều kiện – chúng ta sẽ cảm thấy hoàn toàn bị mất mát, đúng vậy chứ? Và sự chấp nhận của một niềm tin này có phải là sự đang bao bọc cái sợ hãi đó – cái sợ hãi của trống không thật sự, của không là gì cả? Suy cho cùng, một cái tách hữu dụng chỉ khi nào nó trống không; và một cái trí mà đầy ứ những niềm tin, những giáo điều, những khẳng định, những trích dẫn, thật sự là một cái trí không sáng tạo; nó chỉ là một cái trí lập lại. Để tẩu thoát khỏi sợ hãi đó – cái sợ hãi của trống không đó, cái sợ hãi của cô độc đó, cái sợ hãi của đứng yên đó, của không đang đến, của không đang thành công, của không đạt được, của không đang là một điều gì đó, của không đang trở thành điều gì đó – chắc chắn là một trong những lý do, không vậy à, tại sao chúng ta lại chấp nhận những niềm tin một cách nhiệt tình và thiết tha như thế? Và qua sự chấp nhận những niềm tin, chúng ta có hiểu rõ chính bản thân chúng ta không? Trái lại, một niềm tin, thuộc tôn giáo hay chính trị, rõ ràng gây trở ngại hiểu biết về chính chúng ta. Nó hành động như một bức màn che qua đó chúng ta nhìn vào chính chúng ta. Và chúng ta có thể nhìn vào chính chúng ta m�! � không còn những niềm tin được không? Nếu chúng ta không xoá sạch những niềm tin này, nhiều niềm tin mà chúng ta có, có còn lại bất cứ việc gì để chúng ta quan sát không? Nếu chúng ta không có những niềm tin mà cái trí đã gắn kết chính nó vào, ngay lúc đó cái trí, không còn mọi phương tiện để nhận dạng, có khả năng quan sát chính nó như nó là – và ngay lúc đó, chắc chắn có sự khởi đầu của hiểu biết rõ ràng về chính mình.
Ngày 15 tháng hai: Quan sát trực tiếp.
Tại sao những ý tưởng lại bám rễ trong cái trí của chúng ta? Tại sao những sự kiện lại không trở thành quan trọng nhất – chứ không phải là những ý tưởng? Tại sao những lý thuyết, những ý tưởng, lại trở thành quan trọng hơn là sự kiện? Có phải vì rằng chúng ta không thể hiểu cái sự kiện, hoặc là không có khả năng, hoặc là sợ hãi khi phải đối diện sự kiện? Do đó, những ý tưởng, những suy đoán, những lý thuyết là một phương tiện để tẩu thoát khỏi sự kiện….
Bạn có lẽ chạy trốn, bạn có lẽ làm mọi loại sự việc; những sự kiện vẫn còn đó, sự kiện mà một người bị tức giận, sự kiện mà một người đầy tham vọng, sự kiện mà một người ham muốn dục tình, hàng tá sự kiện. Bạn có lẽ đè nén chúng, bạn có lẽ chuyển đổi chúng, mà là một hình thức đè nén khác; bạn có lẽ kiểm soát chúng, nhưng chúng đều bị đè nén, đều bị kiểm soát, đều bị khép vào kỷ luật bởi những ý tưởng…. Những ý tưởng không phí phạm năng lượng của chúng ta sao? Những ý tưởng không làm cùn nhụt cái trí hay sao? Bạn có lẽ thông minh trong suy đoán, trong những trích dẫn; nhưng rõ ràng nó chỉ là một cái trí tối tăm mà trích dẫn, mà đã đọc sách báo nhiều và trích dẫn.
….Bạn xoá sạch sự xung đột của đối nghịch ngay tức khắc nếu bạn sống cùng sự kiện và vì vậy giải phóng cái năng lượng dùng để đương đầu cái sự kiện đó. Đối với mọi người trong chúng ta, mâu thuẫn là một lãnh vực mà cái trí bị vướng mắc vào. Tôi muốn làm việc này, và tôi lại làm một việc gì đó hoàn toàn khác hẳn; nhưng nếu tôi đối diện cái sự kiện đang muốn làm việc này, sẽ không còn mâu thuẫn nữa; và thế là, chỉ cần một động thái ngay tức khắc tôi chấm dứt toàn bộ tất cả ý thức của đối nghịch, và ngay lúc đó cái trí của tôi hoàn toàn quan tâm đến cái gì là, và hoàn toàn quan tâm đến hiểu biết rõ ràng cái gì là.
Ngày 16 tháng hai: Hành động không có ý tưởng.
Chỉ khi nào cái trí được tự do khỏi ý tưởng thì mới có thể có trải nghiệm. Những ý tưởng không là chân lý; và chân lý là một sự việc gì đó mà phải được trải nghiệm trực tiếp, từ khoảnh khắc này sang khoảnh khắc khác. Nó không là một trải nghiệm mà bạn muốn – vì lúc đó chỉ là cảm xúc. Chỉ khi nào người ta có thể vượt ra ngoài cái khối lượng ý tưởng đó – mà là "cái tôi lệ thuộc", mà là cái trí, mà có một tiếp tục hoàn toàn hay từng phần; chỉ khi nào người ta có thể vượt ra ngoài cái khối lượng ý tưởng đó, khi tư tưởng hoàn toàn yên lặng, sẽ có một trạng thái trải nghiệm. Sau đó người ta sẽ biết được chân lý, sự thật là gì.
Ngày 17 tháng hai: Hành động không có sự tiến hành của tư tưởng.
Chúng ta có ý gì qua từ ngữ ý tưởng? Chắc chắn ý tưởng là sự tiến hành của tư tưởng. Phải vậy không? Ý tưởng là sự tiến hành của vận động tinh thần, của suy nghĩ; và suy nghĩ luôn luôn là một phản ứng hoặc của ý thức hoặc của tiềm thức. Suy nghĩ là một tiến hành của những từ ngữ mà là kết quả của ký ức; suy nghĩ là một quy trình của thời gian. Vì vậy, khi hành động có nền tảng trong sự tiến hành của suy nghĩ, hành động như thế đó đương nhiên bị điều kiện, cách biệt. Ý tưởng phản kháng ý tưởng, ý tưởng phải bị chi phối bởi ý tưởng. Vậy thì có một khoảng hở giữa hành động và ý tưởng. Điều gì chúng ta đang cố gắng tìm ra là liệu rằng có thể hành động mà không có ý tưởng. Chúng ta đã thấy ý tưởng phân chia con người như thế nào. Như tôi đã giải thích rồi, hiểu biết và niềm tin là những đặc tính tách rời. Những niềm tin không bao giờ gắn chặt con người với nhau; chúng luôn luôn phân ly con người; khi hành động dựa vào niềm tin hoặc là một ý tưởng hoặc là một lý tưởng, hành động như thế đương nhiên phải bị tách rời, phân chia. Liệu có thể hành động mà không có sự tiến hành của tư tưởng, tư tưởng là một quy trình của thời gian, một quy trình của tính toán, một quy trình của tự bảo vệ, một quy trình của niềm tin, khước từ, chỉ trích, bào chữa. Chắc chắn nó đã xảy ra cho bạn như nó phải xảy ra cho tôi, liệu rằng hành động không ý tưởng có thể xảy ra không.
Ngày 18 tháng hai: Những ý tưởng có giới hạn hành động hay không?
Những ý tưởng có thể luôn luôn tạo ra hành động, hay là những ý tưởng chỉ tạo khuôn tư tưởng và do đó giới hạn hành động? Khi hành động bị thúc ép bởi một ý tưởng, hành động không bao giờ có thể giải phóng con người. Hiểu rõ điểm này là điều rất quan trọng cho chúng ta. Nếu một ý tưởng hình thành hành động, lúc đó hành động không bao giờ có thể mang lại giải pháp cho những đau khổ của chúng ta; do đó trước khi nó được đặt vào hành động, chúng ta phải khám phá cái ý tưởng đó hiện hữu bằng cách nào.
Ngày 19 tháng hai: Học thuyết ngăn cản hành động.
Thế giới luôn luôn gần kề thảm hoạ. Nhưng dường như nó gần sát hơn vào lúc này. Thấy được thảm hoạ đang đến gần này, hầu hết mọi người trong chúng ta tìm chỗ ẩn náu trong ý tưởng. Chúng ta nghĩ rằng cái thảm hoạ này, cơn khủng hoảng này, có thể được giải quyết bằng một học thuyết. Học thuyết luôn luôn là một chướng ngại vật cho sự liên hệ trực tiếp, mà ngăn cản hành động. Chúng ta muốn hoà bình chỉ như một ý tưởng, nhưng không như một thực tại. Chúng ta muốn hoà bình trên mức độ ngôn từ mà chỉ là trên mức độ suy nghĩ, mặc dù chúng ta hãnh diện gọi nó là mức độ trí năng. Nhưng cái từ ngữ hoà bình không là hoà bình. Hoà bình chỉ có thể hiện hữu khi sự rối loạn mà bạn và người khác tạo ra được kết thúc. Chúng ta đã gắn kết vào thế giới của những ý tưởng mà không phải vào hoà bình. Chúng ta tìm kiếm những khuôn mẫu chính trị và xã hội mới chứ không phải hoà bình; chúng ta quan tâm đến sự hoà giải của những ảnh hưởng mà không là gạt bỏ nguyên nhân gây chiến tranh. Sự tìm kiếm này sẽ chỉ mang lại những đáp án bị điều kiện bởi quá khứ. Sự điều kiện này là cái gì mà chúng ta gọi là hiểu biết, trải nghiệm; và những sự kiện đang thay đổi mới mẻ bị giải thích, bị diễn giải, lệ thuộc vào cái hiểu biết này. Vì vậy, có xung đột giữa cái gì là và cái trải nghiệm mà đã là. Cái quá khứ, mà là hiểu biết, phải luôn luôn xung đột với cái sự kiện, mà luôn luôn ở trong hiện tại. Thế là, việc này sẽ không giải quyết cái vấn đề nhưng sẽ nuôi sống mãi những điều kiện đã tạo ra cái vấn đề.
Ngày 20 tháng hai: Hành động không ý tưởng.
Ý tưởng là kết quả của quy trình tư tưởng, quy trình tư tưởng là đáp trả của ký ức, và ký ức luôn luôn bị điều kiện. Ký ức luôn luôn ở trong quá khứ, và ký ức đó được cho sự sống trong hiện tại bởi một thách thức. Ký ức không có sự sống trong chính nó; nó đi vào sự sống trong hiện tại khi bị giáp mặt bởi một thách thức. Và tất cả ký ức, dù âm ỉ hay đang hoạt động, bị điều kiện, phải vậy không? Do đó, phải có một tiếp cận hoàn toàn khác hẳn. Bạn phải tìm ra cho chính mình, phía bên trong, có phải bạn đang hành động dựa vào một ý tưởng, và liệu rằng có thể có hành động không ý tưởng hay không.
Ngày 21 tháng hai: Hành động không ý tưởng là phương cách của tình yêu.
Tư tưởng phải luôn luôn bị giới hạn bởi người suy nghĩ mà bị điều kiện; người suy nghĩ luôn luôn bị điều kiện và không bao giờ được tự do; nếu tư tưởng xuất hiện, ngay lập tức ý tưởng theo sau. Ý tưởng với mục đích để hành động chắc chắn tạo ra nhiều rối loạn hơn. Biết tất cả việc này, liệu có thể hành động mà không còn ý tưởng hay không? Vâng được, nó là phương cách của tình yêu. Tình yêu không là một ý tưởng; nó không là một cảm xúc; nó không là một kỷ niệm; nó không là một cảm giác của trì hoãn, một dụng cụ tự bảo vệ. Chúng ta chỉ ý thức được phương cách của tình yêu khi chúng ta hiểu rõ toàn bộ quy trình của ý tưởng. Bây giờ, liệu có thể huỷ bỏ những phương cách khác và biết cái phương cách của tình yêu mà là sự biến cải duy nhất? Không còn phương cách nào khác, chính trị hay tôn giáo, sẽ giải quyết vấn đề đó. Đây không phải là một lý thuyết mà bạn sẽ phải suy nghĩ cẩn thận và làm theo trong cuộc sống của bạn; nó phải thực hiện ngay lúc này….
Khi bạn yêu, có ý tưởng hay không? Đừng chấp nhận nó; chỉ nhìn nó, tra xét nó, tìm hiểu nó thật sâu sắc; bởi vì với mọi phương cách khác mà chúng ta đã cố gắng, đều không có đáp án cho đau khổ. Những chính trị gia có lẽ hứa hẹn nó; những tổ chức tạm gọi là tôn giáo có lẽ hứa hẹn hạnh phúc ở tương lai; nhưng chúng ta không có được nó bây giờ và tương lai trên một nức độ nào đó chẳng quan trọng chút nào cả khi tôi bị đói khát. Chúng ta đã cố gắng mọi phương cách khác; và chúng ta chỉ có thể biết được phương cách của tình yêu nếu chúng ta biết phương cách của ý tưởng và buông rơi ý tưởng, mà là để hành động.
Ngày 22 tháng hai: Xung đột của những đối nghịch
Tôi thắc mắc không hiểu có một sự việc gọi là độc ác? Làm ơn hãy chú ý cẩn thận, hãy tham gia cùng tôi, chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu. Chúng ta nói rằng có điều lành và điều ác. Có ghen ghét và yêu thương, và chúng ta nói rằng ghen ghét là xấu xa và yêu thương là tốt lành. Tại sao chúng ta lại phân chia sự sống, lại gọi điều này là tốt và điều kia là xấu, do đó đang tạo ra xung đột của những đối nghịch? Không phải rằng không có ghen ghét, hận thù, hung ác trong cái trí và tâm hồn của con người, một sự vắng mặt của từ bi, tình yêu, nhưng tại sao chúng ta lại phân chia sự sống thành cái thứ mà được gọi là tốt lành và cái thứ được gọi là xấu xa? Bộ thật sự không chỉ có một sự việc, là một cái trí mà không chú ý hay sao? Chắc chắn, khi có sự chú ý tuyệt đối, đó là khi cái trí hoàn toàn tỉnh thức, cảnh giác, canh chừng, không có cái sự việc như là xấu hay tốt; chỉ còn một trạng thái tỉnh thức. Lúc đó thiện không là một đức tính, không là một đạo đức, nó là một trạng thái của tình yêu. Khi có tình yêu, cũng không có tốt hay xấu, chỉ có tình yêu. Khi bạn thật sự yêu một người nào đó, bạn không đang suy nghĩ về tốt hay xấu, toàn thân tâm của bạn tràn ngập cái tình yêu đó. Chỉ khi nào có sự ngừng lại của chú ý hoàn toàn, của tình yêu, lúc đó sẽ xuất hiện sự xung đột giữa tôi là gì và tôi nên là gì. Rồi thì cái đó mà tôi là là xấu xa và cái đó mà tôi nên là là tạm gọi là tốt lành.
….Bạn quan sát cái trí riêng của bạn và bạn sẽ thấy rằng ngay khoảnh khắc cái trí ngừng suy nghĩ theo qui định để trở thành một điều gì đó, có một khoảng ngừng của hành động mà không phải là sự trì trệ; nó là một trạng thái chú ý toàn bộ, mà là thiện.
Ngày 23 tháng hai: Vượt ngoài có hai.
Bạn có ý thức được nó không? Những hành động của nó không rõ ràng à, đau khổ của nó không đang dày xéo bạn à? Ai đã tạo nên nó nếu không là mỗi một người trong chúng ta? Ai chịu trách nhiệm về nó nếu không là mỗi một người trong chúng ta? Vì chúng ta đã tạo nên tốt lành, dù nhỏ nhoi chừng nào, thế là chúng ta đã tạo nên xấu xa, dù to lớn bao nhiêu? Tốt lành và xấu xa là bộ phận của chúng ta và cũng không thuộc vào chúng ta. Khi chúng ta suy nghĩ – cảm thấy một cách chật hẹp, một cách đố kỵ, cùng với tham lam và hận thù, chúng ta đang thêm vào cái xấu xa đó mà quay ngược lại và dày vò chúng ta. Cái vấn đề tốt lành và xấu xa này, cái vấn đề gây xung đột này, luôn luôn ở cùng chúng ta vì chúng ta đang tạo ra nó. Nó đã trở thành bộ phận của chúng ta, cái đang muốn và không đang muốn này, cái đang yêu thương và đang hận thù này, cái đang khao khát và đang đoạn tuyệt này. Chúng ta luôn luôn đang tạo ra sự có hai này mà cảm thấy tư tưởng bị mắc kẹt vào. Cảm thấy – tư tưởng có thể vượt khỏi và ở trên tốt lành lẫn trái nghịch của nó chỉ khi nào nó hiểu rõ nguyên nhân của nó – khao khát. Trong khi đang hiểu rõ lẽ phải và lẽ trái có được sự tự do của cả hai. Những đối nghịch không thể bị kích động và chúng phải được chuyển thể qua trạng thái tan rã của khao khát. Mỗi đối nghịch phải được suy nghĩ chăm chú, cảm thấy rõ ràng, càng bao quát và sâu sắc bao nhiêu càng tốt, qua mọi tầng ý thức; nhờ vào suy nghĩ chăm chú này, cảm thấy rõ ràng này, một hiểu biết mới mẻ được đánh thức dậy mà không phải là sản phẩm của khao khát hay là ! của thời gian.
Có xấu xa trong thế giới này mà chúng ta đang góp phần vào khi chúng ta góp phần vào điều tốt lành. Con người có vẻ đoàn kết nhiều trong hận thù hơn là trong tốt lành. Một người khôn ngoan nhận ra nguyên nhân của xấu xa và tốt lành, và qua hiểu rõ giải thoát cảm thấy- tư tưởng khỏi nó.
Ngày 24 tháng hai: Bào chữa sự xấu xa.
Rõ ràng cuộc khủng hoảng hiện nay khắp thế giới là ngoại lệ, không có tiền lệ. Đã có những cuộc khủng hoảng thuộc nhiều loại tại những thời điểm khác nhau suốt lịch sử – thuộc về xã hội, thuộc về quốc gia, thuộc về chính trị. Những cuộc khủng hoảng đến và đi; những giai đoạn suy thoái, những thời kỳ chao đảo kéo dài thuộc kinh tế, được sửa đổi thêm, và tiếp tục trong một hình thức khác. Chúng ta biết việc đó; chúng ta quen thuộc với chu trình đó. Chắc chắn cuộc khủng hoảng hiện nay khác hẳn, phải vậy không? Nó khác hẳn trước hết bởi vì chúng ta không đang giải quyết tiền bạc hoặc những sự việc rành rành nhưng đang giải quyết những ý tưởng. Cuộc khủng hoảng này ngoại lệ bởi vì nó ở trong lãnh vực của sự hình thành ý tưởng. Chúng ta đang tranh cãi bằng những ý tưởng, chúng ta đang bào chữa sự sát nhân; khắp mọi nơi trên thế giới chúng ta đang bào chữa sự sát nhân như một phương tiện dẫn đến một kết thúc chính trực, mà trong chính nó không có tiền lệ. Trước kia, điều xấu xa được công nhận là xấu xa, sát nhân được công nhận như là sát nhân, nhưng bây giờ sát nhân là một phương tiện để thành tựu một kết quả cao quý. Sát nhân, dù rằng của một người hay một nhóm người, được bào chữa, bởi vì kẻ sát nhân, hay cái nhóm người mà kẻ sát nhân đại diện, bào chữa nó như một phương tiện của sự thành tựu một kết quả mà sẽ gây lợi lộc cho con người. Đó là chúng ta hy sinh hiện tại cho tương lai – và chẳng đặt thành vấn đề chúng ta sử dụng phương tiện gì bởi vì mục đích đã tuyên bố của chúng ta là để tạo ra một k! ết quả mà chúng ta nói rằng sẽ mang lại lợi lộc cho con người. Do đó, ngụ ý bao hàm trong nó là rằng một phương tiện sai trái sẽ sản sinh ra một kết cuộc đúng đắn và bạn bào chữa cái phương tiện sai trái đó qua sự hình thành những ý tưởng….Chúng ta có một cấu trúc tuyệt vời của những ý tưởng để bào chữa sự xấu xa và chắc chắn việc đó không có tiền lệ. Xấu xa là xấu xa; nó không thể tạo ra tốt lành. Chiến tranh không phải là một phương tiện dẫn đến hoà bình.
Ngày 25 tháng hai: Thiện không có động cơ thúc đẩy.
Nếu tôi có một động cơ thúc đẩy để được tốt lành, điều đó có tạo ra thiện hay không? Hay thiện là một sự việc gì đó hoàn toàn không còn sự thôi thúc để tốt lành này, mà luôn luôn dựa vào một động cơ thúc đẩy? Thiện có là đối nghịch của ác, đối nghịch của xấu xa hay không? Mọi đối nghịch đều chứa đựng cái hạt giống của sự đối nghịch riêng của nó, phải vậy không? Có tham lam, và có cái lý tưởng của không tham lam. Khi cái trí theo đuổi không tham lam, khi nó cố gắng để không tham lam, nó vẫn còn tham lam bởi vì nó muốn là một sự việc gì đó. Tham lam hàm ý đang ham muốn, đang thu được, đang bành trướng; và khi cái trí thấy rằng nó không thèm lưu tâm đến tham lam nữa, nó muốn được không tham lam, thế là động cơ vẫn còn y nguyên, mà dự định để là hay để đạt được một sự việc gì đó. Khi cái trí muốn không muốn gì cả, gốc rễ của muốn, của thèm khát, vẫn còn ở đó. Vì vậy thiện không là đối nghịch của xấu xa; nó là một trạng thái hoàn toàn khác hẳn. Và trạng thái đó là gì?
Hiển nhiên, thiện không có động cơ bởi vì tất cả động cơ đều dựa vào cái tôi; cái tôi là một chuyển động tự coi mình là trung tâm của cái trí. Vì vậy chúng ta ý nói gì qua từ ngữ thiện? Chắc chắn, chỉ có thiện khi nào có sự chú ý toàn bộ. Chú ý không có động cơ thúc đẩy. Khi có một động cơ cho sự chú ý, còn có chú ý hay không? Nếu tôi chú ý để thu được một việc gì đó, việc thu nhận được, dù là tốt hay xấu, không là chú ý; nó là một xao lãng. Một phân chia. Có thể có được thiện chỉ khi nào có một tổng thể trọn vẹn của chú ý mà trong đó không còn nỗ lực để là hay để không là.
Ngày 26 tháng hai: Sự tiến hoá của con người.
Chúng ta phải biết say sưa để biết được không say sưa hay sao? Chúng ta phải trải qua hận thù để biết điều gì là từ bi hay sao? Bạn phải thực hiện chiến tranh, huỷ diệt chính bạn và những người khác, để biết hoà bình là gì hay sao? Chắc chắn, đây là cách suy nghĩ hoàn toàn sai lầm, phải vậy không? Đầu tiên bạn giả sử rằng có tiến hoá, tăng trưởng, một chuyển dịch từ xấu đến tốt, và rồi thì bạn khớp suy nghĩ của bạn vào khuôn mẫu đó. Hiển nhiên, có một sự trăng trưởng thuộc vật lý, một cái cây nhỏ đang trở tành một cây to; có sự tiến bộ về công nghệ, cái bánh xe phát triển qua nhiều thế kỷ thành chiếc máy bay phản lực. Nhưng có sự tiến hoá, tiến bộ về tâm lý không? Đó là điều gì chúng ta đang thảo luận – liệu có một sự tăng trưởng, một sự tiến hoá của "cái tôi lệ thuộc", bắt đầu bằng xấu xa và kết thúc trong tốt lành. Qua một chu trình của tiến hoá, qua thời gian, có phải "cái tôi lệ thuộc", mà là trung tâm của xấu xa, sẽ có lần trở thành cao cả, tốt lành? Rõ ràng là không thể. Cái mà là xấu xa, "cái tôi lệ thuộc" thuộc tâm lý, sẽ luôn luôn vẫn còn xấu xa. Nhưng chúng ta không muốn đối diện cái điều đó. Chúng ta nghĩ rằng qua chu trình của thời gian, qua sự tăng trưởng và thay đổi, "cái tôi" cuối cùng sẽ trở thành sự thật. Đây là hy vọng của chúng ta, đó là ao ước của chúng ta – rằng "cái tôi" sẽ được biến thành hoàn hảo qua thời gian. "Cái tôi" này, "cái tôi lệ thuộc" này là gì vậy? Nó là một cái tên, một hình dạng, một khối lượng của ký ức, những hy vọng, những thất vọng, những ao ước, những đau thươ! ng, những sầu khổ, những niềm vui trôi qua. Chúng ta muốn "cái tôi lệ thuộc" này được tiếp tục và trở thành hoàn hảo, và thế là chúng ta nói rằng vượt khỏi "cái tôi lệ thuộc" có một "cái tối cao", cái tôi cao hơn, một thực thể tinh thần mà không có thời gian, nhưng vì chúng ta đã suy nghĩ về nó, cái thực thể "tinh thần" đó vẫn còn trong lãnh vực của thời gian, phải vậy không? Nếu chúng ta có thể suy nghĩ về nó, rõ ràng nó vẫn còn ở trong lãnh vực của lập luận của chúng ta.
Ngày 27 tháng hai: Tự do khỏi bị chứa đầy.
Liệu cái trí có thể được tự do khỏi quá khứ, được tự do khỏi tư tưởng – không phải được tự do khỏi tư tưởng xấu hay tốt? Tôi có thể tìm ra được bằng cách nào đây? Tôi chỉ có thể tìm ra được bằng cách nhìn thấy cái trí bị chứa đầy bởi việc gì. Nếu cái trí bị chứa đầy bởi điều tốt hay bị chứa đầy bởi điều xấu, vậy thì nó chỉ quan tâm đến quá khứ, nó bị chứa đầy bởi quá khứ. Nó không được tự do khỏi quá khứ. Vì vậy, điều gì quan trọng là tìm ra được cái trí bị chứa đầy bằng cách nào. Nếu nó bị chứa đầy, nó luôn luôn bị quá khứ chế ngự bởi vì tất cả ý thức của chúng ta là quá khứ. Quá khứ không chỉ trên bề mặt mà còn trong tầng sâu nhất, và sự thôi thúc ở tiềm thức cũng là quá khứ…
Cái trí có thể được tự do khỏi mọi chiếm cứ hay không? Điều này có nghĩa là – liệu rằng cái trí có thể hoàn toàn không bị chứa đầy và bỏ mặc cái ký ức, những tư tưởng tốt lẫn xấu, trôi qua mà không chọn lựa, hay không? Khoảnh khắc cái trí bị chiếm cứ bởi một tư tưởng, tốt hay xấu, ngay lúc đó nó quan tâm đến quá khứ…. Nếu bạn thật sự lắng nghe – không chỉ là những từ ngữ, mà rất sâu sắc – rồi thì bạn sẽ thấy rằng có trạng thái vững vàng ổn định, mà không thuộc về quá khứ, mà là trạng thái tự do khỏi quá khứ.
Tuy nhiên, quá khứ không bao giờ có thể gạt đi được. Có một đang nhìn ngắm về quá khứ khi nó trôi qua, nhưng không phải là bị nhồi nhét bởi quá khứ. Thế là cái trí được tự do để quan sát mà không phải là để chọn lựa. Nơi nào có chọn lựa trong chuyển động của con sông ký ức này, có sự chiếm cứ; và khoảnh khắc cái trí bị chiếm cứ, nó bị vướng mắc vào quá khứ; và khi cái trí bị chứa đầy bởi quá khứ, nó không có khả năng đang thấy một cái gì đó thật sự, trung thực, mới mẻ, căn nguyên, vô nhiễm.
Ngày 28 tháng hai: Suy nghĩ gây ra nỗ lực.
"Làm thế nào tôi có thể giữ được tự do khỏi những tư tưởng xấu xa, những tư duy cố chấp và ác độc?"….Có phải có cái con người suy nghĩ, cái người tách rời khỏi tư tưởng, tách rời khỏi những tư duy cố chấp, ác độc hay không? Làm ơn hãy quan sát cái trí của bạn. Chúng ta nói rằng, "Có cái tôi, cái tôi lệ thuộc mà nói rằng," "Đây là một tư tưởng cố chấp," "Điều này xấu," "Tôi phải kiểm soát tư tưởng này," "Tôi phải giữ chặt tư tưởng này". Đó là điều gì chúng ta biết. Có phải rằng cái con người, cái tôi, người suy nghĩ, người xét đoán, cái người mà xét đoán, người kiểm duyệt, khác hẳn tất cả sự việc này hay không? Cái tôi có khác biệt tư tưởng, khác biệt ganh ghét, khác biệt xấu xa hay không? Cái tôi mà nói rằng nó khác hẳn điều xấu xa này luôn luôn đang cố gắng chế ngự cái tôi, cố gắng đẩy cái tôi đi, cố gắng để trở thành một điều gì đó. Vì vậy, bạn có sự đấu tranh này, cái nỗ lực để gạt bỏ những tư tưởng, không để chao đảo bất thường.
Trong chính quy trình của suy nghĩ, chúng ta đã tạo ra cái vấn đề nỗ lực này. Bạn có theo kịp không? Rồi thì bạn sinh ra kỷ luật, kiểm soát tư tưởng – cái tôi đang kiểm soát cái tư tưởng không tốt lành, cái tôi đang cố gắng trở thành không ganh ghét, không hung bạo, để là cái này và để là cái kia. Vì vậy bạn đã tạo tác cái quy trình nỗ lực đó khi có cái tôi và cái sự việc mà cái tôi đang kiểm soát. Đó là sự kiện thật sự của sự hiện hữu hàng ngày của chúng ta.
Trích: Sách Của Cuộc Sống – Ngẫm Nghĩ Hàng Ngày Cùng Krishnamurti
Nguồn: http://groups.google.com/group/krishnamurti102
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét