t=”5%”>(1) Những vấn Ä'ề chung

Phần này trình bày nhÆ° trong Ä'ề cÆ°Æ¡ng nghiên cứu, bao gá»"m:

°        n>Lý do chọn Ä'ề tài hay tính>

°        Mục tiêu và nghiệm vụ nghiên cứu.

°        Khách thể và Ä'á»'i tượng nghiên cứu.

°        Giải thuyết khoa học.

°        Giá»›i hạn Ä'ề tài.

°        Những Ä'óng góp má»›i cÅ©ng nhÆ° ý nghÄ©a lý luận và thá»±c tiá»…n của Ä'ề tài.

°        Các cÆ¡ sở phÆ°Æ¡ng pháp luận và các phÆ°Æ¡ng pháp nghiên cứu tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i các mục tiêu nhiệm vụ nghiên cứu.

(2) Các kết quả nghiên cứu

Phần này trình bày toàn bá»™ các kết quả nghiên cứu lý thuyết và thá»±c tiá»…n của Ä'ề tài. Thông thường má»™t luận văn Ä'ược trình bày gá»"m các chÆ°Æ¡ng ngoài phần dẫn nhập:

span>ChÆ°Æ¡ng 2: CÆ¡ sở lý luận của vấn Ä'ề nghiên cứu cần trình bày:

°        Lịch sá»­ nghiên cứu những vấn Ä'ề liên quan tá»›i Ä'ề tài (tổng quan về vấn Ä'ề nghiên cứu)

°        CÆ¡ sở lý luận của vấn Ä'ề nghiên cứu.

Chương 3: là những kết quả nghiên cứu.

(3) Kết luận

Phần kết luận trình bày các nội dung sau:

°        Toàn bá»™ những tÆ° tưởng kết quả quan trọng nhất mà công trình nghiên cứu Ä'ã nghiên cứu, phát hiện Ä'ược, bao gá»"m cả lý thuyết và thá»±c tiá»…n.

°        Các Ä'ề xuất ứng dụng kết quả nghiên cứu.

°        Những kiến nghị cho việc nghiên cứu tiếp theo.

(4) Danh mục tài liệu tham khảo và phần phụ lục

°        Phần cuá»'i cùng của má»™t luận văn, báo cáo công trình nghiên cứu trình bày phần phụ lục Ä'ể làm rõ thêm các kết quả nghiên cứu, mà trong phần chính không trình bày.

°        Phần danh mục các tài liệu tham khảo Ä'ược trình bày theo thứ tá»± ABC họ tên tác giả, ná»'i tiếp là tên tài liệu, nhà xuất bản, nÆ¡i xuất bản, năm xuất bản.

CÂU HỎI THẢO LUẬN VÀ Ã"N TẬP

1.     Thế nào là logíc tiến trình nghiên cứu? Hãy trình bày tiến trình nghiên cứu má»™t Ä'ề tài hay má»™t luận văn.

fy”>

2.     Thế nào là logíc ná»™i dung? Hãy trình bày logíc ná»™i dung má»™t công trình nghiên cứu!

CHƯƠNG III.
ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU VÀ SOẠN ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU

I. ĐỀ TÀI KHOA HỌC

1. KHÁI NIỆM VỀ ĐỀ TÀI KHOA HỌCan>

Khởi Ä'ầu tiên của quá trình NCKH là chọn Ä'ề tài NC. Đá»'i vá»›i người má»›i bắt Ä'ầu bÆ°á»›c vào lÄ©nh vá»±c NCKH, việc xác Ä'ịnh Ä'ề tài NC là má»™t việc làm rất khó. Ở các nÆ°á»›c phát triá»…n thì mọi ngõ ngách của lÄ©nh vá»±c KHGD Ä'ều Ä'ã Ä'ược NC, nhÆ°ng ở VN thì hầu nhÆ° chÆ°a Ä'ược NC má»™t cách Ä'ầy Ä'ủ.

Đề tài nghiên cứu

V

Đề tài nghiên cứu

Đề tài nghiên cứu khoa học là má»™t hình thức tổ chức nghiên cứu khoa học, trong Ä'ó có má»™t nhóm người hay, má»™t người thá»±c hiện những nhiệm vụ nghiên cứu. Nhiệm vụ nghiên cứu của Ä'ề tài là tím ra các giải Ä'áp những Ä'iều chÆ°a rõ, Ä'em lại cái hoàn thiện hÆ¡n, phát hiện qui luật hoặc những kết luận mang tính phổ biến, có thể phát hiện cái má»›i hoặc cách làm nào Ä'ó hợp qui luật hÆ¡n.

Bản chất của Ä'ề tài nghiên cứu khoa học là má»™t vấn Ä'ề khoa học có chứa ná»™i dung thông tin chÆ°a biết, cần phải nghiên cứu làm sáng tỏ, là thiếu hụt của lý thuyết hay mâu thuận của thá»±c tiá»…n Ä'ang cản trở, vá»›i kiến thức cÅ©, kinh nghiệm cÅ© không giải thích Ä'ược, Ä'òi hỏi người nghiên cứu phải làm rõ.

Vấn Ä'ề nghiên cứu

Việc chọn và phát hiện ra vấn Ä'ề nghiên cứu là má»™t việc làm hết sức công phu Ä'òi hỏi người nghiên cứu phải sá»­ dụng tá»'i Ä'a sá»± hiểu biết và kinh nghiệm của mình. Các vấn Ä'ề nghiên cứu thì thật là phong phú. NhÆ°ng Ä'á»'i vá»›i người má»›i bắt Ä'ầu thì tá»'n nhiều thời gian và công sức.

Thuật ngữ “Vấn Ä'ề” (trong tiến là tinh Problema là nhiệm vụ) có nghÄ©a bao hàm là chỉ má»™t tổ hợp những nhiệm vụ nhất Ä'ịnh, Ä'òi hỏi người nghiên cứu phải thá»±c hiện giải quyết các nhiệm vụ Ä'ó.

Sau Ä'ây là má»™t sá»' giải thích về vấn Ä'ề nghiên cứu:

°        Vấn Ä'ề nghiên cứu thường diá»…n Ä'ạt dÆ°á»›i dạng má»™t câu phát biểu dÆ°á»›i dạng mô tả hay má»™t câu hỏi. Câu hỏi xuất phát từ những mâu thuẫn nhận thức, hành Ä'á»™ng nảy sinh từ lí luận hay thá»±c tiá»…n (GD) mà trÆ°á»›c Ä'ây chÆ°a ai trả lời Ä'ược. Câu hỏi không phải là má»™t câu hỏi thông thường Ä'ể người ta trả lời vài ba câu là xong mà là má»™t tình huá»'ng, má»™t vấn Ä'ề Ä'òi hỏi có thời gian nghiên cứu, quan sát, tìm hiểu… và cuá»'i cùng là má»™t loạt những kết luận Ä'ược rút ra. CÅ©ng có thể câu hỏi Ä'ó Ä'ã Ä'ược giải quyết ở nÆ¡i khác, trong Ä'iều kiện khác nhÆ°ng tại Ä'ịa phÆ°Æ¡ng lại nảy sinh những mâu thuẫn má»›i cần giải quyết tiếp cho phù hợp Ä'iều kiện thá»±c tiá»…n.
Ví dụ Ä'ề tài “Hiệu năng giảng dạy của giáo sinh tại trường học sau lúc tá»'t nghiệp má»™t thời gian.” Mục Ä'ích của cuá»™c nghiên cứu này là Ä'ánh giá công tác Ä'ào tạo của nhà trường hay hay Ä'ể tiên Ä'oán mức Ä'á»™ thành công mà má»™t giáo sinh sau khi tá»'t nghiệp có thể Ä'ạt Ä'ược sau này tại những lá»›p mà họ sau này giảng dạy. LÄ©nh vá»±c nghiên cứu l�! �  “hiệu năng giảng dạy”, còn vấn Ä'ề nghiên cứu ở Ä'ây là “má»'i tÆ°Æ¡ng quan giữa công tác Ä'ào tạo và hiệu năng giảng dạy của giáo viên sau tá»'t nghiệp má»™t thời gian nhất Ä'ịnh”.

°        Vấn Ä'ề Ä'ược cấu trúc thành má»™t hệ thá»'ng gá»"m câu hỏi trọng tâm (về bản chất của vấn Ä'ề) và những câu hỏi phụ. Kết quả kết quả của giải quyết vấn Ä'ề là tìm ra Ä'ược, hiểu Ä'ược, mô tả Ä'ược những Ä'iều trÆ°á»›c khi nghiên chÆ°a ai biết chính xác.
Ví dụ cÅ©ng Ä'ề tài trên: Các câu hỏi liên quan Ä'ến công tác Ä'ào tạo: Thế nào là kết quả công tác Ä'ào tạo? Ä'ánh giá kết quả Ä'ào tạo bằng những ná»™i dung gì?

Các câu hỏi liên quan Ä'ến hiêu năng giảng dạy: Hiêu năng giảng dạy là gì? Đánh giá hiêu năng giảng dạy là Ä'ánh giá những cái gì? Các yếu tá»' ảnh hưởng Ä'ến hiệu năng giảng dạy nào? Trong trường hợp này có thể có bá»'n biến sá»' chính yếu sau:

°        Các biến sá»' liên quan Ä'ến nhân cách và lá»'i Ä'ào tạo thầy giáo tại trường sÆ° phạm (biến sá»' tiên Ä'oán).

°        Các biến sá»' liên quan Ä'ến môi trường học tập và học sinh (biến sá»' phát ngẫu).

°        Các biến sá»' liên quan Ä'ến hành vi (ngôn ngữ, phi ngôn ngữ, các hoạt Ä'á»™ng trong lá»›p.. của thày và trò (biến sá»' hành vi).

°        Các biến sá»' liên quan Ä'ến sá»± thay Ä'ổi hay tiến bá»™ ở học sinh, Ä'ược làm tiêu chuẩn Ä'ánh giá (biến sá»' tiêu chuẩn).

Đặc trÆ°ng của vấn Ä'ề nghiên cứu: Khi má»™t vấn Ä'ề Ä'ược chon Ä'ề làm vấn Ä'ề khoa học Ä'ể nghiên cứu, nó có các Ä'ặc Ä'iểm sau Ä'ây:

°        Là má»™t sá»± kiện hay má»™t hiện tượng má»›i chÆ°a ai biết, má»™t mâu thuận trong hay má»™t vÆ°á»›ng mắc cản trở trong lý luận và thá»±c tiá»…n, mà Ä'áp sá»' của nó chÆ°a có trong những tri thức của xã há»™i Ä'ã tích lÅ©y cần phải làm rõ trong quá trình>°        Bằng các kiến thức cÅ© không thể giải quyết Ä'ược, Ä'òi hỏi người nghiên cứu giải quyết.

°        Vấn Ä'ề nếu Ä'ược giải quyết sẽ cho má»™t thông tin má»›i có giá trị khoa học hoặc làm cÆ¡ sở cho các hoạt Ä'á»™ng thá»±c tiá»…n.

Má»'i liên hệ giữa Ä'ề tài khoa học vá»›i vấn Ä'ề nghiên cứu Đề tài khoa học Ä'ược Ä'iá»…n Ä'ạt bằng tên Ä'ề tài. Tên, hay tá»±a Ä'ề tài nghiên cứu là tên gọi của vấn Ä'ề khoa học mà ta cần nghiên cứu. Tên gọi là cái vỏ bề ngoài, còn vấn Ä'ề khoa học (vấn Ä'ề nghiên cứu) là ná»™i dung bên trong. Cái vỏ bề ngoài chứa Ä'á»±ng má»™t ná»™i dung, cái vỏ phải phù hợp vá»›i ná»™i dung. Tên Ä'ề tài phải Ä'ược trình bày thể hiện rõ ná»™i dung vấn Ä'ề nghiên cứu.

2. PHƯƠNG THỨC PHÁT HIỆN ĐỀ TÀI NC

Ngoại trừ các Ä'ề tài Ä'ược chỉ Ä'ịnh, còn hầu nhÆ° các Ä'ề tài nghiên cứu hay các vấn Ä'ề nghiên cứu Ä'ều do người nghiên cứu tá»± phát hiện trong hoạt Ä'á»™ng thá»±c tiá»…n hay hoạt Ä'á»™ng lý luận. Vấn Ä'ề luôn tá»"n tại khách quan. Sau Ä'ây là má»™t sá»' phÆ°Æ¡ng thức phát hiện ra các vấn Ä'ề nghiên cứu trên cÆ¡ sở 6 lÄ©nh vá»±c nghiên cứu ở phần chÆ°Æ¡ng trÆ°á»›c:

t=”0″>

(1)             Theo dõi các thành tÆ°u nghiên cứu khoa học

(2)             Nghiên cứu các phÆ°Æ¡ng pháp má»›i, qui trình má»›i, nguyên lý má»›i Â… áp dụng váo thá»±c tiển GD;

(3)             Nghiên cứu Ä'á»'i tượng củ bằng các phÆ°Æ¡ng pháp má»›i và quan Ä'iểm má»›i vá»›i những Ä'iều kiện má»›i;

(4)             Phân tích và tổng hợp các tài liệu nhÆ° các tài liệu thá»'ng kê, tái liệu Ä'iều tra Ä'ã xuất bản;

(5)             Tham khảo các nhà hoạt Ä'á»™ng khoa học, các nhà nghiên cứu nỏi tiếng trong lÄ©nh vá»±c chuyên môn;

(6)          Nghiên cứu trong lÄ©nh vá»±c chuyên môn của mình;

(7)             Tìm hiểu về những vấn Ä'ề thường tạo nên sá»± bất mản hay bất Ä'òng ý kiến trong giáo chứcÂ…

3. ĐẶC ĐIỂM CỦA ĐỀ TÀI NCKH

Má»™t Ä'ề tài NCKH có giá trị phải bao gá»"m các Ä'ặc Ä'iểm sau Ä'ây:

Tính mới mẻ

s=0000166030 >Tính thá»±c tiển của Ä'ề tài

Độ phức tạp và Ä'á»™ khó của Ä'ề tài NC

Tính mới mẻ

°        Đề tài có tính má»›i mẻ là từ trÆ°á»›c Ä'ến giờ chÆ°a có ai nghiên cứu (Ä'ược hiểu theo nghÄ©a tuyệt Ä'á»'i)

°        Tính má»›i mẻ theo nghÄ©a tÆ°Æ¡ng Ä'á»'i là phát hiện ra khia cạnh má»›i, làm sáng tỏ những khía cạnh người nghiên cứu trÆ°á»›c chÆ°a làm rõ, chÆ°a Ä'ề cập.

°        Tính má»›i mẻ mang tính chủ quan Ä'á»'i vá»›ingười NC thể hiện nhiều mặt nhÆ°: Ä'iều kiện má»›i, hoàn cảnh má»›iÂ…

°        Đề tài dẩn Ä'ến kết quả NC có Ä'óng góp gì má»›i. Mức Ä'á»™ Ä'óng góp tùy vào trình Ä'á»™ NC

Tính thá»±c tiển của Ä'ề tài

°        Ná»™i dung Ä'ề tài phải có thật, xuất phát từ thá»±c tế khách quan

°        Đề tài phải áp ứng Ä'ược yêu cầu của thá»±c tiển, phải gắn vá»›i thá»±c tiển.

Độ phức tạp và Ä'á»™ khó của Ä'ề tài NC

°        Độ phức tạp của Ä'ề tài nghiên cứu thể hiện lÄ©nh vá»±c nghiên cứu rá»™ng hay hẹp, ở má»™t ngành khao học hay liên ngành khoa học, Ä'á»'i tượng nghiên cứu Ä'á»"ng nhất hay không Ä'á»"ng nhất?

pan>°        Độ khó của Ä'ề tài gắn liền vá»›i cá nhân và mang tính chủ quan của người nghiên cứu. Độ phức tạp của Ä'ề tài thường có má»'i quan hệ tÆ°Æ¡ng há»™ vá»›i Ä'á»™i khó của Ä'ề tài.

LÆ°u ý: trong NCKH giá trị của Ä'ề tài không phụ thuá»™c vào Ä'á»™ khó và Ä'á»™ phức tạp của nó. Đề tài hẹp chÆ°a chắc là má»™t Ä'ề tài kém giá trị. Má»—i Ä'ề tài có má»™t phạm vi nhất Ä'ịnh, phạm vi càng hẹp thì nghiên cứu càng sâu. Cho nên khi chọn Ä'ề tài nghiên cứu, người nghiên cứu phải chọn Ä'ề tài vừa sức Ä'á»'i vá»›i bản thân mình và có thể giá»›i hạn Ä'ề tài lại Ä'ể giảm Ä'á»™ phức tạp và Ä'á»™ khó.

4. TỰA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU

NhÆ° Ä'ã trình bày ở phần trên, tên, hay tá»±a Ä'ề tài nghiên cứu là tên gọi của vấn Ä'ề khoa học mà người nghiên cứu cần nghiên cứu. Tên gọi là cái vỏ bề ngoài, còn vấn Ä'ề khoa học là ná»™i dung bên trong. Cái vỏ bề ngoài chứa Ä'á»±ng má»™t ná»™i dung, cái vỏ phải phù hợp vá»›i ná»™i dung. Tên Ä'ề tài phải Ä'ược trình bày thể hiện rõ ná»™i dung vấn Ä'ề nghiên cứu. Tá»±a Ä'ề tài phải phản ánh cô Ä'á»™ng nhất ná»™i dung của vấn Ä'ề cần nghiên cứu. Về nguyên tắc chung, tá»±a Ä'ề tài phải ít chữ nhất, nhÆ°ng chứa Ä'á»±ng má»™t lượng thông tin cao nhất. Về mặt kết cấu tá»±a Ä'ề tài có thể theo má»™t trong những cách nhÆ° sau:

°        Đá»'i tượng nghiên cứu

°        Giải thuyết nghiên cứu

°        Mục tiêu (nhiệm vụ) + PhÆ°Æ¡ng tiện

°        M>

°        Mục tiêu + phÆ°Æ¡ng tiện + Môi trường

Sau Ä'ây là má»™t sá»' ví dụ:

Thành phần cấu trúc tá»±a Ä'ề tài NC	Ví dụ
Đá»'i tượng nghiên cứu	HÆ°á»›ng nghiệp học sinh trung học phổ thông
Giải thuyết nghiên cứu	Ca Huế dòng âm nhạc cổ Ä'iển
Mục tiêu NC	Ứng dụng phÆ°Æ¡ng thức Ä'ào tạo theo hành năng vào Ä'ào tạo nghề ngắn hạn
Mục tiêu NC + Môi trường	Khảo sát thá»±c trạng về hÆ°á»›ng nghiệp ở tỉnh Đá»"ng tháp
Mục tiêu NC + PhÆ°Æ¡ng tiện	Quản lý dạy thá»±c hành dÆ°á»›i tiếp cận phÆ°Æ¡ng thức Ä'ào tạo năng lá»±c thá»±c hiện
Mục tiêu NC + Môi trường	Quản lý dạy thá»±c hành dÆ°á»›i tiếp cận phÆ°Æ¡ng thức Ä'ào tạo năng lá»±c thá»±c hiện ở trường cao Ä'ẳng SPKT Nam Định.

Má»™t sá»' lÆ°u ý khi duyệt tá»±a Ä'ề tài:

1) Thứ nhất, tên Ä'ề tài không sá»­ dụng các cụm từ có Ä'á»™ bất Ä'ịnh cao về thông tin.

Ví dụ:

°        Thá»­ bàn về…..

°        Má»™t sá»' giải pháp …; Má»™t vài suy nghÄ© về…

°        Má»™t sá»' vấn Ä'ề vê…

2) Thứ hai, cÅ©ng cần hạn chế các cụm từ chỉ mục Ä'ích Ä'ể Ä'ặt tên Ä'ề tài.

Ví dụ:

°        (…) nhằm nâng cao chất lượng ….

°        (..) Ä'ể phát triển năng lá»±c sÆ° phạm.

°        (…) góp phần vào…

3) Thứ ba, không nên diá»…n Ä'ạt quá dá»… dãi, không Ä'òi hỏi tÆ° duy sâu sắc, kiểu nhÆ°:

°        Đội ngÅ© giáo viên dạy nghề – thá»±c trạng, nguyên nhân và giải pháp.

°        Há»™i nhập – Thời cÆ¡ và thách thức.

Khi xét duyệt Ä'ề tài ngoài các yếu tá»' cần xem xét nhÆ° ở trên Ä'ã trình bày, cần phải xem xét sá»± hợp lý của việc sá»± dụng phÆ°Æ¡ng pháp nghiên cứu tìm hiểu Ä'á»'i tượng nghiên cứu và trên khách thể NC không.

II. ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC

Khi bắt tay vào nghiên cứu má»™t Ä'ề tài khoa học thì thao tác rất quan trọng là phải xây dá»±ng cho Ä'ược Ä'ề cÆ°Æ¡ng nghiên cứu. Đề cÆ°Æ¡ng nghiên cứu là má»™t văn bản dá»± kiến các bÆ°á»›c Ä'i và ná»™i dung của công trình nghiên cứu. Vá»›i những Ä'ề tài có tính chất làm kết quả Ä'ánh giá má»™t trình Ä'á»™ Ä'ào tạo (luận văn, Ä'á»" án, lậun án) hay kết thúc má»™t môn học (tiểu luận) thì Ä'ề cÆ°Æ¡ng nghiên cứu gá»"m các mục sau Ä'ây:

p height=”0″ align=”justify”>Tá»±a Ä'ề tài nghiên cứu: xem cấu trúc và yêu cầu ở phần trÆ°á»›c.

1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Lý do chọn Ä'ề tài hay còn gọi tính cấp thiết của Ä'ề tài. Phần này yêu cầu người nghiên cứu phải trình bày rõ ràng, tường minh những lý do khách quan và chủ quan nào khiến cho người nghiên cứu chọn vấn Ä'ề Ä'ó Ä'ể nghiên cứu. Phải làm rõ những lý do này là cấp thiết Ä'á»'i vá»›i lý luận và là má»™t Ä'òi hỏi của thá»±c tiá»…n.

2. MỤC TIÊU NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU/a>

Má»—i Ä'ề tài tùy theo phạm vi nghiên cứu mà người nghiên cứu cần phải xác Ä'ịnh rõ mục tiêu nghiên cứu hoặc má»™t hệ thá»'ng mục tiêu nghiên cứu. Nhiệm vụ nghiên cứu là mục tiêu cụ thể mà Ä'ề tài phải thá»±c hiện.

Mục tiêu nghiên cứu là cái Ä'ích mà người nghiên cứu mà người nghiên cứu vạch ra Ä'ể thá»±c hiện, Ä'ể Ä'ịnh hÆ°á»›ng những ná»— lá»±c nghiên cứu trong quá trình tìm kiếm. Nó là những dẫn hÆ°á»›ng bÆ°á»›c Ä'i chiến lược của công trình nghiên cứu Ä'ạt tá»›i kết quả cuá»'i cùng.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung trả lời các câu hỏi của vấn Ä'ề nghiên cứu. Ví dụ Ä'ề tài “Thá»±c trạng và hÆ°á»›ng Ä'ổi má»›i nâng cao trình Ä'á»™ Ä'ào tạo và bá»"i dưỡng giáo viên dạy kỹ thuật trong các trường ĐHSPKT”. Vá»›i Ä'ề tài nghiên cứu này các câu hỏi cần phải Ä'ược trả lời là:

(1) Thế nào là trình Ä'á»™ Ä'ào tạo và bá»"i dưỡng?

Mục tiêu nghiên cứu: phân tích xác Ä'ịnh khái niệm về trình Ä'á»™.

(2) Nó Ä'ang nhÆ° thế nào?

Mục tiêu nghiên cưu: mô tả phân tích>

(3) Tại sao phải Ä'ổi má»›i?

Mục tiêu nghiên cứu: so sánh vá»›i các yêu cầu thá»±c tế Ä'ể tím ra những mặt hạn chế cần phải khắc phục.

(4) Đổi má»›i những cái gì và nhÆ° thế nào? Nghiên cứu Ä'ề xuất.

3. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU

Thế giá»›i khách quan là Ä'á»'i tượng duy nhất của nghiên cứu khoa học. Tuy nhiên thế giá»›i khách quan vô cùng rá»™ng lá»›n, má»—i lÄ©nh vá»±c khoa học phải chọn cho mình má»™t bá»™ phận, má»™t phần nào Ä'ó Ä'ể tập trung khám phá tìm tòi, Ä'ó chính là thao tác xác Ä'ịnh khách thể nghiên cứu.

Không phải khách thể nghiên cứu Ä'ược xem xét má»™t cách toàn diện mọi khía cạnh, mò nó Ä'ược giá»›i hạn trong phạm vi nghiên cứu nhất Ä'ịnh về qui mô, không gian, khu vá»±c hành chính và thời gian.

Trong cái khách th ể rá»™ng lá»›n Ä'ó, má»—i Ä'ề tài cụ thể lại phải chọn cho mình má»™t mặt, má»™t thuá»™c tính, má»™t quan hệ của khách thể Ä'ể nghiên cứu. Bá»™ phận Ä'ó chính là Ä'á»'i tượng nghiên cứu. Má»—i vấn Ä'ề nfhiên cứu có má»™t Ä'á»'i tượng nghiên cứu. NhÆ° vậy, xác Ä'ịnh Ä'á»'i tượng nghiên cứu là xác Ä'ịnh cái trung tâm cần khám phá, tìm tòi của Ä'ề tài nghiên cứu.

Đá»'i tượng nghiên cứu là má»™t sá»± vật, hiện tượng hoặc má»™t má»'i quan hệ Ä'ược chọn Ä'ể tìm tòi nghiên cứu. Thông thường Ä'ược xác Ä'ịnh trên cÆ¡ sở của vấn Ä'ề nghiêng cứu hay mục tiêu nghiên cứu.

Khách thể và Ä'á»'i tượng nghiên cứu là hai khái niệm có má»'i quan hệ nhÆ° loài và giá»'ng, chúng có thể chuyển hóa cho nhau. Khách thể của Ä'ề tài nhỏ có thể là Ä'á»'i tượng nghiên cứu của Ä'ề tài lá»›n hÆ¡n và ngược lại Ä'á»'i tượng nghiên cứ của Ä'ề tài lá»›n là khách thể của Ä'ề tài nhỏ hÆ¡n.

4. GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU

TrÆ°á»›c khi bắt tay vào việc nghiên cứu tìm tòi, người nghiên cứu thường phải Ä'ặt giải thuyết Ä'ể Ä'ịnh hÆ°á»›ng cho việc tìm tòi các giải pháp vấn Ä'ề, những luận cứ, dữ liệu liên quan Ä'ến vấn Ä'ề nghiên cứu.

Định nghĩa và bản chất của giả thuyết khoa họcfont>

Phân loại giả thuyết khoa học

Định nghĩa và bản chất của giả thuyết khoa học

Giả thuyết là má»™t sá»± phỏng Ä'oán, má»™t sá»± khẳng Ä'ịnh tạm thời, bao gá»"m má»'i quan hệ giữa hai hay nhiều biến (variable) tham gia trá»±c tiếp vào trong Ä'á»'i tượng muá»'n nghiên cứu. Xét má»'i quan hệ giữa giả thuyết nghiên cứu và vá»›i vấn Ä'ề khoa học (vấn Ä'ề nghiên cứu), thì nếu nhÆ° vấn Ä'ề khoa học là “câu hỏi” thì giả thuyết chính là “câu trả lời”

Má»™t giả thuyết là má»™t phát biểu tạm thời, có thể Ä'úng, về hiện tượng mà người nghiên cứu Ä'ang muá»'n tìm hiểu. NhÆ°ng dù sao giả thuyết cÅ©ng vẫn chỉ là má»™t Ä'iều Æ°á»›c Ä'oán, còn cần phải kiểm nghiệm Ä'ể chấp nhận hay bác bỏ. Nhiệm vụ của nghiên cứu là thu thập dá»± liệu, luận cứ Ä'ể chứng minh hoặc bác bỏ giả thuyết Ä'ó. NhÆ°ng nếu nhÆ° không có giả thuyết trong nghiên cứu khoa học, thì công trình nhiều nghiên cứu chẳng qua là sá»± tích lÅ©y các những thông tin rời rạc.

Trong má»™t Ä'ề tài nghiên cứu có thể có nhiều giả thuyết khác nhau. Má»—i giả thuyết Ä'ược nghiên cứu riêng rẽ và chứng minh bằng các dữ liệu, luận cứ thu thập Ä'ược trong từng trường hợp.

Tr Æ°á»›c má»™t vấn Ä'ề nghiên cứu không bao giờ chỉ tá»"n tại má»™t câu trả lời duy nhất. Chính vì vậy giả thuyết nghiên cứu có tính Ä'a phÆ°Æ¡ng án trÆ°á»›c má»™t vấn Ä'ề nghiên cứu.

Phân loại giả thuyết khoa học

Người nghiên cứu cần căn cứ vào bản chất của vấn Ä'ề nghiên cứu Ä'ể Ä'Æ°a ra giả thuyết phù hợp. Theo chức năng của nghiên cứu khoa học, giả thuyết Ä'ược phân chia thành các laọi già thuyết mô tả, giả thuyết giải thích, giả thuyết dá»± báo và già thuyết dá»± báo.

°        Giả thuyết mô tả, áp dụng trong nghiên cứu mô tả, là giả thuyết về về trạng thái sá»± vật.

°        Giả thuyết giải thích, áp dụng trong nghiên cứu giải thích, là giả thuyết về nguyên nhân dẫn Ä'ến má»™t trạng thái sá»± vật mà người nghiên cứu quan tâm.

°        Giả thuyết giải pháp, áp dụng trong các nghiên cứu về giải pháp. Đó là các phÆ°Æ¡ng án giả Ä'ịnh về má»™t giải pháp hoặc má»™t mô

°        Giả thuyết dá»± báo, áp dụng trong các nghiên cứu về dá»± báo, là giả thuyết về trạng thái của sá»± vật tại má»™t thời Ä'iểm hoặc má»™t khoảng thời gian nào Ä'ó trong tÆ°Æ¡ng lai.

5. PHƯƠNG PHÁP

Khi Ä'ã xác Ä'ịnh rõ mục tiêu, Ä'á»'i tượng và giả thuyết nghiên cứu thì tiếp Ä'ến là người nghiên cứu xác Ä'ịnh phÆ°Æ¡ng pháp nghiên cứu. Việc lá»±a chọn phÆ°Æ¡ng pháp Ä'ược coi nhÆ° là tìm kiếm công cụ Ä'ể Ä'ạt tá»›i mục tiêu.

PhÆ°Æ¡ng pháp nghiên cứu do mục tiêu và Ä'á»'i tượng nghiên cứu quyết Ä'ịnh. Để tiến hành nghiên cứu má»™t công trình khoa học, người nghiên cứu phải sá»­ dụng hợp lý các phÆ°Æ¡ng pháp nghiên cứu. Các phÆ°Æ¡ng pháp Ä'ược sá»­ dụng hợp lý, phù hợp vá»›i Ä'ề tài sẽ Ä'ảm bảo cho công trình nghiên cứu Ä'ạt kết quả. Cho nên trong Ä'ề cÆ°Æ¡ng nghiên cứu, người nghiên cứu phải trình bày các phÆ°Æ¡ng pháp dá»± kiến sá»­ dụng, các ý Ä'á»" và kỹ thuật sá»­ dụng chúng tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i các mục tiêu nghiên cứu.

6. DÀN Ý NỘI DUNG CÃ"NG TRÃŒNH

Đề cÆ°Æ¡ng nghiên cứu khoa học yêu cầu phải trình bày má»™t dàn ý ná»™i dung dá»± kiến của công trình. Để làm Ä'ược việc này, người nghiên cứu nhiều tài liệu tham khảo và Ä'á»"ng thời có khả năng tượng tượng sáng tạo. Dàn ý ná»™i dung tùy theo Ä'ặc thù của vấn Ä'ề nghiên cứu mà có má»™t cấu trúc phù hợp.

7. TÀI LIỆU THAM KHẢO

“>Người nghiên cứu phải trình bày rõ các tài liệu tham khảo Ä'ã Ä'ọc Ä'ể xây dá»±ng Ä'ề cÆ°Æ¡ng. Các tài liệu Ä'ược liết kê có chọn lọc phù hợp vá»›i phạm vi của Ä'ề tài nghiên cứu.

8. KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU

Kế hoạch nghiên cứu là kế hoạch về các công việc cần phải thá»±c hiện Ä'ể hoàn thành công trình nghiên cứu trong má»™t tòi gian nhất Ä'ịnh. Tùy theo khoảng thời gian phải hoàn thành công trinh nghiên cứu, người nghiên cứu có thể lấy Ä'Æ¡n vị thời gian trong kế hoạch là tuàn, tháng hoặc quí.

CÂU HỎI THẢO LUẬN VÀ Ã"N TẬP

lockquote>1.     Đề tài khoa học là gì?

2.     Vấn Ä'ề nghiên cứu là gì? Hãy lấy má»™t ví dụ má»™t Ä'ề tài nghiên cứu và trình bày rõ vấn Ä'ề nghiên cứu của Ä'ề tài Ä'ó.

a”>3.     Hãy trình bày các phÆ°Æ¡ng thức phát hiện Ä'ề tài nghiên cứu (vấn Ä'ề nghiên cứu)!

4.     Hãy giải thích các Ä'ặc Ä'iểm của má»™t Ä'ề tài nghiên cứu khoa học!

5.     Tá»±a Ä'ề tài nghiên cứ khoa học thường Ä'ược diá»…n Ä'ạt nhÆ° thế nào? Hãy cho ví dụ!

6.     Cấu trúc Ä'ề cÆ°Æ¡ng nghiên cứu gá»"m những mục nào? Hãy giải thích ná»™i dung các mục Ä'ó!

7.     Thế nào là giả thuyết khoa học? Giả thuyết khoa học gá»"m những loại nào?

CHƯƠNG IV.
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC GIÁO DỤC

I. NHỮNG CƠ SỞ CHUNG VỀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC

1. ĐỊNH NGHĨA

Theo ngh Ä©a chung thì phÆ°Æ¡ng pháp là con Ä'ường Ä'ạt mục tiêu, là cách thức giải quyết má»™t công việc cụ thể. NCKH cÅ©ng vậy, nó có má»™t hệ thá»'ng các phÆ°Æ¡ng pháp riêng. Nhà khoa học phải nắm vững bản chất và biết cách sá»­ dụng các phÆ°Æ¡ng pháp Ä'ể tiến hành hoạt Ä'á»™ng nghiên cứu của mình có kết quả.

eight=”0″ align=”justify”>PhÆ°Æ¡ng pháp NCKH là tổ hợp các thao tác, biện pháp thá»±c tiá»…n hoặc lí thuyết mà nhà khoa học sá»­ dụng Ä'ể nhận thức, khám phá Ä'á»'i tượng, tạo ra hệ thá»'ng những kiến thức về Ä'á»'i tượng.

2. ĐẶC TRƯNG CỦA PHƯƠNG PHÁP NCKH

a) Phương pháp là cách thức làm việc của chủ thể do chủ thể lựa chọn

b) Phương pháp có tính mục tiêu

y”>c) PhÆ°Æ¡ng pháp gắn chặt vá»›i ná»™i dung của vấn Ä'ề nghiên cứu

d) PhÆ°Æ¡ng pháp NCKH phụ thuá»™c vào Ä'á»'i tượng nghiên cứu

e) Phương pháp nghiên cứu khoa học có sự hỗ trợ của phương tiện

a) Phương pháp là cách thức làm việc của chủ thể do chủ thể lựa chọn

PhÆ°Æ¡ng pháp bị quy Ä'ịnh bởi trình Ä'á»™ nhận thức và kinh nghiệm Ä'ã có của chủ thể. Do Ä'ó, phÆ°Æ¡ng pháp mang tính chủ quan. Mặt chủ quan của phÆ°Æ¡ng pháp thể hiện bởi năng lá»±c, kinh nghiệm của chủ thể. Trong NCKH^[8]n>, các nhà khoa học phải có trình Ä'á»™ trí tuệ cao, khả năng lá»›n và má»™t kinh nghiệm dày dạn.

b) Phương pháp có tính mục tiêu

Mọi hoạt Ä'á»™ng Ä'ều có tiêu hÆ°á»›ng Ä'ến, mục tiêu công việc chỉ dẫn việc lá»±a chọn phÆ°Æ¡ng pháp. PhÆ°Æ¡ng pháp càng chính xác càng sáng tạo làm cho công việc Ä'ạt tá»›i kết quả nhanh, chất lượng tá»'t. Mục tiêu của Ä'ề tài nghiên cứu khoa học chỉ Ä'ạo việc lá»±a chọn phÆ°Æ¡ng pháp nghiên cứu. PhÆ°Æ¡ng pháp NCKH gắn bó liền vá»›i mục Ä'ích sáng tạo khoa học.

c) PhÆ°Æ¡ng pháp gắn chặt vá»›i ná»™i dung của vấn Ä'ề nghiên cứu

Mọi hoạt Ä'á»™ng Ä'ều có ná»™i dung, ná»™i dung công việc quy Ä'ịnh phÆ°Æ¡ng pháp và phÆ°Æ¡ng pháp là cách thá»±c hiện ná»™i dung, là yếu tá»' quyết Ä'ịnh chất lượng của công việc. Trong NCKH, má»—i chuyên ngành có má»™t hệ phÆ°Æ¡ng pháp Ä'ặc thù, má»—i Ä'ề tài có má»™t nhóm phÆ°Æ¡ng pháp cụ thể.

Ph Æ°Æ¡ng pháp là tổ hợp các thao tác Ä'ược sắp xếp theo má»™t chÆ°Æ¡ng trình tá»'i Æ°u. Nếu từng thao tác Ä'ược thá»±c hiện chính xác thì phÆ°Æ¡ng pháp Ä'ạt tá»›i Ä'á»™ hoàn hảo và chất lượng công việc là tá»'t nhất, nhanh nhất, >

d) PhÆ°Æ¡ng pháp NCKH phụ thuá»™c vào Ä'á»'i tượng nghiên cứu

Đá»' i tượng càng phức tạp, càng cần có phÆ°Æ¡ng pháp tinh vi. PhÆ°Æ¡ng pháp nghiên cứu có hiệu quả khi nó phù hợp vá»›i Ä'ặc Ä'iểm của Ä'á»'i tượng, phù hợp vá»›i quy luật vận Ä'á»™ng khách quan của Ä'á»'i tượng. Vì vậy, phÆ°Æ¡ng pháp có tính khách quan.

e) Phương pháp nghiên cứu khoa học có sự hỗ trợ của phương tiện/h4>

Nghiên cứu khoa học, Ä'ặc biệt là khoa học tá»± nhiên và khoa học chính xác, Ä'òi hỏi có phÆ°Æ¡ng tiện kỹ thuật tinh xảo, có Ä'á»™ chính xác cao. PhÆ°Æ¡ng tiện kỹ thuật là công cụ há»— trợ Ä'ắc lá»±c cho phÆ°Æ¡ng pháp nghiên cứu. PhÆ°Æ¡ng pháp và phÆ°Æ¡ng tiện là hai phạm trù khác nhau nhÆ°ng gắn bó chặt chẽ vá»›i nhau. Dá»±a vào phÆ°Æ¡ng tiện mà ta chọn phÆ°Æ¡ng pháp phù hợp và ngược lại do yêu cầu của phÆ°Æ¡ng pháp mà người ta tạo ra những phÆ°Æ¡ng tiện tinh xảo.an>

3. PHÂN LOẠI PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC

Khi NCKH cần sá»­ dụng rất nhiều phÆ°Æ¡ng pháp, phá»'i hợp các phÆ°Æ¡ng pháp, dùng các phÆ°Æ¡ng pháp Ä'ể há»— trợ nhau, kiểm tra lẫn nhau và Ä'ể khẳng Ä'ịnh kết quả nghiên cứu.

Vì sá»± Ä'a dạng phong phú của phÆ°Æ¡ng pháp mà người ta tìm cách phân loại phÆ°Æ¡ng pháp Ä'ể tiện sá»­ dụng. Có nhiều cách phân loại phÆ°Æ¡ng pháp. Sau Ä'ây là má»™t sá»' cách phân loại thông dụng:

ight=”0″>

a) Dá»±a trên trình Ä'á»™ nghiên cứu, và tính chất của Ä'á»'i tượng

b) Dựa vào qui trình nghiên cứu và lý thuyết thông tin

c) Dá»±a vào trình Ä'á»™ tiếp cận Ä'á»'i tượng

a) Dá»±a trên trình Ä'á»™ nghiên cứu, và tính chất của Ä'á»'i tượng

Nhóm phương pháp mô tả; nhóm phương pháp giải thích và nhóm phương pháp phát hiện.

b) Dựa vào qui trình và lý thuyết thông tin

Nhóm phương pháp thu thập thông tin; nhóm phương pháp xử lí thông tin; nhóm phương pháp trình bày thông tinspan>

c) Dá»±a vào trình Ä'á»™ tiếp cận Ä'á»'i tượng

Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn; nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết và nhóm phương pháp nghiên cứu sử dụng toán học.

Trong tài liệu này trình bày theo cách phân loại thừ hai.

II. CÁC PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU THU THẬP THÃ"NG TIN

div height=”4″>

1. PHƯƠNG PHÁP QUAN SÁT KHOA HỌC

1.1. Khái niệm

1.2. Các công việc quan sát khoa học“3″ face=”Times New Roman”>

(1) Xác Ä'ịnh Ä'á»'i tượng quan sát, mục Ä'ích quan sát.

(2) Xác Ä'ịnh ná»™i dung quan sát và phÆ°Æ¡ng pháp quan sát

(3) Lập phiếu quan sát và kế hoạch quan sát

(4) Tiến hành quan sát

(5) Xử lí

BÀI TẬP

.1. Khái niệm

°        Quan sát khoa học là phÆ°Æ¡ng pháp thu nhận thông tin về Ä'á»'i tượng nghiên cứu bằng tri giác trá»±c tiếp Ä'á»'i tượng và các nhân tá»' khác có liên quan Ä'ến Ä'á»'i tượng.

°        Quan sát vá»›i tÆ° cách là PPNCKH là má»™t hoạt Ä'á»™ng có mục Ä'ích, có kế hoạch Ä'ược tiến hành má»™t cách có hệ thá»'ng. Đây là má»™t trong những hình thức chủ yếu của nhận thức kinh nghiệm, Ä'ể tạo ra thông tin ban Ä'ầu, nhờ nó mà sau này xây dá»±ng lý thuyết và kiểm tra lý thuyết bằng thá»±c nghiệm và nhÆ° vậy nó là con Ä'ường Ä'ể gắn nghiên cứu lý thuyết vá»›i nghiên cứu hoạt Ä'á»™ng thá»±c tiá»…n.

°        Quan sát khoa học Ä'ược tiến hành trong thời gian dài hay ngắn, không gian rá»™ng hay hẹp, mẫu quan sát nhiều hay ít.

°        Quan sát sÆ° phạm là phÆ°Æ¡ng pháp Ä'ể thu thập thông tin về quá trình giáo dục và dạy học trên cÆ¡ sở tri giác trá»±c tiếp các hoạt Ä'á»™ng sÆ° phạm, cho ta những tài liệu sá»'ng và thá»±c tiá»…n giáo dục Ä'ể có thể khái quát rút ra những quy luật nhằm chỉ Ä'ạo quá trình tổ chức giáo dục thế hệ trẻ tá»'t hÆ¡n.

√ Quan sát trong NCKH thực hiện ba chức năng:

°        Chức năng thu thập thông tin thá»±c tiá»…n, Ä'ây là chức năng quan trọng nhất.

°        Chức năng kiểm chứng các lý thuyết, các giả thuyết Ä'ã có.

°        Chức năng so sánh Ä'á»'i chiếu các kết quả trong nghiên cứu lý thuyết vá»›i thá»±c tiá»…n.
(Đá»'i chiếu lý thuyết vá»›i thá»±c tế)

√ Đặc Ä'iểm quan sát sÆ° phạm:

Bất cứ quan sát nào cÅ©ng Ä'ược tiến hành do má»™t chủ thể sá»­ dụng Ä'ể nhận thức má»™t Ä'á»'i tượng xác Ä'ịnh, trong má»™t thời gian, má»™t không gian, vá»›i mục Ä'ích và bằng má»™t phÆ°Æ¡ng tiện nhất Ä'ịnh. Vì vậy, quan sát sÆ° phạm có những sau Ä'ây:

°        Đá»'i tượng quan sát là hoạt Ä'á»™ng sÆ° phạm phức tạp của má»™t cá nhân, hay má»™t tập thể. Bản thân cá nhân hay tập thể Ä'ó lại có những Ä'ặc Ä'iểm Ä'a dạng về năng lá»±c hay trình Ä'á»™ phát triển. Ná»™i dung hoạt Ä'á»™ng sÆ° phạm càng phức tạp, có những hình thức phong phú, thì quá trình quan sát càng khó khăn, càng phải công phu hÆ¡n.

°        Chủ thể quan sát là nhà khoa học hay cá»™ng tác viên. Đã là con người thì Ä'ều mang tính riêng tÆ°, Ä'ó là tính chủ quan. Chủ quan ở trình Ä'á»™, kinh nghiệm, ở thế giá»›i quan, ở cảm xúc tâm lí. Sá»± quan sát bao giờ cÅ©ng thông qua lăng kính chủ quan của “cái tôi” ngay cả khi sá»­ dụng kÄ© thuật hiện Ä'ại Ä'ể quan sát. Mặt khác còn chi phá»'i bởi quy luật ảo giác của cảm giác, tri giác trong hoạt Ä'á»™ng nhận thức.

°        Kết quả quan sát dù khách quan Ä'ến mấy vẫn phụ thuá»™c vào việc xá»­ lý các thông tin của người nghiên cứu, do Ä'ó cần Ä'ược lá»±a chọn theo các chuẩn nhất Ä'ịnh, Ä'ược xá»­ lí bằng toán học hay theo má»™t lí thuyết nhất Ä'ịnh.

°        Để nhận Ä'ược thông tin theo mục Ä'ích nghiên cứu cần phải lập má»™t kế hoạch và chÆ°Æ¡ng trình quan sát tỉ mỉ.

1.2. Các công việc quan sát khoa học

(1) Xác Ä'ịnh Ä'á»'i tượng quan sát, mục Ä'ích quan sát.

Việc xác Ä'ịnh mục Ä'ích rõ ràng sẽ làm cho người lập phiếu quan sát cÅ©ng nhÆ° người Ä'i quan sát tập trung hÆ¡n vào các ná»™i dung quan sát. NghÄ©a là cần trả lời câu hỏi: Quan sát Ä'ể làm gì?

Ví d: Cùng má»™t công việc là quan sát sá»± học tập của má»™t lá»›p học sinh. Nếu vá»›i mục Ä'ích là quan sát sá»± chú ý của học sinh trong lá»›p học thì các quan sát sẽ tập trung chủ yếu vào học sinh. NhÆ°ng, nếu vá»›i mục Ä'ích là quan sát phÆ°Æ¡ng pháp dạy của thầy sao cho thu hút sá»± chú ý của học sinh thì các dữ liệu quan sát chủ yếu là ở người thầy, các dữ liệu của học sinh (ánh mắt, nét mặt…) là Ä'ể chứng minh cho việc ghi chép hoạt Ä'á»™ng của thầy nhằm thu hút sá»± chú ý của học sinh.

>(2) Xác Ä'ịnh ná»™i dung quan sát và phÆ°Æ¡ng pháp quan sát

Câu trả lời tiếp câu hỏi: quan sát cái gì, quan sát nhÆ° thế nào và bằng cái gì. Nếu mục Ä'ích quan sát rõ ràng thì ná»™i dung quan sát sẽ dá»… dàng Ä'ược ấn Ä'ịnh. Ná»™i dung quan sát thể hiện qua việc lá»±a chọn Ä'á»'i tượng quan sát (mẫu quan sát), sá»' lượng mẫu, Ä'ịnh thời Ä'iểm quan sát và Ä'á»™ dài thời gian quan sát. Căn cứ vào qui mô của Ä'ề tài và Ä'á»™ phức tạp của mẫu mà quyết Ä'ịnh phÆ°Æ¡ng pháp, phÆ°Æ¡ng tiện quan sát.

font size=”4″ face=”Tahoma” color=”purple”>(3) Lập phiếu quan sát và kế hoạch quan sát

Ð ể việc quan sát Ä'ược chủ Ä'á»™ng và thá»'ng nhất giữa các lần quan sát hoặc giữa những cá»™ng tác viên quan sát, chủ Ä'ề tài phải thiết kế bảng yêu cầu các ná»™i dung cụ thể khi Ä'i quan sát. Bảng này gọi là phiếu quan sát. Phiếu quan sát Ä'ược cấu trúc thành 3 phần:

°        Phần thủ tục: Ðá»'i tượng, Ä'ịa chỉ, ngày giờ quan sát, người quan sát.

°        Phần ná»™i dung: Ðây là phần quan trọng nhất của phÆ°Æ¡ng pháp, nó quyết Ä'ịnh sá»± thành công của Ä'ề tài nghiên cứu. Có thể gọi Ä'ây là phần yêu cầu ghi chép, thu hình cụ thể khi Ä'i làm việc. Vì vậy các yêu cầu phải thật cụ thể, sao cho người Ä'i quan sát có thể Ä'o, Ä'ếm, ghi Ä'ược bằng sá»' bằng chữ có hoặc không (không mang tính chất nhận Ä'ịnh cá nhân).
Ví dụ:
+ Bao nhiêu học sinh phát biểu ý kiến?
+Thầy có thá»±c hiện bÆ°á»›c mở bài không? v.v…
Tránh những câu hỏi không Ä'ếm Ä'ược, ví dụ:
+Học sinh có chú ý nghe giảng không?
+Thầy giảng có nhiệt tình không?

°        Phần bổ sung bằng câu hỏi phỏng vấn: Phần này do chủ Ä'ề tài quyết Ä'ịnh Ä'ể có thể xác minh, làm rõ hÆ¡n má»™t sá»' thông tin có thể chÆ°a Ä'ược rõ khi quan sát. Ví dụ: Khi quan sát má»™t giờ giảng, Ä'ể biết Ä'ược học sinh có ghi chép Ä'ầy Ä'ủ ý của thầy trên bảng hay không, có thể hỏi thêm: Em có nhìn rõ chữ trên bảng không? Em nghe thầy giảng có rõ không (về lời nói, ngữ Ä'iệu).

(4) Tiến hành quan sát

TrÆ°á»›c khi tiến hành quan sát, chủ nhiệm Ä'ề tài cần tập huấn cho các thành v về cách quan sát và ghi chép. Ghi chép kết quả quan sát, có thể bằng các cách:

°        Ghi theo phiếu in sẵn

°        Ghi biên bản

°        Ghi nhật kí, theo thời gian, không gian, Ä'iều kiện và diá»…n biến của sá»± kiện.

°        Ghi âm, chụp ảnh, quay phim các sá»± kiện.

Sau khi quan sát xong cân phải kiểm tra lại kết quả quan sát bằng nhiều cách:

°        Trò chuyện vơí những người tham gia tình huá»'ng.

°        Sá»­ dụng các tài liệu khác liên quan Ä'ến diá»…n biến Ä'ể Ä'á»'i chiếu.

°        Quan sát lặp lại lần thứ hai nhiều lần nếu thấy cần thiết.

°        Sá»­ dụng người có trình Ä'á»™ cao hÆ¡n quan sát lại Ä'ể kiểm nghiệm lại kết quả.

°        Quan sát là phÆ°Æ¡ng pháp nghiên cứu các hiện tượng giáo dục. Quan sát có thể tiến hành trong Ä'iều kiện tá»± nhiên vá»›i hoàn cảnh Ä'ang có thường ngày. Quan sát có thể thá»±c hiện bằng cách tạo ra các tình huá»'ng khác thường, trong các hoạt Ä'á»™ng Ä'ược tổ chức có Ä'ịnh hÆ°á»›ng, qua Ä'ó Ä'á»'i tượng tá»± bá»™c lá»™ bản chất rõ ràng hÆ¡n.

(5) Xử lí

Tập hợp các phiếu quan sát, sắp xếp sá»' liệu mã hóa, phân tích Ä'ể Ä'i Ä'ến má»™t nhận Ä'ịnh khoa học. (phần này Ä'ược trình bày rõ ở phần phÆ°Æ¡ng pháp xá»­ lý thông tin) Tóm lại phÆ°Æ¡ng pháp quan sát Ä'á»'i tượng giáo dục giúp ta có Ä'ược những thông tin thá»±c tiá»…n có giá trị. Quan sát cần Ä'ược chuẩn bị cẩn thận, các tài liệu cần Ä'ược xá»­ lí khách quan.

BÀI TẬP

>

Hãy lập phiếu quan sát cho các Ä'ề tài nghiên cứu, sau khi các Ä'ề tài Ä'ó Ä'ược xác Ä'ịnh mục Ä'ích nhÆ° dÆ°á»›i Ä'ây:

1.     Quan sát sân trường Ä'ể Ä'ánh giá chủ trÆ°Æ¡ng của nhà trường và ý thức của học sinh về vệ sinh môi trường giáo dục.

2.     Quan sát thầy (cô) giảng trong má»™t tiết học Ä'ể nhận xét các cách mà thầy (cô) thể hiện nhằm tập trung sá»± chú ý của học sinh vào bài học.

3.     Quan sát má»™t lá»›p học Ä'ể có nhận xét về bầu không khí học tập của lá»›p ấy.

4.     Quan sát Ä'ể Ä'ánh giá sÆ¡ bá»™ chất lượng má»™t buổi tá»± học của bạn mình (hoặc em mình, anh mình) ở kí túc xá (hoặc ở nhà).

5.     Quan sát má»™t buổi học của sinh viên má»™t lá»›p học nào Ä'ó (hoặc lá»›p mình) Ä'ể sÆ¡ bá»™ Ä'ánh giá kỉ cÆ°Æ¡ng học tập của lá»›p.

6.     Quan sát việc học tập của sinh viên tại phòng Ä'ọc của thÆ° viện Ä'ể nhận xét về thÆ° viện, về tình hình sinh viên sá»­ dụng thÆ° viện.

Chú ý: Cần tập trung vào ná»™i dung của phiếu quan sát (tức là yêu cầu người quan sát ghi cái gì). Má»—i Ä'ề tài quan sát vá»›i mục Ä'ích trên, viết ít nhất bá»'n yêu cầu dÆ°á»›i dạng câu hỏi.

2. ĐIỀU TRA GIÁO DỤC

2.1. KHÁI NIỆM

2.2. CÁC LOẠI ĐIỀU TRA TRONG NGHIÊN CỨU GIÁO DỤC

2.3. KỸ THUẬT ĐẶT CÂU HỎI/span>

a) Loại câu hỏi

b) Những chú ý về việc Ä'ặt câu hỏi

c) Cấu trúc bảng câu hỏi

2.4. KỸ THUẬTCHỌN MẪU ĐIỀU TRA

1) Lấy mẫu phi xác suất

2) Lấy mẫu xác suất

3) Lấy mẫu theo nhóm ngẫu nhiên

4) Qui mô mẫu (kích thước mẫu)

2.1. KHÁI NIỆM

Điều tra giáo dục là phÆ°Æ¡ng pháp tác Ä'á»™ng trá»±c tiếp của người nghiên cứu vào Ä'á»'i tượng nghiên cứu thông qua câu hỏi Ä'ể có những thông tin cần thiết cho công việc của mình.

Điều tra giáo dục là phÆ°Æ¡ng pháp nghiên cứu xã há»™i, khảo sát má»™t sá»' lượng lá»›n các Ä'á»'i tượng nghiên cứu ở má»™t hay nhiều khu vá»±c, vào má»™t hay nhiều thời Ä'iểm, nhằm thu thập rá»™ng rãi các sá»' liệu, hiện tượng, sá»± suy nghÄ©, quan Ä'iểm v.v .span>.. Ä'ể từ Ä'ó phát hiện các vấn Ä'ề cần giải quyết, xác Ä'ịnh tính phổ biến, nguyên nhân, Â… chuẩn bị cho các bÆ°á»›c nghiên cứu tiếp theo.

2.2. CÁC LOẠI ĐIỀU TRA TRONG NGHIÊN CỨU GIÁO DỤC

Điều tra trong nghiên cứu khoa học giáo dục xét về mục Ä'ích gá»"m có hai loại là Ä'iều tra cÆ¡ bản và trÆ°ng cầu ý kiến.

°        Điều tra cÆ¡ bản trong giáo dục, nhÆ° Ä'iều tra trình Ä'á»™ học vấn của dân cÆ° trong toàn quá»'c hay trong má»™t sá»' Ä'ịa phÆ°Æ¡ng, Ä'iều tra nhu cầu phát triển giáo dục, Ä'iều tra chỉ sá»' thông minh của học sinh.>

°        TrÆ°ng cầu ý kiến là phÆ°Æ¡ng pháp tìm hiểu nhận thức, tâm trạng, nguyện vọng của thầy giáo, học sinh, phụ huynh học sinh và các lá»±c lượng xã há»™i khác. TrÆ°ng cầu ý kiến là phÆ°Æ¡ng pháp thu thập thông tin bằng ngôn ngữ dá»±a trên tác Ä'á»™ng về mặt tâm lí xã há»™i trá»±c tiếp (phỏng vấn) hoặc gián tiếp thông qua phiếu hỏi (bút vấn) giữa người nghiên cứu khoa học và người Ä'ược hỏi ý kiến.

TrÆ°ng cầu ý kiến dá»±a trên những lời phát biểu của các cá nhân Ä'ể phát hiện những sắc thái tinh tế nhất về các sá»± kiện Ä'ang xảy ra, Ä'ó là nguá»"n thông tin quan trọng. Khi lập kế hoạch thu thập thông tin, người nghiên cứu cá»' gắng tính Ä'ến các Ä'iều kiện có thể ảnh hưởng tá»›i chất lượng thông tin kể cả những yếu tá»' ngẫu nhiên khác. Độ tin cậy của thông tin là mức Ä'á»™ Ä'á»™c lập của thông tin vá»›i những yếu tá»' ngẫu nhiên, tức là tính ổn Ä'ịnh của thông tin ta thu Ä'ược.

Căn cứ vào hình thức tổ chức người ta chia trưng cầu ý kiến thành các loại:

°        Bút vấn là loại Ä'iều tra có chuẩn bị trÆ°á»›c (bằng bảng hỏi). Theo phÆ°Æ¡ng cách làm này, nhà nghiên cứu in sẵn bảng câu hỏi rá»"i giao cho Ä'á»'i tượng (giao trá»±c tiếp, giao qua cá»™ng tác viên hoặc qua bÆ°u Ä'iện). Tất nhiên nhà nghiên cứu phải làm sao Ä'ể Ä'á»'i tượng hiểu Ä'ược mục Ä'ích câu hỏi mà trả lời cho Ä'úng và Ä'úng sá»± thật. Bút vấn là phÆ°Æ¡ng pháp nghiên cứu có nhiều Æ°u Ä'iểm và cÅ©ng có nhiều nhược Ä'iểm. Bút vấn không phải là phÆ°Æ¡ng pháp trÆ°ng cầu ý kiến vạn năng. Trong má»™t sá»' trường hợp, nhờ có bút vấn người ta thu Ä'ược má»™t sá»' thông tin quan trọng, nhÆ°ng trong những tình huá»'ng khác bút vấn lại chỉ Ä'óng vai trò là phÆ°Æ¡ng pháp há»— trợ. Bút vấn là hình thức trÆ°ng cầu ý kiến nhanh nhất giúp ta thu Ä'ược những ý kiến cần thiết của sá»' Ä'ông và tiết kiệm Ä'ược chi phí.

°        Phỏng vấn là phÆ°Æ¡ng pháp Ä'iều tra hỏi và trả lời trá»±c tiếp. Theo cách này, người nghiên cứu phải có sẵn chủ Ä'ề phỏng vấn Ä'ể khi làm việc không hỏi lan man. Người phỏng vấn phải là nhà nghiên cứu lão luyện Ä'ể có thể ứng phó, tá»± Ä'iều chỉnh hÆ°á»›ng trao Ä'ổi và Ä'ặc biệt là có thể có ngay những câu hỏi sắc bén, khéo léo và tế nhị. PhÆ°Æ¡ng cách này có thể thá»±c hiện cả bằng Ä'iện thoại.
Bút vấn và phỏng vấn là hai phÆ°Æ¡ng pháp trÆ°ng cầu ý kiến, nó luôn luôn bổ sung, há»— trợ cho nhau, Ä'ể cho ta những thông tin xác thá»±c có giá trị. Cả hai phÆ°Æ¡ng pháp Ä'òi hỏi phải chuẩn bị chu Ä'áo, mục Ä'ích, công cụ và kÄ© thuật nghiên cứu. Điều Ä'ó phụ thuá»™c vào năng lá»±c của người nghiên cứu khoa học giáo dục.

2.3. KỸ THUẬT ĐẶT CÂU HỎI

Điều quan trọng thứ nhất trong trÆ°ng cầu ý kiến là Ä'ặt câu hỏi. Câu hỏi thứ nhất là công cụ Ä'iều tra Ä'ược sắp xếp theo má»™t trình Ä'á»™ logic nhằm tìm Ä'ể thu thông tin. Câu hỏi có dạng tìm hiểu sá»± kiện, kiểm tra nhận thức, Ä'ể biết ý kiến, quan Ä'iểm hay Ä'ể tìm hiểu Ä'á»™ng cÆ¡ của các hành vi. Câu hỏi có thể kiểm tra lẫn nhau.

a) Loại câu hỏi

Câu hỏi Ä'ược sá»­ dụng Ä'ể thu thập thông tin dÆ°á»›i dạng viết gọi là anket (hay còn gọi là phiếu câu hỏi Ä'iều tra). Phiếu Ä'iều tra là bản in những câu hỏi và cả những câu trả lời có liên quan Ä'ến những nguyên tắc nhất Ä'ịnh. Bá»' cục, sá»± sắp xếp câu hỏi, ngôn ngữ, văn phong diá»…n Ä'ạt, những chỉ dẫn về cách trả lời có ý nghÄ©a Ä'ặc biệt quan trọng. Câu hỏi có hai loại: Ä'óng và mở.

°        Câu hỏi Ä'óng là loại câu hỏi mà người trả lời chọn má»™t trong các phÆ°Æ¡ng án có sẵn Ä'ể Ä'ánh dấu.
Ví dụ:
+ Theo bạn, hình thức trình bày của cuá»'n SGK “…” là Xấu â–¡ Tạm Ä'ược â–¡ Đẹp â–¡ Rất Ä'ẹp â–¡
+ Bạn Ä'ánh giá ká»· cÆ°Æ¡ng học tập ở trường bạn thế nào? Rất kém â–¡ Kém â–¡ Trung bình â–¡ Khá â–¡ Tá»'t â–¡ Rất tá»'t â–¡
+ Bạn có cảm giác an toàn thế nào ở nÆ¡i làm việc của bạn? Hãy khoanh vào má»™t trong những sá»' dÆ°á»›i Ä'ây, chiều tăng là chiều tá»'t.

1  2  3  4  5  6  7

°        Câu hỏi mở là loại câu hỏi mà người trả lời có thể trả lời tá»± do Ä'ể giải trình má»™t vấn Ä'ề gì Ä'ó. Mục Ä'ích của câu hỏi này là bổ sung cho các câu hỏi Ä'óng hoặc nhà nghiên cứu cần hiểu sâu hÆ¡n về tâm tÆ°, tình cảm, thái Ä'á»™ của người trả lời Ä'á»'i vá»›i vấn Ä'ề Ä'ang nghiên cứu.
Ví dụ: Sau khi dùng các câu hỏi Ä'óng về vấn Ä'ề học tập của má»™t lá»›p học mà giáo viên chủ nhiệm là người trả lời, có thể hỏi thêm má»™t hoặc vài câu hỏi mở: + Bạn cho biết thêm về tính phức tạp của lá»›p.
+ Truyền thá»'ng của lá»›p này (về học tập) từ năm học trÆ°á»›c Ä'ến bây giờ.
+ Các giáo viên chuyên môn Ä'ánh giá về lá»›p này thế nào?

b) Những chú ý về việc Ä'ặt câu hỏi

°        Câu hỏi phải Ä'Æ¡n giản, thích hợp vá»›i mục Ä'ích nghiên cứu, dá»… trả lời. Tránh việc Ä'ặt câu hỏi dài, không cần thiết.
Ví dụ:
+ Bạn tá»'t nghiệp Ä'ại học sÆ° phạm năm nào? (tá»'t)
+ Trường này có nhiều giáo viên lâu năm, có kinh nghiệm, bạn có cho rằng, bạn thuá»™c loại giáo viên Ä'ó chăng? (dài dòng không cần thiết).>

°        Không dùng những từ ngữ, khái niệm khó hiểu, vượt quá khả năng người trả lời, từ ngữ nÆ°á»›c ngoài…
Ví dụ:
+ Bạn lấy bằng Diplom (hoặc Master) khi nào?
+ Hình nhÆ° thí nghiệm của bạn là thí nghiệm mô phỏng?

°        Câu hỏi phải Ä'Æ¡n trị (chỉ có má»™t ý trả lời Ä'úng).
Ví dụ:
+ Bạn có Ä'ịnh nâng cao trình Ä'á»™ lấy bằng Thạc sÄ© không? (Nâng cao trình Ä'á»™ không trùng nghÄ©a vá»›i bằng Thạc sÄ©. Ðây là câu Ä'a trị)

°        Khi không cần thiết, tránh những câu hỏi Ä'i vào Ä'ời tÆ° của người trả lời làm người ta khó nói.
Ví dụ:
+ Tránh hỏi trá»±c tiếp Ä'á»'i tượng là phụ nữ về tuổi tác, Ä'ời tÆ°.
+ Tránh hỏi trá»±c tiếp (k cần thiết) về trình Ä'á»™, thái Ä'á»™ bản thân, khả năng… nhÆ°: Anh dạy có giỏi không? Anh có yêu nghề không?…

°        Trong những trường hợp cần biết những vấn Ä'ề ấy cần chuẩn bị má»™t sá»' câu hỏi cầu vòng làm cÆ¡ sở Ä'ể phán Ä'oán (Làm bài tập dÆ°á»›i Ä'ây).

°        Tránh những câu mà ta biết chắc câu trả lời.
Ví dụ: Thầy/cô Ä'i dạy có soạn giáo án không? (Chắc chắn là có)

c) Cấu trúc bảng câu hỏi

Thông thng, bảng hỏi có hàng chục câu hỏi. Bên cạnh các câu hỏi còn có những lời giải thích Ä'ể làm người trả lời hiểu rõ ná»™i dung và cách trả lời. Vì vậy má»—i bảng hỏi bao gá»"m nhiều trang. Nếu bảng hỏi không sạch, không sáng sủa thì nó sẽ làm người trả lời lúng túng, Ä'ôi khi bá»±c bá»™i. Ðiều Ä'ó sẽ ảnh hưởng nhiều Ä'ến kết quả của cuá»™c Ä'iều tra. Ngoài ra, cần chú ý Ä'ến cấu trúc của bảng hỏi. Nó gá»"m có ba phần chính:

an>°        n Ä'ầu: Gá»"m những vấn Ä'ề chung vá»›i ná»™i dung tìm hiểu Ä'á»'i tượng (tên, nÆ¡i ở, năm sinh v.v…). Ngoài ra, phần mở Ä'ầu cÅ©ng nhằm mục Ä'ích khởi Ä'á»™ng cho cuá»™c giao tiếp, Ä'ịnh hÆ°á»›ng cho giao tiếp.

°        n chính: Những câu hỏi phục vụ mục Ä'ích Ä'iều tra.

°        n kiểm chứng: Phần này có thể bao gá»"m cả hai loại câu hỏi nhằm mục Ä'ích làm rõ thêm cho phần chính hoặc Ä'ôi khi kiểm chứng lại vấn Ä'ề nào Ä'ó Ä'ể xác Ä'ịnh Ä'á»'i tượng trả lời thật hay không thật.

2.4. KỸ THUẬTCHỌN MẪU ĐIỀU TRA

Mẫu Ä'iều tra (mẫu khách thể) là sá»' lượng cá thể hay Ä'Æ¡n vị Ä'ược chọn Ä'ể trả lời câu hỏi của nhà nghiên cứu. Vì yêu cầu của việc nghiên cứu là phải khách quan, Ä'ảm bảo tin cậy nên mẫu phải thỏa mãn:

°        Chọn phần tá»­ phải thật

°        Kích thÆ°á»›c mẫu (sá»' phần tá»­ trong mẫu) phải Ä'ủ lá»›n.

Má»™t sá»' khái niệm cần biết về mẫu:

°        Mẫu dân sá»': Tất cả mọi Ä'á»'i tượng mà nhà nghiên cứu hÆ°á»›ng tá»›i. Ví dụ: Trong cuá»™c Ä'iều về chất lượng học tập của sinh viên trường Ðại học SÆ° phạm Kỹ thuật thì mọi sinh viên Ä'ều nằm trong mẫu tổng.

°        Mẫu tiêu biểu: Mẫu gá»"m các thành viên Ä'ược chọn ra từ mẫu dân sá»' Ä'ể nghiên cứu.

°        Mẫu Ä'ặc trÆ°ng: Mẫu bao gá»"m mọi phần tá»­ có nét Ä'ặc trÆ°ng cần nghiên cứu. b. Cách chọn mẫu

1) Lấy mẫu phi xác suất

Thá»±c tế việc lấy mẫu này chỉ là Ä'ể thá»­ bảng câu hỏi, nghiên cứu sÆ¡ bá»™, nên việc chọn mẫu vẫn mang tính chất ngẫu nhiên, sá»' phần tá»­ không nhiều. Có các hình thức nhÆ°:

°        Lấy mẫu thuận tiện: Không chú ý Ä'ến tính Ä'ại diện, chỉ cần thuận tiện (dá»…, gần, nhanh) cho nhà nghiên cứu.

” face=”Tahoma”>°        Lấy mẫu tích lÅ©y nhanh: chọn má»™t sá»' phần tá»­ ban Ä'ầu, từ các phần tá»­ ấy nhân ra sá»' phần tá»­ thứ cấp. Ví dụ: chọn 10 học sinh trong lá»›p, yêu cầu 10 học sinh Ä'ó, má»—i em chọn thêm 3 em khác… Tùy theo sá»' phần tá»­ Ä'ịnh nghiên cứu, có thể sá»' phần tá»­ thứ cấp ấy lại tiếp tục chọn thêm nữa Ä'ể Ä'ủ sá»' lượng phần tá»­ của mẫu.

2) Lấy mẫu xác suất

°        Lấy mẫu ngẫu nhiên thông thường:
Bằng cách rút thăm và bằng bảng ngẫu nhiên.
Ngày nay, máy tính sẽ cho phép ta dễ dàng chọn mẫu ngẫu nhiên này

°        Lấy mẫu hệ thá»'ng: Trường hợp này dành cho các Ä'á»'i tượng Ä'iều tra giá»'ng nhau, khác vá»›i lấy mẫu theo phân lá»›p. Ví dụ: Ðiều tra dân sá»' có Ä'á»'i tượng là mọi người dân; Ðiều tra về học sinh má»™t trường có Ä'á»'i tượng là mọi học sinh Ä'ang học trường Ä'ó. Các bÆ°á»›c làm nhÆ° sau:

§         Lập danh sách tất cả các phần tá»­ hiện có.

§         Tùy kích thÆ°á»›c mẫu mà chọn bÆ°á»›c nhảy k (tức là: cách mấy sá»' lấy 1 sá»')

§         Lần tá»­ theo bÆ°á»›c nhảy k vá»›i phần tá»­ xuất phát là tùy ý, cho Ä'ến khi Ä'ủ kích thÆ°á»›c mẫu.

3) Lấy mẫu theo nhóm ngẫu nhiên

Ðôi khi cuá»™c Ä'iều tra trên diện rá»™ng về Ä'ịa bàn hoặc nhiều Ä'Æ¡n vị khác nhau, ta có thể chọn mẫu theo kiểu này. Ví dụ, khi Ä'iều tra về học vấn của mọi người dân của má»™t tỉnh (mẫu tổng thể – MTT), ta không thể phỏng vấn tất cả dân trong tỉnh Ä'ó mà chỉ chọn mẫu ngẫu nhiên (mẫu nghiên cứu – MNC). Nếu chọn nhÆ° các kiểu trên thì rất bất tiện. Ta có cách chọn khác: Giả sá»­ Tỉnh có 3 Huyện, các Huyện có sá»' xã khác nhau (sÆ¡ Ä'á»"). Nếu 3 Huyện có mọi Ä'iều kiện tÆ°Æ¡ng Ä'Æ°Æ¡ng nhau thì chúng ta có thể chọn 2 hoặc 1 Huyện làm MNC. Tuy nhiên không thể lấy hết tất cả các xã ra NC. Vậy là phải chọn ngẫu nhiên các xã. Ở má»—i xã cÅ©ng chọn ngẫu nhiên ấp rá»"i tiếp tục chọn ngẫu nhiên gia Ä'ình. (xem mục Lấy mẫu xác suất).

Lấy mẫu ngẫu nhiên theo sÆ¡ Ä'á»" hành chính

4) Qui mô mẫu (kích thước mẫu)

Thông thường, kích thÆ°á»›c mẫu phụ thuá»™c vào các phép tính thá»'ng kê, cụ thể phụ thuá»™c Ä'á»™ lá»›n của sai sá»' và Ä'á»™ tin cậy cho phép. Độ sai lệch cho phép (γ) do chủ Ä'ề tài quyết Ä'ịnh.

Các nhà thá»'ng kê Ä'ã Ä'Æ°a ra những bảng tính sẵn (dá»±a vào Ä'á»™ tin cậy và sai sá»' ấn Ä'ịnh trÆ°á»›c) Ä'ể nghiên cứu lá»±a chọn kích thÆ°á»›c mẫu phù hợp từng loại Ä'ề tài. DÆ°á»›i Ä'ây là má»™t loại bảng nhÆ° vậy dùng cho trường hợp nghiên cứu sản lượng trung bình, Ä'iểm trung bình hoặc những ná»™i dung tÆ°Æ¡ng tá»±.

Trong Ä'ó: γ là Ä'á»™ tin cậy, ε là sai sá»' cho phép. Con sá»' trong các cá»™t 2, 3, 4, 5 là sá»' phần tá»­ của mẫu. Khi nhận Ä'ề tài nghiên cứu vá»›i chỉ tiêu bằng Ä'á»™ tin cậy và sai sá»' cho phép, ta Ä'á»'i chiếu hàng ngang, hàng dọc tÆ°Æ¡ng ứng sẽ có ngay kích thÆ°á»›c mẫu cần lấy.

Ví dụ: Ðiều tra Ä'ể biết mục Ä'ích học tập của học sinh trong tỉnh nào Ä'ó vá»›i Ä'á»™ tin cậy là 90% và sai sá»' là 0,03, ta Ä'á»'i chiếu hàng 3 cá»™t 2 của bảng trên, mẫu cần có 755 phần tá»­.

3. PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH VÀ Tá»"NG KẾT KINH NGHIỆM GIÁO DỤC

3.1. Khái niệm

3.2. Mục Ä'ích của tổng kết kinh nghiệm giáo dục

3.3. Các bước tiến hành tổng kết kinh nghiệm/span>

3.1. Khái niệm

PhÆ°Æ¡ng pháp phân tích và tá»™ng kết kinh nghiệm là phÆ°Æ¡ng pháp nghiên cứu xem xét lại những thành quả của hoạt Ä'ông thá»±c tiá»…n trong quá khứ Ä'ể rút ra những kết luận bổ ích cho thá»±c tiá»…n và cho khoa học. Tỏng kết kinh nghiệm thường thường hÆ°á»›ng vào nghiên cứu diá»…n biến và nguyên nhân của các sá»± kiện và nghiên cứu giải pháp thá»±c tiá»…n Ä'ã áp dụng Ä'ể tìm ra các giải pháp hoàn hảo nhất.

Sá»± nghiệp giáo dục của chúng ta phát triển hết sức mạnh mẽ và Ä'em lại những thành tá»±u to lá»›n. Các nhà giáo dục trong công tác của mình Ä'ã tích lÅ©y Ä'ược nhiều kinh nghiệm, Ä'ã Ä'ào tạo Ä'ược nhiều thế hệ thanh niên Æ°u tú, Ä'ầy tài năng phục vụ cho Ä'ất nÆ°á»›c. Những kinh nghiệm này cần Ä'ược nghiên cứu, tổng kết và Ä'ây chính là má»™t phÆ°Æ¡ng pháp cho ta những thông tin thá»±c tiá»…n có giá trị.

3.2. Mục Ä'ích của tổng kết kinh nghiệm giáo dục”>

°        Tìm hiểu bản chất, nguá»"n gá»'c, nguyên nhân và cách giải quyết những tình huá»'ng giáo dục Ä'ã xảy ra trong má»™t lá»›p học, má»™t trường hay má»™t Ä'ịa phÆ°Æ¡ng.

°        Nghiên cứu con Ä'ường thá»±c hiện có hiệu quả quá trình giáo dục và dạy học ở các cÆ¡ sở.

°        Tổng kết các sáng kiến của các nhà sÆ° phạm tiên tiến.

°        Tổng kết những nguyên nhân, Ä'ể loại trừ những sai lầm, thất bại trong hoạt Ä'á»™ng giáo dục, loại trừ những khuyết Ä'iểm có thể lặp lại.

°        Tổng kết kinh nghiệm giáo dục mang tính quần chúng rá»™ng rãi. Tuy nhiên cần chú ý tổng kết các kinh nghiệm giáo dục tiên tiến Ä'ể từ Ä'ó kiểm tra lí thuyết và cÅ©ng từ Ä'ó mà tổng kết Ä'ể tạo nên những lí thuyết má»›i có giá trị. Có hai loại kinh nghiệm giáo dục tiên tiến:

-         Má»™t là: nghệ thuật sÆ° phạm, trong việc thá»±c hiện tá»'t quá trình giáo dục và dạy học trên cÆ¡ sở ứng dụng thành tá»±u của khoa học giáo dục.

-         Hai là: những sáng kiến giáo dục và dạy học, nghÄ©a là các nhà sÆ° phạm tìm Ä'ược những con Ä'ường má»›i, cách thức hay ná»™i dung má»›i có giá trị thá»±c tiá»…n cao. Tiêu chuẩn Ä'ể lá»±a chọn kinh nghiệm giáo dục tiên tiến:

°        Cái má»›i trong hoạt Ä'á»™ng giáo dục: Ä'ề xuất má»›i cho khoa học, ứng dụng có hiệu quả, luận Ä'iểm giáo dục má»›i hay phát hiện má»›i về tính hợp lí, có hiệu quả của má»™t giải pháp trong quá trình giáo dục.

°        Chất lượng và hiệu quả giáo dục cao: thể hiện trong giáo dục nhân cách, trong tiếp cận tri thức khoa học hay hình thành các kÄ© năng thá»±c hành

°        Phù hợp vá»›i những thành tá»±u khoa học giáo dục tiên tiến trong nÆ°á»›c và thế giá»›i.

°        Tính ổn Ä'ịnh: kết quả giáo dục Ä'ạt Ä'ược Ä'úng vá»›i mọi Ä'iều kiện, mọi trường hợp. Đây là kết quả phù hợp vá»›i quy luật, vá»›i xu thế chung, không phải ngẫu nhiên.

°        Có khả năng ứng dụng Ä'ược: các nhà giáo khác dá»… hiểu và có thể sá»­ dụng Ä'ược vào công việc của mình có kết quả.

°        Đó là kinh nghiệm giáo dục tá»'i Æ°u: nghÄ©a là hiệu quả công việc cao nhất, trong khi thời gian và sức lá»±c lại sá»­ dụng ít nhất, tiết kiệm nhất.

°        Tổng kết kinh nghiệm giáo dục không phải là hiện tượng tá»± phát hay hoạt Ä'á»™ng có tính chất phong trào mà là má»™t hoạt Ä'á»™ng có mục Ä'ích, má»™t phÆ°Æ¡ng pháp nghiên cứu khoa học, tổng kết khoa học.

Tổng kết kinh nghiệm sÆ° phạm bắt Ä'ầu từ việc phát hiện ra má»™t sá»± kiện nổi bật nào Ä'ó của thá»±c tiá»…n giáo dục mà các giải pháp của nó Ä'em lại kết quả có giá trị thá»±c tiá»…n hay lí luận và ngược lại giải pháp của nó Ä'em lại những hậu quả xấu. NhÆ° vậy, tổng kết kinh nghiệm sÆ° phạm là tìm ra Ä'ược các Ä'iển hình tích cá»±c hoặc tiêu cá»±c Ä'ể phổ biến áp dụng và cÅ©ng Ä'ể ngăn ngừa khả năng lặp lại ở những khu vá»±c khác.

3.3. Các bước tiến hành tổng kết kinh nghiệm

°        Chọn Ä'iển hình tá»'t hoặc xấu của thá»±c tiá»…n giáo dục.

°        Mô tả sá»± kiện Ä'ó trên cÆ¡ sở quan sát, phỏng vấn, toạ Ä'àm, nghiên cứu tài liệu, sản phẩm của sá»± kiện Ä'ể tìm tài liệu về sá»± kiện.

°        Khôi phục lại sá»± kiện Ä'ã xảy ra bằng

°        Phân tích từng mặt của sá»± kiện, phân tích nguyên nhân Ä'iều kiện, hoàn cảnh xảy ra và kết quả sá»± kiện Ä'ã xảy ra nhÆ° thế nào? Phân tích bản chất của từng vấn Ä'ề, từng sá»± kiện xảy ra.

°        Hệ thá»'ng hóa các sá»± kiện Ä'ó, phân loại những sản phẩm, những nguyên nhân, hệ quả, nguá»"n gá»'c, sá»± diá»…n biến, qui luật diá»…n biến.

°        Sá»­ dụng trí tuệ tập thể của nÆ¡i xảy ra sá»± kiện Ä'ể phân tích trao Ä'ổi diá»…n biến, hệ quả của sá»± kiện, những tài liệu của nhân chứng.

°        Viết thành văn bản tổng kết trên cÆ¡ sở Ä'á»'i chiếu vá»›i những lí luận giáo dục tiên tiến. Đánh giá những kết quả, kinh nghiệm, bằng Ä'á»'i chiếu vá»›i thá»±c tiá»…n khác, làm sao Ä'ể tài liệu tổng kết có giá trị về lí luận, có ý nghÄ©a thá»±c tiá»…n. Kinh nghiệm sÆ° phạm phải nêu rõ Ä'ược bản chất, nguá»"n gá»'c sá»± kiện, cÆ¡ chế hình thành, quy luật phát triển, nguyên nhân và hậu quả, tìm Ä'ược các Ä'iển hình cho cùng má»™t dạng, nhÆ° vậy kinh nghiệm có giá trị hÆ¡n.

Kinh nghiệm sÆ° phạm cần Ä'ược phổ biến rá»™ng rãi. Con Ä'ường Ä'ể phổ biến thường là:

°        Thông qua các há»™i thảo khoa học, há»™i nghị sÆ° phạm, tổng kết của các Ä'Æ¡n vị tiên tiến trong ngành giáo dục.

°        Phổ biến của các nhà khoa học, các chuyên gia về lÄ©nh vá»±c giáo dục cho các trường, các cÆ¡ sở giáo dục khác.

°        Thông qua các ấn phẩm, các tài liệu về phÆ°Æ¡ng pháp giáo dục, trên tạp chí, báo trung Æ°Æ¡ng, Ä'ịa phÆ°Æ¡ng, báo ngành, Â…

Các ví dụ về phương pháp tổng kết kinh nghiệm

Ví dụ 1: Bài nghiên cứu về một giáo viên dạy giỏi.

(1) Xác Ä'ịnh Ä'á»'i tượng nghiên cứu:

°        Qua sá»± giá»›i thiệu của Sở Giáo dục – Ðào tạo.

°        Qua sá»± giá»›i thiệu của Ban Giám Hiệu.

°        Tìm hiểu sÆ¡ bá»™ qua má»™t sá»' giáo viên và học sinh.

(2) Sưu tầm tài liệu:

°        Lấy tài liệu qua tọa Ä'àm vá»›i Ban Giám Hiệu, Tổ chuyên môn.

°        Các bản báo cáo thi Ä'ua của cá nhân.

°        Dá»± giờ, trắc nghiệm ở học sinh.

°        Xem các thiết kế chế tạo Ä'á»" dùng dạy học và sản phẩm.

(3) Mô hình một giáo viên dạy giỏi:

°        Khả năng giảng dạy.

°        Kết quả giảng dạy.

°        Nâng cao trình Ä'á»™.

°        Sá»' lượng sáng kiến.

°        Chất lượng sáng kiến.

4) Phân tích và rút ra kết luận

5) Viết bà” align=”justify”>Ví dụ 2: Bài nghiên cứu về giáo viên làm công tác giáo dục tá»'t (Các bÆ°á»›c 1, 2, 4 và 5 làm nhÆ° ví dụ 3)

+ Mô hình giáo viên giáo dục giỏi:

°        Tuổi nghề.

°        Phẩm chất, Ä'ạo Ä'ức.

°        Tinh thần công tác.

°        Sá»' năm làm công tác chủ nhiệm, sá»' lá»›p Ä'ã chủ nhiệm và hiệu quả. * Nâng cao trình Ä'á»™.

°        Sá»' học sinh cá biệt Ä'ã giáo dục thành công.

4. PHƯƠNG PHÁP THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM

4.1. Khái niệm

4.2. Đặc Ä'iểm của phÆ°Æ¡ng pháp thá»±c nghiệm

4.3. Tổ chức thực nghiệm sư phạm

ilepos=0000289240 >a. Các nội dung thực nghiệm sư phạm

b. Qui trình thực nghiệm

4.1. Khái niệm

Thá»±c nghiện khoa học (Experiment) là phÆ°Æ¡ng pháp Ä'ặc biệt quan trọng, má»™t phÆ°Æ¡ng pháp chủ công trong nghiên cứu thá»±c tiá»…n. Trong Ä'ó người nghiên cứu chủ Ä'á»™ng tác Ä'á»™ng vào Ä'á»'i tượng và quá trình diá»…n biến sá»± kiện mà Ä'á»'i tượng tham gia, Ä'ể hÆ°á»›ng dẫn sá»± phát triển của chúng theo mục tiêu dá»± kiến của mình.

Thá»±c nghiệm sÆ° phạm là phÆ°Æ¡ng pháp thu nhận thông tin về sá»± thay Ä'ổi sá»' lượng và chất lượng trong nhận thức và hành vi của các Ä'á»'i tượng giáo dục do người nghiên cứu tác Ä'á»™ng Ä'ến chúng bằng má»™t sá»' tác nhân Ä'iều khiển và Ä'ã Ä'ược kiểm tra. Thá»±c nghiệm sÆ° phạm Ä'ược dùng khi Ä'ã có kết quả Ä'iều tra, quan sát các hiện tượng giáo dục, cần khẳng Ä'ịnh lại cho chắc chắn các kết luận Ä'ã Ä'ược rút ra. Thá»±c nghiệm sÆ° phạm cÅ©ng là phÆ°Æ¡ng pháp Ä'ược dùng Ä'ể kiểm nghiệm khi nhà khoa học sÆ° phạm, nhà nghiên cứu, Ä'ề ra má»™t giải pháp về phÆ°Æ¡ng pháp giáo dục, má»™t phÆ°Æ¡ng pháp dạy học má»›i, má»™t ná»™i dung giáo dục hay dạy học má»›i, má»™t cách tổ chức dạy học má»›i, má»™t phÆ°Æ¡ng tiện dạy học má»›i….

Thá»±c nghiệm sÆ° phạm là so sánh kết quả tác Ä'á»™ng của nhà khoa học lên má»™t nhóm lá»›p – gọi là nhóm thá»±c nghiệm – vá»›i má»™t nhóm lá»›p tÆ°Æ¡ng Ä'Æ°Æ¡ng không Ä'ược tác Ä'á»™ng – gọi là nhóm Ä'á»'i chứng. Ðể có kết quả thuyết phục hÆ¡n, sau má»™t Ä'ợt nghiên cứu, nhà nghiên cứu có thể Ä'ổi vai trò của hai nhóm lá»›p cho nhau, nghÄ©a là, các nhóm thá»±c nghiệm trở thành các nhóm Ä'á»'i chứng và ngược lại.

Vì là thá»±c nghiệm trên con người nên từ việc tổ chức Ä'ến cách thá»±c hiện phÆ°Æ¡ng pháp và lấy kết quả Ä'ều mang tính phức tạp của nó.

4.2. Đặc Ä'iểm của phÆ°Æ¡ng pháp thá»±c nghiệm

Thá»±c nghiệm khoa học Ä'ược tiến hành xuất phát từ má»™t giả thuyết (từ thá»±c tế) hay má»™t phán Ä'oán (bằng tÆ° duy) về má»™t hiện tượng giáo dục Ä'ể khẳng Ä'ịnh hoặc bác bỏ chúng.. Thá»±c nghiệm Ä'ược tiến hành Ä'ể kiểm tra, Ä'ể chứng minh tính chân thá»±c của giả thuyết vừa nêu. NhÆ° vậy, thá»±c nghiệm thành công sẽ góp phần tạo nên má»™t lý thuyết má»›i, qui luật má»›i hoặc má»™t sá»± phát triển má»›i trong giáo dục

Kế hoạch thá»±c nghiệm Ä'òi hỏi phải miêu tả hệ thá»'ng các biến sá»' quy Ä'ịnh diá»…n biến của hiện tượng giáo dục theo má»™t chÆ°Æ¡ng trình. Đây là những biến sá»' Ä'á»™c lập, có thể Ä'iều khiển Ä'ược và kiểm tra Ä'ược. Biến sá»' Ä'á»™c lập là những nhân tá»' thá»±c nghiệm, nhờ có chúng mà những sá»± kiện diá»…n ra khác trÆ°á»›c. Sá»± diá»…n biến khác trÆ°á»›c do các biến sá»' Ä'á»™c lập quy Ä'ịnh gọi là biến sá»' phụ thuá»™c, Ä'ó là hệ quả sau tác Ä'á»™ng thá»±c nghiệm.

Theo mục Ä'ích kiểm tra giả thiết, các nghiệm thể Ä'ược chia làm hai nhóm: nhóm thá»±c nghiệm và nhóm kiểm chứng (Ä'á»'i chứng). Nhóm thá»±c nghiệm và nhóm Ä'á»'i chứng Ä'ược lá»±a chọn ngẫu nhiên có sá»' lượng, trình Ä'á»™ ngang nhau và Ä'ược kiểm tra chất lượng ban Ä'ầu Ä'ể khẳng Ä'ịnh Ä'iều Ä'ó. Nhóm thá»±c nghiệm sẽ Ä'ược tổ chức thá»±c nghiệm bằng tác Ä'á»™ng của những biến sá»' Ä'á»™c lập hay gọi là nhân tá»' thá»±c nghiệm, Ä'ể xem xét sá»± diá»…n biến của hiện tượng có theo Ä'úng giả thuyết hay không? Nhóm Ä'á»'i chứng là nhóm không thay Ä'ổi bất cứ má»™t Ä'iều gì khác thường, nó là cÆ¡ sở Ä'ể so sánh kiểm chứng hiệu quả những thay Ä'ổi ở nhóm bên. Nhờ có nó mà ta có cÆ¡ sở Ä'ể khẳng Ä'ịnh hay phủ Ä'ịnh giả thuyết của thá»±c nghiệm.

4.3. Tổ chức thực nghiệm sư phạm

a. Các nội dung thực nghiệm sư phạm

°        Thá»±c nghiệm các kết luận của quan sát sÆ° phạm.
Ví dụ: ( Khi quan sát má»™t lá»›p học, nhà khoa học có nhận Ä'ịnh rằng: học sinh lá»›p này có nhiều vấn Ä'ề chÆ°a tá»'t nhÆ° mất Ä'oàn kết khó tổ chức sinh hoạt tập thể, không chăm học…. Tuy nhiên ông cÅ©ng nhận thấy Ä'a sá»' học sinh rất hiếu Ä'á»™ng, má»™t sá»' học sinh có khả năng về má»™t sá»' môn thể thao. Nhà nghiên cứu nhận Ä'ịnh: nếu tổ chức cho các em chÆ¡i thể thao ngoài giờ (hoặc cả trong giờ giải lao), có chú ý vận Ä'á»™ng những em giỏi từng môn thể thao làm người phụ trách thì có thể tập hợp học sinh lá»›p này dá»… hÆ¡n Ä'ể giáo dục. (Ðó cÅ©ng là má»™t giả thuyết).

°        Thá»±c nghiệm các giải pháp sÆ° phạm
Các ý Ä'á»" vận dụng phÆ°Æ¡ng pháp má»›i, phÆ°Æ¡ng tiện dạy học má»›i, chÆ°Æ¡ng trinh má»›i, sách giáo khoa má»›i, các hình thức tổ chức học tập má»›i…
Ví dụ: Má»™t thầy giáo sáng chế ra má»™t dụng cụ thí nghiệm má»›i, muá»'n khẳng Ä'ịnh rằng dùng nó thì có thể nâng cao chất lượng học các vấn Ä'ề có liên quan Ä'ến việc sá»­ dụng dụng cụ ấy.

°        Nhà phÆ°Æ¡ng pháp muá»'n thá»±c nghiệm vận dụng má»™t phÆ°Æ¡ng pháp dạy học má»›i.

°        Nhà nghiên cứu muá»'n khẳng Ä'ịnh má»™t ná»™i dung dạy học má»›i.

b. Qui trình thực nghiệm

(1)            Má»™t thá»±c nghiệm sÆ° phạm các nhà khoa học phát hiện ra các mâu thuẫn giáo dục nhÆ°ng chÆ°a có biện pháp khắc phục. Từ mâu thuẩn này, Ä'ề xuất các giả thuyết khoa học và các biện pháp khắc phục Ä'ể nâng cao chất lượng giáo dục.

(2)            Trên cÆ¡ sở giả thuyết, phân tích các biến sá»' Ä'á»™c lập và chọn các nhóm thá»±c nghiệm và Ä'á»'i chứng tÆ°Æ¡ng Ä'Æ°Æ¡ng nhau về mọi phÆ°Æ¡ng diện.

(3)            Tiến hành thá»±c nghiệm trong Ä'iều kiện hoàn toàn giá»'ng nhau cho cả hai nhóm và quan sát thật tỉ mỉ diá»…n biến và kết quả của hai nhóm má»™t cách thật sá»± khách quan theo từng giai Ä'oạn.

(4)            Xá»­ lí tài liệu thá»±c nghiệm là giai Ä'oạn phân tích các kết quả khảo sát, theo dõi sá»± diá»…n biến của nhóm thá»±c nghiệm, các tài liệu Ä'ược phân tích, sắp xếp, phân loại và xá»­ lí theo các công thức toán học, Ä'ánh giá trên cÆ¡ sở so sánh vá»›i kết quả của nhóm Ä'á»'i chứng.

Nhờ sá»± thuần nhất trong tiến hành thá»±c nghiệm, sá»­ dụng má»™t cách thích hợp các phÆ°Æ¡ng pháp phân tích, thá»'ng kê kết quả thá»±c nghiệm, ta có thể khẳng Ä'ịnh má»'i liên hệ của các biến sá»' trong nghiên cứu không phải là ngẫu nhiên mà là má»'i liên hệ nhân quả, xét theo tính chất của nó.

Kết quả xá»­ lí tài liệu cho chúng ta những cÆ¡ sở Ä'ể khẳng Ä'ịnh giả thuyết, rút ra những bài học cần thiết và Ä'ề xuất những ứng dụng vào thá»±c tế. Để Ä'ảm bảo tính phổ biến của kết quả thá»±c nghiệm, Ä'iều cần chú ý là phải chọn Ä'á»'i tượng tiêu biểu Ä'ể nghiên cứu, cần tiến hành ở nhiều Ä'ịa bàn, trên các Ä'á»'i tượng khác nhau, và cần thiết hÆ¡n nữa là tiến hành thá»±c nghiệm lặp lại nhiều lần trên cùng má»™t Ä'á»'i tượng ở các thời Ä'iểm.

Kết quả thực nghiệm sư phạm là khách quan nhất so với các kết quả nghiên cứu bằng các phương pháp khác nhau.

5. PHƯƠNG PHÁP CHUYÊN GIA

5.1. Khái niệm

5.2. Yêu cầu kh

5.1. Khái niệm

Ph Æ°Æ¡ng pháp chuyên gia là phÆ°Æ¡ng pháp sá»­ dụng trí tuệ của Ä'á»™i ngÅ© chuyên gia có trình Ä'á»™ cao của má»™t chuyên ngành Ä'ể xem xét, nhận Ä'ịnh bản chất má»™t sá»± kiện khoa học hay thá»±c tiá»…n phức tạp, Ä'ể tìm ra giải pháp tá»'i Æ°u cho các sá»± kiện Ä'ó hay Ä'ánh giá má»™t sản phảm khoa học.

Trong giáo dục, Ä'ó là phÆ°Æ¡ng pháp thu thập thông tin khoa học, nhận Ä'ịnh, Ä'ánh giá má»™t sản phẩm khoa học giáo dục, bằng cách sá»­ dụng trí tuệ má»™t Ä'á»™i ngÅ© chuyên gia giáo dục có trình Ä'á»™ cao, ý kiến của từng người sẽ bổ sung lẫn nhau, kiểm tra lẫn nhau cho ta má»™t ý kiến Ä'a sá»', khách quan về má»™t vấn Ä'ề giáo dục.

ace=”Tahoma” color=”#333300″>5.2. Yêu cầu khi sá»­ dụng phÆ°Æ¡ng pháp

Đây là phÆ°Æ¡ng pháp tiết kiệm nhất, nhÆ°ng sá»­ dụng phÆ°Æ¡ng pháp này cần tính Ä'ến các yêu cầu sau Ä'ây:

°        Chọn Ä'úng chuyên gia, có năng lá»±c chuyên môn theo vấn Ä'ề ta Ä'ang nghiên cứu. Những chuyên gia này phải có phẩm chất trung thá»±c khoa học.

°        Xây dá»±ng Ä'ược hệ thá»'ng các chuẩn Ä'ánh giá cho các tiêu chí cụ thể, dá»… hiểu và tường minh, nếu có thể dùng Ä'iểm sá»' Ä'ể thay thế.

°        HÆ°á»›ng dẫn kÄ© thuật Ä'ánh giá, theo các thang Ä'iểm vá»›i các chuẩn khách quan, giảm tá»›i mức tá»'i thiểu những sai lầm có thể xảy ra.

°        Hạn chế mức thấp nhất ảnh hưởng qua lại của các chuyên gia về chính kiến, quan Ä'iểm, cho nên tá»'t nhất là không phát biểu công khai hoặc là nếu công khai thì người có uy tín nhất không phải là người phát biểu Ä'ầu tiên.

Có thể tiến hành phÆ°Æ¡ng pháp này qua hình thức há»™i thảo, tranh luận, Ä'ánh giá, nghiệm thu công trình khoa học, lấy ý kiến. Người chủ trì phải ghi chép chu Ä'áo các ý kiến của từng người, nếu thấy cần thiết phải ghi âm, quay phim hoặc ghi tá»'c kí. Tất cả các tÆ° liệu thu Ä'ược phải xá»­ lí theo cùng má»™t chuẩn, má»™t hệ thá»'ng, các ý kiến trùng nhau hay gần nhau của Ä'a sá»' chuyên gia sẽ là sá»± kiện ta cần nghiên cứu.

PhÆ°Æ¡ng pháp chuyên gia Ä'ược sá»­ dụng ở giai Ä'oạn cuá»'i cùng, hoặc khi phÆ°Æ¡ng pháp nghiên cứu khác không cho kết quả.

6. NGHIÊN CỨU SẢN PHẨM HOẠT ĐỘNG SƯ PHẠM

Má»—i người hoạt Ä'á»™ng Ä'ều tạo ra sản phẩm, Ä'ó là thành quả Ä'á»™c Ä'áo của cá nhân. Sản phẩm hoạt Ä'á»™ng Ä'ể lại dấu ấn về năng lá»±c và phẩm chất của họ. Do Ä'ó sản phẩm hoạt Ä'á»™ng là tài liệu khách quan Ä'ể nghiên cứu chính chủ thể và quá trình hoạt Ä'á»™ng của chủ thể Ä'ó.

Phân tích các hoạt Ä'á»™ng của học sinh, của thầy giáo, của má»™t trường, của má»™t tập thể cho ta biết những thông tin về các cá nhân và tập thể ấy, về hoạt Ä'á»™ng dạy và học, về phong trào chung, về nền nếp tổ chức, bầu không khí, môi trường giáo dục trong nhà trường.

Nghiên cứu sản phẩm học tập của học sinh cho phép ta xác Ä'ịnh Ä'ược ý thức, trình Ä'á»™ phát triển trí tuệ, thái Ä'á»™, hứng thú, xu hÆ°á»›ng của họ trong học tập, trong sinh hoạt, tu dưỡng bản thân.

Nghiên cứu sản phẩm của thầy giáo ta biết Ä'ược trình Ä'á»™ nghiệp vụ, kiến thức, Ä'ặc Ä'iểm tính cách và khả năng vÆ°Æ¡n tá»›i của thầy giáo, Â…

PhÆ°Æ¡ng pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt Ä'á»™ng sÆ° phạm yêu cầu Ä'òi hỏi phải thu thập nhiều tài liệu khác nhau, phải phân loại và hệ thá»'ng hóa tài liệu theo má»™t hệ thá»'ng, vá»›i những dấu hiệu cÆ¡ bản tìm ra những nét Ä'ặc thù, nét phổ biến của các cá nhân và tập thể trong hoạt Ä'á»™ng dạy và học, kết hợp vá»›i nghiên cứu Ä'ặc Ä'iểm lứa tuổi, vị trí xã há»™i, Â…của họ và cho ta thông tin chính xác về họ.

Má»™t phần quan trọng của phÆ°Æ¡ng pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt Ä'á»™ng sÆ° phạm là nghiên cứu những tài liệu lÆ°u trữ về cá nhân và tập thể, thí dụ: tiểu sá»­, học bạ, giấy khen, Â… thành tích, bản kiểm Ä'iểm, nhật kí, Â… Những tài liệu này giúp ta hiểu rõ hÆ¡n về quá khứ, hiện tại, về trình Ä'á»™ phát triển của cá nhân và tập thể và những Ä'ặc Ä'iểm khác của họ.

Nghiên cứu sản phẩm kết hợp vá»›i tiêủ sá»­ là biện pháp có hiệu quả Ä'ể hiểu Ä'úng má»™t cá nhân hay má»™t tập thể, cho ta biết cả quá trình làm việc và cả kêt quả làm việc của họ.

7. CÁC PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU LÝ THUYẾ>PhÆ°Æ¡ng pháp nghiên cứu lí thuyết là tổ hợp các phÆ°Æ¡ng pháp nhận thức khoa học bằng con Ä'ường suy luận (các thao tác tÆ° duy logic) dá»±a trên các tài liệu lí thuyết (văn bản, tài liệu) Ä'ã Ä'ược thu thập từ các nguá»"n khác nhau. Những phÆ°Æ¡ng pháp sau Ä'ây là phÆ°Æ¡ng pháp chung nhất trong nhận thức khoa học giáo dục:

7.1. Phân tích và tổng hợp lý thuyết

a) Khái niệm

e=”Tahoma”>b) Các nguá»"n tài liệu Ä'ể phân tích tổng hợp

7.2. PhÆ°Æ¡ng pháp phân loại hệ thá»'ng hóa lý thuyết

7.3. Mô hình hóa

7.1. Phân tích và tổng hợp lý thuyết

a) Khái niệm

Ở trình Ä'á»™ nghiên cứu lí thuyết các nhà khoa học sá»­ dụng các thao tác tÆ° duy logic trong Ä'ó có phân tích và tổng hợp lí thuyết.

Phân tích lí thuyết là thao tác phân tài liệu lý thuyết thành các Ä'Æ¡n vị kiến thức, cho phép ta có thể tìm hiểu những dấu hiệu Ä'ặc thù, bản chất, cấu trúc bên trong của lí thuyết. Từ Ä'ó mà nắm vững bản chất của từng Ä'Æ¡n vị kiến thức và toàn bá»™ vấn Ä'ề mà ta nghiên cứu. Trên cÆ¡ sở lý thuyết Ä'ã phân tích ta lại tổng hợp chúng Ä'ể tạo ra má»™t hệ thá»'ng, từ Ä'ó thấy Ä'ược má»'i quan hệ biện chứng của chúng vá»›i nhau, vậy mà hiểu Ä'ầy Ä'ủ, toàn diện, sâu sắc về lí thuyết Ä'ang nghiên cứu

Phân tích và tổng hợp trở thành phÆ°Æ¡ng pháp nhận thức Ä'ặc biệt, cho phép ta xây dá»±ng lại cấu trúc của vấn Ä'ề, tìm Ä'ược các mặt, các quá trình khác nhau của hiện thá»±c giáo dục. Con Ä'ường phân tích tổng hợp cho phép ta nhận thức Ä'ược ná»™i dung, xu hÆ°á»›ng phát triển khách quan của lí thuyết và từ Ä'ây tiến hành suy diá»…n hình thành khái niệm, tạo ra hệ thá»'ng các phạm trù, lí thuyết khoa học má»›i.>b) Các nguá»"n tài liệu Ä'ể phân tích tổng hợp

Nguá»"n tài liệu Ä'ược phân tích từ nhiều gá»'c Ä'á»™: chủng loại, tác giả, logic… Xét về chủng loại có các loại tài liệu sau Ä'ây:

°        Tạp chí và báo cáo khoa học trong ngành có vai trò nhất trong quá trình tìm kiếm luận cứ cho nghiên cứu về chuyên môn.

°        Tác phẩm khoa học là loại công trình hoàn thiện về lý thuyết có giá trị cao về các luận cứ lý thuyết, nhÆ°ng không mang tính thời sá»±.

°        pan>Tài liệu lÆ°u trữ có thể bao gá»"m các văn kiện chính thức của nhà nÆ°á»›c, tổ chức chính trị – xã há»™i, há»" sÆ¡ các loại…

°        Thông tin Ä'ại chúng gá»"m báo chí, bản tin của các cÆ¡ quan thông tấn, báo Ä'iện tá»­, chÆ°Æ¡ng trình phát thanh, truyền hình…

Các tài liệu nguá»"n trên Ä'ây có thể tá»"n tại dÆ°á»›i hai dạng:

(1)         Tài liệu nguá»"n cấp 1: gá»"m tài liệu nguyên gá»'c của chính tác giả hoặc nhóm tác giả viết.

(2)         Tài liệu nguá»"n cấp 2: gá»"m những tài liệu Ä'ược tá»'m tắt, xá»­ lý, biên soạn, biên dịch, trích dẫn từ tài liệu gá»'c cấp 1.

Trong nghiên cứu khoa học, người ta Æ°u tiên sá»­ dụng tài liệu gá»'c cấp 1. Trong trường hợp. Chỉ trong trường hợp không thể tìm kiếm Ä'ược tài liệu gá»'c cấp 1, thì má»›i sá»­ dụng tài liệu gá»'c cấp 2.

7.2. PhÆ°Æ¡ng pháp phân loại hệ thá»'ng hóa lý thuyết

Trên cÆ¡ sở phân tích lí thuyết Ä'ể tiến tá»›i tổng hợp chúng người ta lại thá»±c hiện quá trình phân loại kiến thức.

Phân loại là thao tác logic, sắp xếp tài liệu khoa học theo chủ Ä'ề, theo từng mặt từng Ä'Æ¡n vị kiến thức có cùng má»™t dấu hiệu bản chất, cùng má»™t hÆ°á»›ng phát triển. Phân loại cho ta thấy toàn cảnh hệ thá»'ng kiến thức khoa học Ä'ã nghiên cứu Ä'ược. Phân loại làm cho khoa học từ phức tạp trong kết cấu ná»™i dung trở nên dá»… nhận biết, dá»… sá»­ dụng theo mục Ä'ích nghiên cứu. Phân loại còn giúp ta nhận thấy các quy luật tiến triển của khách thể, phát triển của kiến thức, từ qui luật Ä'ược phát hiện có thể dá»± Ä'oán những xu hÆ°á»›ng tiếp theo.

Phân loại là bÆ°á»›c quan trọng giúp ta hệ thá»'ng hóa kiến thức sắp xếp kiến thức theo mô hình nghiên cứu, làm cho sá»± hiểu biết của ta chặt chẽ và sâu sắc. Hệ thá»'ng hóa là phÆ°Æ¡ng pháp sắp xếp tri thức khoa học thành hệ thá»'ng trên cÆ¡ sở má»™t mô hình lý thuyết làm cho sá»± hiểu biết về Ä'á»'i tượng Ä'ược Ä'ầy Ä'ủ và sâu sắc. Hệ thá»'ng hóa là phÆ°Æ¡ng pháp theo quan Ä'iểm hệ thá»'ng – cấu trúc trong nghiên cứu khoa học. Khi NCKHGD luôn phải phân loại các hiện tượng giáo dục, sắp xếp các kiến thức thành hệ thá»'ng có thứ bậc, có trật tá»± qua Ä'ó có Ä'ược má»™t chỉnh thể vá»›i má»™t kết cấu chặt chẽ Ä'ể từ Ä'ó xây dá»±ng má»™t lý thuyết hoàn chình.

7.3. Mô hình hóa

Mô hình hóa là phÆ°Æ¡ng pháp nghiên cứu các hiện tượng khoa học và quá trình giáo dục bằng cách xây dá»±ng giả Ä'ịnh về chúng và dá»±a vào trên mô hình Ä'ó Ä'ể nghiên cứu trở lại Ä'á»'i tượng

Trong quá trình nghiên cứu, các hiện tượng và quá trình giáo dục Ä'ược tái hiện thông qua hệ thá»'ng mô hình thay thế nguyên bản. Mô hình Ä'á»'i tượng là hệ thá»'ng các yếu tá»' vật chất và ý niệm (tÆ° duy). Hệ thá»'ng mô hình giá»'ng Ä'á»'i tượng nghiên cứu trên cÆ¡ sở tái hiện những má»'i liên hệ cÆ¡ cấu – chức năng, nhân – quả của các yếu tá»' của Ä'á»'i tượng.

Đặc tính quan trọng là mô hình luôn tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i nguyên bản. Mô hình thay thế Ä'á»'i tượng và bản thân nó lại trở thành Ä'á»'i tượng nghiên cứu, nó phục vụ cho nhận thức Ä'á»'i tượng và là phÆ°Æ¡ng tiện Ä'ể thu nhận thông tin mơí.

Mô hình tái hiện Ä'á»'i tượng nghiên cứu giáo dục dÆ°á»›i dạng Ä'Æ¡n giản hóa, tri thức thu Ä'ược nhờ mô hình có thể áp dụng vào nguyên bản.

Mô hình trong nghiên cứu lí thuyết có nhiệm vụ cấu trúc thành cái má»›i chÆ°a có trong hiện thá»±c, tức là mô hình cái chÆ°a biết Ä'ể nghiên cứu chúng, còn gọi là mô hình giả thuyết.

Mô hình hóa cÅ©ng có thể là má»™t thá»±c nghiệm của tÆ° duy, má»™t cá»' gắng Ä'ể tìm ra bản chất của các hiện tượng giáo dục.

Tóm lại: nghiên cứu giáo dục Ä'ược thá»±c hiện bằng phÆ°Æ¡ng pháp mô hình, Ä'ó là con Ä'ường dùng cái cụ thể trá»±c quan Ä'ể nghiên cứu cái trưù tượng từ Ä'ó mà tìm ra các quy luật của giáo dục.

CÂU HỎI THẢO LUẬN VÀ Ã"N TẬP

1.     PhÆ°Æ¡ng pháp nghiên cứu khoa học là gì?

2.     Hãy giải thích các Ä'ặc trÆ°ng của phÆ°Æ¡ng pháp nghiên cứu khoa học!

3.     Hãy trình bày cách phân loại phÆ°Æ¡ng pháp nghiên cứu khoa học giáo dục!

4.     Hãy phân tích làm rõ các Ä'ặc Ä'iểm của các phÆ°Æ¡ng pháp nghiên cứu khoa học!

olor=”maroon”>CHƯƠNG V.
XỬ LÝ THÃ"NG TIN

I. ĐẠI CƯƠNG VỀ THÃ"NG TIN VÀ XỬ LÝ THÃ"NG TIN

Kết quả thu thập thông tin từ công việc nghiên cứu tài liệu, sá»' liệu thá»'ng kê, quan sát hoặc thá»±c nghiệm tá»"n tại dÆ°á»›i hai dạng:

+ Thông tin Ä'ịnh tính

Ví dụ: trong nghiên cứu cÆ¡ sở Ä'ào tạo, thì thông tin Ä'ịnh tính là chất lượng Ä'òa tạo, sá»± Ä'áp ứng của các nhà tuyển dung…

+ Thông tin Ä'ịnh lượng

Đây chính là sá»' lượng sinh viên ra trường hàng năm các ngành nghề Ä'ào tạo, sá»' lượng giáo viên tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i các trình Ä'á»™…

Các thông tin Ä'ịnh tính và Ä'ịnh lượng cần Ä'ược xá»­ lý Ä'ể xây dá»±ng các luận cứ, khái quát hoá Ä'ể làm bá»™c lá»™ các quy luật, phụ vụ cho việc chứng minh hoặc bác bỏ các giả thuyết khoa học. Có hai phÆ°Æ¡ng hÆ°á»›ng xá»­ lý thông tin:

+ Xá»­ lý toán học Ä'á»'i vá»›i các thông tin Ä'ịnh lượng:

việc sá»­ dụng phÆ°Æ¡ng pháp thá»'ng kê toán Ä'ể xác Ä'ịnh xu hÆ°á»›ng diá»…n biến của tập hợp sá»' liệu thu nhập Ä'ược, tức là xác Ä'ịnh quy luật thá»'ng kê của tập hợp sá»' liệu .

+ Xá»­ lý logic Ä'á»'i vá»›i các thông tin Ä'ịnh tính:

Đây là việc Ä'Æ°a ra những phán Ä'oán về bản chất các sá»± kiện, Ä'á»"ng thời thể hiện những liên hệ logic của các sá»± kiện, các phân hệ trong hệ thá»'ng các sá»± kiện Ä'ược xem xét.

Trong tài liệu này chúng ta chỉ tập trung vào phÆ°Æ¡ng pháp xá»­ lý Ä'ịnh lượng. Qui trình xá»­ lý này gá»"m các bÆ°á»›c: Mã hóa sá»' liệu, xá»­ lý thông kê

II. QUI TRÃŒNH XỬ LÝ THÃ"NG TIN

1. MÃ HÃ"A SỐ LIỆU

Các trả lời trong phÆ°Æ¡ng pháp Ä'iều, quan sát cần Ä'ược mã hóa Ä'ể có thể xá»­ lí thông kê bằng máy tính.

°        Loại câu hỏi hai phÆ°Æ¡ng án (Ä'úng – sai ; có – không); có thể Ä'ược mã hóa thành 1 – 0 hoặc a – b.

°        Loại câu hỏi Ä'a phÆ°Æ¡ng án (theo kiểu trắc nghiệm, câu hỏi trả lời theo mức Ä'á»™…) có thể Ä'ược mã hóa các câu trả lời bằng 1, 2, 3 … hoặc a, b, c….

ote>°        Các câu hỏi mở: ấn Ä'ịnh má»—i ý là má»™t con sá»' hoặc má»™t chữ cái.

Khi Ä'ã mã hóa, có thể tính Ä'ược sá»' nào, chữ cái nào bao nhiêu phần trăm (theo từng vấn Ä'ề hỏi).

Chú ý:

°        Khi mã hóa, không bỏ sót các ý trả lời.

°        Càng ít kí hiệu mã càng tá»'t.

°        Khi mã hóa cần ghi lại các khóa Ä'ể không nhầ lẫn các vấn Ä'ề.

2. THỐNG KÊ XỬ LÝ THÃ"NG TIN

Chúng ta sẽ tập trung vào má»™t sá»' khái niệm của thá»'ng kê Ä'ể phân tích kết quả TNSP. Giả sá»­ ta có 2 lá»›p: má»™t lá»›p thá»±c nghiệm (lá»›p A) và má»™t lá»›p Ä'á»'i chứng (B). Lá»›p A có 101 học sinh, lá»›p B có 96 học sinh. Sau má»™t Ä'ợt thá»±c nghiệm, ta cho má»™t bài kiểm tra, chấm Ä'iểm theo thang 10. Các Ä'iểm sá»' của hai lá»›p Ä'ược nhập vào trong phần mềm SPSS. Vá»›i các chức năng của phần mềm này có thể xuất ra các bảng biểu, Ä'á»" thị theo mong muá»'n của người nghiên cứu.

a) Bảng phân phá»'i

b) Giá trị trung bình cộng

ht=”0″ align=”justify”>c) Sá»' trung vị

d) Sá»' yếu vị (sá»' mod)

e) Khoảng biến thiên

f) Ðộ phân tán

a) Bảng phân phá»'i

Lá»›p A: n = 101 (sá»' học sinh – sá»' phân tá»­)

Lá»›p B: n = 96 (sá»' học sinh – sá»' phần tá»­)

Hai bảng trên gọi là bảng phân phá»'i Ä'iểm sá»' của hai lá»›p.

x_i: Ä'iểm sá»' (giá trị quan sát thứ i).

n_xi: sá»' học sinh Ä'ạt Ä'iểm sá»' x_i (sá»' phần tá»­ ứng vá»›i x_i), còn gọi là tần sá»

f_i(%):tần suất ứng với x_i.

Có thể lập bảng theo loại: kém, trung bình, khá, giỏi.

Dá»±a vào các bảng phân phá»'i trên ta cÅ©ng có thể phần nào so sánh kết quả của hai lá»›p A và B.

°        Lá»›p A có tỉ lệ Ä'iểm trung bình và khá nhiều hÆ¡n lá»›p B.

°        Lá»›p A có tỉ lệ Ä'iểm kém ít hÆ¡n lá»›p B.

°        Lá»›p B có tỉ lệ giỏi nhiều hÆ¡n A.

Tuy nhiên nếu dá»±a vào trên, khó có thể nói Ä'iều gì cho chắc chắn về kết quả của phÆ°Æ¡ng pháp má»›i sau thá»±c nghiệm sÆ° phạm.

b) Giá trị trung bình cộng

Lấy giá trị trung bình là việc xá»­ lý Ä'ầu tiên khi có bảng phân phá»'i Ä'iểm. Nếu có sá»± chênh lệch lá»›n giữa hai lá»›p thì có thể kết luận kết quả thá»±c nghiệm tÆ°Æ¡ng Ä'á»'i tá»'t (hoặc thành công, hoặc thất bại). Công thức tính:

Theo Ä'ó có thể tính cho hai lá»›p A và B:

Ở trường hợp cụ thể này x_B>x_A, có thể kết luận rằng phÆ°Æ¡ng pháp mà ta Ä'em thá»±c nghiệm không thành công?! Tuy nhiên sá»± chênh lệch không lá»›n, vì vậy có thể xét Ä'ến má»™t sá»' Ä'ại lượng khác Ä'ể có thể tìm thấy má»™t Æ°u việt nào Ä'ó của phÆ°Æ¡ng pháp má»›i.

Chú ý: Trường hợp không có tần sá»' (má»—i x_i ứng vá»›i 1 phần tá»­) thì:

>

c) Sá»' trung vị

Nếu xếp dãy phần tá»­ n_xi, trong Ä'ó x_i lấy từ thấp Ä'ến cao thì ta sẽ có:

Lá»›p A: 22222233334…5…6…7…8…999 (n = 101)

Lá»›p B: 122223…4…5…6…7…8889…10 10 (n = 96)

Sá»' trung vị của dãy sá»' liệu (dãy Ä'iểm) là Ä'iểm của học sinh Ä'ứng giữa của dãy

sá»':

°        Nếu n là lẽ thì sá»' trung vị là (Ä'iểm của học sinh thứ H) H= ( n+1)/2 (Lá»›p A: Ä'iểm của học sinh Ä'ứng thứ 51 – Ä'iểm 6 là sá»' trung vị)

°        Nếu n là chẵn thì sá»' trung vị là Ä'iểm trung bình của học sinh Ä'ứng thứ H = n/2 và H + 1 (Lá»›p B: Ä'iểm trung bình công của học sinh thứ 38 và 39 – Ä'iểm 6, sá»' trung vị là 6)

Sá»' trung vị không phụ thuá»™c sá»' Ä'ầu và sá»' cuá»'i của dãy sá»' liệu. Dá»±a vào sá»' này, có thể nhìn thấy sá»' trung vị càng cao thì kết quả càng cao. Trong trường hợp hai lá»›p A và B nhÆ° trên, sá»' trung vị không so sánh Ä'ược kết quả của chúng.

d) Sá»' yếu vị (sá»' mod)

Sá»' yếu vị là sá»' liệu (Ä'iểm sá»') có tần suất lá»›n nhất trong dãy. Trường hợp trên: Lá»›p A có sá»' yếu vị là 6 (f₆=29, 8%) và lá»›p B cÅ©ng có sá»' yếu vị là 6 (f₆=41, 6%). Ở Ä'ây, cả hai lá»›p có sá»' yếu vị giá»'ng nhau. Sá»' yếu vị cÅ©ng cho ta thấy phần nào kết quả của hai lá»›p, ở Ä'ây, chúng tÆ°Æ¡ng Ä'Æ°Æ¡ng.

e) Khoảng biến thiên

Khoảng biến thiên Ä'ược tính:

R=x_max – x_min

Ở ví dụ trên:

R_A = 9 – 2 = 7R_B = 10 – 1 = 9

Rõ ràng Ä'á»™ tập trung của khoảng biến thiên lá»›p A là lá»›n hÆ¡n lá»›p B. Khi R nhỏ ta có thể nói dãy sá»' liệu Ä'ạt Ä'á»™ ổn Ä'ịnh cao. Ngược lại, dãy sá»' liệu bị phân tán nhiều.

f) Ðộ phân tán

Dùng khái niệm khoảng biến thiên chỉ biết Ä'ược Ä'á»™ phân tán của toàn bá»™ dãy sá»' liệu. Tuy nhiên, dãy sá»' liệu có thể có nhiều Ä'iểm tập trung, nếu Ä'iểm tập trung nhiều ở trị trung bình của dãy sá»' liệu thì dãy Ä'ó có thể coi là tá»'t. Bản thân trị trung bình sẽ không Ä'ại diện cho cả dãy sá»' liệu nếu nhÆ° các biến x_ichênh lệch quá nhiều (ví dụ: Ä'iểm sá»' của lá»›p có quá nhiều Ä'iểm 2 và quá nhiều Ä'iểm 9). Vì vậy các Ä'ại lượng Ä'á»™ phân tán sẽ cho nhà nghiên cứu nhận Ä'ịnh chính xác hÆ¡n.

° PhÆ°Æ¡ng sai của mẫu ( ):

PhÆ°Æ¡ng sai là bình phÆ°Æ¡ng sá»' Ä'o mức Ä'á»™ phân tán của các sá»' liệu xung quanh giá trị trung bình. PhÆ°Æ¡ng sai càng lá»›n thì các giá trị càng phân tán (xa giá trị trung bình) và ngược lại. PhÆ°Æ¡ng sai là bình phÆ°Æ¡ng Ä'á»™ lệch trung bình (Ä'á»™ lệch chuẩn). Thông thường người ta dùng PhÆ°Æ¡ng sai của mẫu có hiệu chỉnh (s²):

° Äá»™ lệch chuẩn (s):

Độ lệch chuẩn cũng có ý nghĩa như phương sai.

Ví dụ: Ta lấy lại ví dụ lá»›p A và lá»›p B ở trên. Áp dụng công thức (1) tính phÆ°Æ¡ng sai, ta Ä'ược

Lớp A:  ; từ công thức (3): s=1, 63

Lớp B:  ; s=1, 9.

Từ Ä'ó cho thấy Ä'á»™ tập trung kết quả vào lá»›n ở lá»›p A và nhỏ ở lá»›p B.

3. TRÃŒNH BÀY BẰNG BIỂU Đá»'

Đá»'i vá»›i những sá»' liệu so sánh, người nghiên cứu có thể chuyển từ bảng sá»' liệu sang biểu Ä'á»" Ä'ể cung cấp cho người Ä'ọc má»™t hình ảnh trá»±c quan giữa hai hoặc nhiều sá»± vật cần so sánh.

Giả sá»­ có bảng sá»' liệu về sản lượng lÆ°Æ¡ng thá»±c (tấn) của các vùng East (miền Đông), West (miền Tây), North (miền Bắc) trong 4 quý (1, 2, 3, 4):

Từ bảng trên, tuỳ theo từng mục Ä'ích phân tích mà ta có thể Ä'Æ°a ra Ä'ược các biểu Ä'á»" sau Ä'ây:

° Biểu Ä'á»" hình cá»™t cho phép so sánh các sá»± vật diá»…n biết theo thời gian

° Biểu Ä'á»" hình quạt cho phép quan sát tỉ lệ các phần của má»™t hệ thá»'ng nhất

° Biểu Ä'á»" tuyến tính cho phép quan sát Ä'á»™ng thái của dá»± vật theo thời gian.

° Biểu Ä'á»" không gian cho phép hình dung sá»± biến Ä'á»™ng của những hệ thá»'ng sá»' liệu có toạ Ä'á»™ không gian.

° Biểu Ä'á»" bậc thang cho phép quan sát tÆ°Æ¡ng quan giữa các nhóm có Ä'ẳng cấp nhÆ°: biểu Ä'á»" bậc thang về dân sá»'.

CHƯƠNG VI.
CÃ"NG BỐ VÀ TRÃŒNH BÀY CÁC KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC GIÁO DỤC

I. KHÁI NIỆM CHUNG

C

Công bá»' kết quả là trình bày Ä'ăng tải sản phẩm nghiên cứu khoa học trên các tạp chí và ấn phẩm khoa học.

Công bá»' kết quả nghiên cứu khoa học là công việc quan trọng. Đá»'i vá»›i nhà khoa học tại các trường Ä'ại học, viên nghiên cứu Ä'ấy là việc làm thường xuyên.

Mục Ä'ích của công bá»' kết quả nghiên cứu:

a.     Thông báo công khai các kết quả Ä'ã nghiên cứu Ä'ược, Ä'ó là má»™t hình thức công bá»' bản quyền của tác giả.

b.     Giá»›i thiệu những thành tá»±u khoa học má»›i, Ä'ể các cá nhân và tổ chức khác có thể nghiên cứu ứng dụng.

c.      Thá»±c hiện má»™t yêu cầu kết thúc má»™t bậc Ä'ào tạo Ä'ại học và sau Ä'ại học.

Các loại các loại ấn phẩm công trình nghiên cứu

Tùy theo các yêu cầu của tác giả, cÆ¡ quan chủ trì nghiên cứu mà kết quả nghiên cứu có thể Ä'ược công bá»' dÆ°á»›i dạng tài liệu lÆ°u hành vá»›i nhiều hình thức khác nhau, nhÆ° bài báo khoa học, chuyên khảo khoa học, Ä'á»" án tá»'t nghiệp, luận văn, luận án.

II. CÁC LOẠI KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

1. BÀI BÁO KHOA HỌC

Khái niệm, phân loại

Thành phần cấu trúc nội dung trình bày

lor=”#333300″>Khái niệm, phân loại

Bài báo khoa học là má»™t ấn phẩm mà ná»™i dung có chứa những thông tin má»›i, có giá trị khoa học và thá»±c tiá»…n Ä'ược Ä'ang trên các tạp chí khoa học chuyên ngành. Bài báo khoa học Ä'ược viết Ä'ể công bá»' trên các tạp chí chuyên môn hoặc trong há»™i nghị khoa học nhằm nhiều mục Ä'ích khác nhau, nhu công bá»' má»™t ý tưởng khoa >học, kết quả nghiên cứu, Ä'ề xÆ°á»›ng má»™t tranh luận trên tạp chí hoặc há»™i nghị khoa học.

ze=”4″ face=”Tahoma”>Bài báo khoa học luôn phải chứa các tri thức khoa học dá»±a trên kết quả quan sát hoạc thá»±c nghiệm khoa học hoặc nghiên cứu lý thuyết. Má»—i bài báo khoa học chỉ nên trình bày khoảng 3 Ä'ến 4 trang khổ A4. Đá»'i vá»›i báo cáo há»™i nghị khoa học có thể dài hÆ¡n, khoảng 6 Ä'ến 7 trang A4. Tùy theo loại mà má»—i loại báo cáo cần có má»™t cấu trúc logic và má»™t bá»' cục ná»™i dung thích hợp. Các loại bài báo cáo khoa học có cấu trúc trình bày nhÆ° bảng sau000420144 name=”_ednref9″ title=”">^[9]:

TT	Các loại bài báo	Vấn Ä'ề NC	Luận Ä'iểmb>	Luận cứ	Ph. pháp
1	Công bá»' ý tưởng khoa học		X
2	Công bá»' kết quả nghiên cứu	(X)	X	X	X
3	Đề xướng một cuộc thảo luận khoa học	X	(X)
4	Tham gia thảo luận trên báo chí	(X)	(X)	X	X>
5	Báo cáo Ä'ề dẫn há»™i nghị khoa học	X	(X)
6	Tham luận tại hội nghị	(X)	(X)	X	X

Thành phần cấu trúc nội dung trình bày

Ná»™i dung khoa học của bài báo có thể cấu trúc theo má»™t sá»' phần tùy cách sắp xếp của má»—i tác giả. Tuy nhiên, dù chia nhÆ° thê nào thì gá»"m các phần nhÆ° nhau. Má»—i phần là má»™t ná»™i dung hoàn chỉnh. Các phần bài báo khoa học gá»"m những phần nhÆ° sau:

(1) Phần mở Ä'ầu

-         Lý do nghiên cứu.

-         Ý nghÄ©a lý thuyết và ý nghÄ©a thá»±c tiá»…n của vấn Ä'ề nghiên cứu.     Đá»'i tượng hưởng lợi từ kết quả nghiên cứu.

(2) Lịch sử nghiên cứu

-         pan>Mô tả sÆ¡ lược quá trình nghiên cứu.

-         Mặt mạnh và những hạn chế của các nghiên cứu cÅ©.

-         Kết luận những ná»™i dung cần giải quyết trong Ä'ề tài này.

(3) Vấn Ä'ề nghiên cứu và luận Ä'iểm của người nghiên cứu

-         Những vấn Ä'ề (câu hỏi) Ä'ược người nghiên cứu xác Ä'ịnh và Ä'ề cấp Ä'ến trong công trình nghiên cứu .

-         Luận Ä'iểm của người nghiên cứu, luận Ä'iểm của các tác dỉa khác.

(4) Mục tiêu (nhiệm vụ) nghiên cứu

Trả lời câu hỏi là người nghiên cứu cần phải làm gì?

-         Những công việc dá»± Ä'ịnh cần làm.

-         Minh họa cây mục tiêu nghiên cứu.

(5) PhÆ°Æ¡ng pháp và luận cứu chứng minh luận Ä'iểm

-         Các cÆ¡ sở lý luận, tứa là các luận cứ lý thuyết và các phÆ°Æ¡ng pháp Ä'ã sá»­ dụng.

-         Các trong luận cứ thá»±c tiá»…n và các phÆ°Æ¡ng pháp Ä'ã sá»­ dụng.

(6) Phân tích kết quả     Các kết quả thu nhận Ä'ược và các lập luận chứng minh giả thuyết. (7) Kết luận và Ä'ề nghị

-         Đánh giá tổng hợp các kết quả Ä'ã thu Ä'ược.

-         Khẳng Ä'ịnh tính hợp lý cảu các luận cứ, phÆ°Æ¡ng pháp.

-         Dá»± kiến các khả năng áp dụng kết quả.

-         Kiến nghị hÆ°á»›ng nghiên cứu tiếp.

-         Kiến nghị về áp dụng.

2. CHUYÊN KHẢO KHOA HỌC

Chuyên khảo khoa học là má»™t công trình khoa học bàn về má»™t vấn Ä'ề lá»›n, có tầm quan trọng, có ý nghÄ©a lý luận hay thá»±c tiá»…n Ä'á»'i vá»›i má»™t chuyên ngành khoa học. Chuyên khảo là má»™t công trình tổng kết về toàn bá»™ các kết quả nghiên cứu, thể hiện sá»± am hiểu rá»™ng rải và sâu sắc kiến thức chuyên ngành của các tác giả.

Chuyên khảo gá»"m các bài viết Ä'ịnh hÆ°á»›ng theo má»™t nhóm vấn Ä'ề xác Ä'ịnh và Ä'ược trình bày dÆ°á»›i dạng má»™t tập sách có chiều dày phụ thuá»™c vào ná»™i dung vấn Ä'ề nghiên cứu. Chuyên khỏa không giá»›i hạn về sá»' trang. Hình thức chuyên khảo phổ biến hiện nay là các loại sách má»›i, mang tính chất phổ biến khoa học rá»™ng rải.

3. CÁC LOẠI LUẬN VĂN KHOA HỌC

3.1. Khái nhiệm về luận văn khoa học

3.2. Các thể loại của luận văn khoa học

ce=”Tahoma”>Tiểu luận

Khóa luận tá»'t nghiệp

Đá»" án môn học

Luận văn thạc sĩ

align=”justify”>

Luận văn tiến sĩ

3.1. Khái nhiệm về luận văn khoa học

Đây là loại kết quả nghiên cứu khoa học có tính thi cá»­, lấy má»™t văn bằng ở bậc Ä'ại học và sau Ä'ại học trÆ°á»›c khi kết thúc bậc học, vá»›i mục Ä'ích sau:

-         Rèn luyện phÆ°Æ¡ng pháp và kỹ năng nghiên cứu khoa học.

-         Thể nghiệm kết quả của má»™t giai Ä'oạn học tập.

-         Bảo trÆ°á»›c há»™i Ä'á»"ng chấm luận văn.

NhÆ° vậy, có thể nói luận văn khoa học là má»™t công trình nghiên cứu khoa học, nhÆ°ng lại vừa nhằm mục Ä'ích học tập nghiên cứu khoa học. Nó vừa phải thể hiện ý tưởng khoa học của tác giả, nhÆ°ng lại vừa thể hiện kết quảcủa quá trình tập sá»± nghiên cứu trÆ°á»›c khi bÆ°á»›c vào Ä'ời sá»± nghiệp nghiên cứu.

3.2. Các thể loại của luận văn khoa học

=”0″ align=”justify”>Tùy tính chất của ngành Ä'ào tạo và tùy yêu cầu Ä'ánh giá từng phần hoặc toàn bá»™ quá trình học tập, luận văn có thể bao gá»"m:

Tiểu luận

Chuyên khảo về má»™t chủ Ä'ề khoa học, thường Ä'ựơc thá»±c hiện kết thúc má»™t môn học chuyên môn không thuá»™c hệ thá»'ng văn bằng. Tiểu luận không nhất thiết bao quát toàn bá»™ hệ thá»'ng vấn Ä'ề của lÄ©nh vá»±c chuyên môn.

Khóa luận tá»'t nghiệp

Còn gọi là luận văn tá»'t nghiệp, là loại công trình nghiên cứu khoa học có tính chất nhằm vận dụng những kiến thức Ä'ã học Ä'ể giải quyết má»™t vần Ä'ề khoa học nào Ä'ó thuá»™c lÄ©nh vá»±c chuyên môn hẹp. Loại công trình nghiên cứu này thường thuá»™c lÄ©nh vá»±c khoa học xã há»™i Ä'ể lấy bằng cá»­ nhân.

Đá»" án môn học

Chuyên khảo về má»™t chủ Ä'ề kỹ thuật hoặc thiết kế má»™t cÆ¡ cấu, máy móc, thiết bị hoặc toàn bá»™ dây chuyền công nghệ hoặc má»™t công trình sau khi kết thúc má»™t môn học kỹ thuật. Đá»" án môn học thường dùng trong trường kỹ thuật. Đá»" án tá»'t nghiệp: là chuyên khảo mang tính tổng hợp sau khi Ä'ã kết thúc chÆ°Æ¡ng trình Ä'ại học kỹ thuật Ä'ể bảo vệ lấy bằng kỹ sÆ° hoặc cá»­ nhân kỹ thuật. Trong Ä'á»" án tá»'t nghiệp, ngoài các vấn Ä'ề lý luận, tác giả còn phải trình bày các bản vẽ, các biểu Ä'á»", các bài dá»± toán và bản thuyết minh.

Luận văn thạc sĩ

Công trình nghiên cứu có hệ thá»'ng Ä'ể bảo vệ lấy văn bằng học vị thạc sÄ©.

Luận văn tiến sĩ

Hay Ä'ược gọi là “luận án tiến sÄ©”. Đó là má»™t công trình nghiên cứu trình bày có hệ thá»'ng má»™t chủ Ä'ề khoa học của nghiên cứu sinh Ä'ể bsỏ vệ láy bằng học vị tiến sÄ©.

III. TRÌNH BÀY LUẬN VĂNspan>

Lu ận văn là kết quả của toàn bá»™ ná»— lá»±c trong suá»'t thời gian học tập. Ä'ó sá»± thể jiện toàn bá»™ năng lá»±c của người nghiên cứu. Trình bày má»™t luận văn thể hiện ở cấu trúc và văn phong theo những khuôn mẫu nhất Ä'ịnh.

1. HÌNH THỨC VÀ CẤU TRÚC CỦA LUẬN VĂN

CÅ©ng nhÆ° báo cáo khoa học, luận văn Ä'ược trình bày trên khổ giấy A4, Ä'ánh máy má»™t mặt và Ä'ược trình bày theo má»™t cấu trúc gá»"m 3 phần chính: phần giá»›i thiệu, phần ná»™i dung và phần phụ lục.

(1) Phần giới thiệu

height=”0″>

(2) Phần nội dung

Chương I. Dẫn nhập, dẫn luận

y”>

Các chương tiếp: Nội dung nghiên cứu và kết quả nghiên cứu

ChÆ°Æ¡ng cuá»'i cùng: Tóm tắt, kết luận và Ä'ề nghịe=”Times New Roman”>

(3) Phần tài liệu tham khảo và phụ lục

Trang tài liệu tham khảo

Trang phụ lục

(1) Phần giới thiệu

Bìa: Gá»"m trang bìa chính và trang bìa phụ hoàn taòn giá»'ng nhau và Ä'ược viết theo thứ tá»± từ trên xuá»'ng, nhÆ° sau:

°        Tên trường, khoa, bá»™ môn nÆ¡i người nghiên cứ làm luận văn.

°        Tên tá»±a Ä'ề tài nghiên cứu.

°        Tên người hÆ°á»›ng dẫn

°        Tên tác giả

°        Địa danh và năm bảo vệ luận văn.

Trang ghi lời cảm Æ¡n: Trong trang này tác giả có thể ghi lời cảm Æ¡n Ä'á»'i vá»›i cÆ¡ quan Ä'ở Ä'ầu Ä'ể thá»±c hiện luận văn (nếu có), ghi Æ¡n các cá nhân, không loại trừ người thân Ä'ã có nhiều công lao trợ giúp cho việc thá»±c hiện công trình nghiên cứu của tác giả.

Lời nói Ä'ầu: Lời nói Ä'ầu cho biết má»™t cách vắn tắt lý do và bá»'i cảnh của Ä'ề tài, ý nghÄ©a lý thuyết và thá»±c tiá»…n của Ä'ề tài, kết quả Ä'ạt Ä'ược và những vấn Ä'ề tá»"n tại.

Trang mục lục: Mục lục thường Ä'ặt Ä'ầu luận văn sau trang cảm Æ¡n.

Trang ký hiệu và viết tắt: Liệt kê các chữ theo thứ tự vần chữ A-Z của những cho các từ viết tắt trong luận văn.

Trang chỉ mục: Chỉ mục cÅ©ng giá»'ng nhÆ° mục lục, nhÆ°ng Ä'ể chỉ các bảng biểu và hình ảnh, giúp người Ä'ọc dá»… tra cứu hình, bảng.

(2) Phần nội dung

Chương I. Dẫn nhập, dẫn luận

°        Lý do nhiên cứu, ý nghÄ©a khoa học, ý nghÄ©a thá»±c tiá»…n của Ä'ề tài.

°        Giá»›i thiệu chung về vấn Ä'ề nghiên cứu, tổng quan lịch sá»­ nghiên cứu và các quan Ä'iểm về vấn Ä'ề nghiên cứu, nhằm khẳng Ä'ịnh Ä'ề tài có tính má»›i mẽ.

°        Giá»›i hạn Ä'ề tài nghiên cứu.

°        Mục tiêu nhiệm vụ nghiên cứu.

°        Các giả thuyết (nếu có)

°        Khách thể và

align=”justify”>

°        Thể thức nghiên cứu: phÆ°Æ¡ng pháp và phÆ°Æ¡ng tiên sá»± dụng trong nghiên cứu thu thâp luận cứ và kiểm nghiệm…

Các chương tiếp: Nội dung nghiên cứu và kết quả nghiên cứu

Phần này Ä'ược trình bày thành nhiều chÆ°Æ¡ng tạo thành má»™t hệ thá»'ng logic. Thông thường chÆ°Æ¡ng Ä'ầu là chÆ°Æ¡ng những cÆ¡ sÆ¡ chung về vấn Ä'ề nghiên cứu, các chÆ°Æ¡ngtiếp theo là chÆ°Æ¡ng kết quả Ä'ạt Ä'ược về mặt lý thuyết và áp dụng.

ChÆ°Æ¡ng cuá»'i cùng: Tóm tắt, kết luận và Ä'ề nghị

Đây là chÆ°Æ¡ng Ä'ược người Ä'ọc chú ý nhiều nhất và nhiều khi Ä'ọc trÆ°á»›c các chÆ°Æ¡ng khác. Vì muá»'n biết người nghiên cứu nêu lên những gì má»›i mẽ, kết quả nghiên cứu có quan trọng nào.

Ở phần tóm tắt, người nghiên cứu trình bày ngắn gọn nôi dung của công trình nghiên cứu. Phần tóm tắt cho thấy vấn Ä'ề Ä'ược nghiên cứu ở vấn Ä'ề nào và giá trị ra sao. Tóm tắt không phải là má»™t dàn bài rút gọn chÆ°Æ¡ng Ä'ã trình bày ở phần trên, mà thá»± chất là ghi lại súc tích và Ä'ầy Ä'ủ kết quả nghiên cứu.

Phần kết luận

Trình bày nổi bật kết quả công trình nghiên cứu, cho thấy những phát hiện má»›i và má»'i quan hệ trá»±c tiếp vá»›i các giả thuyết Ä'ã nêu từ Ä'ầu. Các kết luận phải Ä'ược trình bày hết sức chặt chẽ theo các yêu cầu sau:

°        Kết luận phải logic, phù hợp vá»›i ná»™i dung vấn Ä'ề nghiên cứu.

°        Các kết luận phải khách quan dá»±a trên tài liệu chính xác.

°        Kết luận phải ngắn gọn, trình bày má»™t cách chắc chắn và hình thành má»™t hệ thá»'ng nhất Ä'ịnh.

Phần Ä'ề nghị

Làm sáng tỏ thêm vấn Ä'ề, giúp người Ä'ọc rõ h chất và mục tiêu của công trình nghiên cứu. Phần Ä'ề nghị còn thể hiện tầm nhìn rá»™ng rải của người nghiên cứu. Các ý kiến Ä'ề nghị phải thật hết sức thận trọng, chỉ nêu những Ä'ề nghị có cÆ¡ sở khoa học liên quan Ä'ến toàn bá»™ ná»™i dung vấn Ä'ề Ä'ã dược nghiên cứu và gắn liến vá»›i chủ Ä'ề Ä'ó. Ná»™i dung Ä'ề nghị thường liên quan Ä'ến:

°        Vận dụng các kết quả thu Ä'ược.

°        Tiếp tục nghiên cứu ở những mặt khác.

(3) Phần tài liệu tham khảo và phụ lục

Trang tài liệu tham khảo

Tài liệu tham khỏa bắt buá»™c phải có trong luận văn. Yêu cầu không phải là hình thức mà chính vì tài liệu tham khảo là toàn bá»™ phần hữu cÆ¡ của luận văn, phản ánh tính sáng tạo và tính tá»± lập, nhiệt tình khoa học, thể hiện má»'i liên hệ giữa người nghiên cứu vá»›i khoa học. Phần này có thể ghi theo từ nhóm tài liệu nhÆ°: tài liệu trong nÆ°á»›c, tài liệu nÆ°á»›c ngoài; các văn bản, sách các loại tùy vào só lượng của các tài liệu Ä'ã tham khảo trích dẫn trong luận văn.

°        Các ghi các thÆ° mục tài liệu tham khảo nhÆ° sau: Tác giả: … Tá»±a sách … Nhà xuất bản, nÆ¡i xuất bản, năm.

°        Khi có sá»± tham khảo nhiều sách của má»™t tác giả, thi cách ghi các thÆ° mục có thể nhÆ° sau: Tác giả: … (năm). Tá»±a sách... Nhà xuất bản, nÆ¡i xuất bản, năm.

face=”Tahoma”>°        Nếu tác giả gá»"m nhiều người, chỉ cần ghi họ tên tác giả thứ nhất rá»"i ghi tiếp "và những người khác” Cách ghi các phần còn lại (tá»±a sách, nhà xuất bản, nÆ¡i và năm) nhÆ° ở phần trên

°        Nếu là sách của tập thể tác giả thì chi ghi tên của chủ biên, ví dụ: Tác giả: …  (chủ biên). Tá»±a sách . Nhà xuất bản, nÆ¡i xuất bản, năm.

°        Nếu sách có nhiều tác giả có ghi rõ chủ Ä'ề nào của ai thì có thể ghi nhÆ° sau: Tác giả: … Tá»±a chủ Ä'ề … Trong: họ và tên chủ biên (chủ biên). Tá»±a sách. Nhà xuất bản, nÆ¡i xuất bản, năm.

°        Nếu tài liệu Ä'ăng trên các tạp chí thì ghi: Tên tác giả. Tá»±a bài. Tên tạp chí, sá»', năm.

°        Nếu là tài liệu dịch thì ghi thêm Họ và Tên sau tá»±a sách nhÆ° sau: Tác giả: … Tá»±a sách … (Họ và Tên người dịch). Nhà xuất bản, nÆ¡i xuất bản, năm.

Trang phụ lục

Các tài liệu liên quan Ä'ến công trình nghiên cứu vì quá dài nên không thể trích dẫn, Ä'ặt vào trong các phần ná»™i dung luận văn, nhÆ°ng cần thiết giúp người Ä'ọcnắm dữ kiện, luận cứ chính xác.

Phụ lục có thể trình bày theo từng nhóm, phần tùy theo lÄ©nh vá»±c của tài liệu và ghi theo thứ tá»± phụ Ä'ính A – Z. ví dụ:

°        Phụ Ä'ính A: ChÆ°Æ¡ng trình môn học

°        Phụ Ä'ính B: Ná»™i dung văn bản liên quan Ä'ến xây dá»±ng chÆ°Æ¡ng trình Ä'ào tạo.

°        Phụ Ä'ính C: Sá»' liệu thá»'ng kệ về thá»±c trạng Ä'ào tạo và bá»"i dưỡng giáo viên dạy kỹ thuật…

2. NGÃ"N NGá»® KHOA HỌC

2.1. Văn phongace=”Times New Roman”>

2.2. SÆ¡ Ä'á»", hình, ảnh

Văn phong

Luận văn khoa học là má»™t ấn phẩm công bá»' kết quả nghiên cứu của tác giả. Ná»™i dung ấn phẩm chứa Ä'á»±ng ná»™i dung thông tin khoa học có giá trị. Mục Ä'ích chính của ấn phẩm không chỉ cho người hÆ°á»›ng dẫn hay phản biện Ä'ọc, mà chính là Ä'ể cho Ä'ọc giả, những người quan tâm thông hiểu ná»™i dung trình bày trong luận văn. Chính vì vậy, ngôn ngữ trình bày phải chính xác, trong sáng, dá»… hiểu. Những lá»'i trình bày trí tượng tượng dá»"i dào, lá»'i văn linh hoạt, phóng túng, tất cả Ä'ều bị hạn chế tá»'i Ä'a trong khi trình bày kết quả công trinh nghiên cứu.

Lời văn trong tài liệu khoa học thường Ä'ược dùng ở thể bị Ä'á»™ng. Trong tài liệu không nên viết “chúng tôi Ä'ã thá»±c hiện cuá»™c Ä'iều tra trong 3 tháng”, mà viết “Cuá»™c Ä'iều tra Ä'ã thá»±c hiện Ä'ược trong 3 tháng” Trong trường hợp cần nhấn mạng chủ thể thì cần trình bày ở dạng chủ Ä'á»™ng.>

Văn phong phải trình bày má»™t cách khách quan kết quả nghiên cứu, tránh thể hiện tình cảm chủ quan của người nghiên cứu Ä'á»'i vá»›i Ä'á»'i tượng, khách thể nghiên cứu.

2.2. SÆ¡ Ä'á»", hình, ảnh

Các loại sÆ¡ Ä'á»", biểu Ä'á»", là các hình ảnh trá»±c quan về má»'i liên hệ giữa các yếu tá»' trong hệ thá»'ng hoặc liên hệ giữa các công Ä'oạn trong má»™t quá trình. SÆ¡ Ä'á»" Ä'ược sá»­ dụng trong trường hợp cần cung cấp má»™t hình ảnh khái quát về cấu trúc của hệ thá»'ng, nguyên lý vận hành của hệ thá»'ng.

Hình vẽ cung cấp má»™t hình ảnh tÆ°Æ¡ng tá»± Ä'á»'i tượng nghiên cứu về mặt hình thể và tÆ°Æ¡ng quan trong không gian, nhÆ°ng không quan tâm Ä'ến tỉ lệ hình học. Hình vẽ Ä'ược sá»­ dụng trong trường hợp cần cung cấp những hình ảnh tÆ°Æ¡ng Ä'á»'i xác thá»±c của hệ thá»'ng.

Ảnh Ä'ược sá»­ dụng trong trường hợp cần thiết Ä'ể cung cấp các sá»± kiện má»™t cách sá»'ng Ä'á»™ng.

SÆ¡ Ä'á»", hình, ảnh phải Ä'ược Ä'ánh sá»' theo thứ tá»± và Ä'ược họi chung là “hình”.

3. TRÍCH DẪN KHOA HỌC

Khi sá»­ dụng kết quả nghiên cứu của người khác thì người nghiên cứu phải có trách nhiệm ghi rõ xuất sứ cảu tài liệu Ä'ã trích dẫn, là má»™t nguyên tắc hết sức quna trọng. Tài liệu mà tác giả Ä'ã trích dẫn cần ghi theo má»™t sá»' nguyên tắc về mô tả tài liệu.

Trích dẫn Ä'ược sá»­ dụng trong các trường hợp sau

Ý nghĩa của việc trích dẫn

Nơi ghi trích dẫn

Mẫu ghi trích dẫn

Trích dẫn Ä'ược sá»­ dụng trong các trường hợp sau

°        Trích dẫn Ä'ể làm luận cứ cho việc chứng minh má»™t luận Ä'iểm.

°        Trích dẫn Ä'ể bác bỏ khi phát hiện cho sai trong nghiên cứu của Ä'á»"ng nghiệp.

°        Trích dẫn Ä'ể phân tích Ä'á»'i tượng nghiên cứu.

Khi viết trích dẫn, người nghiên cứu cần tôn trọng nguyên tắc bảo mật của nguá»"n tài liệu Ä'ược cung cấp, nếu nÆ¡i cung cấp có yêu cầu này. Người nghiên cứu cần hỏi ý kiến nÆ¡i cung cấp tài liệu và làm rõ, tài liệu Ä'ó có thuá»™c bí mật quá»'c gia, bí mật của má»™t hãng, bí mật của cá nhân hay không, Ä'á»"ng thời xin phép Ä'ược sá»­ dụng trong các ấn phẩm công bá»'.

NÆ¡i cung cấp thông tin có thể cho phép sá»­ dụng tài liệu trên nhiều mức Ä'á»™, nhÆ°: về nguyên tắc có Ä'ược công bá»' không? Nếu Ä'ược công bá»', thì công bá»' Ä'ến mức Ä'á»™ nào? Có trường hợp, vì lợi ích khoa học, người viết cần nêu má»™t sá»± kiện nào Ä'ó Ä'ể nêu bài học chung, mà không cần nêu Ä'ích danh tác giả, thì nguyên tắc bảo mật cÅ©ng Ä'ược thá»±c hiện. Việc bảo mật trong trường hợp này xuất phát từ sá»± cần thiết bảo vệ lợi ích chung của khoa học, nhÆ°ng vẫn giữ thể diện của Ä'á»"ng nghiệp.

Ý nghĩa của việc trích dẫn

Ý nghÄ©a khoa học: Viết Ä'ầy Ä'ủ, rõ ràng xuất xứ của trích dẫn khoa học là sá»± thể hiện tính chuẩn xác khoa học của tác giả. Nó giúp người Ä'ọc dá»… tra cứu lại các tÆ° tưởng, các luận Ä'iểm, các tác phẩm mà tác giả Ä'ã trích dẫn. Nếu trích dẫn mà không ghi rõ tác phẩm Ä'ược trích dẫn, trích dẫn ý sai vá»›i tinh thần nguyên bản, Â…thì người Ä'ọc không biết Ä'ược phần nào là luận Ä'iểm của tác giả, phần nào là tác giả trích dẫn của Ä'á»"ng nghiệp, Ä'ến khi cần tra cứu lại thì không thể tìm Ä'ược tài liệu gá»'c.

Ý nghÄ©a trách nhiệm: Vá»›i má»™t trích dẫn khoa học ghi rõ tên tác giả của trích dẫn, Ä'á»"ng nghiệp biết rõ Ä'ược trách nhiệm của người Ä'ã nêu ra luận Ä'iểm Ä'ược trích dẫn. Điều này cần Ä'ược Ä'ặc biệt chú ý khi lặp lại má»™t trích dẫn mà Ä'á»"ng nghiệp Ä'ã thá»±c hiện.

Ý nghÄ©a pháp lý: Thể hiện sá»± tôn trọng quyền tác giả khi công bá»' là phải ghi rõ trích dẫn xuất xứ. Nếu trích dẫn nguyên văn của tác giả khác thì cần cho toàn bá»™ Ä'oạn trích dẫn vào ngoặc kép và ghi rõ xuất xứ. Nếu chỉ trích dẫn má»™t ý tưởng thì cần ghi rõ ý Ä'ó, tÆ° tưởng Ä'ó là của tác giả nào, lấy từ sách nào.

Ghi trích dẫn là sự thể hiện ý thức tôn trọng pháp luật về quyền tác giả. Nếu không ghi trích dẫn, người viết hoàn toàn có thể bị tác giả kiện và bị xử lí theo các luật lệ về sở hữu trí tuệ.

Ý nghÄ©a Ä'ạo Ä'ức: Viết Ä'ầy Ä'ủ, chuẩn xác các trích dẫn khoa học là thể hiện sá»± tôn trọng những cam kết về chuẩn má»±c Ä'ạo Ä'ức trong khoa học. Những loại sai phạm cần tránh trong trích dẫn khoa học là chép toàn văn má»™t phần hoặc toàn bá»™ công trình của người khác mà không ghi trích dẫn; lấy ý, hoặc nguyên văn của tác giả mà không ghi trích dẫn xuất xứ. Dù có ghi tên tác phẩm vào mục: “Tài liệu tham khảo”, nhÆ°ng không chỉ rõ những Ä'iều Ä'ã trích dẫn cÅ©ng vẫn là vi phạm.

Nơi ghi trích dẫn

Trích dẫn khoa học có thể ghi cuá»'i trang, cuá»'i chÆ°Æ¡ng hoặc cuá»'i tài liệu, tùy thói quen của người viết và tùy nguyên tắc do các cÆ¡ quan liên quan quy Ä'ịnh.

Trích dẫn khoa học ghi ở cuá»'i trang Ä'ược gọi là cÆ°á»›c chú. CÆ°á»›c chú cÅ©ng Ä'ược dùng Ä'ể giải thích thêm má»™t thuật ngữ, má»™t ý, má»™t câu trong trang mà, vì lý Ä'ó không thể viết chèn vào mạch văn làm mất cân Ä'á»'i phần chính của bài. Má»—i trích dẫn Ä'ược Ä'ánh sá»' chỉ dẫn bằng má»™t con sá»' Ä'ặt cao trên dòng chữ bình thường. Trong các chÆ°Æ¡ng trình soạn thảo của máy tính, người ta Ä'ã Ä'ặt sẵn chế Ä'á»™ Ä'ánh sá»' cÆ°á»›c chú và có thể tá»± Ä'á»™ng Ä'iều chỉnh trong toàn bá»™ tác phẩm.

Mẫu ghi trích dẫn

Các nhà xuất bản thường có những truyền thá»'ng khác nhau. Má»™t sá»' nhà xuất bản và cÆ¡ quan khoa học ở nÆ°á»›c ta có quy Ä'ịnh về cách ghi trích dẫn. Vì dụ, quy Ä'ịnh về cách ghi trích dẫn của má»™t sá»' nhà xuất bản Ä'ược ghi:

Tác giả: … Tá»±a sách … Nhà xuất bản, nÆ¡i xuất bản, năm, trang.

Tác giả: … Tá»±a sách … Nhà xuất bản, nÆ¡i xuất bản, năm, trang Ä'ến

Vài Ä'iểm lÆ°u ý khi ghi trích dẫn

o        Sá»­ dụng má»™t cách Ä'ánh sá»' trích dẫn thá»'ng nhất trong toàn bá»™ tài liệu. Phân biệt cách ghi các loại sách, sách nhiều tập, tạp chí, báo hàng ngày.

o        Cách ghi sá»' chỉ dẫn tài liệu tham khảo có thể nhÆ° sau:

Khi ghi trích dẫn ở cuá»'i trang thì hoặc ghi dãy sá»' liên tục từ Ä'ầu cho Ä'ến hết tài liệu, hoặc bắt Ä'ầu lại thứ tá»± theo từng trang. Tuy nhiên, nên sá»­ dụng cách Ä'ánh sá»' tá»± Ä'á»™ng của chÆ°Æ¡ng trình soạn thảo trên máy tính. ChÆ°Æ¡ng trình này giúp tá»± Ä'á»™ng sắp xếp tài liệu tham khảo khi tác giả cần thêm hoặc bá»›t.

Khi ghi trích dẫn ở cuá»'i chÆ°Æ¡ng hoặc cuá»'i sách thì má»—i tài liệu có thể chỉ cần liệt kê má»™t lần theo thứ tá»± chữ cái, nhÆ°ng trong sá»' chỉ dẫn ở má»—i Ä'oạn trích, cần ghi kèm sá»' trang. Ví dụ, Ä'oạn văn Ä'ược trích dẫn ở trang 254 trong tài liệu sá»' 15 Ä'ược ghi trong dấu ngoặc vuông là [15, 254]. Tuy nhiên cách này chỉ thuận lợi trong trường hợp Ä'ánh máy cÆ¡ khí, không tận dụng Ä'ược mặt Æ°u việt trong cách Ä'ánh sá»' trong phần mềm soạn thảo văn bản của máy tính.

Khi trích dẫn nhiều lần má»™t tài liệu, trÆ°á»›c Ä'ây người ta dùng những kí hiệu latin nhÆ° ibid., op.cit., loc.cit. Ä'ể tránh lặp lại trích dẫn cÅ©. Hiện nay, xu hÆ°á»›ng dùng kí hiệu tiếng Việt dÆ°á»›i dạng nhÆ°: Td: Đã dẫn: Xem (15), tr. 254.

CÂU HỎI THẢO LUẬN VÀ Ã"N TẬP

1.     Hãy trình bày các Ä'ặc trÆ°ng của bài báo khoa học!

2.     Luận văn khoa học là gì? Nó gá»"m những loại nào?

3.     Hãy trình bày những yêu cầu chung về hình thức và ná»™i dung luận văn.

---

^[1] GS. Nguyễn Văn Lê: Phương pháp luận nghiên cứu khoa học. Nhà xuất bản trẻ, 1995, trang 12.

^[2] Ts. Phạm Minh Hạc: Khoa học giáo dục trong bảng phân loại khoa học hiện Ä'ại. Trong: PhÆ°Æ¡ng pháp nghiên cứu khoa học giáo dục, Tp. Há»" Chí Minh, 1994.

^[3] Vũ Cao Đàm: Phương pháp luận nghiên cứu khoa học. Nhà xuất bản Giáo dục, 1997, trang 13

^[4] GS. TS. DÆ°Æ¡ng Thiệu Tá»'ng: PhÆ°Æ¡ng pháp nghiên cứu khoa học giáo dục và tâm lý. Nhà xuất bản khoa học xã há»™i, 2005, trang 22 ff.

^[5] Vũ Cao Đàm: Phương pháp luận nghiên cứu khoa học. Nhà xuất bản Giáo dục, 1997, trang 23

^[6] GS. TS. DÆ°Æ¡ng Thiệu Tá»'ng: PhÆ°Æ¡ng pháp nghiên cứu khoa học giáo dục và tâm lý, nhà xuất bản khoa học xã há»™i, 2005, trang 22 ff.

^[7] Vũ Cao Đàm: Phương pháp luận nghiên cứu khoa học. NXB GD, năm 2005, trang 23.

^[8] Phạm Viết Vượng: PhÆ°Æ¡ng pháp luận nghiên cứu khoa học. Nhà xuất bản Đại học Quá»'c gia Hà ná»™i, năm 1997.

^[9] Vũ Cao Đàm: Phương pháp luận nghiên cứu Khoa học. Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật. Hà nội, 2006. Trang 140.

Người đăng: Phong hai vào lúc 00:52

Gửi email bài đăng nàyBlogThis!Chia sẻ lên XChia sẻ lên FacebookChia sẻ lên Pinterest

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét

Bài đăng Mới hơn Bài đăng Cũ hơn Trang chủ

Đăng ký: Đăng Nhận xét (Atom)