Thứ Hai, 14 tháng 10, 2013

Nguoi giau co nhat thanh Babylon.html

Nguoi giau co nhat thanh Babylon.html

Tên sách: The Richest Man in Babylon (Người giàu có nhất thành Babylon)

Tác giả:   George S. Clason

Thể loại: Quản trị – Kinh doanh

Nhà xuất bản: Nhà xuất bản tổng hợp Tp.HCM

—–

Đánh máy: becon53

Biên tập: ttdd

Chuyển sang ebook: ttdd

Ngày hoàn thành: 09/8/2007


GEORGE S. CLASON

NGƯỜI GIÀU CÃ" NHẤT THÀNH BABYLON

Cuá»'n sách về cách làm giàu hiệu quả nhất cá»§a mọi thời Ä'ại

NHÀ XUẤT BẢN Tá»"NG HỢP TP. Há»' CHÍ MINH


Người giàu có nhất thành Babylon

o.  HÆ¡n hai triệu bản Ä'ã Ä'ược xuất bản.

o.  Bí quyết thành công của người xưa.

o.  Cuá»'n sách giá»›i thiệu nghệ thuật làm giàu hấp dẫn từ xưa tá»›i nay.

“Má»™t cuá»'n sách xuất hiện vào năm 1920 có giúp ích gì cho những nhà kinh doanh và những vấn Ä'ề tài chính cá»§a họ ngày nay? “Người giàu có nhất thành Babylon” là má»™t cuá»'n sách hấp dẫn, giá»›i thiệu về cách tiết kiệm, buôn bán và làm giàu cá»§a người dân cổ xưa thành Babylon. Những phương cách làm giàu này vẫn còn giá trị hữu ích Ä'á»'i vá»›i giá»›i kinh doanh, buôn bán ngày nay. Bằng cách lá»"ng ghép vào trong những câu chuyện lý thú, tác giả Ä'ã Ä'ề cập Ä'ến các ná»™i dung cÆ¡ bản, sâu sắc và bổ ích về Ä'ề tài tài chính. Đây là má»™t món quà Ä'ầy ý nghÄ©a cho những ai Ä'ã và Ä'ang bước vào thế giá»›i kinh doanh, hoặc cho nhiều người Ä'ang còn hoang mang, do dá»± trong cách sá»­ dụng tiền bạc. Ngoài ra, cuá»'n sách này cÅ©ng sẽ là những bài học thú vị, má»›i lạ cho bất kỳ ai, ngay cả Ä'á»'i vá»›i má»™t nhà Ä'ầu tư tài chính giàu kinh nghiệm nhất trên thế giá»›i.”

Thời báo Los Angeles


LỜI GIỚI THIỆU

1. Người Ä'àn ông ham

2. Người giàu nhất ở thành Babylon

3. Bảy cách chữa trị má»™t túi tiền trá»'ng rá»—ng

4. Gặp gỡ nữ thần may mắn

5. Năm quy luật của vàng

6. Người cho vay vàng ở vương quá»'c Babylon

7. Người buôn lạc Ä'à ở Babylon

8. Người may mắn nhất ở Babylon

PHỤ LỤC

an>LỜI GIỚI THIỆU

Trước mắt bạn, tương lai Ä'ang trải rá»™ng con Ä'ường dẫn tá»›i những miền Ä'ất xa xôi Ä'ầy hứa hẹn. Trên con Ä'ường Ä'ó, bạn háo hức, mong muá»'n thá»±c hiện nhiều ước mÆ¡, dá»± Ä'ịnh, khát khao… cá»§a riêng mình.

Để những nguyện vọng cá»§a mình Ä'ược thá»±c hiện, ít nhất bạn phải thành công về mặt tiền bạc. Vì vậy, cuá»'n sách này ra Ä'ời nhằm giúp bạn biết cách vận dụng những nguyên lý quan trọng Ä'ể phát triển tài chính. Hãy Ä'ể cuá»'n sách dẫn dắt bạn Ä'i từ má»™t hoàn cảnh khó khăn, tiêu biểu là má»™t cái túi lép xẹp, Ä'ến má»™t cuá»™c sá»'ng Ä'ầy Ä'á»§ và hạnh phúc, tiêu biểu là má»™t túi tiền căng phá»"ng, sung túc.

Khi nói Ä'ến tiền bạc, chúng ta thường Ä'ề cập Ä'ến quy luật trọng trường và nó luôn phổ quát và bất biến trong mọi trường hợp. Trải qua thời gian dài và phát triển, quy luật này Ä'ã Ä'ược trải nghiệm và Ä'úc rút thành những bí quyết không chỉ Ä'ảm bảo cho bạn má»™t túi tiền Ä'ầy, mà còn giúp cho bạn có má»™t cuá»™c sá»'ng cân bằng Ä'ể có thể phát triển mỹ mãn hÆ¡n những tiềm năng cá»§a bản thân trong các lÄ©nh vá»±c khác cá»§a cuá»™c sá»'ng. Bởi trên thá»±c tế, không ai có thể phá»§ nhận rằng sá»± dá»"i dào về vật chất có thể làm cho Ä'ời sá»'ng con người trở nên tá»'t Ä'ẹp hÆ¡n. Riêng trong lÄ©nh vá»±c kinh doanh, sức mạnh tài chính là phương tiện chá»§ yếu Ä'ể Ä'o lường mức Ä'á»™ thành Ä'ạt cá»§a các doanh nhân. Ngày nay, tiền bạc vẫn có những ảnh hưởng lá»›n Ä'á»'i vá»›i cuá»™c sá»'ng con người, cÅ©ng giá»'ng như cách Ä'ây sáu ngàn năm nó Ä'ã chi phá»'i mạnh mẽ cuá»™c sá»'ng cá»§a cư dân vương quá»'c Babylon, thúc Ä'ẩy họ tìm hiểu và nắm bắt các quy luật tạo ra tiền, nhằm có Ä'ược má»™t cuá»™c sá»'ng sung túc và sang trọng bậc nhất.

Chúc bạn khám phá Ä'ược nhiều Ä'iều thú vị và hữu ích từ cuá»'n sách này!

First News


LỜI MỞ ĐẦU CỦA TÁC GIẢ

Sá»± giàu có cá»§a má»—i quá»'c gia Ä'ều phụ thuá»™c vào khả năng tài chính cá»§a tất cả các cá nhân, công dân trong quá»'c gia Ä'ó.

Tập sách này chá»§ yếu nói về những thành công cá»§a từng cá nhân sá»'ng trong thành Babylon cổ Ä'ại, mà cụ thể là Ä'ề cập Ä'ến những thành quả họ Ä'ạt Ä'ược. Từ Ä'ó giúp mọi người hiểu rõ vấn Ä'ề tài chính và cá»'ng hiến các kế sách cho những người ngày Ä'êm trăn trở, suy tư về cách làm giàu. Những bí quyết này không những giúp các bạn Ä'ánh giá Ä'úng giá trị cá»§a tiền bạc, mà còn hướng dẫn các bạn thá»±c hành theo những nguyên lý tài chính lành mạnh khi làm ra tiền, giữ gìn và kiếm thêm nhiều tiền bạc.

Những trang sách này sẽ Ä'ưa chúng ta trở lại vương quá»'c Babylon cổ Ä'ại, cái nôi nuôi dưỡng những nguyên lý cÆ¡ bản về tài chính mà giờ Ä'ây con người hiện Ä'ại Ä'ã kế thừa và vận dụng trên toàn thế giá»›i.

Đá»'i vá»›i những Ä'á»™c giả không làm trong môi trường kinh doanh, tác giả mong muá»'n mang lại cho các bạn sá»± hứng khởi khi nhận thấy sá»' tiền trong tài khoản cá nhân luôn gia tăhu Ä'ược nhiều thành công và giải quyết nhanh chóng những vấn Ä'ề khó khăn ở mặt tài chính.

Đá»'i vá»›i doanh nhân, những câu chuyện kể về người thương gia giàu có ở Babylon Ä'ã trở thành kinh Ä'iển và là bài học cho bạn. Chính các bạn – những doanh nhân Ä'ã, Ä'ang và sẽ thành Ä'ạt – má»›i Ä'ánh giá hết giá trị cá»§a các bài học trong quyển sách này và áp dụng những nguyên lý sáng giá nhất cá»§a nó Ä'ể Ä'em lại thành công trong các chiến lược kinh doanh cá»§a mình.

George S. Clason

1. Người Ä'àn ông ham vàng

Bansir – người Ä'óng xe ngá»±a ở thành Babylon â€" Ä'ang hết sức chán nản. Ngá»"i trên bức tường thấp bao quanh ngôi nhà cá»§a mình, Bansir Ä'ưa mắt buá»"n bã nhìn ngôi nhà và cái xưởng làm việc trá»'ng rá»—ng cá»§a mình, trong Ä'ó chỉ còn chỏng chÆ¡ mấy thanh gá»— và má»™t chiếc xe ngá»±a Ä'ang Ä'óng dang dở.

Vợ cá»§a anh thỉnh thoảng lại xuất hiện ở cánh cá»­a, ánh mắt ngập ngừng nhìn về phía anh, như thầm nhắc nhở rằng bao bá»™t mì trong nhà Ä'ã hết, anh cần phải Ä'óng xong chiếc xe, gò lại cho kỹ, chạm khắc Ä'âu vào Ä'ó rá»"i Ä'ánh bóng, quét sÆ¡n và phá»§ da lên những vành bánh xe Ä'ể giao cho khách, nhằm kiếm má»™t ít tiền mua bá»™t mì.

Thế nhưng, thân hình rắn chắc và vạm vỡ cá»§a Bansir vẫn cứ ngá»"i bất Ä'á»™ng. Đầu óc anh Ä'ang cá»' Ä'ấu tranh má»™t cách nhẫn nại vá»›i má»™t vấn Ä'ề mà anh chưa tìm ra lời giải Ä'áp. Mặt trời cá»§a miền nhiệt Ä'á»›i tại thung lÅ©ng vùng Euphrate tỏa hÆ¡i nóng hừng há»±c như Ä'ang trút lá»­a xuá»'ng Ä'ầu anh má»™t cách không thương tiếc. Những giọt má»" hôi tươm ra trên trán rá»"i thản nhiên nhỏ giọt xuá»'ng, tan biến vào khoảng ngá»±c Ä'ể trần cá»§a anh.

Xa xa ngoài kia là bức tường cao chót vót bao quanh lâu Ä'ài cá»§a nhà vua. Cạnh Ä'ó là ngôi tháp Đền Chuông Ä'á»" sá»™ Ä'ược phá»§ sÆ¡n trắng toát. Bầu trời trong xanh cá»§a má»™t ngày nắng Ä'ẹp như càng làm nổi rõ hai thái cá»±c cá»§a cảnh vật nÆ¡i này. Má»™t bên gá»"m những tòa lâu Ä'ài nguy nga tráng lệ cá»§a vương gia, còn má»™t bên là những ngôi nhà tầm thường sÆ¡ sài nhếch nhác cá»§a người dân. Cuá»™c sá»'ng ở thành Babylon vá»'n là như thế – luôn có sá»± xen lẫn giữa cái nguy nga và cái tá»"i tàn; giữa sá»± giàu a hoa và sá»± nghèo khổ, khá»'n cùng. Giữa vòng tường thành bao bọc từ bao Ä'ời nay, những Ä'iều này cùng song song tá»"n tại từ năm này sang năm khác, từ Ä'ời này sang Ä'ời khác.

Ngoài Ä'ường phá»', những chiếc xe ngá»±a cá»§a người giàu có Ä'ang náo nhiệt Ä'i dạo, chen lẫn vá»›i Ä'ông Ä'ảo khách bá»™ hành chân mang dép và người ăn xin Ä'i chân trần lấm lem bụi Ä'ất. Bá»—ng từ xa, má»™t Ä'oàn người Ä'ông Ä'úc xuất hiện. Họ xếp thành hàng chỉnh tề, má»—i hàng ngang năm người và ná»'i nhau thành má»™t hàng dài trên Ä'ường dưới cái nắng chói chang. Đó là những nô lệ cá»§a nhà vua. Họ Ä'ang trên Ä'ường Ä'i lấy nước Ä'ể tưới cho khu vườn treo Ä'á»™c Ä'áo và lá»™ng lẫy cá»§a quá»'c vương. Không chỉ những người nghèo, mà ngay cả người giàu có cÅ©ng phải nép sát vào hai bên Ä'ường Ä'ể nhường lá»'i cho Ä'oàn người nô lệ này.

Mải chìm Ä'ắm trong những suy nghÄ© nặng nề cá»§a mình, Bansir hầu như không Ä'ể ý Ä'ến mọi thứ xung quanh cho Ä'ến khi những âm thanh êm dịu cá»§a tiếng Ä'àn lia vang lên bên cạnh mình. Anh quay lại và thấy gương mặt tươi cười cá»§a Kobbi, người bạn thân nhất cá»§a anh và cÅ©ng là má»™t nhạc sÄ© tài hoa nổi tiếng về sá»± nghèo túng.

- Cầu cho các thần thánh luôn hết lòng phù há»™ anh, anh bạn thương mến Æ¡i. â€" Kobbi mở Ä'ầu bằng má»™t câu chào thật trang trọng â€" Vâng! Cầu cho cái túi cá»§a anh luôn căng phá»"ng và anh Ä'ược bận rá»™n nhiều hÆ¡n trong xưởng làm việc. Do Ä'ó, anh sẽ không tiếc gì nếu trích ra hai Ä'á»"ng bạc nhỏ nhoi Ä'ể cho tôi mượn. Và tôi hứa rằng sau bữa tiệc tá»'i nay cá»§a những con người quý phái, tôi sẽ trả lại ngay cho anh. Anh có thể hoàn toàn yên tâm về lời hứa cá»§a tôi!

- Tôi chẳng có nổi hai Ä'á»"ng bạc nào Ä'ể cho anh mượn, dù anh là người bạn thân nhất cá»§a tôi. â€" Bansir Ä'áp lại má»™t cách u sầu. â€" Anh biết Ä'ấy, nếu tôi có hai Ä'á»"ng bạc, thì Ä'ó chính là tất cả gia tài cá»§a tôi â€" là toàn bá»™ tài sản cá»§a cả gia Ä'ình tôi. Và chắc là không ai có thể cho mượn tất cả tài sản cá»§a họ, ngay cả Ä'á»'i vá»›i người bạn thân nhất cá»§a mình.

- Cái gì? â€" Kobbi hết sức ngạc nhiên kêu lên. â€" Anh không có má»™t Ä'á»"ng bạc cắc nào trong túi ư! Vì thế anh ngá»"i trên tường thành như má»™t bức tượng vậy sao? Tại sao anh không Ä'óng cho xong chiếc xe ngá»±a kia Ä'i? Không có tiền thì làm sao anh có thể nuôi sá»'ng cả gia Ä'ình? Không thể kéo dài tình trạng này Ä'ược, anh bạn thân cá»§a tôi Æ¡i. Sức lá»±c dá»"i dào cá»§a anh Ä'ể Ä'âu rá»"i? Điều gì Ä'ã làm anh chán chường như vậy? Phải chăng các thần thánh Ä'ã làm cho tâm trạng cá»§a anh bị rá»'i lên?

- C các thần thánh Ä'ã hại tôi rá»"i. â€" Bansir thừa nhận. – Chuyện bắt Ä'ầu từ má»™t giấc mÆ¡. Má»™t giấc mÆ¡ lạ lùng mà trong Ä'ó tôi tưởng mình là người giàu có. Thắt lưng cá»§a tôi Ä'eo lá»§ng lẳng má»™t cái túi to, nặng trÄ©u vì những Ä'á»"ng tiền vàng. Tôi Ä'ã tha há»" cho tiền những kẻ ăn xin; Ä'i sắm những Ä'á»" trang sức Ä'ắt tiền cho vợ tôi và mua những thứ mà tôi hằng mÆ¡ ước. Tôi cảm thấy tương lai cá»§a mình và gia Ä'ình thật yên ổn vì trong nhà có Ä'ầy tiền vàng dá»± trữ trong các rương, hòm… Tôi không còn là người bạn thân làm lụng vất vả cá»§a anh nữa. Mà anh cÅ©ng không thể hình dung Ä'ược người vợ cá»§a tôi trong giấc mÆ¡ Ä'ó Ä'âu: mặt mày cô ấy không còn nhăn nhó suá»'t ngày như lâu nay, mà trái lại, cô ấy lúc nào cÅ©ng tươi cười rạng rỡ tràn Ä'ầy hạnh phúc và ngoan hiền như những ngày Ä'ầu chúng tôi má»›i cưới nhau vậy. Tôi vô cùng sung sướng vá»›i cuá»™c sá»'ng trong giấc mÆ¡ Ä'ó!

- Quả là má»™t giấc má»™ng tuyệt vời. â€" Kobbi nhận xét. â€" Nhưng tại sao những cảm giác thú vị như thế lại khiến anh trở thành má»™t bức tượng buá»"n xo và ngá»"i bần thần như vậy?

- Còn tại sao nữa? Đó là vì khi tôi tỉnh má»™ng và nhá»› ra cái túi cá»§a mình Ä'ang lép xẹp, thì cảm giác bất mãn chợt ùa Ä'ến vây bọc lấy tôi. Anh bạn thân Æ¡i, anh có thể cùng tôi nói chuyện về vấn Ä'ề này không? Khi còn nhỏ, chúng ta Ä'ã từng cùng nhau tá»›i các thầy tu tế Ä'ể học sá»± khôn ngoan. Lúc bước vào tuổi thanh niên cho Ä'ến tận bây giờ, chúng ta Ä'ã cùng chia sẻ những Ä'ắng cay, ngọt bùi vá»›i nhau và vẫn luôn giữ Ä'ược tình bạn thân thiết. Thế mà nhìn lại, Ä'ắng cay cá»§a chúng ta lại nhiều hÆ¡n hẳn ngọt bùi. Ã"i chao! Những người khách viá»…n du vẫn thường nói là chúng ta Ä'ang sá»'ng trong má»™t vương quá»'c giàu có nhất trên thế gian, nhưng tiếc thay, cả hai chúng ta không nằm trong sá»' những người giàu có. Đã hÆ¡n ná»­a cuá»™c Ä'ời làm lụng vất vả và khổ nhọc, chính anh – người bạn thân mến nhất cá»§a tôi – vẫn chỉ có cái túi rá»—ng không và Ä'ã lên tiếng mượn tôi hai Ä'á»"ng bạc nhỏ nhoi. Còn tôi, tôi Ä'ã trả lời vá»›i anh như thế nào nhỉ? Tôi thú nhận vá»›i anh rằng cái túi cá»§a tôi cÅ©ng lép xẹp chẳng khác gì anh! Nguyên nhân cá»§a tình trạng thảm hại này là gì nhỉ? Tại sa! o chúng ta không biết cách làm ra nhiều vàng bạc, hoặc ít nhất là Ä'á»§ Ä'ể chúng ta ăn và mặc?

- Còn Ä'ể cho con cái cá»§a chúng ta sinh sá»'ng nữa chứ? â€" Bansir nói tiếp. – Chẳng lẽ chúng cÅ©ng ná»'i gót sá»± nghèo khổ cá»§a cha chúng sao? Chúng cần có nhiều tiền Ä'ể sá»'ng tá»'t hÆ¡n. Rá»"i Ä'ến Ä'ời cháu cá»§a chúng ta nữa … Tất cả chúng phải cam chịu cuá»™c sá»'ng nghèo khó ngay giữa những kho vàng cá»§a thành Babylon này ư? Chẳng lẽ chúng ta cam tâm Ä'ể con cháu cá»§a mình sá»'ng bằng những bữa ăn chỉ có sữa chua và các thức ăn tá»"i tàn hay sao?

- Không bao giờ! Nhưng tôi lấy làm ngạc nhiên là vá»›i tình bằng hữu gắn bó bao năm nay, có bao giờ anh nói vá»›i tôi về những Ä'iều này Ä'âu, Bansir? â€" Kobbi kinh ngạc hỏi lại.

- Trong suá»'t bao năm qua, tôi chưa hề suy nghÄ© về Ä'iều này. Cứ từ sáng sá»›m Ä'ến tá»'t mịt, tôi chỉ biết Ä'ầu tắt mặt tá»'i Ä'óng những chiếc xe ngá»±a sang trọng cho những người giàu có và nhẫn nại chờ Ä'ợi, mong ngóng trời Ä'ất ngó tá»›i công khó nhọc cá»§a mình Ä'ể má»™t ngày nào Ä'ó cho tôi Ä'ược giàu có như họ. Nhưng chưa bao giờ thần thánh cho tôi thỏa nguyện cả. Tôi muá»'n trở thành má»™t người giàu có! Tôi muá»'n có Ä'ất Ä'ai, gia súc, quần áo sang trọng và tiền rá»§ng rỉnh Ä'ầy túi. Tôi Ä'ã cá»' gắng phấn Ä'ấu Ä'ể Ä'ạt những Ä'iều này vá»›i tất cả sức lá»±c từ Ä'ôi bàn tay cÅ©ng như mọi khả năng khôn ngoan cá»§a Ä'ầu óc. Nhưng cho Ä'ến bây giờ, cả tôi và anh vẫn không thoát khỏi Ä'ói nghèo, cái túi cá»§a chúng ta vẫn luôn luôn xẹp lép. Chúng ta phải làm gì bây giờ? Tại sao chúng ta không thể chia sẻ sá»± may mắn, sá»± giàu có vá»›i những người Ä'ang sở hữu nhiều vàng bạc nhỉ?

- Ước gì tôi có thể trả lời Ä'ược câu hỏi cá»§a anh! â€" Kobbi Ä'áp lại. – Cuá»™c sá»'ng cá»§a tôi có hÆ¡n gì anh Ä'âu. Sá»' tiền tôi kiếm Ä'ược nhờ cây Ä'àn lia này cÅ©ng nhanh chóng bay Ä'i hết. Tôi phải thường tính toán các khoản chi tiêu sao cho gia Ä'ình tôi không bị Ä'ói. Không biết bao giờ tôi má»›i Ä'ạt Ä'ược ước mÆ¡ có Ä'ược má»™t cây Ä'àn lia lá»›n hÆ¡n Ä'ể có thể gảy nên những khúc nhạc mà tôi ao ước. Vá»›i má»™t nhạc cụ như thế, tiếng nhạc cá»§a tôi sẽ tinh tế hÆ¡n nhiều, hÆ¡n cả lần tôi gảy Ä'àn phục vụ nhà vua.

- Má»™t cây Ä'àn lia như thế chẳng mấy chá»'c anh sẽ có Ä'ược thôi. Không má»™t ai ở thành Babylon này có tài làm cho những giai Ä'iệu trở nên ngọt ngào hÆ¡n anh. â€" Bansir nói.

- Nhưng làm thế nào anh chắc chắn tôi sẽ có Ä'ược má»™t cây Ä'àn như thế, vì hai chúng ta hiện Ä'ang nghèo khổ không khác gì những nô lệ cá»§a nhà vua? â€" Kobbi hỏi.

Vừa lúc Ä'ó, trong không trung chợt có tiếng chuông vẳng lại. Bansir mỉm cười nói vá»›i bạn:

- Hãy lắng nghe tiếng chuông! Họ Ä'ến Ä'ấy.

Bansir Ä'ưa tay chỉ vào dòng người mang nước, mình Ä'ể trần, má»" hôi nhá»… nhại Ä'ang lê bước má»™t cách nặng nhọc từ dòng sông phía xa kia lên con Ä'ường chật hẹp. Trên lưng má»—i người là má»™t túi da dê Ä'á»±ng Ä'ầy nước.

- Người kia có vóc dáng Ä'ẹp Ä'ấy chứ? Người dẫn Ä'ầu cả Ä'oàn Ä'ó! â€" Kobbi chỉ vào người không mang vác gì cả, tay cầm chuông Ä'i trước Ä'oàn người, thỉnh thoảng lại gióng lên âm thanh cảnh báo khách bá»™ hành dẹp lá»'i cho Ä'oàn nô lệ Ä'i qua.

- Trong Ä'oàn hầu như ai cÅ©ng như thế cả. â€" Bansir trầm ngâm lên tiếng. – Họ cÅ©ng Ä'ẹp Ä'ẽ, mạnh khỏe như chúng ta. Kìa! Những người có tóc hoe vàng Ä'ến từ phương Bắc; những người da Ä'en hay cười Ä'ến từ phương Nam; và cả những người da nâu nữa. Tất cả họ Ä'ều Ä'i vác nước tưới cho những khu vườn cá»§a nhà vua. Họ lặp Ä'i lặp lại công việc từ ngày này sang ngày khác, từ năm này qua năm khác. Đá»'i vá»›i họ, cuá»™c sá»'ng không có niềm hy vọng. Họ chỉ có những ổ rÆ¡m Ä'ể ngá»§ và những hạt cÆ¡m cứng như Ä'á Ä'ể ăn. Thật Ä'áng thương thay cho những con người sá»'ng kiếp Ä'ọa Ä'ày Ä'ó, Kobbi ạ!

- Tôi cÅ©ng thấy họ thật Ä'áng thương. Anh Ä'ã nhắc cho tôi nhá»› là tình cảnh cá»§a chúng ta vẫn còn tá»'t Ä'ẹp hÆ¡n họ rất nhiều. Chúng ta là những con người tá»± do mà ! â€" Kobbi hưởng ứng.

- Đó là sá»± thật, Kobbi à! Cho dù cuá»™c sá»'ng cá»§a chúng ta chưa Ä'ược như ý, nhưng chúng ta không hề muá»'n năm này sang năm khác phải sá»'ng những chuá»—i ngày như kiếp nô lệ. Hãy làm việc, làm việc và làm việc thôi! Chúng ta hãy bắt Ä'ầu làm việc ngay bây giờ Ä'i.

- Nhưng chúng ta không biết cách người khác làm ra vàng như thế nào Ä'ể bắt chước làm theo? â€" Kobbi thắc mắc hỏi.

- Có lẽ họ có má»™t bí quyết nào Ä'ó mà chúng ta chưa biết Ä'ược. Chúng ta nên tìm hỏi những người tài giỏi về Ä'iều ấy. â€" Bansir Ä'áp lời.

- Ngay vào ngày hôm nay chứ? â€" Kobbi gợi ý. â€" Tôi vừa trông thấy ông bạn già Arkad cá»§a chúng ta Ä'i trên chiếc xe ngá»±a sÆ¡n son thiếp vàng và vẫn Ä'ưa tay vẫy chào thân thiện những người mà ông quen biết.

- Ã"ng ta Ä'ược cho là người giàu nhất ở thành Babylon Ä'ấy! â€" Bansir buá»™t miệng.

- Giàu Ä'ến ná»—i nhà vua phải tìm tá»›i ông ta Ä'ể nhờ há»— trợ về vấn Ä'ề ngân khá»'. â€" Kobbi nói thêm.

- Giàu Ä'ến thế kia ư! â€" Bansir sá»­ng sá»'t. – Nếu gặp ông ấy trong Ä'êm tá»'i, tôi sợ không kiềm nổi lòng tò mò muá»'n sờ vào túi tiền cá»§a ông ta, xem nó lá»›n như thế nào…

- Tào lao! â€" Kobbi cắt ngang. – Má»™t người giàu không phải ở túi tiền cá»§a người Ä'ó mang theo Ä'âu. Má»™t cái túi nặng trÄ©u những Ä'á»"ng tiền vàng vẫn có thể nhanh chóng trá»'ng rá»—ng nếu không có những Ä'á»"ng tiền khác bổ sung vào. Arkad có má»™t nguá»"n thu nhập dá»"i dào nên cái túi cá»§a ông ta vẫn luôn Ä'ầy ắp, cho dù ông ấy tha há»" chi tiêu.

- Thu nhập chính là vấn Ä'ề quyết Ä'ịnh! â€" Bansir ra chiều tâm Ä'ắc. â€" tôi chỉ mong có Ä'ược má»™t nguá»"n thu nhập tá»'t Ä'ể tiền luôn chảy vào trong túi cá»§a mình. Má»™t người giàu có như Arkad chắc chắn phải biết cách tạo lập nguá»"n thu nhập dá»"i dào cho chính mình. Có lẽ ông ta sẽ sẵn lòng chỉ dẫn Ä'iều ấy Ä'ể cái Ä'ầu Ä'ang mụ mẫm, chậm chạp cá»§a tôi sáng ra!

- Tôi nghÄ© chắc chắn là Arkad có bí quyết ấy. â€" Kobbi Ä'áp lại. â€" Tôi nghe mọi người kháo nhau rằng, con trai cá»§a ông ta là Nomasir Ä'ã tá»± mình tá»›i Nineveh Ä'ể lập nghiệp. Và chỉ sau má»™t thời gian ngắn, Nomasir cÅ©ng trở nên giàu có và trở về Babylon Ä'oàn tụ vá»›i gia Ä'ình.

- Kobbi, anh Ä'ã làm cho tôi thật ngạc nhiên về sá»± am hiểu cá»§a anh Ä'ấy!- Bansir vui mừng. â€" Theo tôi biết thì Arkad luôn sẵn lòng cho những lời khuyên khôn ngoan khi có người Ä'ến hỏi ông ấy. Nào! Chúng ta hãy tá»›i thăm Arkad và xin ông ấy chỉ bảo cho chúng ta những cách thức làm giàu.

- Vâng, anh nói rất chí lý Ä'ấy Bansir ạ.

- Chúng ta hãy Ä'ến gặp Arkad ngay ngày hôm nay. â€" Bansir nói tiếp. â€" Tôi nghÄ© mình cÅ©ng nên rá»§ những bạn bè thân thiết trong thời thÆ¡ ấu cá»§a chúng ta cùng Ä'i. Họ cÅ©ng không khấm khá hÆ¡n chúng ta bao nhiêu, nếu có thể cùng chia sẻ sá»± khôn ngoan cá»§a Arkad Ä'ể tất cả trở nên giàu có thì tá»'t quá.

- Anh luôn luôn tá»'t bụng vá»›i những người bạn cá»§a anh, Bansir à. Và Ä'ó chính là lý do Ä'ể anh có rất nhiều bạn bè xung quanh mình. Tôi rất Ä'á»"ng ý vá»›i anh, ngay ngày hôm nay chúng ta sẽ rá»§ họ cùng Ä'i!

 

2. Người giàu nhất ở thành Babylon

Arkad không chỉ Ä'ược mệnh danh là người giàu nhất ở thành Babylon, mà còn Ä'ược mọi người ngưỡng má»™ bởi tính tình hào phóng và cởi mở. Đá»'i vá»›i những người thân và ngay cả nô lệ trong nhà, Arkad thường ban tặng rất nhiều tiền bạc, nên họ sá»'ng khá sung túc và thoải mái. Mặc dù vậy, má»—i năm cá»§a cải cá»§a ông vẫn không ngừng gia tăng khiến Arkad ngày càng giàu có hÆ¡n.

CÅ©ng vì những lý do Ä'ó, má»™t sá»' người bạn thuở niên thiếu cá»§a ông Arkad tìm Ä'ến và nói rằng:

- Arkad à! Sao anh luôn may mắn hÆ¡n chúng tôi thế? Anh Ä'ã trở thành má»™t người giàu nhất ở thành Babylon, còn chúng tôi vẫn phải vật lá»™n hàng ngày vá»›i cuá»™c sá»'ng nghèo khổ. Anh thường mặc toàn những bá»™ quần áo Ä'ẹp Ä'ẽ, sang trọng và ăn uá»'ng những món ngon, vật lạ, trong khi chúng tôi phải tá»± bằng lòng vá»›i vải Ä'ụp quần manh, ăn uá»'ng chỉ tương dưa, cà mắm qua ngày.

- Đúng thế! â€" Arkad trả lời. – Trước kia chúng ta hoàn toàn giá»'ng nhau. Chúng ta cùng học má»™t thầy, cùng chÆ¡i vá»›i nhau những trò chÆ¡i thời niên thiếu. Rá»"i chúng ta trưởng thành và tá»± lập Ä'ể nuôi sá»'ng bản thân, gia Ä'ình. Nhưng các bạn Ä'ã không cá»' gắng Ä'ể làm việc hết lòng. Các bạn cÅ©ng không chịu học những quy luật chi phá»'i việc làm giàu, hoặc không chịu tuân thá»§ theo những quy luật Ä'ó nên cái Ä'ói, cái nghèo vẫn Ä'eo bám mãi. Vậy phải chăng Ä'ó là nguyên nhân khiến cho các bạn không có Ä'ược những gì mà tôi Ä'ang có, cho dù Ä'iểm xuất phát cá»§a chúng ta Ä'ều giá»'ng nhau?

Ngừng lại một lát, Arkad nói tiếp:

- Ngay lúc má»›i trưởng thành, tôi Ä'ã thường suy nghÄ© về những người giàu có. Họ làm gì Ä'ể trở nên giàu có? Sá»± giàu có tá»± Ä'ến hay mình phải Ä'i tìm nó?… Trong cuá»™c sá»'ng, tôi Ä'ã từng thấy có nhiều người tiêu pha hoang phí tất cả tài sản cá»§a mình, rá»"i cuá»'i cùng ôm hận và nuá»'i tiếc sá»' tài sản Ä'ã mất; hoặc có người luôn sá»'ng trong tâm trạng lo sợ tiêu hết sá»' tiền dành dụm, bởi vì họ không có khả năng kiếm ra tiền. Vì thế, họ thường dè xẻn việc chi tiêu, và trở nên túng thiếu trên Ä'á»'ng tiền mà mình Ä'ang có. Ngoài ra, họ còn bị ám ảnh bởi trá»™m cướp và càng thu mình hÆ¡n trong cái lá»'t nghèo khó. Mà thật ra, họ sá»'ng cÅ©ng không khác gìèo khó. Tuy nhiên, cÅ©ng nhờ sá»± quan sát, tôi Ä'ã thấy Ä'ược má»™t sá»' người khác ngày càng có nhiều tiền bạc, mặc dù họ vẫn luôn tiêu pha hào phóng. Tôi chưa biết bằng cách nào mà họ luôn có nhiều vàng như vậy, nhưng sá»± giàu có cá»§a họ luôn Ä'ược duy trì, cuá»™c sá»'ng cá»§a họ vẫn sung túc, Ä'ầy Ä'á»§ và họ vẫn Ä'ược mọi người kính trọng.

Do suy nghÄ© như vậy nên tôi tá»± nhá»§ vá»›i mình rằng, phải cá»' gắng làm việc, phải ná»— lá»±c hết mình Ä'ể cuá»™c sá»'ng Ä'ược tá»'t hÆ¡n. Bởi vì, sá»± giàu có sẽ mang lại hạnh phúc, sá»± kính trọng và cuá»™c sá»'ng ấm no. Như các bạn Ä'ã biết, nếu giàu có ta sẽ mua Ä'ược nhà cá»­a, những Ä'á»" vật sang trọng, tiện nghi; ta cÅ©ng có thể Ä'i Ä'ến nhiều nÆ¡i và Ä'ược ăn nhiều món ngon, mua Ä'ược nhiều châu báu hay các vật trang sức quý hiếm, hoặc ta có thể xây nhiều Ä'ền Ä'ài tráng lệ cho các vị thần… Sức mạnh cá»§a sá»± giàu có là ta có thể làm Ä'ược tất cả những Ä'iều mà ta mong muá»'n.

Khi nhận thức Ä'ược những Ä'iều này, tôi quyết Ä'ịnh phải Ä'ạt Ä'ược tất cả mọi Ä'iều tá»'t Ä'ẹp trong cuá»™c sá»'ng. Tôi không thể an phận vá»›i má»™t cuá»™c sá»'ng nghèo khổ, chỉ biết háo hức nhìn những người khác hưởng thụ cuá»™c sá»'ng. Tôi cÅ©ng không thể tá»± bằng lòng, cho phép mình ăn mặc xoàng xÄ©nh và ăn những món chỉ cá»'t sá»'ng qua ngày. Trái lại, tôi muá»'n mình trở thành má»™t khách mời danh dá»± trong bàn tiệc cá»§a những gia Ä'ình giàu có ở Babylon.

Chúng ta xuất thân trong những gia Ä'ình nghèo khó và Ä'ông anh em, không có cá»§a cải thừa kế, cÅ©ng không có hy vọng cưới Ä'ược má»™t người vợ có cá»§a há»"i môn. Vì vậy, bằng má»™t chút khôn ngoan tôi Ä'ã nhận Ä'ịnh rằng, nếu muá»'n Ä'ạt Ä'ược thành công, tôi cần phải có thời gian và học hỏi thêm kinh nghiệm sá»'ng.

Về mặt thời gian, mọi người Ä'ều có Ä'ược như nhau, nhưng má»™t sá»' người Ä'ã Ä'ể nó trôi qua rất lãng phí. Bởi vì cùng vá»›i sá»' lượng thời gian Ä'ó, bạn có thể làm việc và trở nên giàu có.

Về việc học tập và rút kinh nghiệm, các bạn có nhá»› lời người thầy thông thái cá»§a chúng ta Ä'ã từng dạy không? Thầy nói rằng có hai cách học: má»™t là những Ä'iều ta học Ä'ược nhờ người khác dạy – thường là những kiến thức này không nhiều; còn má»™t là qua quá trình rèn luyện, chúng ta sẽ Ä'ược trang bị khả năng Ä'i tìm những Ä'iều chúng ta chưa biết, Ä'ể khám phá ra những kinh nghiệm và sá»± hiểu biết vô tận trong thế giá»›i này.

Thế là tôi quyết Ä'ịnh phải tìm ra cách Ä'ể làm giàu, và má»™t khi tìm Ä'ược rá»"i thì bắt buá»làm, cần phải làm cho thật tá»'t. Chúng ta rất khôn ngoan khi tìm Ä'ến ánh sáng mặt trời Ä'ể sưởi ấm, vậy thì tại sao không biết tìm Ä'ến sá»± thông thái Ä'ể học hỏi kia chứ!

Chắc các bạn cÅ©ng biết, há»"i còn trẻ tôi là người làm công khắc chữ trên những tấm thẻ Ä'ất sét. Vào má»™t ngày kia, Algamish, người cho vay tiền, Ä'ến yêu cầu tôi khắc má»™t bản sao cá»§a Ä'iều luật thứ chín. Ã"ng ấy nói là cần bản sao Ä'ó trong vòng hai ngày tá»›i và tôi hoàn thành công việc Ä'úng thời hạn thì ông ta sẽ thưởng tiền cho tôi.

Tôi ra sức làm cật lá»±c, nhưng Ä'iều luật dài quá nên khi ông Algamish quay lại, công việc vẫn chưa xong. Ã"ng ấy liền nổi cáu, thậm chí muá»'n Ä'ánh tôi, vì tôi không hoàn thành công việc và chỉ là má»™t tên làm thuê tầm thường. Nhưng tôi Ä'ã nhanh trí Ä'ề nghị vá»›i ông ấy:

- Thưa ông Algamish! Ã"ng là má»™t người rất giàu có. Nếu ông có thể chỉ cách Ä'ể tôi cÅ©ng trở nên giàu có như ông, thì suá»'t Ä'êm nay tôi sẽ khắc xong Ä'iều luật này lên tấm thẻ. Ngày mai khi mặt trời ló dạng, ông sẽ có Ä'ược Ä'iều ông muá»'n.

Ã"ng Algamish ngạc nhiên rá»"i mỉm cười và Ä'áp:

- Mày là má»™t tên làm mướn biết Ä'iều Ä'ấy! Nhưng thôi, ta chấp nhận, xem Ä'ây như là má»™t cuá»™c thương lượng có lợi cho cả Ä'ôi bên.

Suá»'t Ä'êm Ä'ó tôi thức Ä'ể khắc chữ, cho dù lưng cá»§a tôi mỏi nhừ, mùi cá»§a muá»™i Ä'èn dầu làm Ä'ầu tôi Ä'au nhức và hai mắt lờ mờ nhìn không rõ chữ. Nhưng cuá»'i cùng, tôi rất vui mừng vì Ä'ã hoàn thành công việc vào lúc bình minh.

- Bây giờ ông hãy cho tôi biết Ä'iều mà ông Ä'ã hứa â€" Tôi nói vá»›i ông Algamish khi ông ta Ä'ến lấy các thẻ Ä'ất sét.

- Cháu Ä'ã hoàn thành xuất sắc trách nhiệm cá»§a mình, chàng trai trẻ! â€" Ã"ng ấy nói vá»›i tôi má»™t cách thân mật. â€" Còn ta, ta cÅ©ng sẵn sàng giữ lời hứa. Ta sẽ nói cho cháu nghe những Ä'iều cháu Ä'ang muá»'n biết. Ta Ä'ã già rá»"i, mà người già thường không hẹp hòi gì trong việc truyền lại những hiểu biết cá»§a mình cho người khác, nhất là Ä'á»'i vá»›i những chàng thanh niên Ä'ã Ä'ến tuổi khôn ngoan, chín chắn như cháu.

Suy nghĩ một lát, ông Algamish nói tiếp:

- Những suy nghÄ© cá»§a tuổi trẻ là những tia sáng rất mạnh và tỏa Ä'i rất xa Ä'ấy! Nó sẽ giúp cháu Ä'ịnh hướng và thá»±c hiện hành trình cuá»™c sá»'ng. Cháu nên nhá»› kỹ lời ta nói, bởi vì nếu cháu bỏ qua chân lý ta sắp truyền dạy cho cháu, thì công sức suá»'t Ä'êm cháu bỏ ra Ä'ể hoàn thành công việc khắc chữ cÅ©ng chỉ là vô ích.

Ã"ng Algamish nhìn tôi bằng Ä'ôi mắt hiền từ và Ä'iềm tÄ©nh, sau Ä'ó ông hạ thấp giọng và nhấn mạnh từng tiếng má»™t:

- Ta Ä'ã tìm thấy con Ä'ường Ä'ể trở nên giàu có khi ta quyết Ä'ịnh trích má»™t phần trong tổng sá»' tiền mà ta kiếm Ä'ược Ä'ể dành riêng ra cho mình. Sau này, cháu nên học cách làm như vậy. Bởi vì, Ä'ây là bí quyết tạo nên sá»± giàu có.

Nói xong, ông Algamish lại nhìn thẳng vào mắt tôi và không nói thêm gì nữa. Tôi có cảm giác như ánh mắt Ä'ó nhìn xuyên suá»'t tâm can cá»§a mình.

- Chỉ có thế thôi sao? â€" Tôi vô cùng ngạc nhiên và không nén nổi câu hỏi thất vọng.

- Đúng vậy. Nhưng nó cÅ©ng Ä'á»§ Ä'ể biến má»™t kẻ chăn cừu mướn thành má»™t người cho vay tiền Ä'ấy cháu ạ! â€" Ã"ng ta Ä'áp lại.

- Nhưng tất cả những gì cháu kiếm Ä'ược là cá»§a cháu chứ? â€" Tôi hỏi tiếp.

- Không phải như thế Ä'âu! â€" Ã"ng Algamish từ tá»'n trả lời. â€" Cháu thá»­ nghÄ© xem, làm thế nào cháu sá»'ng Ä'ược ở Babylon mà không phải tiêu pha gì cả? Chắc chắn là cháu phải trả tiền cho người thợ may quần áo, thợ làm dép cho cháu. Rá»"i tiền Ä'ể mua thức ăn và các vật dụng trong nhà nữa! Vậy sá»' tiền cháu kiếm Ä'ược trong tháng vừa rá»"i có còn là cá»§a cháu hay không? Và sá»' tiền thu nhập suá»'t cả năm qua, cháu có giữ lại Ä'ược Ä'á»"ng nào không? Nếu tất cả tiền bạc mà cháu làm ra Ä'ã phải chi trả hết sạch như vậy, nghÄ©a là cháu không còn má»™t chút tiền nào dành cho mình. Vậy thì làm sao mà giàu có cho Ä'ược! Do Ä'ó, cho dù cháu là má»™t người làm công nghèo khó, cháu phải làm thuê làm mướn cho chá»§ Ä'ể có cái ăn, cái mặc nhưng cháu cÅ©ng nên Ä'ể dành. Nếu cháu chỉ Ä'ể dành má»™t phần mười trong tổng sá»' tiền mà cháu kiếm Ä'ược hàng tháng, thì cháu tính thá»­ xem trong vòng mười năm, tổng cá»™ng sá»' tiền dành dụm ấy sẽ là bao nhiêu

Bằng khả năng tính toán khá nhanh nhạy, tôi trả lời ngay:

- Thì sẽ gần bằng sá»' tiền cháu kiếm Ä'ược trong má»™t năm.

- Cháu nói Ä'úng má»™t ná»­a sá»± thật mà thôi. â€" Ã"ng Algamish nói â€" Cháu không biết rằng má»—i má»™t Ä'á»"ng tiền vàng cháu Ä'ể dành Ä'ược cÅ©ng chính là má»™t tên nô lệ làm việc cho cháu. Má»—i má»™t xu mà Ä'á»"ng tiền vàng tạo ra cÅ©ng sẽ kiếm tiền Ä'em về cho cháu. Nếu cháu muá»'n trở thành má»™t người giàu có, thì cháu phải làm sao cho bất kỳ Ä'á»"ng tiền nào cá»§a cháu cÅ©ng phải tạo ra lợi nhuận, làm cho cháu giàu lên, giàu lên mãi như ý cháu muá»'n.

- Cháu nghÄ© ta Ä'ang lừa gạt cháu ư? â€" Ã"ng Algamish nói tiếp â€" Nhưng thật ra ta Ä'ang trả công cho cháu gấp ngàn lần so vá»›i công sức mà cháu Ä'ã bỏ ra Ä'ấy, nếu cháu Ä'á»§ thông minh Ä'ể nắm bắt chân lý ta vừa nói.

Má»™t phần mười trong tổng sá»' tiền cháu kiếm Ä'ược cần phải giữ riêng cho cháu, cho dù sá»' tiền cháu kiếm rất nhiều hoặc rất ít Ä'i nữa. hãy trả tiền cho chính cháu trước tiên. Sau Ä'ó, cháu hãy lên kế hoạch chi tiêu hợp lý và không vượt quá sá»' tiền còn lại.

Sá»± giàu khó giá»'ng như cây xanh phát triển từ má»™t hạt mầm bé xíu. Những Ä'á»"ng tiền cháu tiết kiệm Ä'ược sẽ là hạt mầm cá»§a cây giàu có. Há»… cháu gieo hạt giá»'ng càng sá»›m, thì cháu sẽ thu hoạch càng nhanh. CÅ©ng như vậy, nếu cháu chăm bón, tưới nước thường xuyên thì chẳng bao lâu cháu sẽ hài lòng khi Ä'ứng dưới bóng mát cá»§a nó.

Nói xong, ông Algamish cầm lấy những tấm thẻ Ä'ất sét và ra về.

Tôi Ä'ã suy nghÄ© rất nhiều về những Ä'iều ông Algamish nói. Nó có vẻ rất có lý! Vì vậy, tôi quyết Ä'ịnh làm thá»­. Từ Ä'ó, má»—i lần nhận tiền công, tôi Ä'ều chừa lại má»™t phần mười và cất riêng vào má»™t nÆ¡i. Thật lạ lùng biết bao, tôi không còn thiếu hụt tiền bạc như trước nữa. Nhìn sá»' tiền tích lÅ©y không ngừng tăng lên, Ä'ôi khi tôi cÅ©ng có ý Ä'ịnh tiêu pha má»™t ít như mua những món Ä'á»" ưa thích nào Ä'ó, nhưng tôi Ä'ã khôn ngoan biết kiềm chế lại.

Đúng một năm sau, ông Algamish quay lại và hỏi tôi:

- Cháu à, trong má»™t năm qua, Ä'ã trả tiền hàng tháng cho bản thân cháu chưa?

Tôi trả lời một cách hãnh diện:

- Vâng! Thưa ông, có ạ.

- Vậy là tá»'t. â€" Ã"ng Algamish tươi cười Ä'áp lại. – Vậy cháu Ä'ã làm gì vá»›i sá»' tiền Ä'ó?

- Cháu Ä'ã cho ông chá»§ lò gạch Azmur vay sá»' tiền Ä'ó. Ã"ng ấy bảo sẽ Ä'ến Phoenici, ở cách Ä'ây rất xa Ä'ể mua những Ä'á»" trang sức quý hiếm, sau Ä'ó Ä'em về bán lại vá»›i giá cao hÆ¡n. Ã"ng ấy hứa sẽ chia lợi nhuận cho cháu.

- Chao ôi! Người xưa Ä'ã nói Ä'úng, những kẻ khờ khạo Ä'ều cần phải học cả! â€" Ã"ng Algamish thá»'t lên. – Tại sao cháu lại tin tưởng vào sá»± hiểu biết cá»§a ông chá»§ lò gạch trong việc chọn mua những món Ä'á»" trang sức? Cháu có thể Ä'ến hỏi người thợ làm bánh mì về vị trí cá»§a những ngôi sao không? Không! Chắc chắn là cháu chỉ nên Ä'ến hỏi các nhà chiêm tinh học mà thôi, nếu cháu là người biết suy xét. Khi Ä'ể ông chá»§ lò gạch Ä'i mua trang sức, sá»' tiền cháu Ä'ể dành có thể Ä'ã bay theo mấy khói! Chàng trai trẻ tuổi Æ¡i, vậy là cháu Ä'ã chặt Ä'ứt rá»… cây giàu có cá»§a cháu rá»"i. Cháu phải trá»"ng lại cây khác và lần này nếu cháu muá»'n nghe lời khuyên về các Ä'á»" trang sức thì hãy Ä'ến hỏi những người buôn bán nữ trang. Nếu cháu muá»'n có câu trả lời chính xác về cừu, thì hãy Ä'i tìm người chăn cừu. Cháu sẽ không mất tiền khi Ä'i xin lời khuyên, nhưng cháu phải chú ý Ä'ể nhận lấy những lời khuyên có giá trị nhất. Nếu không, cháu sẽ trả giá cho những sai lầm cá»§a họ bằng chính sá»' tiền tích lÅ©y cá»§a mình Ä'ấy.

Đúng như ông Algamish dá»± Ä'oán. Những người Phoenici Ä'ã lừa gạt bán cho ông Azmur những chuá»—i hạt nhìn rất giá»'ng Ä'á quý nhưng thật ra Ä'ược làm bằng thá»§y tinh vô giá trị. Nhờ Algamish khuyến cáo từ trước nên tôi tiếp tục Ä'ể dành tiền. Bấy giờ, Ä'iều này Ä'ã trở thành thói quen hàng ngày nên tôi thá»±c hiện không mấy khó khăn như trước.

Má»™t năm sau, ông Algamish lại Ä'ến chá»— tôi và bảo:

- Từ lúc ta gặp cháu Ä'ến nay, công việc cá»§a cháu tiến triển như thế nào rá»"i?

- Cháu vẫn giữ riêng sá»' tiền cho cháu Ä'ều Ä'ặn Ä'ấy ạ! â€" Tôi Ä'áp lại. â€" Và sá»' tiền Ä'ó cháu Ä'ã gá»­i cho ông Aggar, người thợ làm khiên, Ä'ể ông ta mua Ä'á»"ng. Cứ sau bá»'n, ông Aggar lại trả tiền lời cho cháu.

- Thế là tá»'t rá»"i! Vậy sá»' tiền lời ấy cháu Ä'ã làm gì?

- Cháu Ä'ã tổ chức má»™t buổi tiệc thịnh soạn và mời rất nhiều người tá»›i dá»±. Cháu cÅ©ng Ä'ã mua cho mình má»™t cái áo lá»… nhung màu tím. Má»™t ngày nào Ä'ó, cháu sẽ mua má»™t con lừa Ä'ể cưỡi.

Nghe như thế, ông Algamish cười lá»›n rá»"i nói:

- Cháu Ä'ã mời mọi người ăn uá»'ng bằng sá»' tiền tiết kiệm cá»§a cháu ư! Vậy cháu trông cậy họ sẽ làm gì cho cháu nào? Ta Ä'ảm bảo vá»›i cháu là họ không thể giúp Ä'ược gì cho cháu cả. Vì thế, trước hết cháu phải tạo ra má»™t Ä'ạo quân tiền vàng làm nô lệ Ä'ể kiếm ra thật nhiều tiền cho cháu. Sau Ä'ó, cháu tha há»" tổ chức nhiều bữa tiệc như thế mà không ảnh hưởng Ä'ến sá»' tài sản cá»§a mình.

Hai năm sau Ä'ó, tôi má»›i gặp lại ông Algamish. Lần này, tôi nhận thấy gương mặt cá»§a ông có thêm nhiều nếp nhăn và cặp mắt trÄ©u xuá»'ng. Có lẽ ông ấy Ä'ã quá già. Ã"ng Algamish nhìn thấy tôi liền bảo:

- Arkad! Cháu Ä'ã Ä'ược giàu có như cháu vẫn từng mÆ¡ ước chưa?

Tôi trả lời:

- Vẫn chưa Ä'ược như ý muá»'n cá»§a cháu, nhưng cháu cÅ©ng Ä'ã có Ä'ược má»™t sá»' tiền kha khá rá»"i, hÆ¡n nữa bây giờ cháu Ä'ang kiếm thêm. Sá»' tiền cá»§a cháu ngày càng gia tăng lên rất nhiều Ä'ấy ông ạ.

- Arkad à! â€" Ã"ng ấy nói. â€" Cháu Ä'ã tiếp thu những bài học làm giàu rất tá»'t. Cháu Ä'ã học Ä'ược cách tiêu pha ít hÆ¡n sá»' tiền cháu kiếm Ä'ược. Cháu cÅ©ng Ä'ã tìm lời khuyên có giá trị nhất từ những người nhiều kinh nghiệm và học cách khiến vàng ngày càng mang lại nhiều lợi nhuận cho cháu.

Như vậy, hiện nay cháu Ä'ã biết cách kiếm ra tiền, biết cách giữ tiền và biết cách sá»­ dụng tiền sao cho có lợi nhất. Vì thế, cháu Ä'ã Ä'á»§ khả năng Ä'ể nhận má»™t trách nhiệm nào Ä'ó. Nay ta Ä'ã già rá»"i mà những Ä'ứa con trai cá»§a ta chỉ biết tiêu pha, chứ không hề có ý muá»'n làm ra tiền. Tài sản cá»§a ta rất lá»›n, nhưng ta e rằng mình không thể tiếp tục trông nom Ä'ược nữa. Nếu cháu muá»'n Ä'ến Nippur thay ta làcông việc Ä'ó, thì ta sẽ xem cháu như là má»™t Ä'á»'i tác làm ăn và sẽ chia cho cháu má»™t phần tài sản cá»§a ta sau này.

Thế là tôi Ä'ến Nippur và nhận lấy công việc cai quản các Ä'á»"n Ä'iền cá»§a ông Algamish ở Ä'ó. Tài sản cá»§a ông ấy quả thật rất lá»›n và tôi không ngừng vận dụng ba quy luật làm giàu nên sá»' tài sản ấy ngày càng tăng lên. Khi ông Algamish qua Ä'ời, tôi Ä'ã nhận Ä'ược má»™t phần tài sản cá»§a ông ấy Ä'úng như thỏa thuận trước Ä'ây.

Khi Arkad kể xong câu chuyện, một trong những người bạn của ông lên tiếng:

- Anh là má»™t người may mắn do Ä'ược ông Algamish xem như là má»™t người thừa kế cá»§a ông ta.

- Chỉ may mắn má»™t Ä'iều là tôi có tham vọng làm giàu trước khi gặp ông Algamish. Trong suá»'t bá»'n năm trước khi làm quản lý cho ông Algamish, tôi Ä'ã quyết tâm Ä'ể dành má»™t phần mười trong tổng sá»' tiền mà tôi kiếm ra, Ä'á»"ng thời sau má»™t lần thất bại tôi Ä'ã rút kinh nghiệm và khôn ngoan hÆ¡n nhiều.

- Anh Ä'ã giữ vững ý chí mạnh mẽ cá»§a mình sau khi bị mất tất cả sá»' tiền tiết kiệm trong năm Ä'ầu tiên. Không phải ai cÅ©ng làm Ä'ược như anh vậy Ä'âu! – Má»™t người khác lên tiếng.

- Ý chí mạnh mẽ! â€" Arkad Ä'áp lại vá»›i má»™t nụ cười nhẹ nhàng. – Anh cho rằng, ý chí mạnh mẽ có thể giúp ta nâng bổng má»™t vật nặng mà ngay cả con lạc Ä'à cÅ©ng không thể mang nổi ư? Theo tôi, sức mạnh ý chí không gì khác hÆ¡n là theo Ä'uổi Ä'ến cùng mục tiêu công việc cá»§a mình. Mà muá»'n vậy thì ngay khi Ä'ặt ra cho mình má»™t nhiệm vụ, tôi phải xem mình có khả năng thá»±c hiện trọn vẹn nhiệm vụ Ä'ó hay không. Chẳng hạn như khi tôi Ä'ề ra cho mình kế hoạch làm phải Ä'ến ba thành phá»' khác nhau Ä'ể tìm má»'i bán hàng trong má»™t năm, thì tôi nhất Ä'ịnh phải làm Ä'úng như vậy. Nếu tôi chỉ tìm Ä'ược khách hàng ở hai nÆ¡i thì tôi phải cá»' gắng sao cho nÆ¡i thứ ba cÅ©ng Ä'ược như thế, chứ không thể tá»± nhá»§ rẳng Ä'ể Ä'ến sang năm mình sẽ bù vào. Tôi cÅ©ng sẽ không cho phép mình thay thế sá»' khách hàng ở thành phá»' thứ ba bằng việc mở rá»™ng thêm nhiều khách hàng ở hai thành phá»' Ä'ầu tiên. Không! Không thể nói má»™t Ä'ường mà làm má»™t nẻo Ä'ược. Khi tôi Ä'ã Ä'ặt ra cho mình má»™t mục tiêu nào Ä'ó, thì tôi nhất quyết phải hoàn thành nó. CÅ©ng do vậy, tôi rất thận trọng khi Ä'ề ra nhữn! g mục tiêu cho mình nhưng má»™t khi Ä'ã có mục tiêu thì tôi nhất quyết phải hoàn thành.

Một người bạn khác

- Có thể những Ä'iều anh nói là sá»± thật, nhưng nếu tất cả mọi người Ä'ều làm Ä'úng như thế thì sá»± giàu có liệu có Ä'á»§ Ä'ể dành cho tất cả mọi người không?

- Ở Ä'âu cÅ©ng có thể làm giàu và sá»± giàu có luôn có Ä'á»§ cho những con người không ngừng ná»— lá»±c làm việc. â€" Arkad Ä'áp lại. – Nếu má»™t người giàu xây nhà, thì vàng cá»§a anh ta không phải biến mất, mà Ä'ược chia sẻ cho những người làm gạch, thợ xây nhà, người bán vật dụng ná»™i thất, … Sá»± giàu có phát triển theo những con Ä'ường rất kỳ bí, và không ai có thể tiên Ä'oán Ä'ược các giá»›i hạn cá»§a nó. Vì vậy, nếu mọi người làm càng nhiều, thì càng tạo ra nhiều con Ä'ường Ä'ể vàng chảy vào túi cá»§a mình.

- Thời gian trôi qua rất nhanh và chúng tôi cÅ©ng không còn trẻ nữa, nhưng chúng tôi chưa tạo dá»±ng Ä'ược gì cho cuá»™c sá»'ng cá»§a mình cả. Anh có thể cho chúng tôi má»™t lời khuyên Ä'ể chúng tôi cÅ©ng trở nên giàu có như anh? – Má»™t người bạn chân thành Ä'ề nghị.

- Tôi khuyên các bạn nên lấy sá»± khôn ngoan cá»§a Algamish làm bài học cho mình, hãy luôn tá»± nhá»§ vá»›i bản thân rằng: “Phải dành riêng cho mình má»™t phần mười trong tổng sá»' tiền mà mình Ä'ã kiếm Ä'ược”. Hãy nghÄ© Ä'ến Ä'iều Ä'ó vào má»—i buổi sáng thức dậy, má»—i buổi trưa trước khi ăn và cả trước khi ngá»§ vào buổi tá»'i. Phần dành riêng cho mình không Ä'ược dưới má»™t phần mười tổng sá»' tiền kiếm ra và phải thu xếp các khoản chi tiêu khác má»™t cách hợp lý Ä'ể không vượt quá sá»' tiền còn lại. Chẳng bao lâu sau, bạn sẽ cảm nhận Ä'ược sá»± thích thú cá»§a má»™t người Ä'ã sở hữu má»™t tài sản hoàn toàn là cá»§a mình. Điều này cÅ©ng sẽ kích thích các bạn ná»— lá»±c kiếm tiền nhiều hÆ¡n, và sau Ä'ó, làm cho tài sản cá»§a bạn ngày càng sinh sôi.

Bạn phải tạo ra nguá»"n thu nhập dá»"i dào Ä'ể bảo Ä'ảm cho cuá»™c sá»'ng tương lai cá»§a mình. Hãy nhìn vào những người già và Ä'ừng quên rằng Ä'ến má»™t ngày nào Ä'ó, bạn cÅ©ng sẽ già yếu như họ. Bạn phải thận trọng khi Ä'ầu tư cá»§a cải cá»§a mình, chú ý Ä'ừng vì tham lam mà mù quáng lao vào những vụ Ä'ầu tư mang lại lợi nhuận lá»›n má»™t cách bất thường. Vì như thế, bạn có thể mất hết tiền bạc và nhận lấy sá»± há»'i tiếc về sau.

Để Ä'ược giàu có, bạn phải sáng suá»'t lá»±a chọn và không bỏ lỡ má»™t cÆ¡ há»™i nào kiếm ra tiền. Bạn phải tranh thá»§ ý kiến cá»§a những người khôn ngoan giàu kinh nghiệm, cụ thể hãy tìm Ä'ến lời khuyên cá»§a những người hàng ngày vẫn quản lý tiền bạc. Hãy nhờ họ chỉ dẫn cho bạn, giúp bạn tránh sai lầm giá»'ng như tôi Ä'ã từng sai lầm khi giao phó tiền bạc cho Azmur Ä'i mua trang sức, Ä'á quý. Những lợi nhuận nhỏ và chắc chắn vẫn tá»'t hÆ¡n nhiều so vá»›i má»™t vụ Ä'ầu tư mang lại lợi nhuận lá»›n nhưng không bảo Ä'ảm an toàn.

Ngoài ra, hãy hưởng thụ cuá»™c sá»'ng trong khả năng bạn có thể, Ä'ừng quá keo kiệt hay tiết kiệm Ä'ến mức bá»§n xỉn. Dù có khả năng dành dụm nhiều hÆ¡n má»™t phần mười sá»' tiền kiếm Ä'ược, bạn cÅ©ng nên tạm bằng lòng vá»›i tá»· lệ này. Bạn Ä'áng Ä'ược hưởng mức sá»'ng tương xứng vá»›i khả năng thu nhập cá»§a bạn, Ä'ừng dè xẻn trong chuyện chi tiêu mà bỏ quên những Ä'iều thú vị Ä'áng Ä'ể cho chúng ta thụ hưởng trong cuá»™c sá»'ng.

Những người bạn cá»§a ông Arkad chăm chú lắng nghe rá»"i lần lượt tỏ lời cảm Æ¡n và ra về nhưng không phải ai cÅ©ng có tâm trạng giá»'ng nhau. Má»™t sá»' người lặng im, bởi vì họ không hiểu Ä'ược ý nghÄ©a câu chuyện cá»§a ông Arkad. Má»™t sá»' người khác thì cay cú, bởi vì họ cho rằng vá»›i sá»± giàu có như thế, ông Arkad nên chia sá»›t chút ít cá»§a cải cho những người bạn không Ä'ược may mắn như ông. Tuy nhiên cÅ©ng có má»™t sá»' người Ä'ã bắt Ä'ầu nhận ra nhiều Ä'iều má»›i mẻ từ buổi chuyện trò trên. Họ nhận thức Ä'ược rằng, ông Algamish quay trở lại cá»­a hiệu khắc chữ nhiều lần, bởi vì ông ấy muá»'n quan sát má»™t con người â€" chàng thanh niên Arkad – từ sá»± nghèo khó, khá»'n khổ cá»§a cuá»™c Ä'ời, Ä'ang tìm cách vươn lên. Và khi Arkad tìm ra Ä'ược con Ä'ường Ä'ó, tất sẽ có má»™t vị trí xứng Ä'áng Ä'ang chờ chàng trai ấy ở phía trước. Đá»'i vá»›i vấn Ä'ề này, không ai có thể làm thay Arkad Ä'ược. Chính bản thân má»—i người phải tá»± vận Ä'á»™ng Ä'ể hiểu rõ mọi chuyện và sẵn sàng nắm bắt các cÆ¡ há»™i Ä'ến vá»›i mình.

Những người có suy nghÄ© như vậy, sau này họ vẫn thường Ä'ến thăm ông Arkad và Ä'ược ông Ä'ón tiếp niềm nở. Ã"ng Arkad còn sẵn sàng cho những lời khuyên khôn ngoan và hướng dẫn họ Ä'ầu tư tiền bạc như thế nào Ä'ể sinh lợi má»™t cách an toàn nhất.

Bước ngoặt trong cuá»™c Ä'ời cá»§a những người này Ä'ã Ä'ến khi họ nhận ra rằng những lời khuyên, những bài học giá trị trong kinh doanh Ä'i từ Algamish Ä'ến Arkad, và bây giờ, từ Arkad Ä'ến vá»›i họ.

 

3. Bảy cách chữa trị má»™t túi tiền trá»'ng rá»—ng

iv height=”8″>

Để Babylon trở thành má»™t vương quá»'c giàu có nhất trong vương quá»'c, trước hết phải kể Ä'ến công lao cá»§a nhà vua Sargon, người nổi tiếng tài giỏi về khả năng trị quá»'c. Sau khi Ä'ánh bại quân Alamite xâm lược, nhà vua nhận thấy Ä'ất nước Ä'ang rÆ¡i vào tình cảnh Ä'ói nghèo nghiêm trọng. Ã"ng hỏi các vị Ä'ại thần trong triều về nguyên nhân dẫn Ä'ến tình trạng kiệt quệ cá»§a quá»'c gia.

Quan tể tướng tâu rằng:

- Tâu bệ hạ, trước Ä'ây thần dân cá»§a chúng ta Ä'ược hưởng cuá»™c sá»'ng sung túc là do bệ hạ Ä'ã cho xây dá»±ng những công trình thá»§y lợi có quy mô lá»›n, và những Ä'ền thờ thần thánh nguy nga tráng lệ. Những công trình Ä'ó giờ Ä'ây Ä'ã hoàn tất, dân chúng không còn việc Ä'ể làm, dẫn Ä'ến không có thu nhập nên cuá»™c sá»'ng cá»§a họ rÆ¡i vào khó khăn, khá»'n Ä'á»'n.

- Nhưng tất cả sá»' vàng mà chúng ta Ä'ã từng chi ra Ä'ể thá»±c hiện các công trình Ä'ó nay Ä'i Ä'âu cả rá»"i? â€" Nhà vua Sargon hỏi lại.

- Thần e rằng, sá»' vàng Ä'ó Ä'ã rÆ¡i vào trong túi cá»§a má»™t sá»' ít người rất giàu có ở vương quá»'c cá»§a chúng ta. â€" Quan tể tướng trả lời â€" Nó không ở lâu trong những cái túi nhỏ bé cá»§a dân nghèo mà nhanh chóng chạy vào nằm yên trong hòm cá»§a những người giàu có. Do vậy, người nghèo càng nghèo thêm, và người giàu càng giàu thêm.

Nhà vua suy ngẫm má»™t lúc, rá»"i chợt hỏi:

- Tại sao chỉ có má»™t ít người kiếm Ä'ược nhiều vàng và trở nên giàu có như thế?

- Bởi vì chỉ có rất ít người biết cách làm như thế nào Ä'ể trở nên giàu có. â€" Quan tể tướng Ä'áp lại â€" Chúng ta không thể kết án má»™t người thành Ä'ạt vì lý do anh ta biết cách kiếm ra nhiều tiền bạc, Ä'á»"ng thời cÅ©ng không thể nhân danh công lý nhằm tước Ä'oạt tất cả cá»§a cải do họ kiếm Ä'ược bằng con Ä'ường làm việc chân chính Ä'ể chia cho những người kém năng lá»±c làm việc hÆ¡n họ.

- Nhưng tại sao tất cả mọi người không thể học Ä'ược cách thức kiếm ra nhiều vàng Ä'ể trở nên giàu có? â€" Nhà vua hỏi lại.

- Tâu bệ hạ, ai cÅ©ng mong học Ä'ược cách làm giàu Ä'ể Ä'ược giàu có, nhưng người nào có thể dạy cho họ những Ä'iều Ä'ó? Chắc chắn không phải là những thầy tế, vì ngay bản thân họ hiện cÅ©ng rất nghèo khá»

- Trong vương quá»'c cá»§a chúng ta, ai là người biết tạo ra nhiều vàng nhất và trở thành người giàu có nhất, hỡi tể tướng? â€" Nhà vua hỏi.

- Tâu bệ hạ! Chắc bệ hạ cÅ©ng biết, Arkad chính là người Ä'ược cho là giàu có nhất tại Babylon.

- Tể tướng nói phải Ä'ấy. Ta cÅ©ng nghe nói Arkad là người giàu nhất tại Babylon. Ngươi hãy triệu ông ấy Ä'ến gặp ta vào ngày mai.

Ngày hôm sau, Arkad Ä'ến diện kiến nhà vua Sargon vá»›i phong thái tá»± tin, chỉnh tề mặc dù ông Ä'ã bảy mươi tuổi.

- Arkad! â€" Nhà vua hỏi â€" Có phải nhà ngươi là người giàu có nhất tại Babylon này không?

- Tâu bệ hạ, mọi người vẫn bảo như thế và thần không thấy ai phản Ä'á»'i Ä'iều Ä'ó cả. â€" Arkad trả lời.

- Bí quyết nào Ä'ể người trở thành má»™t người giàu có như vậy?

- Do thần biết nắm bắt những cÆ¡ há»™i tá»'t Ä'ến vá»›i mình, tất nhiên mọi thần dân trong vương quá»'c cá»§a bệ hạ cÅ©ng có những cÆ¡ há»™i Ä'ó nhưng họ Ä'ã không biết nắm bắt chúng.

- Ta nghe rằng, ông Ä'ã bắt Ä'ầu sá»± nghiệp cá»§a mình bằng hai bàn tay trắng?

- Dạ thưa bệ hạ! Điều Ä'ó cùng vá»›i lòng ham thích làm giàu cá»§a hạ thần nữa ạ!

- Arkad! â€" Nhà vua phán – Người dân trong vương quá»'c cá»§a chúng ta Ä'ang lâm vào tình trạng Ä'ói nghèo. Bởi vì Ä'a sá»' họ không biết cách làm giàu, thậm chí khi vàng Ä'ến tay, họ cÅ©ng không biết cách giữ gìn nó. Điều mong ước cá»§a ta là làm thế nào Ä'ể Babylon trở thành má»™t vương quá»'c giàu có nhất thế gian, và Ä'ể thá»±c hiện Ä'ược Ä'iều Ä'ó thì vương quá»'c cá»§a chúng ta phải có nhiều người giàu có. Do thế, cách duy nhất là chúng ta phải dạy cho tất cả mọi người biết cách làm giàu. Hỡi Arkad! Hãy nói cho ta rõ bí quyết nào Ä'ể con người trở nên giàu có? Bí quyết Ä'ó có thể truyền dạy cho mọi người Ä'ược không?

- Tâu bệ hạ, Ä'ó là má»™t yêu cầu rất thiết thá»±c. Hạ thần sẵn sàng truyền dạy những hiểu biết cá»§a mình cho tất cả mọi người.

Ánh mắt của nhà vua Sargon nhìn ông trìu mến:

- Arkad! Ã"ng vừa nói những Ä'iều mà ta rất muá»'n nghe, nhưng ông có hết mình vì nghÄ©a cá»­ cao Ä'ẹp này không? Ã"ng có muá»'n truyền dạy sá»± hiểu biết cá»§a mình cho tất cả các thầy giáo trong vương quá»'c, Ä'ể rá»"i má»—i thầy giáo sẽ truyền lại cho những người học trò khác, cho Ä'ến khi mọi thần dân trong vương quá»'c cá»§a chúng ta Ä'ều biết Ä'ến những bí quyết làm giàu cá»§a ông không?

Arkad cúi rạp người xuá»'ng và nói:

- Tâu bệ hạ! Thần chỉ là người Ä'ầy tá»› hèn mọn cá»§a bệ hạ Ä'ể Người sai khiến. Những hiểu biết nào mà thần có Ä'ược, thần sẽ rất hoan hỉ truyền dạy cho các thần dân cá»§a Người Ä'ể họ có thể giỏi hÆ¡n và góp phần Ä'em lại sá»± phá»"n vinh cho vương quá»'c. Xin bệ hạ hãy truyền lệnh cho vị tể tướng tài ba cá»§a Người sắp Ä'ặt cho hạ thần má»™t lá»›p học má»™t trăm người, hạ thần sẽ dạy cho họ bảy cách chữa trị những túi tiền xẹp lép trở nên căng phá»"ng, giá»'ng như cách thần Ä'ã từng làm Ä'á»'i vá»›i túi tiền cá»§a hạ thần trước kia!

Hai tuần sau, Ä'úng theo lệnh cá»§a nhà vua Sargon, má»™t lá»›p học Ä'á»§ trăm người Ä'ã Ä'ược tập trung tại Ä'ại sảnh cá»§a Đền học. Các học viên ngá»"i thành từng dãy ngay ngắn và háo hức mong Ä'ợi Ä'ể Ä'ược biết má»™t Ä'iều kỳ diệu có thể biến Ä'ổi cuá»™c sá»'ng nghèo khổ cá»§a họ thành má»™t cuá»™c sá»'ng giàu có. Những ngọn Ä'èn thắp sáng trong Ä'ền học tỏa ra má»™t mùi thÆ¡m Ä'ặc biệt khiến cho bầu không khí thêm phần linh thiêng và trang trọng.

Khi Arkad tiến Ä'ến cái bục nhỏ, má»™t học viên thì thào vào người bạn bên cạnh:

- Kìa, Ä'ó là người giàu nhất tại vương quá»'c Babylon Ä'ấy! Trông ông ấy bình thường như bao con người khác thôi mà.

Arkad cất tiếng nói:

- Vá»›i tư cách là má»™t thần dân luôn hết lòng vá»›i Ä'ức vua Sargon vÄ© Ä'ại, tôi Ä'ến Ä'ây, Ä'ứng trước tất cả các bạn Ä'ể thá»±c hiện nhiệm vụ nhà vua giao phó. Khi còn là má»™t thanh niên, tôi rất nghèo khổ nhưng luôn mong muá»'n có Ä'ược nhiều vàng. Và bởi vì tôi biết cách Ä'ạt Ä'ược Ä'iều Ä'ó nên nhà vua Ä'ã yêu cầu tôi truyền dạy cho tất cả các bạn.

Tôi bắt Ä'ầu tạo lập sá»± nghiệp cá»§a mình bằng hai bàn tay trắng. Kho báu Ä'ầu tiên cá»§a tôi chỉ là má»™t túi tiền rách nát và tôi thường xuyên sầu khổ vì nó luôn luôn trá»'ng rá»—ng. Tôi chỉ mong ước làm sao Ä'ể nó chứa thật nhiều tiền và trở nên nặng trÄ©u. Trải qua má»™t thời gian dài, tôi Ä'ã tìm ra bảy cách chữa trị cho cái túi vá»'n xẹp lép cá»§a mình. Bây giờ, má»—i ngày tôi sẽ giải thích lần lượt má»™t trong bảy cách Ä'ó nhằm giúp các bạn, những ai luôn muá»'n làm giàu, biết cách làm giàu.

Các bạn hãy chú ý lắng nghe và thảo luận về những Ä'iều tôi sẽ nói sau Ä'ây Ä'ể có thể hiểu những bài học này má»™t cách thấu Ä'áo. Đây chính là lúc bạn bắt Ä'ầu gieo hạt giá»'ng giàu có vào trong túi tiền cá»§a mình. Sau khóa học, theo tôi nghÄ© trước hết má»—i người nên vận dụng kiến thức này Ä'ể xây dá»±ng sá»± nghiệp giàu có cho mình, sau Ä'ó má»›i có thể dạy lại cho những người khác.

Chúng ta hãy bắt Ä'ầu bằng cách chữa trị thứ nhất.

CÁCH THỨ NHẤT:

TÍCH LŨY THEO TỶ LỆ 1/10

Arkad hỏi má»™t người Ä'ang ngá»"i trầm tư ở hàng thứ hai:

- Này bạn thân mến! Hiện nay, anh Ä'ang làm việc ở Ä'âu?

- Tôi ấy à? Tôi Ä'ang làm công trong má»™t hiệu khắc chữ. – Người Ä'ó Ä'áp.

- Anh Ä'ang có má»™t Ä'iều kiện tá»'t Ä'ể làm giàu Ä'ấy. Trước Ä'ây, tôi cÅ©ng bắt Ä'ầu sá»± nghiệp làm giàu bằng công việc giá»'ng như bạn.

Arkad lại hỏi người Ä'àn ông có thân hình khá mập mạp ngá»"i hàng thứ tư:

- Xin vui lòng cho biết, hiện nay anh Ä'ang kiếm sá»'ng bằng nghề gì?

- Tôi ư? Hiện tại tôi Ä'ang làm Ä'á»" tể. Tôi mua dê, cừu rá»"i xẻ thịt Ä'em ra chợ bán, còn da thì bán cho những người làm giày dép.

- Bởi vì anh có nghề nghiệp và tạo ra thu nhập nên cÆ¡ há»™i làm giàu cá»§a anh cÅ©ng rất cao. â€" Arkad nói.

Theo cách thức như thế, Arkad lần lượt tìm hiểu từng người Ä'ang làm nghề gì và thu nhập cá»§a họ ra sao. Khi Ä'ã hỏi xong, Arkad nói:

- Nào! Hỡi các bạn học viên, chắc các bạn cÅ©ng nhận thấy má»™t Ä'iều rằng, nghề nghiệp và công việc chính là cách giúp chúng ta kiếm ra tiền, Ä'á»"ng thời má»—i má»™t cách kiếm ra tiền chính là phương thức tạo ra dòng chảy cá»§a vàng. Do vậy, má»—i người làm việc Ä'ều có thể chuyển vàng vào trong túi cá»§a mình và dòng chảy Ä'ó lá»›n hay nhỏ tùy thuá»™c vào khả năng làm việc cá»§a người ấy, có phải thế không các bạn?

Tất cả mọi người Ä'ều trả lời Ä'úng như thế.

- Vậy thì, nếu má»—i người trong các bạn mong muá»'n tạo dá»±ng cho mình má»™t cÆ¡ nghiệp giàu có, thì Ä'iều khôn ngoan nhất là biết cách Ä'iều khiển dòng chảy cá»§a vàng, nó vá»'n Ä'ã có sẵn trong tay cá»§a các bạn, Ä'úng không? â€" Arkad nói tiếp.

Điểm này cÅ©ng Ä'ược tất cả mọi người hoàn toàn Ä'á»"ng ý. Tiếp theo, Arkad quay sang má»™t học viên mà trước Ä'ó Ä'ã cho biết làm nghề buôn trứng và hỏi:

- Nếu cứ má»—i buổi sáng, bạn bỏ vào trong giỏ mười quả trứng, Ä'ến buổi chiều chỉ lấy ra chín quả. Vậy thì theo bạn Ä'iều gì sẽ xảy ra?

- Thì sau má»™t thời gian cái giỏ sẽ Ä'á»±ng Ä'ầy trứng. – Người buôn trứng Ä'áp.

- Tại sao thế?

- Bởi vì má»—i ngày sá»' trứng tôi bỏ vào nhiều hÆ¡n sá»' trứng tôi lấy ra.

Arkad qu lại nhìn lá»›p học vá»›i má»™t nụ cười hóm hỉnh, rá»"i bất ngờ hỏi:

- Ở Ä'ây, ai là người Ä'ang sở hữu túi tiền xẹp lép nào?

Mọi người Ä'ều ngÆ¡ ngác nhìn nhau, sau Ä'ó họ cùng cười và giÆ¡ cao những cái túi trá»'ng rá»—ng cá»§a mình. Arkad nói tiếp:

- Bây giờ, tôi sẽ nói cho các bạn rõ cách Ä'ầu tiên trong việc chữa trị những cái túi tiền xẹp lép. Đó là các bạn hãy làm Ä'úng theo lời tôi Ä'ã gợi ý cho người buôn trứng: “Cứ má»—i lần bạn bỏ vào túi cá»§a mình mười Ä'á»"ng thì chỉ nên lấy ra chín Ä'á»"ng Ä'ể tiêu xài”. Qua má»™t thời gian, cái túi cá»§a các bạn cÅ©ng sẽ giá»'ng như giỏ trứng vậy. Nó sẽ chứa Ä'ầy những Ä'á»"ng tiền vàng. Đó là cách chữa trị hiệu quả nhất cho má»™t túi tiền xẹp lép và cÅ©ng là cách Ä'Æ¡n giản nhất Ä'ể các bạn trở nên giàu có.

Các bạn Ä'ừng nên giá»…u cợt Ä'iều tôi vừa nói vì cho rằng nó quá Ä'Æ¡n giản. Như tôi Ä'ã nói, tôi chỉ truyền lại cho các bạn những cách thức Ä'ã giúp tôi làm giàu, và Ä'ây là cách tôi bắt Ä'ầu làm giàu cho chính bản thân mình. Tôi thá»±c hiện nghiêm túc việc Ä'ể dành má»™t phần mười sá»' tiền trong túi và nhận thấy sá»' tiền tôi có dần dần nhiều lên. Nếu các bạn làm như vậy, thì tôi bảo Ä'ảm rằng túi tiền cá»§a các bạn rá»"i cÅ©ng sẽ căng phá»"ng lên.

Nhưng các bạn cần lưu ý rằng, má»—i khi túi tiền cá»§a mình rá»§ng rỉnh Ä'ược má»™t ít tiền, thì những ham muá»'n mua sắm, tiêu pha cá»§a các bạn sẽ trá»—i dậy. Trong trường hợp này, bạn hãy cân nhắc thiệt hÆ¡n trước khi mua bất cứ món hàng nào. Bạn sẽ làm Ä'ược Ä'iều Ä'ó bằng những câu hỏi: “Mong muá»'n lá»›n nhất trong cuá»™c Ä'ời cá»§a mình là gì? Những món Ä'á»" trang sức, những bá»™ áo quần Ä'ẹp Ä'ẽ… có lấp Ä'ầy những mong muá»'n lâu dài cá»§a mình không? Phải chăng chỉ có cách sở hữu nhiều vàng bạc, Ä'ất Ä'ai và những cuá»™c Ä'ầu tư mang lại lợi tức lâu dài má»›i Ä'ảm bảo cuá»™c sá»'ng sung túc sau này? Chắc hẳn các bạn Ä'ã nhận ra Ä'âu là những tài sản thá»±c sá»± Ä'em lại sá»± giàu có cho mình.

Như tôi Ä'ã nói, Ä'ây chính là phương thức chữa trị Ä'ầu tiên mà tôi Ä'ã khám phá ra và áp dụng cho túi tiền xẹp lép cá»§a mình: “Bỏ vào trong túi mười Ä'á»"ng, và chỉ lấy ra chín Ä'á»"ng Ä'ể chi tiêu”. Các bạn hãy thảo luận vấn Ä'ề này vá»›i nhau và nếu có người nào chứng minh Ä'ược nó không Ä'úng thì hãy nói cho tôi biết vào ngày mai.


CÁCH THỨ HAI>

KIỂM SOÁT NHỮNG KHOẢN CHI TIÊU

Ngày thứ hai, má»™t học viên Ä'ã chất vấn Arkad:

- Làm thế nào Ä'ể giữ lại má»™t phần mười sá»' tiền trong túi, trong khi tất cả sá»' tiền kiếm Ä'ược vẫn không Ä'á»§ Ä'ể tôi chi tiêu vào những khoản cần thiết hàng ngày?

Arkad không trả lời mà hỏi ngược lại:

- Ngày hôm nay có bao nhiêu người trong sá»' các bạn mang túi tiền xẹp lép?

- Tất cả chúng tôi. – Mọi người cùng trả lời.

Arkad Ä'iềm tÄ©nh nói:

- Theo tôi biết, nghề nghiệp khác nhau thì sá»' tiền thu nhập cÅ©ng khác nhau. Có người hàng tháng kiếm Ä'ược sá»' tiền lá»›n gấp Ä'ôi, gấp ba thu nhập cá»§a người khác. Nhưng tại sao cuá»'i cùng túi tiền cá»§a mọi người vẫn xẹp lép như nhau? Vậy các bạn có bao giờ thắc mắc về vấn Ä'ề chúng ta thường gọi là “những chi tiêu cần thiết trong cuá»™c sá»'ng hàng ngày” không?

Các bạn Ä'ừng nên nhầm lẫn giữa những khoản chi tiêu cần thiết trong cuá»™c sá»'ng, vá»›i những khoản chi tiêu bởi những sở thích cá»§a cá nhân. Thật ra, bản thân các bạn và các thành viên khác trong gia Ä'ình các bạn vẫn thường muá»'n mua những thứ mình thích, chứ không phải là những thứ cần thiết trong cuá»™c sá»'ng. Và những khoản chi tiêu này có thể vượt quá khả năng chi trả cá»§a các bạn.

Tôi có thể chắc chắn rằng, các bạn hầu như không thể Ä'áp ứng Ä'ược tất cả những ham muá»'n cá»§a bản thân mình. Vá»›i tài sản cá»§a tôi, các bạn nghÄ© tôi sẽ mua Ä'ược tất cả mọi thứ mình muá»'n sao? Đó là má»™t suy nghÄ© sai lầm. Tôi vẫn có má»™t sá»' hạn chế mà tiền bạc không thể giúp Ä'ược, chẳng hạn như thời gian, sức lá»±c, tuổi trẻ, thậm chí má»™t sá»' món ăn, thú vui mà tôi rất thích, giờ Ä'ây tôi cÅ©ng không thể hưởng thụ Ä'ược nữa. Theo tôi hiểu thì những ham muá»'n cá»§a con người là rất vô tận, và chúng ta chỉ có thể Ä'áp ứng Ä'ược má»™t sá»' ham muá»'n cho bản thân mình mà thôi.

Vì vậy, các bạn hãy xem xét cẩn thận các thói quen chi tiêu cá»§a mạn sẽ nhận ra má»™t sá»' khoản chi tiêu cá»§a mình. Bạn sẽ nhận ra má»™t sá»' khoản chi tiêu có thể giảm hoặc bỏ Ä'i mà không ảnh hưởng Ä'ến cuá»™c sá»'ng hàng ngày. Và thế là việc tuân thá»§ nguyên tắc dành lại má»™t phần mười sá»' tiền trong túi cá»§a bạn không phải là việc quá khó.

Theo kinh nghiệm cá»§a tôi, các bạn nên liệt kê những món hàng Ä'ịnh mua lên tấm Ä'ất sét, sau Ä'ó hãy chọn ra má»™t vài thứ thiết yếu dành cho cuá»™c sá»'ng và phù hợp vá»›i sá»' tiền chín phần mười cá»§a bạn. Còn những món hàng theo sở thích, bạn hãy mạnh dạn gạch bỏ và xem chúng như hàng ngàn thứ khác mà bạn không thể Ä'áp ứng cho bản thân.

Arkad nói Ä'ến Ä'ây, bá»—ng có má»™t học viên mặc chiếc áo choàng màu Ä'ỏ khá Ä'ẹp Ä'ứng dậy và xin phép nói:

- Tôi là má»™t người thích tá»± do. Tôi tin tưởng rằng, mình có quyền thụ hưởng tất cả những Ä'iều tá»'t Ä'ẹp trong cuá»™c sá»'ng. Do vậy, tôi phản Ä'á»'i sá»± lệ thuá»™c vào việc phải lên kế hoạch chi tiêu và buá»™c phải chi tiêu như thế nào, chi tiêu cho cái gì. Tôi thấy mình cần phải sá»'ng má»™t cách thoải mái, bằng cách Ä'áp ứng tất cả những ham muá»'n cá»§a bản thân. Nếu không, tôi sẽ luôn sá»'ng trong tâm trạng khổ sở, dằn vặt.

Arkad Ä'áp lại:

- Bạn thân mến, ai là người có thể lên kế hoạch chi tiêu cho bạn?

- Tôi chỉ muá»'n chính tôi thôi!

- Ở Ä'ây, mục Ä'ích cá»§a việc lên kế hoạch chi tiêu là hợp lý hóa các khoản chi tiêu sao cho vừa bảo Ä'ảm những nhu cầu thiết yếu trong cuá»™c sá»'ng, vừa tiết kiệm Ä'ược tiền bạc. Kế hoạch này còn giúp bạn nhận thức Ä'ược Ä'âu là những ham muá»'n chính Ä'áng và Ä'âu là những ham muá»'n nhất thời, Ä'á»"ng thời chỉ ra những nguyên nhân gây thất thoát tiền bạc và ngăn chặn nó bằng cách kiểm soát các khoản chi tiêu. Nếu bạn muá»'n sá»'ng má»™t cách thoải mái, thì ngay bây giờ bạn cần phải lên kế hoạch chi tiêu cho mình. Còn không, trong tương lai bạn càng gặp nhiều khổ sở và dằn vặt hÆ¡n Ä'ấy.

Đây chính là phương thức chữa trị thứ hai cho má»™t túi tiền lép xẹp: “Kế hoạch hóa những khoản chi tiêu ngay từ bây giờ sẽ giúp các bạn Ä'áp ứng Ä'ược những nhu cầu cần thiết, hưởng thụ những niềm vui trong cuá»™c sá»'ng, Ä'áp ứng những ham muá»'n chính Ä'áng và bảo Ä'ảm má»™t cuá»™c sá»'ng no Ä'á»§ trong tương lai”.


CÁCH THỨ BA

LÀM CHO VÀNG SINH LỢI

Vào ngày thứ ba, Arkad nói:

- Muá»'n giữ túi tiền luôn rá»§ng rỉnh, các bạn cần nghiêm chỉnh thá»±c hiện việc Ä'ể dành má»™t phần mười sá»' tiền kiếm ra Ä'ược. Tiếp Ä'ến, các bạn kiểm soát những khoản chi tiêu cá»§a mình Ä'ể bảo Ä'ảm rằng, tiền Ä'ược bỏ vào nhiều hÆ¡n khi lấy ra. Hôm nay, các bạn sẽ xem xét Ä'ến phương thức làm cho vàng sinh lợi. Nếu cứ Ä'ể yên trong túi thì vàng không thể sinh lợi Ä'ược. Vậy làm thế nào Ä'ể cho vàng sinh lợi.

Lần Ä'ầu tư Ä'ầu tiên cá»§a tôi bị thất bại, tôi Ä'ã mất hết tiền bạc dành dụm trong má»™t năm. Trong lần Ä'ầu tư thứ hai, tôi may mắn Ä'ược chia lợi nhuận từ việc cho Aggar vay sá»' tiền cá»§a mình. Đây là lần Ä'ầu tiên tôi biết cách làm thế nào Ä'ể vàng sinh lợi. Để làm khiên, má»—i năm ông Aggar Ä'ều phải mua Ä'á»"ng từ những người phương xa mang Ä'ến bán. Do không Ä'á»§ tiền Ä'ể trả cho họ ngay. Aggar Ä'ành phải Ä'i vay. Tôi rất an tâm khi cho ông ấy vay tiền, vì Aggar là má»™t người Ä'ứng Ä'ắn và rất có uy tín, Ä'ã vay thì luôn trả sòng phẳng cả vá»'n lẫn lãi.

Sau Ä'ó, trong những lần tiếp theo, tôi Ä'ều cho ông Aggar vay luôn sá»' tiền gá»'c và lãi. Do vậy, không chỉ sá»' tiền vá»'n sinh lời, mà ngay cả sá»' tiền lãi cÅ©ng Ä'ã thu về cho tôi má»™t khoản không nhỏ. Và thế là sá»' tiền quay về túi cá»§a tôi ngày má»™t tăng lên rất nhiều.

Ở Ä'ây, tôi muá»'n nhấn mạnh rằng việc giàu có cá»§a má»™t người không chỉ căn cứ vào những Ä'á»"ng tiền nằm trong túi cá»§a anh ta, mà Ä'iều cần lưu ý hÆ¡n chính là sá»' tiền thu nhập hàng năm cá»§a người Ä'ó. Bắt Ä'ầu từ má»™t sá»' vá»'n nhỏ, tôi Ä'ã mở rá»™ng vá»'n cho vay và cho nhiều người vay. Điều Ä'ó cÅ©ng Ä'á»"ng nghÄ©a vá»›i việc sá»' tiền tôi cho vay không ngừng phát triển lên Ä'ến hàng trăm nguá»"n vá»'n khác nhau, giá»'ng như dòng vàng không ngừng tuôn chảy vào túi tiền cá»§a tôi vậy. Vì thế, hàng năm tôi có má»™t khoản lợi tức rất lá»›n, lá»›n Ä'ến mức chẳng bao lâu sau tôi Ä'ược gọi là người giàu có nhất tại Babylon.

Thế Ä'ấy, từ má»—i má»™t Ä'á»"ng tiền kiếm Ä'ược dù rất nhỏ, tôi Ä'ã biến nó thành má»™t Ä'ám nô lệ bằng vàng làm việc cho tôi. Và bởi vì chúng làm việc cho tôi, nên con cá»§a chúng, cháu cá»§a chúng làm việc cho tôi… Chúng ta có thể nói, má»™t Ä'á»"ng tiền Ä'ã thá»±c sá»± là má»™t hạt mầm phát triển thành cây giàu có và cho ra hàng vạn quả.

Về vấn Ä'ề làm giàu, tôi rất tâm Ä'ắc và sẽ kể cho các bạn nghe má»™t câu chuyện có thật sau. Sá»' là khi tôi còn trẻ, tôi có quen vá»›i má»™t cặp vợ chá»"ng nông dân. Họ má»›i có Ä'ứa con trai Ä'ầu lòng rất kháu khỉnh. Người cha muá»'n con mình sau này lá»›n lên có má»™t sá»' vá»'n làm ăn, nên Ä'ã cho người vay tiền vay mười Ä'á»"ng bạc. Anh ta Ä'ề nghị người này giữ luôn phần lãi cá»§a nó Ä'ến khi Ä'ứa con Ä'ược hai mươi tuổi. Người vay tiền Ä'á»"ng ý vá»›i thỏa thuận cứ má»—i bá»'n năm, sá»' tiền lãi sẽ là má»™t phần tư cá»§a sá»' tiền gá»'c.

Khi người con Ä'ược hai mươi tuổi, người nông dân Ä'ến gặp người vay tiền Ä'ể hỏi thăm sá»' tiền cá»§a mình. Người vay tiền cho biết là từ mười Ä'á»"ng Ä'ầu tiên, Ä'ến lúc Ä'ó người nông dân Ä'ã có Ä'ược ba mươi Ä'á»"ng rưỡi, bao gá»"m cả vá»'n lẫn lãi.

Nghe thế, người nông dân rất hài lòng và bởi vì Ä'ứa con vẫn chưa cần Ä'ến tiền nên anh ta Ä'ể người vay tiền vay tiếp sá»' tiền Ä'ó. Đến khi người con trai Ä'ược năm mươi tuổi, người nông dân ấy qua Ä'ời thì sá»' tiền cho vay Ä'ã lên Ä'ến má»™t trăm sáu mươi bảy Ä'á»"ng. Như vậy trong vòng năm mươi năm, so vá»›i sá»' tiền vá»'n bỏ ra, sá»' tiền thu về Ä'ã lá»›n gấp gần mười bảy lần.

Đây chính là phương thức chữa trị thứ ba: “Má»—i má»™t Ä'á»"ng bạc ví như má»™t tên nô lệ làm việc chăm chỉ cho bạn. Sau Ä'ó con, cháu và chắt cá»§a chúng cÅ©ng làm việc cho bạn, khiến tiền bạc cá»§a bạn không ngừng gia tăng, tài sản cá»§a bạn ngày càng lá»›n mạnh”.


CÁCH THỨ TƯ

BÍ QUYẾT GIỮ GÌN TÀI SẢN

Ngày thứ tư của buổi học, Arkad nói:

- Khi Ä'ã sở hữu Ä'ược tiền, bạn phải biết cách giữ gìn cẩn thận, nếu không nó sẽ nhanh chóng vuá»™t mất do những ham muá»'n nhất thời cá»§a bạn. Trước hết, các bạn phải học cách bảo vệ những khoản tiền nhỏ, sau Ä'ó má»›i có thể giữ Ä'ược những khoản tiền lá»›n.

Những người Ä'ã có má»™t ít vàng thường muá»'n thá»­ vận may cá»§a mình bằng cách thá»±c hiện những vụ Ä'ầu tư có thể Ä'em lại lợi nhuận lá»›n, nhưng lại không chú ý Ä'ến nguyên tắc an toàn khi Ä'ầu tư. Điều này có thể dẫn Ä'ến hậu quả bị mất cả vá»'n liếng. Theo kinh nghiệm cá»§a tôi, trước khi bắt tay vào má»™t công việc nào Ä'ó, tá»'t nhất các bạn phải tìm hiểu cẩn thận về công việc ấy và luôn nhá»› rằng, má»—i má»™t quyết Ä'ịnh Ä'ều Ä'òi hỏi sá»± an toàn cho sá»' vá»'n cá»§a bạn. Đừng Ä'ể những ham muá»'n nhất thời trước mắt mê hoặc, hay Ä'ể tâm trạng muá»'n làm giàu má»™t cách nhanh chóng che mờ lý trí cá»§a bạn, vì Ä'iều này Ä'em lại tá»· lệ rá»§i ro rất cao.

Trước khi cho bất cứ ai vay mượn tài sản cá»§a mình, bạn phải chắc chắn rằng người Ä'ó có khả năng hoàn trả lại. Bạn phải lấy uy tín, khả năng thu nhập và công việc cá»§a người Ä'ó Ä'ể Ä'ảm bảo. Hoặc khi quyết Ä'ịnh bỏ vá»'n Ä'ầu tư, bạn phải lường trước những hiểm nguy có thể xảy ra và cách giải quyết như thế nào cho thỏa Ä'áng.

Việc bỏ vá»'n Ä'ầu tư lần Ä'ầu tiên cá»§a tôi là má»™t bi kịch lá»›n vào lúc Ä'ó, hậu quả là tất cả sá»' tiền tiết kiệm trong má»™t năm cá»§a tôi Ä'ã bị mất trắng. Do vậy, tôi khuyên các bạn nên rút ra kinh nghiệm từ bài học Ä'ầu tiên cá»§a tôi. Đừng bao giờ chá»§ quan tin vào sá»± hiểu biết ná»­a vời cá»§a mình Ä'ể phó thác cá»§a cải vào cái bẫy Ä'ầu tư do chính mình giăng ra. Tá»'t hÆ¡n các bạn nên hỏi ý kiến cá»§a những người có nhiều kinh nghiệm trong việc vận dụng tiền bạc sao cho sinh lợi. Những lời khuyên như thế không mất tiền mua, nhưng lại giúp bạn tránh khỏi những vụ Ä'ầu tư thua lá»— hoặc bị mất vá»'n. Những lời khuyên Ä'ó có giá trị bằng sá»' tiền bạn chuẩn bị Ä'ầu tư Ä'ấy.

Đây chính là phương thức chữa trị thứ tư có tầm quan trọng rất lá»›n trong việc làm giàu. Đá»'i vá»›i việc Ä'ầu tư kinh doanh, phương thức này giúp bạn gìn giữ và phát triển tiền bạc thay cho nguy cÆ¡ bị mất trắng. “Hãy bảo vệ và phát triển tài sản cá»§a bạn bằng cách Ä'ầu tư vào những nÆ¡i an toàn, Ä'áng tin cậy, vá»›i lãi suất cao nhất có thể Ä'ược”. Bạn nên tham vấn ý kiến cá»§a những người giàu kinh nghiệm và tin tưởng vào lời khuyên Ä'ó, sao cho vàng có thể sinh lợi nhiều nhất. Hãy Ä'ể những lời khuyên cá»§a họ bảo vệ tài sản cá»§a bạn, tránh nguy cÆ¡ bị mất vá»'n hay không thu Ä'ược lợi nhuận do Ä'ầu tư sai chá»—.


CÁCH THỨ NĂM:

QUYẾT TÂM SỞ Há»®U MỘT NGÃ"I NHÀ

- Nếu dành chín phần mười sá»' tiền kiếm Ä'ược cho những nhu cầu trong cuá»™c sá»'ng và dành má»™t phần còn lại Ä'ể tiết kiệm thì Ä'ó là cách Ä'ầu tư khôn ngoan nhất nhằm Ä'ảm bảo má»™t nguá»"n thu nhập ổn Ä'ịnh trong tương lai. â€" Arkad nói như thế vào buổi sáng ngày học thứ năm. Dừng lại má»™t chút, ông nói tiếp:

- Hầu hết những người dân ở Babylon chỉ có Ä'á»§ tiền Ä'ể sá»'ng trong những khu dân cư tá»"i tàn. Và mặc dù phải trả những khoản tiền thuê nhà khá cao, nhưng ngôi nhà mà họ sinh sá»'ng không Ä'ược rá»™ng rãi và sạch sẽ. Con cái cá»§a họ chỉ có thể Ä'ùa nghịch trên những lá»'i Ä'i bẩn thỉu và các bà vợ không thể trá»"ng trọt Ä'ược gì Ä'ể cải thiện những bữa ăn Ä'ạm bạc trong gia Ä'ình. Cuá»™c sá»'ng như thế không thể gọi là thoải mái và hạnh phúc Ä'ược. Trong trường hợp này, Ä'iều tá»'i ưu nhất mà tôi có thể khuyên các bạn là nên có má»™t ngôi nhà cá»§a riêng mình Ä'ể mọi người trong gia Ä'ình thoải mái trú ngụ và tá»± do thá»±c hiện những công việc nhằm há»— trợ cho cuá»™c sá»'ng ngày má»™t tá»'t hÆ¡n.

Theo tôi nghÄ©, những người cho vay tiền thường sẵn lòng giúp Ä'ỡ những ai muá»'n có má»™t ngôi nhà và Ä'ất Ä'ai riêng cá»§a mình. Các bạn có thể vay tiền hoặc sá»­ dụng sá»' tiền tích góp Ä'ể xây nhà. Khi Ä'ó, cả gia Ä'ình bạn Ä'ược sá»'ng yên vui, hạnh phúc trong ngôi nhà cá»§a chính mình. Các bà vợ có thể trá»"ng trọt thêm cây trái, rau cải Ä'ể cải thiện những bữa ăn, con cái cá»§a bạn sẽ Ä'ược vui chÆ¡i ở những nÆ¡i sạch sẽ, an toàn. Bấy giờ, bạn hoàn toàn yên tâm làm việc Ä'ể trả nợ, thời gian có thể hai năm, bá»'n năm hay mười năm chẳng hạn. Công việc này cÅ©ng giá»'ng như bạn Ä'ang trả tiền thuê nhà hàng tháng vậy. Nhưng từ Ä'ây trở Ä'i, cuá»™c sá»'ng cá»§a bạn Ä'ã sang má»™t trang má»›i tá»'t Ä'ẹp hÆ¡n, bởi vì bạn Ä'ang sở hữu má»™t tài sản có giá trị và có Ä'ầy Ä'á»§ mọi quyền hạn cá»§a mình Ä'á»'i vá»›i căn nhà.

Khi có nhà rá»"i, má»™t mặt nào Ä'ó bạn có thể giảm Ä'ược má»™t sá»' khoản chi tiêu lặt vặt khác, khiến sá»' tiền bạn làm ra Ä'ược dư dả hÆ¡n và có thể Ä'áp ứng các yêu cầu khác, góp phần nâng cao mức sá»'ng. Ý nghÄ©a này chính là cách chữa trị thứ năm: “ Hãy quyết tâm sở hữu má»™t ngôi nhà, vì như thế bạn má»›i có thể tích lÅ©y Ä'ược tiền bạc và có Ä'iều kiện tá»'t hÆ¡n Ä'ể thá»±c hiện những cuá»™c Ä'ầu tư mang lại lợi nhuận trong tương lai”.

 

CÁCH THỨ SÁU:

ĐẢM BẢO NGUá»'N THU NHẬP LÂU DÀI

- Thông thường, cuá»™c Ä'ời cá»§a má»—i người Ä'ều phải trải qua các giai Ä'oạn từ thuở ấu thÆ¡ cho Ä'ến bạc Ä'ầu. â€" Arkad nói ở lá»›p học vào ngày thứ sáu. â€" Vì vậy, tôi có thể nói rằng: “Trách nhiệm cá»§a má»—i người là phải biết chuẩn bị má»™t tài sản cần thiết khi bạn về già. Điều này không chỉ nhằm nuôi sá»'ng bản thân khi bạn an hưởng tuổi già, mà còn có thể chu cấp cho các thành viên trong gia Ä'ình khi bạn không còn khả năng làm việc Ä'ược”. Đây là bài học tiếp theo, nhằm Ä'ảm bảo nguá»"n thu nhập lâu dài khi thời gian và sức lá»±c không cho phép bạn tiếp tục làm việc.

Người nào hiểu Ä'ược các quy luật làm giàu và Ä'ã sở hữu má»™t sá»' tài sản thì nên suy nghÄ© Ä'ến Ä'iều này. Các bạn phải lên kế hoạch Ä'ầu tư hay thá»±c hiện các công việc có thể bảo Ä'ảm lâu dài cho tương lai cá»§a bạn.

Có nhiều cách khác nhau Ä'ể Ä'ảm bảo cuá»™c sá»'ng cá»§a các bạn sau này. Ví dụ như cất giấu tài sản vào má»™t nÆ¡i kín Ä'áo. Đây là cách mà mọi người thường làm nhất, nhưng nó dá»… dàng trở thành mục tiêu cá»§a những kẻ trá»™m. Vì vậy, tôi không nhấn mạnh Ä'ến kế hoạch này.

Má»™t cách khác là mua nhà cá»­a và Ä'ất Ä'ai. Bởi vì, những thứ này có thể tá»"n tại lâu dài và sau này nếu cần, bạn có thể bán hay cho thuê Ä'ể thu lợi. Đây là má»™t cách tá»'t nếu bạn biết chọn những căn nhà, những mảnh Ä'ất có giá trị trong tương lai.

Hoặc còn má»™t cách khác nữa mà các bạn dá»… dàng thá»±c hiện Ä'ược, Ä'ó là cho vay những khoản tiền nhỏ. Theo thời gian, nó sẽ phát sinh lợi nhuận. Sá»' tiền tăng lên tá»· lệ thuận vá»›i thời gian – bạn cho vay càng lâu thì sau này sá»' tiền thu về càng lá»›n. Tùy theo nhu cầu trong tương lai và khả năng có Ä'ược ở hiện tại, bạn nên dành ra má»™t khoản tiền nhỏ cho kế hoạch này ngay từ bây giờ. Cách này có thêm má»™t ưu Ä'iểm là vá»›i khả năng tính toán cá»§a mình, bạn có thể biết trước Ä'ược là 10 năm, 20 năm… sau, sá»' tiền bạn sẽ nhận Ä'ược là bao nhiêu.

Trước Ä'ây tôi có quen má»™t người thợ làm dép tên Ansan. Ansan cho biết, cứ má»—i tuần anh ta Ä'ều cho người vay tiền vay hai Ä'á»"ng bạc. Suá»'t 8 năm như vậy cho Ä'ến má»™t ngày nọ, người vay tiền tính toán và cho Ansan biết tổng sá»' tiền gá»'c và lãi tính theo mức lãihông thường lúc bấy giờ, Ä'ã lên Ä'ến khoản 1.040 Ä'á»"ng.

Tôi rất hoan nghênh và khích lệ anh ta rằng nếu tiếp tục gá»­i tiền Ä'ều Ä'ặn như vậy trong mười hai năm nữa, thì sá»' tiền thu Ä'ược sẽ lên Ä'ến 4.000 Ä'á»"ng bạc. Vá»›i má»™t sá»' tiền như vậy, anh ta có thể Ä'ảm bảo cuá»™c sá»'ng sung túc trong những năm về già cá»§a mình.

Theo tôi, Ä'ây là cách tá»'i ưu nhất trong khả năng hiện thời cá»§a các bạn nhằm bảo Ä'ảm cuá»™c sá»'ng trong tương lai cá»§a má»—i người. Vá»›i cách này, các bạn không cần sá»­ dụng nhiều tiền trong cùng má»™t lúc, mà chỉ trích ra má»™t phần nhỏ trong tổng sá»' tiền lương eo hẹp cá»§a các bạn Ä'ể thá»±c hiện dần dần. Tôi Ä'ánh giá cao cách làm này, bởi vì bất kỳ ai cÅ©ng có thể thá»±c hiện Ä'ược và có thể làm bất cứ lúc nào.

Đây là phương thức chữa trị thứ sáu cho má»™t túi tiền rá»—ng, mà theo tôi nghÄ© các bạn nên bắt tay thá»±c hiện ngay bây giờ “Hãy chuẩn bị cuá»™c sá»'ng trong tương lai bằng cách hàng tháng cho vay những khoản tiền nhỏ. Sá»' tiền này theo thời gian sẽ gia tăng rất nhiều, Ä'ảm bảo sau này bạn sẽ có má»™t sá»' tiền cần thiết Ä'ể nuôi sá»'ng bản thân và gia Ä'ình khi mình không còn khả năng lao Ä'á»™ng nữa”.

 


CÁCH THỨ BẢY:

TĂNG CƯỜNG KHẢ NĂNG KIẾM TIỀN

Vào ngày cuá»'i cùng cá»§a lá»›p học, Arkad trịnh trọng cất tiếng:

- Hôm nay tôi sẽ nói cho các bạn nghe về má»™t trong những phương thức mang tính quyết Ä'ịnh nhất nhằm chữa trị túi tiền nhẹ tênh cá»§a các bạn. Tôi sẽ không nói về vàng nữa mà nói về chính bản thân cá»§a các bạn, vá»'n Ä'ã từng trải qua những thành công hay chuá»'c phải những thất bại trong cuá»™c sá»'ng.

Cách Ä'ây không lâu, có má»™t chàng thanh niên tìm Ä'ến tôi Ä'ể vay tiền. Khi tôi hỏi lý do anh ta cần tiền, anh ta Ä'ã kêu ca rằng do sá»' tiền kiếm ra không Ä'á»§ Ä'ể chi tiêu. Nghe thế, tôi trả lời vá»›i anh ta rằng, anh là má»™t vị khách hàng vay tiền Ä'áng thương nhất. Bởi vì, cho dù anh ta Ä'i vay mượn bao nhiêu Ä'i chăng nữa thì vẫn không Ä'á»§ Ä'ể anh ta tiêu xài, và tất nhiên anh ta cÅ©ng không bao giờ

- Bây giờ, Ä'iều cần thiết nhất là cậu phải ná»— lá»±c kiếm nhiều tiền hÆ¡n Ä'ể tiêu xài cho thỏa thích. Vậy cậu Ä'ã làm gì Ä'ể tăng khả năng kiếm tiền cá»§a mình nào? â€" Tôi hỏi chàng trai Ä'ó.

- Trong hai tháng, tôi Ä'ã sáu lần Ä'ến gặp ông chá»§ Ä'ể Ä'òi tăng lương, nhưng không Ä'em lại kết quả gì cả. â€" Chàng thanh niên chán nản Ä'áp

Tôi rất buá»"n cười về cách suy nghÄ© khá Ä'Æ¡n giản cá»§a chàng thanh niên nọ. Bởi vì, anh ta không hề có má»™t chút ná»— lá»±c nào trong công việc. Anh ta chỉ muá»'n có thật nhiều tiền Ä'ể tiêu xài. Tất nhiên, ông chá»§ cá»§a anh ta không thể Ä'áp ứng yêu cầu vô lý Ä'ó Ä'ược.

Vậy cần phải làm thế nào Ä'ể có thể thá»±c hiện Ä'ược những ước muá»'n cá»§a bản thân? Theo tôi, trước tiên các bạn cần phải hiểu rõ là mình thật sá»± mong muá»'n Ä'iều gì, và Ä'ó có phải là má»™t Ä'iều xác Ä'áng hay không. Chúng ta thường mong ước Ä'ược giàu có, nhưng chúng ta không biết rằng, Ä'ang trong tình trạng nghèo khổ mà muá»'n Ä'ược giàu có ngay thì chỉ là Ä'iều không tưởng. Nhưng nếu bạn mong ước có năm Ä'á»"ng tiền vàng, thì Ä'ó chính là mong ước có mục Ä'ích rõ ràng, cụ thể và nằm trong khả năng cá»§a bạn. Điều này chính là Ä'á»™ng lá»±c mạnh mẽ thúc Ä'ẩy bạn phải thá»±c hiện cho bằng Ä'ược. Và sau Ä'ó thì không có gì ngăn cản Ä'ược bạn – vá»›i những cách thức tương tá»± như cách Ä'ã làm Ä'ể có năm Ä'á»"ng tiền vàng Ä'ầu tiên – tiếp tục có thêm mười Ä'á»"ng vàng… hai mươi Ä'á»"ng tiền vàng… má»™t ngàn Ä'á»"ng tiền vàng… Thế là hiển nhiên bạn Ä'ã trở thành má»™t người giàu có. Học hỏi phương pháp Ä'ể Ä'ạt Ä'ược má»™t mong muá»'n nhỏ, tức là bạn Ä'ã rèn luyện và trang bị cho mình những khả năng Ä'ể Ä'ạt những mục tiêu! lá»›n hÆ¡n. Đây là má»™t tiến trình công việc mà qua Ä'ó sá»± giàu có sẽ dần dần tích lÅ©y: trước hết là có Ä'ược những món tiền nhỏ, rá»"i sau Ä'ó là những món tiền lá»›n hÆ¡n. Điều này cÅ©ng Ä'á»"ng nghÄ©a vá»›i việc bạn Ä'ã dần nắm rõ phương cách kiếm tiền và có khả năng trở thành người kiếm Ä'ược nhiều tiền nhất.

Để trở thành hiện thá»±c, những ước mong cá»§a bạn cần phải cụ thể, Ä'á»"ng thời không Ä'ược quá cao hay quá thấp so vá»›i khả năng vá»'n có cá»§a bạn. Nếu bạn Ä'ặt ra nhiều tham vọng vượt quá khả năng cá»§a mình thì chắc chắn bạn sẽ không thá»±c hiện Ä'ược, mà có khi còn chuá»'c lấy sá»± chán nản và những suy nghÄ© tiêu cá»±c. Ngược lại, những Ä'iều quá Ä'Æ¡n giản, nằm trong tầm tay và có thể dá»… dàng thá»±c hiện thì nó sẽ không tạo ra những Ä'á»™ng lá»±c khuyến khích bạn ná»— lá»±c phấn Ä'ấu.

Hẳn các bạn còn nhá»› khoảng thời gian tôi Ä'ang là má»™t người thợ khắc chữ trên những tấm thẻ Ä'ất sét vá»›i tiền công ba cắc bạc má»—i ngày. Lúc Ä'ó, tôi quan sát thấy những người thợ khác làm việc giỏi hÆ¡n tôi và Ä'ược trả công cao hÆ¡n. Thấy thế, tôi quyết tâm không Ä'ể thua kém họ. Chẳng bao lâu tôi Ä'ã thành công. Điều này khiến cho tôi thích thú và tập trung ná»— lá»±c làm việc nhiều hÆ¡n. Cuá»'i cùng, tôi trở thành người khắc chữ nhanh và Ä'ẹp nhất. Vá»›i kỹ năng Ä'iêu luyện và tinh thần hăng hái làm việc, tôi Ä'ã Ä'ược trả tiền công cao hÆ¡n mà không cần phải Ä'ến gặp ông chá»§ Ä'ể Ä'òi tăng lương.

Dù làm bất cứ việc gì, các bạn cÅ©ng cần phải luôn luôn tìm cách trau dá»"i, nâng cao các kỹ năng nghề nghiệp cá»§a mình. Nếu là má»™t thợ thá»§ công, bạn phải học hỏi những phương pháp và cách sá»­ dụng các công cụ má»›i Ä'ể tay nghề ngày càng Ä'iêu luyện hÆ¡n. Nếu bạn làm việc trong ngành pháp luật hay bệnh viện, thì nên tham khảo hoặc trao Ä'ổi ý kiến vá»›i các Ä'á»"ng nghiệp Ä'ể nâng cao kiến thức. Hoặc nếu là thương gia, bạn phải thường xuyên Ä'i Ä'ến nhiều nÆ¡i Ä'ể tìm mua những hàng hóa tá»'t nhất vá»›i giá rẻ nhất, nhằm thu Ä'ược nhiều lợi nhuận hÆ¡n mà khách hàng cá»§a bạn vẫn thấy bạn hài lòng.

Qua bảy ngày, tôi Ä'ã trình bày vá»›i các bạn bảy cách chữa trị cho má»™t túi tiền trá»'ng rá»—ng, làm cho nó Ä'ầy dần và khiến bạn trở nên giàu có. Bằng kinh nghiệm cá»§a má»™t cuá»™c Ä'ời từng trải và thành Ä'ạt, tôi khuyến khích các bạn hãy vận dụng những phương pháp này Ä'ể Ä'i Ä'ến sá»± thành công về tiền bạc. Các bạn nên biết rằng, giờ Ä'ây ở Babylon có nhiều vàng hÆ¡n các bạn nghÄ© và sá»' vàng Ä'ó Ä'á»§ cho tất cả mọi người. Các bạn hãy vươn lên và mạnh dạn thá»±c hành các phương thức làm giàu trên, hoặc lá»±a chọn má»™t trong những cách phù hợp vá»›i hoàn cảnh cá»§a má»—i người nhất.

Trước hết, các bạn hãy áp dụng và làm giàu cho bản thân cá»§a các bạn, rá»"i sau Ä'ó hãy truyền dạy cho tất cả mọi người, Ä'ể họ cùng chia sẻ và làm giàu không chỉ cho bản thân họ mà còn góp phần làm giàu cho vương quá»'c thân yêu cá»§a chúng ta.

4. Gặp gỡ nữ thần may mắn

Từ sau khi Arkad kết thúc bảy ngày giảng dạy về phương thức làm giàu, Đền học trở thành nÆ¡i họp mặt cá»§a những người quyết tâm thoát khỏi Ä'ời nghèo khó. Già có, trẻ có, nhưng Ä'a sá»' ở Ä'á»™ tuổi trung niên – họ hẹn nhau cùng họp lại ở Ä'ây Ä'ể bàn bạc, thảo luận về con Ä'ường làm cho bản thân và vương quá»'c cá»§a họ trở nên giàu có, tất nhiên là dưới sá»± dẫn dắt cá»§a má»™t người Ä'ầy kinh nghiệm và nhiệt huyết là vị thương gia giàuBabylon.

Hôm ấy cÅ©ng như mọi ngày, mặt trời lên cao, Ä'ỏ rá»±c như má»™t trái cầu lá»­a khổng lá»" thiêu cháy vạn vật. Không khí sa mạc nóng bỏng ấy vẫn không ngăn cản bước chân Arkad Ä'i Ä'ến diá»…n Ä'àn quen thuá»™c cá»§a mình. Ở Đền học, bá»'n người Ä'àn ông Ä'ang ngá»"i trên những tấm thảm nhỏ trải dưới nền nhà chờ những người khác Ä'ến.

Khi mọi người Ä'ã yên vị, Arkad lên tiếng;

- Ngày hôm nay, chúng ta sẽ thảo luận Ä'iều gì nào?

Sau vài giây do dá»±, má»™t người dệt vải thân hình khá vạm vỡ khiêm tá»'n Ä'ứng dậy và Ä'áp:

- Tôi có má»™t vấn Ä'ề rất muá»'n mang ra bàn bạc, không biết ý ông và những người bạn ở Ä'ây như thế nào?

Nhận Ä'ược sá»± khích lệ cá»§a mọi người, người thợ dệt vải nói tiếp:

- Chuyện là hôm qua, tôi tình cờ nhặt Ä'ược má»™t cái túi Ä'á»±ng vài Ä'á»"ng tiền vàng trên Ä'ường. Tôi thấy mình quả thật là má»™t người may mắn và tôi rất muá»'n mình luôn gặp Ä'ược những Ä'iều tương tá»± như thế. Vì vậy, tôi xin Ä'ề nghị mọi người hãy thảo luận vấn Ä'ề “Làm thế nào Ä'ể thu hút sá»± may mắn?” vá»›i mục Ä'ích tìm hiểu những cách thức Ä'ể thường xuyên có Ä'ược sá»± may mắn.

- Đây là má»™t vấn Ä'ề rất hay và Ä'áng Ä'ể chúng ta thảo luận. â€" Arkad nhận xét. – Vậy thì, các bạn hãy nói thá»­ xem, làm thế nào Ä'ể chúng ta tìm ra những cách thức nhằm thu hút sá»± may mắn Ä'ến vá»›i má»—i người?

- Đúng thế! Đúng thế! Hẳn phải có nhiều cách lắm chứ! – Nhiều người háo hức Ä'áp lại.

Nghe vậy, Arkad nói tiếp:

- Để bắt Ä'ầu cuá»™c thảo luận, trước hết chúng ta cần nghe những câu chuyện về sá»± may mắn mà má»™t sá»' người Ä'ã từng gặp, như người thợ dệt vài cá»§a chúng ta ngẫu nhiên nhặt Ä'ược vàng mà không cần má»™t sá»± ná»— lá»±c nào. Người nào có thể kể tiếp cho chúng tôi nghe về sá»± may mắn cá»§a mình không?

Bá»—ng nhiên, cả há»™i trường im lặng. Tất cả mọi người Ä'ều nhìn quanh và chờ Ä'ợi, nhưng vẫn không có ai lên tiếng.

- Không có ai hết sao? â€" Arkad hỏi lại. – Vậy loại may mắn này chắc chắn là ít khi xảy ra và chúng ta cÅ©ng rất hiếm gặp phải. Nếu thế, có người nào Ä'ưa ra Ä'ề xuất khác Ä'ể chúng ta tiếp tục thảo luận không?

- Tôi xin có ý kiến! – Má»™t người Ä'àn ông trẻ tuổi ăn mặc tươm tất Ä'ứng dậy. â€" Khi nói về sá»± may mắn, phải chăng chúng ta thường nghÄ© Ä'ến các sòng bài, nÆ¡i có nữ thần May Mắn phù há»™ cho chúng ta Ä'ược nhiều tiền?

Người Ä'àn ông vừa nói xong liền ngá»"i xuá»'ng, bá»—ng có má»™t người khác lên tiếng:

- Xin Ä'ừng dừng lại! Anh hãy vui lòng nói tiếp Ä'i! Có phải chính anh Ä'ã từng Ä'ược vị nữ thần Ä'ó phù há»™ và thắng bạc ở các sòng bài không?

Một người trẻ tuổi khác cũng hùa theo với giọng hài hước:

- Bạn có nhìn thấy bà ta ở Ä'ó không? Bạn có nhìn thấy bà ta Ä'iều khiển há»™t súc sắc Ä'ể giúp bạn không?

- Má»™t khởi Ä'ầu hay Ä'ấy! â€" Arkad á»§ng há»™. â€" Chúng ta tụ họp ở Ä'ây là Ä'ể thảo luận, xem xét mọi khía cạnh cá»§a các vấn Ä'ề. Nếu chúng ta không biết Ä'ến các hoạt Ä'á»™ng cá»§a sòng bài, tức má»™t mặt nào Ä'ó không biết Ä'ến khuynh hướng chung cá»§a những người muá»'n thá»­ vận may khi bỏ ra má»™t sá»' tiền nhỏ nhằm hy vọng thắng Ä'ược má»™t sá»' tiền lá»›n.

- Vấn Ä'ề này khiến tôi nhá»› lại Ä'ợt cá cược Ä'ua ngá»±a ngày hôm qua. – Má»™t người khác lên tiếng. – Nếu vị nữ thần ấy thường viếng thăm những sòng bài, thì chắc bà ta cÅ©ng không quên ghé Ä'ến những cuá»™c Ä'ua ngá»±a.

Chờ cho mọi người yên lặng, Arkad mỉm cười má»™t cách Ä'á»™ lượng trước sá»± Ä'ùa cợt Ä'ó, rá»"i nói:

- Lý do gì khiến các bạn suy nghÄ© rằng, vị nữ thần tá»'t bụng kia chú ý Ä'ến những trò Ä'ỏ Ä'en trong sòng bài hay những phiếu cá cược trong các cuá»™c Ä'ua ngá»±a? Tôi vẫn luôn Ä'i tìm vị nữ thần này, nhưng không phải á» trong sòng bài hay ở những cuá»™c Ä'ua ngá»±a â€" vì ở Ä'ó người ta thường thua nhiều hÆ¡n thắng â€" mà ở những công việc con người thường xuyên làm và tạo ra nhiều cá»§a cải giá trị cho bản thân.

Chẳng hạn như công việc cày cấy, trá»"ng trọt, buôn bán, hay những nghề nghiệp chính Ä'áng lương thiện khác… thì có cÆ¡ há»™i mang lại lợi lá»™c hÆ¡n nhiều so vá»›i những trò Ä'ỏ Ä'en kia. Bạn ná»— lá»±c làm việc càng nhiều thì sá»' tiền thu nhập càng cao. Thá»±c tế, có thể công việc kinh doanh không phải lúc nào cÅ©ng thuận lợi và mang lại lợi nhuận, vì thỉnh thoảng chúng ta cÅ©ng có những phán Ä'oán sai lầm; hay nghề trá»"ng trọt vẫn gặp khó khăn do thời tiết trở ngại; nhưng nhìn chung, nếu chúng ta kiên trì, chăm chỉ thì vẫn gặt hái Ä'ược thành tá»±u.

Còn Ä'á»'i vá»›i những trò Ä'ỏ Ä'en, cá cược kia, thật ra người chÆ¡i bao giờ cÅ©ng thua và chá»§ sòng bài bao giờ cÅ©ng thắng. Các bạn Ä'ều biết rằng khi chúng ta ném há»™t súc sắc xuá»'ng, nếu trúng thì chá»§ cái sẽ chung cho chúng ta gấp bá»'n lần sá»' tiền ta Ä'ặt cược. Nhưng nếu trật, thì hẳn nhiên chúng ta thua Ä'ứt. Nhưng có má»™t Ä'iểm quan trọng mà các bạn thường không biết, hay không nghÄ© Ä'ến. Đó là má»™t súc sắc có sáu mặt, chúng ta chỉ thắng khi Ä'ặt trúng má»™t trong sáu mặt Ä'ó; vì vậy, má»—i lần gieo há»™t súc sắc xuá»'ng, chúng ta phải mất Ä'ến năm lần may mắn, nhưng nếu trúng thì chúng ta chỉ Ä'ược chung gấp bá»'n lần, có nghÄ©a là chỉ có bá»'n lần thắng cược. Má»—i lần gieo, chá»§ cái luôn cầm chắc phần thắng trong tay, ít nhất má»™t khoản bằng má»™t phần năm cá»§a sá»' tiền Ä'ặt cược. Theo sá»± sắp Ä'ặt như thế, chắc chắn rằng người chÆ¡i bao giờ cÅ©ng thua.

- Nhưng thỉnh thoảng người chÆ¡i vẫn thắng Ä'ược những khoản tiền kếch sù Ä'ó chứ! – Má»™t người nào Ä'ó lên tiếng phản Ä'á»'i.

- Thỉnh thoảng có như vậy! â€" Arkad nói. â€" Tuy nhiên, tôi xin hỏi các bạn rằng, bạn có chắc mình sẽ kiếm Ä'ược tiền bằng cách này trước khi bị thua cháy túi hay không? Và nếu may mắn thắng Ä'ược má»™t vài lần, thì bạn nghÄ© kiếm tiền theo cách như vậy có Ä'ược thường xuyên không? Tôi quen biết rất nhiều người thành Ä'ạt ở Babylon, nhưng tôi không thể nào chỉ ra má»™t người, dù chỉ má»™t người duy nhất, Ä'ã khởi Ä'ầu sá»± nghiệp cá»§a mình bằng cách như thế. Đá»'i vá»›i các vị Ä'ang có mặt tại Ä'ây, nếu có ai Ä'ã khởi sá»± thành công sá»± nghiệp cá»§a mình từ các sòng bài, tôi rất mong các bạn Ä'ó thẳng thắn cho biết câu chuyện cá»§a mình. Có phải thế không các vị.

Tất cả mọi người im lặng, không ai trả lời Ä'ược câu hỏi cá»§a Arkad. Má»™t lát sau, có người rụt rè

- Điều ông vừa yêu cầu có bao gá»"m những người chá»§ sòng bài không?

Arkad Ä'áp:

- Nếu bạn nghÄ© không có người nào khác ngoài những người này. Xin mọi người cho biết, có phải những chá»§ sòng bài vẫn thường do dá»± má»—i khi chúng ta hỏi về nguá»"n gá»'c thu nhập cá»§a họ không?

Đáp lại câu hỏi của Arkad chỉ là những tiếng ầm ừ khe khẽ của nhiều người. Thấy thế, Arkad nói tiếp:

- Chắc chắn rằng việc tìm kiếm may mắn ở sòng bài, ở những cuá»™c Ä'ua ngá»±a hay nhặt Ä'ược cái túi rÆ¡i không Ä'em lại sá»± giàu có và thành công lâu dài cho chúng ta. Vậy bây giờ chúng ta hãy thảo luận Ä'ến các công việc kinh doanh, buôn bán xem sao. Tôi cho rằng, má»™t cuá»™c giao dịch làm ăn mang lại nhiều lợi nhuận không phải là sá»± may mắn tình cờ, mà Ä'ó là phần thưởng xứng Ä'áng cho những ná»— lá»±c cá»§a chúng ta. Có ai Ä'ề nghị vấn Ä'ề thảo luận khác không?

Arkad vừa dứt lời, má»™t vị thương gia khá cao tuổi Ä'ứng lên xin nói:

- Xin quý vị thân hữu và ông Arkad Ä'áng kính cho phép tôi nói ra suy nghÄ© cá»§a mình. Nếu Ä'úng như các vị Ä'ã bảo, việc tin tưởng vào các khả năng khôn khéo và Ä'ầu óc tinh nhạy sẽ khiến chúng ta thành công trong các hoạt Ä'á»™ng kinh doanh, thì tại sao chúng ta không xem xét Ä'ến khía cạnh những cÆ¡ há»™i tình cờ có thể dẫn Ä'ến thành công và Ä'em lại lợi nhuận khổng lá»"? Có thể những dịp may rất hiếm khi xảy ra, nhưng thỉnh thoảng nó vẫn có. Chắc hẳn ở Ä'ây có rất nhiều người Ä'ã gặp trường hợp bị vuá»™t khỏi tầm tay những cÆ¡ há»™i thành công. Vậy xin nhờ quý vị, những ai Ä'ã từng trải nghiệm sá»± việc trên hãy kể lại cho chúng tôi nghe Ä'ược không?

- Đúng là má»™t suy nghÄ© tinh tế! â€" Arkad lên tiếng tán thưởng. – Vậy ai trong chúng ta Ä'ã từng gặp may mắn và Ä'ã Ä'ể vuá»™t mất nó?

Nhiều cánh tay giÆ¡ lên trong Ä'ó có cả vị thương gia vừa nói kia. Arkad Ä'ề nghị:

- Vì ông là người Ä'ưa ra vấn Ä'ề này, nên trước hết chúng tôi rất mong nghe ý kiến cá»§a ông

- Tôi rất vui lòng thuật lại má»™t câu chuyện Ä'ể quý vị thấy Ä'ược má»™t người có thể tiến Ä'ến rất gần sá»± may mắn, nhưng sau Ä'ó lại bị vuá»™t mất khiến anh ta vô cùng há»'i tiếc.

Và người thương gia nọ bắt Ä'ầu kể:

“Nhiều năm trước Ä'ây, khi tôi còn trẻ và má»›i lập gia Ä'ình. Lúc ấy tôi còn chưa làm nghề kinh doanh mà hàng ngày vẫn Ä'i làm công cho người khác Ä'ể nuôi sá»'ng bản thân và gia Ä'ình cá»§a mình. Má»™t ngày nọ, cha tôi há»" hởi tìm Ä'ến và thuyết phục tôi tham gia vào má»™t vụ Ä'ầu tư. Ã"ng nói rằng, con trai cá»§a người bạn thâm giao vá»›i ông Ä'ang dá»± Ä'ịnh mua má»™t mảnh Ä'ất khô cằn nằm không xa khu vá»±c chúng tôi Ä'ang sá»'ng.

Người Ä'ó dá»± trù sau khi mua xong sẽ cho dá»±ng ba guá»"ng nước Ä'ể Ä'ưa nước vào mảnh Ä'ất ấy, biến nó thành Ä'ất có thể trá»"ng trọt Ä'ược. Sau Ä'ó, anh ta sẽ phân mảnh Ä'ất ấy thành những lô nhỏ và bán cho những người cần xây nhà và trá»"ng trọt.

Do chàng trai này có hoàn cảnh giá»'ng tôi, chỉ là má»™t thanh niên làm việc kiếm sá»'ng hàng ngày và gia Ä'ình rất nghèo nên không Ä'á»§ tài chính Ä'ể thá»±c hiện dá»± Ä'ịnh Ä'ó. Vì vậy, anh ta quyết Ä'ịnh rá»§ nhiều người bạn cùng góp vá»'n Ä'ầu tư. Kế hoạch này Ä'ã có mười hai người tham gia. Họ Ä'ều Ä'ang Ä'i làm Ä'ể nuôi sá»'ng gia Ä'ình, nên Ä'á»"ng ý trích ra má»™t phần mười sá»' tiền kiếm Ä'ược góp vào công trình Ä'ó cho Ä'ến khi nào mảnh Ä'ất Ä'ược bán lại. Sá»' tiền thu Ä'ược sẽ phân chia Ä'úng theo tá»· lệ mà má»—i người góp vá»'n.

- Con trai à! â€" Cha tôi bảo. – Giờ con cần phải suy nghÄ© và hành Ä'á»™ng chín chắn như má»™t người Ä'ã trưởng thành. Cha mong con rút kinh nghiệm từ sai lầm cá»§a cha lúc còn trẻ Ä'ể mạnh dạn bắt Ä'ầu xây dá»±ng cho mình má»™t tài sản có giá trị và Ä'ược mọi người nể trọng.

- Điều này bản thân con cÅ©ng rất mong muá»'n cha à! â€" Tôi Ä'áp lại.

- Vậy con hãy làm theo lời khuyên tá»'t Ä'ẹp cá»§a cha ngay bây giờ Ä'i. Con nên làm công việc mà Ä'áng lẽ ra cha phải làm khi ở vào Ä'á»™ tuổi cá»§a con. Từ sá»' tiền kiếm Ä'ược hàng tháng, con hãy trích ra má»™t phần mười Ä'ể tham gia vào những cuá»™c Ä'ầu tư kia. Đến khi bằng tuổi cha, con sẽ sở hữu Ä'ược má»™t tài sản có giá trị cho bản thân con.- Con rất muá»'n trở thành má»™t người giàu có. Con cÅ©ng cần kiếm Ä'ược thật nhiều tiền Ä'ể trang trải trong cuá»™c sá»'ng. Tuy vậy, con Ä'ang băn khoăn không biết có nên nghe theo lời khuyên bảo cá»§a cha hay không, bởi vì con vẫn còn rất trẻ và còn nhiều thời gian Ä'ể làm mọi chuyện.

- Cha Ä'ã từng nghÄ© như thế khi bằng tuổi cá»§a con, con trai ạ! Thế Ä'ấy, rá»"i nhiều năm trôi qua, cha chẳng thể làm Ä'ược Ä'iều gì cả.

- Thời Ä'ại con Ä'ang sá»'ng khác thời trẻ cá»§a cha, cha à! Con sẽ tránh vết xe Ä'ổ cá»§a cha. Xin cha Ä'ừng lo.

- Con Ä'ang có cÆ¡ há»™i may mắn lá»›n trong Ä'ời Ä'ó, con trai! Dịp may này sẽ giúp con trở nên giàu có, cha khuyên con Ä'ừng nên chậm trá»… nữa. Ngay ngày mai, con hãy tá»›i gặp và thương lượng vá»›i anh ta Ä'ể góp má»™t phần mười sá»' tiền kiếm Ä'ược cá»§a con vào kế hoạch ấy. Đây là má»™t sá»± Ä'ầu tư quan trọng cho tương lai cá»§a con, vì vậy con hãy nhanh lên. CÆ¡ há»™i không chờ Ä'ợi ai bao giờ. Hôm nay nó ở Ä'ây, nhưng ngày mai nó Ä'ến nÆ¡i khác rá»"i. Thế nên, con Ä'ừng bao giờ chậm trá»…!

Mặc những lời khuyên lÆ¡n, thúc giục cá»§a cha, tôi vẫn lưỡng lá»± không thá»±c hiện công việc Ä'ó. Và rá»"i, tôi bị cuá»'n hút vào những cái áo choàng Ä'ẹp, sang trọng ở ngoài chợ nên Ä'ã bỏ tiền ra mua hai cái cho tôi và vợ tôi. Nếu dành ra má»™t phần mười sá»' tiền kiếm Ä'ược Ä'ể Ä'ầu tư vào kế hoạch kia, thì tôi không thể mua Ä'ược những cái áo Ä'ẹp như thế. Tại sao tôi phải hy sinh những sở thích cá»§a bản thân Ä'ể làm những công việc mất nhiều thời gian như thế? Chính vì những suy nghÄ© như vậy mà tôi Ä'ã không làm theo lời khuyên Ä'ầy kinh nghiệm quý báu cá»§a cha tôi. Sau má»™t thời gian, quả thật công trình ấy Ä'ã mang lại lợi nhuận rất lá»›n và má»—i người tham gia vào kế hoạch Ä'ó Ä'ã thu Ä'ược má»™t khoản tiền gấp mười mấy lần sá»' tiền vá»'n bỏ ra. Điều này khiến tôi vô cùng há»'i tiếc và thầm trách mình thật thiếu khôn ngoan, ngoan cá»' không nghe lời khuyên Ä'úng Ä'ắn cá»§a cha mình. Câu chuyện cá»§a tôi là minh chứng cụ thể rằng tôi Ä'ã Ä'ể vuá»™t mất cÆ¡ há»™i làm giàu cá»§a mình.”

- Trong câu chuyện này, chúng ta thấy Ä'ược may mắn sẽ Ä'ến vá»›i những ai biết Ä'ón nhận nó. – Người Ä'àn ông ngá»"i bên cạnh vị thương gia vừa kể chuyện lên tiếng. – Việc má»™t người tạo dá»±ng Ä'ược sản nghiệp luôn có những bài học giá trị Ä'áng Ä'ể chúng ta học hỏi. Chúng ta có thể khởi nghiệp chỉ bằng má»™t vài Ä'á»"ng bạc lẻ, hay bằng má»™t sá»' tiền trích ra từ khoản thu nhập nhỏ nhoi cá»§a mình. Như chính tôi chẳng hạn, tôi bắt Ä'ầu sá»± nghiệp làm giàu cá»§a mình khi còn là má»™t cậu bé và Ä'ã mua má»™t con bê cái vá»›i giá má»™t Ä'á»"ng bạc. Cho Ä'ến bây giờ tôi Ä'ã sở hữu Ä'ược má»™t trang trại gia súc có sá»' lượng lên tá»›i ngàn con.

CÆ¡ há»™i khởi Ä'ầu cho sá»± giàu có có thể Ä'ến vá»›i bất kỳ ai, nhưng nó tùy thuá»™c vào việc con người có nắm bắt Ä'ược cÆ¡ há»™i Ä'ó hay không và thá»±c hiện như thế nào. Má»™t là biết nắm bắt, quyết tâm thá»±c hiện Ä'ể Ä'ạt thành công và sở hữu Ä'ược cái tài sản có giá trị; hai là bỏ qua cÆ¡ há»™i hoặc không có ý chí thá»±c hiện, Ä'ể rá»"i suá»'t Ä'ời sá»'ng trong sá»± nghèo khó và há»'i tiếc.

-    Tôi cÅ©ng xin Ä'ược phát biểu về vấn Ä'ề này. – Má»™t người khác lên tiếng â€" Tôi là người Syri. Mặc dù sá»­ dụng ngôn ngữ cá»§a các bạn không thành thạo lắm, nhưng tôi rất muá»'n gọi Ä'úng tên người bạn thương gia vừa rá»"i. Nếu tôi gọi tên người thương gia này theo ngôn ngữ cá»§a các bạn thì chắc chắn tôi phát âm không Ä'úng, nhưng nếu tôi gọi bằng tiếng Syri, thì có lẽ các bạn sẽ không hiểu. Vậy thì, kính thưa tất cả quý vị, nếu muá»'n có má»™t cái tên chung Ä'ể gọi người cá»' tình né tránh hoặc không chịu làm việc nhằm Ä'em lại lợi ích cho bản thân anh ta, thì các bạn gọi người Ä'ó là gì nhỉ?

-    Má»™t kẻ trì hoãn, ù lì. – Má»™t giọng nói cất lên.

-    Chính là như thế Ä'ó! – Người Ä'ến từ Syri huÆ¡ tay Ä'á»"ng tình má»™t cách mạnh mẽ. – Vá»›i tình trạng như thế, anh ta chỉ mất thời gian chờ Ä'ợi mà thôi. Khi dịp may Ä'ến, anh ta lại bảo mình Ä'ang có nhiều việc phải làm và xin hãy Ä'ợi Ä'ó. Anh ta không hề biết rằng, dịp may không chờ Ä'ợi má»™t kẻ chậm chạp nào cả. Nếu người nào muá»'n nắm bắt cÆ¡ há»™i thì phải nhanh chân lên, phải quyết tâm thá»±c hiện Ä'ến cùng má»›i mong tận dụng Ä'ược ưu Ä'iểm cá»§a cÆ¡ há»™i Ä'ó. Do vậy, tôi khẳng Ä'ịnh rằng bất cứ người nào chậm chạp, do dá»± trước má»™t cÆ¡ há»™i tá»'t, thì Ä'ích thị Ä'ó là má»™t kẻ ù lì má»™t cách Ä'áng tiếc, và chắc chắn là anh ta sẽ há»'i hận không khác gì người bạn thương gia lúc còn trẻ cá»§a chúng ta.

Vị thương gia Ä'ứng lên và cúi mình Ä'áp lại:

-    Tôi xin tỏ lòng kính phục bạn! Bạn Ä'ã không ngần ngại nói má»™t cách thẳng thắn Ä'ến vấn Ä'ề Ä'ó.

-    Để hiểu rõ vấn Ä'ề, chúng ta cần nghe càng nhiều càng tá»'t những kinh khác nhau về sá»± may mắn. Ai có thể kể cho chúng tôi nghe nữa không? â€" Arkad nói.

-    Tôi sẽ kể! – Má»™t người Ä'àn ông trung niên, mặc áo choàng màu Ä'ỏ Ä'áp lại. â€" Tôi là má»™t người thu mua gia súc, chá»§ yếu là lạc Ä'à và ngá»±a, nhưng thỉnh thoảng tôi mua cả cừu và dê. Câu chuyện tôi sắp kể ra Ä'ây sẽ minh chứng má»™t sá»± thật là dịp may hiếm có thường vụt qua rất nhanh â€" như trường hợp cá»§a tôi, nó chỉ Ä'ến trong má»™t Ä'êm, mặc dù tôi mong mỏi chờ Ä'ợi nó từ rất lâu. Và Ä'áng tiếc là tôi Ä'ã Ä'ể vuá»™t mất nó. Đánh giá Ä'iều này như thế nào tùy thuá»™c vào các bạn.

Vá»›i giọng trầm ngâm như há»"i tưởng lại quá khứ, ông ta kể lại:

“Vào má»™t buổi chiều cách Ä'ây Ä'ã nhiều năm, trải qua má»™t cuá»™c hành trình dài ngày gian khổ Ä'ể tìm mua gia súc, tôi vẫn không mua Ä'ược gì. Chán nản, mệt mỏi, tôi quay trở về Babylon và rất bá»±c mình vì thấy cổng thành Ä'ã Ä'óng chặt. Trong khi những người nô lệ cá»§a tôi căng lều ra Ä'ể ngá»§ tạm qua Ä'êm, tôi buá»"n bã và không ngá»§ Ä'ược nên trở dậy Ä'i hóng gió. Tình cờ, tôi gặp má»™t người nông dân trung niên Ä'ang Ä'i loanh quanh, có vẻ như rất sá»'t ruá»™t và lo lắng vì má»™t Ä'iều gì Ä'ó. Giá»'ng như chúng tôi, Ä'oàn người cá»§a ông cÅ©ng Ä'ang ở bên ngoài thành.

-    Kính thưa ông! – Người nông dân nói vá»›i tôi. Nhìn bên ngoài, tôi Ä'oán ông là má»™t người thu mua gia súc. Nếu Ä'úng như thế, tôi rất muá»'n bán cho ông toàn bá»™ bầy cừu béo tá»'t cá»§a tôi. Tôi từ phương xa tá»›i, Ä'ang Ä'ịnh sáng mai Ä'em Ä'àn cừu này vào thành Ä'ể bán, nhưng vừa rá»"i tôi má»›i nhận Ä'ược tin người vợ yêu quý cá»§a tôi hiện nay Ä'ang lâm bệnh nặng ở nhà. Tôi phải quay trở về càng sá»›m càng tá»'t nên muá»'n bán bầy cừu kia ngay lúc này. Mong ông mua giúp Ä'ể tôi và các nô lệ cá»§a tôi Ä'ược trở về ngay trong Ä'êm nay.

Vào lúc Ä'ó, trời rất tá»'i nên tôi không thể quan sát Ä'ược bầy cừu cá»§a ông ấy, nhưng căn cứ vào tiếng kêu, tôi Ä'oán sá»' lượng cừu chắc phải rất nhiều. Tôi Ä'ã mất mười ngày rong ruổi vô ích mà vẫn không mua Ä'ược gì cả. Vì thế, tôi rất hứng khởi trước lời Ä'ề nghị Ä'ó và thương lượng ngay vá»›i người nông dân. Do quá lo lắng, ông ấy Ä'ã Ä'ưa ra mức giá rất thấp so vá»›i giá thông thường rao bán má»™t con cừu. Tôi Ä'á»"ng ý ngay. Bởi vì, tôi biết chắc vào sáng ngày mai, những người nô lệ cá»§a tôi có thể lùa cả bầy cừu qua cổng thành và bán vá»›i giá cao hÆ¡n rất nhiều.

Cuá»™c thương lượng kết thúc, tôi gọi những người nô lệ mang Ä'uá»'c Ä'ến Ä'ể Ä'ếm bầy cừu, vì theo người nông dân, sá»' lượng cả bầy cừu lên tá»›i chín trăm con. Mặc dù Ä'ã rất cá»' gắng, nhưng chúng tôi không tài nào Ä'ếm Ä'ược. Vì vậy, không biết xúi quẩy thế nào tôi lại bảo vá»›i ông ấy rằng, Ä'ợi Ä'ến ngày mai khi Ä'ếm xong, tôi sẽ thanh toán tiền cho ông ta.

-    Xin làm Æ¡n, thưa quý ông! â€" Ã"ng ta khẩn khoản. â€" Ngài có thể trả cho tôi hai phần ba sá»' tiền cá»§a chín trăm con cừu này cÅ©ng Ä'ược, Ä'ể tôi có thể khởi hành ngay bây giờ. Tôi sẽ Ä'ể lại Ä'ây người nô lệ thông minh và hiểu biết nhất cá»§a tôi. Sáng ngày mai, cậu ta sẽ giúp ông Ä'ếm sá»' cừu. Tôi rất tin cậy anh ta, và thường giao cho anh ta những việc quan trọng. Vì vậy, ông có thể Ä'iều chỉnh phần tiền phải trả còn lại, nếu có sai lệch về sá»' lượng.

Nhưng do sá»± ngu tá»'i và quá tính toán cá»§a mình, tôi Ä'ã nhất quyết không chịu Ä'ưa tiền như lời Ä'ề nghị cá»§a ông ấy ngay lúc Ä'ó. Cuá»™c giao dịch buôn bán cá»§a tôi xem như chấm dứt. Vào sáng sá»›m hôm sau, trước khi tôi thức dậy, các cổng thành Ä'ã mở và có bá»'n người Ä'ã tìm Ä'ến mua bầy cừu cá»§a người nông dân ấy. Họ là những người thu mua gia súc giá»'ng tôi. Nhìn thấy bầy cừu, họ rất ưng ý nên Ä'ã trả vá»›i giá rất cao â€" cao gấp ba lần so vá»›i giá người nông dân nài nỉ bán cho tôi vào tá»'i hôm qua. Những người này cho biết, do vương quá»'c Ä'ang bị giặc Ä'e dọa bao vây mà lương thá»±c trong thành không có dá»± trữ nhiều, nên họ mua gia súc, gia cầm thay thế. Điều Ä'ó Ä'á»"ng nghÄ©a vá»›i việc tôi Ä'ã Ä'ể mất má»™t cÆ¡ há»™i buôn bán mang lại lợi nhuận rất lá»›n. Vậy có phải dịp may hiếm có Ä'ã vuá»™t khỏi tầm tay cá»§a tôi không?”

-    Đây là má»™t câu chuyện khá Ä'ặc biệt. â€" Arkad nhận Ä'ịnh. â€" Nó Ä'ã cho chúng ta má»™t bài học về sá»± khôn ngoan. Mọi người có thấy như thế không?

-    Đúng vậy! – Má»™t người thợ làm yên ngá»±a khả kính góp lời. â€" Khôn ngoan là phải nắm bắt và Ä'áp ứng ngay mọi yêu cầu cá»§a cÆ¡ há»™i khi chúng ta nhận thấy rõ kết quả cá»§a nó sẽ Ä'em lại nhiều Ä'iều tá»'t Ä'ẹp. Trong việc buôn bán, nếu có má»™t cuá»™c thương lượng Ä'i Ä'ến thành công và chắc chắn mang lại lợi nhuận, thì bạn cần phải bảo vệ thành quả cá»§a mình, tránh những suy nghÄ© do dá»± hay thiếu tá»± tin cá»§a bản thân, Ä'á»"ng thời cảnh giác vá»›i những ý kiến can thiệp cá»§a người khác. DÄ© nhiên, chọn Ä'iều sai là do chúng ta ngu ngá»'c. Còn nếu chọn Ä'iều Ä'úng mà chúng ta lại có khuy hướng do dá»±, lưỡng lá»± và phân vân suy tính thì chỉ khiến dịp may trôi qua mất. Phán Ä'oán Ä'ầu tiên thường là phán Ä'oán tá»'t nhất cá»§a tôi. Tuy nhiên, thường trong các cuá»™c thương lượng, tôi vẫn luôn cảm thấy khó khăn khi tá»± thuyết phục mình tin theo những phán Ä'oán Ä'ó. Bởi vậy, cÅ©ng giá»'ng như má»™t sá»± tá»± bảo vệ mình nhằm chá»'ng lại những Ä'iểm yếu kém cá»§a bản thân, trong những cuá»™c thương lượng, tôi luôn phân tích lòng tá»± tin cá»§a mình. Làm như th! ế tôi sẽ tránh Ä'ược sá»± há»'i tiếc về sau và luôn nắm bắt Ä'ược những dịp may Ä'ến vá»›i mình.

-    Cám Æ¡n anh! Tôi xin Ä'ược nói tiếp. – Người Ä'ến từ Syri Ä'ứng dậy. – Những câu chuyện này rất giá»'ng nhau, bởi vì má»—i lần cÆ¡ may vuá»™t mất Ä'ều có những lý do tương tá»±. Nhưng tại sao má»—i lần Ä'á»'i diện vá»›i dịp may, chúng ta thường do dá»± và thá»'i lui, chứ không nghÄ© rằng Ä'ây là dịp tá»'t cần phải nắm lấy. Phải chăng nếu chúng ta cứ suy nghÄ© theo xu hướng như thế thì chúng ta sẽ không thành công?

-    Anh nói rất Ä'úng, anh bạn ạ! – Người thu mua gia súc Ä'áp lời. â€" Trong hai câu chuyện trên, dịp may vụt khỏi tầm tay là do sá»± trì hoãn cá»§a chúng ta. Điều Ä'ó cho thấy tính do dá»± vẫn luôn tá»"n tại trong tất cả mọi người, trong khi chúng ta lại luôn mong muá»'n Ä'ược thành Ä'ạt và giàu có. Và thế là khi các dịp may Ä'ến, do tính do dá»±, ù lì nên chúng ta Ä'ã không chịu nắm bắt. Nếu hiểu như vậy thì quả thật tính khí cá»§a chúng ta Ä'ã trở thành kẻ thù tệ hại nhất cá»§a chính chúng ta.

-    Lúc còn trẻ, tôi Ä'ã không nhận ra Ä'ược Ä'iều Ä'ó. Những lời nói cá»§a người bạn Ä'ến từ Syri quả thật rất sâu sắc. Trước Ä'ây tôi nghÄ© mình Ä'ể lỡ nhiều cÆ¡ há»™i kinh doanh là do khả năng phán Ä'oán cá»§a tôi rất tệ. Về sau tôi lại tin rằng, Ä'ó là do trí não Ä'ần Ä'á»™n cá»§a mình. Nhưng cuá»'i cùng tôi cÅ©ng nhận ra Ä'ược sá»± thật, Ä'ó là do thói quen trì hoãn, chậm chạp, không bắt kịp yêu cầu cá»§a thá»±c tế phải ra quyết Ä'ịnh nhanh chóng Ä'ể hành Ä'á»™ng giành lấy thành công. Khi hiểu ra sá»± việc, tôi Ä'ã thật sá»± há»'i tiếc và thấy rõ tác hại cá»§a tính ù lì trong bản thân mình. Do Ä'ó, tôi Ä'ã tìm cách thoát khỏi kẻ thù kia Ä'ể vươn lên và Ä'ạt Ä'ược những thành quả như hiện nay.

-    Cám Æ¡n anh! Tôi có má»™t câu hỏi muá»'n nhờ vị thương gia trả lời giúp. â€" Người bạn Ä'ến từ Syri nói tiếp. â€" Nhìn dáng vẻ ngày nay, tôi nghÄ© ông Ä'ã là má»™t người rất thành Ä'ạt. Vậy hãy nói cho chúng tôi biết, ông Ä'ã chá»'ng lại tính ù lì cá»§a mình

Người thương gia từ tá»'n trả lời:

- Đá»'i vá»›i tôi, tính ù lì là má»™t kẻ thù luôn rình rập, chờ dịp Ä'ể gây cản trở cho công việc. Câu chuyện ban nãy tôi kể cho các bạn nghe chỉ là má»™t trong những câu chuyện mà tôi Ä'ã từng trải qua, cho thấy bản thân tôi cÅ©ng Ä'ã bỏ lỡ rất nhiều cÆ¡ há»™i tá»'t trong cuá»™c Ä'ời mình. Bạn thấy Ä'ó, chúng ta không thể Ä'ể kẻ trá»™m vào khuân những bá»" lúa cá»§a mình, cÅ©ng không ai muá»'n Ä'ể Ä'á»'i thá»§ phá»—ng tay trên những khách hàng tiềm năng có thể Ä'em lại nguá»"n lợi cho mình. Má»™t khi tôi Ä'ã nhận thức Ä'ược tác hại cá»§a những hành vi Ä'ó thì tôi sẽ loại bỏ ngay. Phải cải thiện bản tính do dá»±, trì trệ cá»§a bản thân thì chúng ta má»›i có thể làm giàu Ä'ược.

- Ý kiến cá»§a ông thế nào, hỡi ông Arkad Ä'áng kính? Bởi vì ông là người giàu có nhất ở Babylon, nên nhiều người thường bảo ông là con người may mắn. Nhưng thật ra nếu chúng ta không chiến thắng Ä'ược bản tính ù lì, trì trệ cá»§a bản thân, thì chúng ta không thể Ä'ạt Ä'ược những thành công và trở nên giàu có. Ã"ng có Ä'á»"ng ý vá»›i tôi như vậy không?

- Hoàn toàn Ä'úng như thế anh bạn ạ! â€" Arkad thừa nhận. â€" Trong suá»'t cuá»™c Ä'ời, tôi Ä'ã từng chứng kiến rất nhiều người theo Ä'uổi chí hướng riêng cá»§a họ trong các lÄ©nh vá»±c như kinh doanh thương mại, khoa học, nghệ thuật; và không ít người trong sá»' Ä'ó Ä'ã Ä'ạt Ä'ược thành công. Tôi có thể khẳng Ä'ịnh rằng, cÆ¡ há»™i may mắn dành cho mọi người là như nhau, nhưng chỉ má»™t sá»' người là nắm bắt Ä'ược vận may và trở nên thành công. Còn nhiều người khác, thường là vì do dá»±, toan tính thiệt hÆ¡n mà khiến cho cÆ¡ há»™i trôi qua, Ä'ể rá»"i cuá»™c sá»'ng cá»§a họ vẫn không có má»™t sá»± thay Ä'ổi nào cả. Họ vẫn nghèo Ä'ói, vất vả và lam lÅ©, có khi suá»'t cả cuá»™c Ä'ời vẫn không thoát khỏi cuá»™c sá»'ng cÆ¡ cá»±c Ä'ó.

Arkad quay về phía người dệt vài và nói tiếp:

- Anh Ä'ã gợi ý cho chúng ta má»™t Ä'ề tài thảo luận rất hay. Vậy anh nghÄ© như thế nào về sá»± may mắn.

- Tôi muá»'n nhìn sá»± may mắn ở má»™t khía cạnh khác. Trước Ä'ây, tôi nghÄ© rằng nó là Ä'iều mà ai cÅ©ng mong ước và nó có thể xảy ra không cần bất cứ sá»± ná»— lá»±c nào cá»§a con người. Nhưng bây giờ, qua cuá»™c thảo luận rất thú vị vừa rá»"i, tôi Ä'ã nhận thức Ä'ược sá»± may mắn không phải cứ chờ Ä'ợi là có Ä'ược. Mà Ä'ể Ä'ược may mắn, chúng ta cần phải biết cách nắm lấyÆ¡ há»™i tá»'t và quyết tâm thá»±c hiện ngay. Do vậy trong tương lai, tôi sẽ cá»' gắng hết sức mình Ä'ể nắm chắc những cÆ¡ há»™i tá»'t khi nó Ä'ến vá»›i tôi.

- Anh Ä'ã tiếp thu rất tá»'t những vấn Ä'ề mà chúng ta vừa thảo luận. â€" Arkad Ä'áp lại. – Dịp may thường Ä'em Ä'ến cho chúng ta những cÆ¡ há»™i rất ít khi lặp lại lần thứ hai. Người bạn thương gia cá»§a chúng ta Ä'ã có dịp may hiếm có nhưng lại không biết cách nắm lấy nó và tất nhiên là bỏ lỡ má»™t cÆ¡ há»™i có thể Ä'em lại sá»± giàu có cho anh ấy. Người bạn mua gia súc cá»§a chúng ta cÅ©ng vậy, Ä'áng lẽ anh ta có thể thu Ä'ược má»™t khoản lợi nhuận rất lá»›n nếu thá»±c hiện ngay việc mua bầy cừu.

Vậy là chúng ta Ä'ã thảo luận rất nhiều về vấn Ä'ề này Ä'ể tìm ra những phương thức thu hút sá»± may mắn Ä'ến vá»›i chúng ta. Tôi thiết nghÄ©, bây giờ chúng ta Ä'ã tìm ra phương thức Ä'ó và thông qua nó chúng ta biết má»™t sá»± thật về sá»± may mắn. Đó là: Sá»± may mắn có thể thu hút Ä'ược nếu chúng ta biết nắm lấy cÆ¡ há»™i.

Các bạn hãy nhá»› Ä'iều này, nếu chúng ta biết cách nắm lấy những cÆ¡ há»™i tá»'t Ä'ến vá»›i mình, tức là Ä'ã thu hút Ä'ược sá»± may mắn và nếu bạn quyết Ä'ịnh hành Ä'á»™ng Ä'úng lúc, thì nó sẽ Ä'ưa bạn tá»›i Ä'ỉnh cao cá»§a sá»± thành công mà bạn mong Ä'ợi nhất.

 

5. Năm quy luật của vàng

-    Má»™t túi vàng và má»™t mảnh gá»'m trên Ä'ó khắc những lời khôn ngoan, các anh sẽ chọn cái nào?

h=”24″ align=”justify”>Trong ánh sáng lập lòe cá»§a ngọn lá»­a Ä'á»'t bằng những bụi cây khô ở sa mạc, những gương mặt rám nắng ánh lên má»™t niềm thích thú trước câu hỏi cá»§a ông già Kalabab thông thái.

-    Vàng chứ, chọn vàng chứ! â€" Hai mươi bảy người cùng Ä'á»"ng loạt lên tiếng.

Ã"ng Kalabab mỉm cười má»™t cách Ä'á»™ lượng:

- Khoan Ä'ã! â€" Ã"ng dừng lời, Ä'ưa cao má»™t cánh tay chỉ vào màn Ä'êm rá»"i chậm rãi tiếp lời. â€" Chúng ta hãy lắng nghe tiếng hú cá»§a những con chó hoang kia. Chúng Ä'ang tru lên từng há»"i trong cái Ä'ói. Nếu bây giờ chúng ăn, chúng sẽ như thế nào nhỉ? Chúng sẽ Ä'ánh nhau bất kể sá»'ng chết Ä'ể tranh giành miếng ăn mà không cần biết tá»›i ngày mai sẽ như thế nào.

Con người cÅ©ng giá»'ng như vậy. Bất chấp cả sá»± khôn ngoan, chúng ta chỉ ham lấy vàng. Song Ä'ến ngày mai, chúng ta lại tru tréo lên bởi vì chúng ta Ä'ể mất vàng.

Thật ra, vàng chỉ dành cho những người nào biết quy luật cá»§a nó và tôn trọng các quy luật Ä'ó.

Những cÆ¡n gió lạnh buá»'t trong Ä'êm ở sa mạc ào ào thổi Ä'ến, Kalabab cúi xuá»'ng, kéo tà áo choàng che Ä'ôi chân rắn rỏi cá»§a mình, rá»"i thong thả nói tiếp:

- Bởi vì các bạn Ä'ã tận tụy, chăm sóc rất chu Ä'áo bầy lạc Ä'à cá»§a tôi và Ä'ã chịu cá»±c nhọc khi Ä'i băng qua sa mạc nóng bỏng, Ä'á»"ng thời các bạn Ä'ã kiên cường chiến Ä'ấu chá»'ng lại bọn cướp lăm le muá»'n chiếm sá»' hàng hóa cá»§a tôi, nên Ä'êm nay tôi sẽ kể cho các bạn nghe câu chuyện về năm quy luật cá»§a vàng. Má»™t câu chuyện mà có lẽ các bạn chưa hề nghe Ä'ến bao giờ.

Này các bạn, hãy lắng nghe những gì tôi sắp nói ra Ä'ây. Bởi vì, nếu các bạn nắm chắc Ä'ược ý nghÄ©a và vận dụng nó thật tá»'t thì chẳng bao lâu sau các bạn sẽ kiếm Ä'ược nhiều vàng.

Ã"ng Kalabab bá»—ng im lặng và trầm tư trong giây lát. Trên Ä'ầu mọi người, nền trời xứ Babylon huyền hoặc những vì sao muôn màu lấp lánh. Phía sau lưng Đền học, những chiếc lều vải bạc màu Ä'ã Ä'ược neo chắc chắn vào những cái cọc, Ä'ề phòng những cÆ¡n giông và gió sa mạc. Cạnh lều là các kiện hàng Ä'ược xếp tươm tất vá»›i những tấm vải bá»' chắc chắn bao bọc bên ngoài. Bầy lạc Ä'à nằm dài trên cát, Ä'ang nhai lại má»™t cách thích thú sá»' thức ăn ban chiều, thỉnh thoảng có con phát ra những tiếng kêu khàn khàn Ä'ứt quãng.

- Chúng ta Ä'ã nghe ông kể rất nhiều về những câu chuyện hay, ông Kalabab à! – Người phụ trách việc Ä'óng gói các kiện hàng lên tiếng. â€" Sau khi hoàn thành công việc cho ông, chúng tôi sẽ vận dụng những lời chỉ dẫn khôn ngoan cá»§a ông Ä'ể làm giàu cho bản thân.

- Trước Ä'ây, tôi Ä'ã kể cho các anh nghe về những cuá»™c mạo hiểm mà chính tôi Ä'ã trải qua khi Ä'ến những vùng Ä'ất lạ, nhưng Ä'êm nay tôi sẽ kể câu chuyện về ông Arkad, người nổi tiếng khôn ngoan và giàu có nhất ở Babylon

- Chúng tôi Ä'ã nghe rất nhiều chuyện về ông ấy. – Người phụ trách Ä'áp.

Ã"ng Kalabab gật Ä'ầu và bắt Ä'ầu kể:

- Ã"ng Arkad giàu nhất, bởi vì ông ấy là người giỏi nhất trong việc tìm ra vàng. Đêm nay, tôi kể cho các anh nghe về sá»± khôn ngoan cá»§a ông Arkad mà chính Nomasir, con trai cá»§a ông ấy, kể cho tôi nghe khi tôi còn là má»™t cậu bé ở Nineveh.

“Ngày ấy, tôi vẫn còn rất trẻ và Ä'i làm thuê giá»'ng như các anh. Tôi thường mang những bó thảm lá»›n, loại Ä'ẹp nhất theo ông chá»§ Ä'ến nhà Nomasir Ä'ể bán cho ông ấy. Hôm ấy, Ä'ích thân ông Nomasir Ä'ã chọn mua những tấm thảm tá»'t nhất và có màu sắc vừa ý vá»›i ông ta. Sau cuá»™c mua bán Ä'ó, ông Nomasir mời chúng tôi ở lại uá»'ng rượu. Rượu cá»§a ông ấy rất thÆ¡m và ngon. Tôi nghÄ© Ä'ó là loại rượu ngon nhất mà lúc bấy giờ tôi có thể nếm Ä'ược.

Trong cuá»™c Ä'á»'i ẩm Ä'ó, ông ta Ä'ã kể cho chúng tôi nghe câu chuyện về sá»± khôn ngoan cá»§a cha mình. Đó cÅ©ng là câu chuyện mà tôi sắp kể ra cho các bạn nghe Ä'ây.

Các bạn cÅ©ng biết là Babylon có má»™t phong tục là con trai cá»§a các gia Ä'ình giàu có thường sá»'ng vá»›i cha mẹ Ä'ể Ä'ược kế thừa tài sản, nhưng ông Arkad không tán thành tập quán này. Do vậy khi Nomasir Ä'ến tuổi trưởng thành, ông Arkad bèn cho gọi Normasir Ä'ến và bảo:

- Con trai Æ¡i, cha rất muá»'n con kế thừa sản nghiệp cá»§a cha, nhưng trước hết con phải chứng tỏ con có Ä'á»§ khôn ngoan Ä'ể sá»­ dụng sá»' tài sản Ä'ó. Cho nên cha muá»'n rằng, con hãy tá»± mình Ä'i tìm má»™t công việc chứng tỏ con cÅ©ng có khả năng kiếm ra tiền.

Cha sẽ trao cho con hai vật Ä'ể giúp con có Ä'iều kiện thá»±c hiện ý Ä'ịnh cá»§a mình. Như vậy so vá»›i lúc cha bắt Ä'ầu tạo dá»±ng sá»± nghiệp, con Ä'ã thuận lợi hÆ¡n cha rất nhiều.

Trước hết, cha cho con má»™t túi vàng. Nếu con biết dùng sá»' vàng này má»™t cách khôn ngoan, thì nó sẽ giúp con làm giàu nhanh chóng.

Thứ hai, cha trao cho con tấm thẻ Ä'ất sét nung này, trên Ä'ó có khắc năm quy luật về vàng. Nếu con ứng dụng chúng trong các công việc kinh doanh Ä'ịnh chúng sẽ mang lại sá»± giàu có và uy tín cho con.

Sau mười năm kể từ hôm nay, con hãy trở về nhà thăm cha và thuật lại mọi việc cho cha nghe. Nếu con tỏ ra là người biết sá»­ dụng tiền bạc má»™t cách xứng Ä'áng, cha sẽ cho con kế thừa toàn bá»™ tài sản cá»§a cha. Còn nếu con không Ä'ược như vậy, cha sẽ hiến tặng tất cả tài sản này cho những người nghèo khổ, người ăn xin và các thầy tế.

Theo lời cha, Nomasir ra Ä'i Ä'ể thá»±c hiện chí hướng cá»§a mình. Hành trang cá»§a anh là túi vàng và mảnh gá»'m nung cá»§a cha Ä'ược gói cẩn thận trong tấm vải lụa cùng vá»›i má»™t ít nô lệ và vài con ngá»±a.

Mười năm trôi qua và Nomasir thành Ä'ạt quay trở về ngôi nhà cá»§a cha mình Ä'úng như Ä'ã hẹn. Nhân sá»± kiện này, ông Arkad mở má»™t buổi tiệc long trọng, mời nhiều bà con và bạn bè Ä'ến dá»±. Cuá»'i buổi tiệc, vợ chá»"ng ông Arkad ngá»"i trên hai chiếc ghế lá»›n Ä'ặt trang trọng ở giữa Ä'ại sảnh phòng khách. Đá»'i diện vá»›i họ, Nomasir, người vợ và hai cậu con trai cá»§a ông ấy, tiếp Ä'ến là những người thân và bạn về Ä'ều ngá»"i trên những tấm thảm Ä'ặt theo hình vòng cung. Bên ngoài trời Ä'ã tá»'i. Trong nhà, những người nô lệ Ä'ang cầm những chiếc lá cọ có cán rất dài quạt Ä'ều Ä'ặn, nhịp nhàng Ä'ể làm dịu không khí oi bức. Cảnh tượng trông rất trang nghiêm. Tất cả mọi người Ä'ều há»"i há»™p, chăm chú Nomasir Ä'iềm Ä'ạm, tá»± tin Ä'ứng dậy và bắt Ä'ầu thuật lại tất cả những Ä'iều Ä'ã diá»…n ra trong suá»'t mười năm lập nghiệp cá»§a mình:

- Thưa cha! Con xin bày tỏ lòng khâm phục cá»§a mình trước sá»± khôn ngoan cá»§a cha. Mười năm trước, khi con bước vào tuổi thành niên, cha Ä'ã khuyến khích con sá»'ng Ä'á»™c lập và trưởng thành như những thanh niên cùng Ä'á»™ tuổi cá»§a mình, thay vì cứ á»· lại, sá»'ng bám vào sản nghiệp cá»§a cha.

Cha Ä'ã rá»™ng lượng trao cho con má»™t túi vàng và sá»± khôn ngoan cá»§a cha. Tuy nhiên, sá»' vàng Ä'ó Ä'ã Ä'em lại cho con nhiều bất hạnh.

Ã"ng Arkad mỉm cười má»™t cách khoan dung:

- Kể tiếp Ä'i con, câu chuyện cá»§a con làm cha bắt Ä'ầu thích thú. Con Ä'ừng bỏ qua bất cứ má»™t chi tiết nhỏ nhặt nào nhé!

- Vâng, thưa cha. Khi ra Ä'i, con quyết Ä'ịnh tá»›i vùng Nineveh. Lúc bấy giờ, Ä'ây là má»™t vương quá»'c Ä'ang phát triển và có nhiều cÆ¡ há»™i tá»'t cho những người trẻ tuổi Ä'i theo má»™t Ä'oàn lữ hành và kết thân vá»›i nhiều người. Trong sá»' Ä'ó có hai người ăn nói rất hoạt bát, vui vẻ. Họ cưỡi hai con ngá»±a trắng tuyệt Ä'ẹp, khỏe mạnh và chạy rất nhanh.

Trong cuá»™c hành trình Ä'ó, hai người bạn má»›i quen Ä'ã tin cẩn tiết lá»™ cho con biết, tại Nineveh có má»™t người giàu Ä'ang sở hữu má»™t con ngá»±a mà ông ta cho là chạy nhanh không có Ä'á»'i thá»§. Do Ä'ó, ông ta Ä'ã Ä'ặt cược má»™t món tiền lá»›n cho bất cứ ai có ngá»±a chạy nhanh hÆ¡n con ngá»±a cá»§a mình. Theo hai người thì so vá»›i ngá»±a cá»§a họ, con ngá»±a kia chỉ là má»™t con lừa nặng nề chậm chạp. Vì thế, họ nói rằng sẽ nhất quyết tham gia và nắm chắc phần thắng trong tay.

Họ cho biết như má»™t sá»± gia ân, rằng nếu con muá»'n, họ cho con cùng tham gia vào cuá»™c cá cược Ä'ó. Lúc ấy con thật sá»± bị họ cuá»'n hút vào kế hoạch nghe có vẻ rất hợp lý ấy mà không kịp suy tính thiệt hÆ¡n. Cuá»'i cùng, con Ä'ã thất bại má»™t cách thảm hại và mất gần như toàn bá»™ sá»' vàng cá»§a mình.

Nghe Ä'ến Ä'ây, ông Arkad không nhịn Ä'ược nên Ä'ã cười lá»›n. Má»™t lát sau, Nomasir chậm rãi kể tiếp:

- Sau này, con má»›i biết, Ä'ó chỉ là má»™t âm mưu nhằm lừa gạt tiền bạc cá»§a những người chân ướt chân ráo má»›i Ä'ến như con. Cha biết Ä'ó, người Ä'àn ông ở Nineveh chính là Ä'á»"ng Ä'ảng cá»§a hai người Ä'ó và sau má»—i lần lừa Ä'ảo thành công, họ lại cùng nhau chia lợi. Trò chÆ¡i khăm này Ä'ã dạy cho con má»™t bài học Ä'ầu tiên trong việc rèn luyện bản lÄ©nh.

Tuy nhiên, chẳng bao lâu sau con lại học Ä'ược bài học thứ hai, cÅ©ng cay Ä'ắng không kém bài học thứ nhất. Trong Ä'oàn lữ hành Ä'ó có má»™t chàng trai trẻ. Cha mẹ anh ta rất giàu có và giá»'ng như con, anh ta Ä'ến Nineveh Ä'ể tìm cÆ¡ há»™i lập nghiệp. Khi bọn con Ä'ến Ä'ó Ä'ược má»™t thời gian, anh ta bảo vá»›i con rằng có má»™t thương gia má»›i mất, vì không có ai trông coi cá»­a hàng nên người nhà cá»§a ông ta nhượng lại vá»›i giá rất rẻ. Anh ta bàn vá»›i con là cùng nhau hùn vá»'n Ä'ể mua cá»­a hàng Ä'ó. Tuy nhiên, anh ta bảo rằng ưu tiên Ä'ể con mua trước, vì anh ta phải trở về nhà lấy tiền rá»"i má»›i góp vào Ä'ược. Anh ta hứa là sẽ góp bằng sá»' tiền mà con bỏ ra trong kế hoạch buôn bán chung Ä'ó.

Mọi việc tiến hành Ä'úng như vậy. Nhưng sau Ä'ó, anh ta cứ tìm cách nấn ná ở lại và không chịu trở về nhà Ä'ể lấy tiền như Ä'ã hứa. Ngoài ra, anh ta còn bá»™c lá»™ ra là má»™t người buôn bán rất tệ nhưng lại tiêu pha vô Ä'á»™. Cuá»'i cùng, con Ä'ành phải chấm dứt việc hợp tác làm ăn chung vá»›i anh ta. Nhưng Ä'ến lúc này việc buôn bán cÅ©ng gần như sụp Ä'ổ. Sá»' hàng hóa còn lại quá kém chất lượng, khách hàng không muá»'n ghé Ä'ến cá»­a hàng nữa. Còn mua thêm những mặt hàng má»›i Ä'ể bán thì con Ä'ã hết vá»'n. Suy Ä'i tính lại, con chỉ còn cách bán Ä'ổ bán tháo phần còn lại cho má»™t người Do Thái Ä'ể kiếm Ä'ược Ä'á»"ng nào hay Ä'á»"ng ấy.

Sau Ä'ó, có thể nói rằng con Ä'ã rÆ¡i vào những ngày tháng khổ cá»±c và vất vả nhất trong cuá»™c Ä'ời. Con Ä'i kiếm việc làm nhưng không ai chịu thuê con cả. Cuá»'i cùng, Ä'ể sinh tá»"n, con phải bán hết các con ngá»±a, mấy người nô lệ và cả những bá»™ quần áo Ä'ẹp Ä'ể lấy tiền mua thức ăn và chá»— ngá»§. Nhưng má»—i ngày trôi qua thì sá»± túng quẫn cá»§a con càng bức thiết hÆ¡n.

Trong những ngày ấy, con chợt nhá»› Ä'ến lời cha dặn trước lúc con ra Ä'i, cha à! Cha muá»'n con học hỏi, rèn luyện và trở thành má»™t người Ä'àn ông thá»±c thụ, chín chắn vá»›i những trải nghiệm cuá»™c Ä'ời. Vì vậy, con quyết Ä'ịnh phải thá»±c hiện cho bằng Ä'ược ý Ä'ịnh Ä'ó, nếu không con sẽ không trở về gặp cha.

Nghe Ä'ến Ä'ây, người mẹ lặng lẽ lau hai hàng nước mắt chảy xuá»'ng trên Ä'ôi gò má. Bà không ngờ Ä'ứa con trai cá»§a mình Ä'ã phải chịu nhiều khổ cá»±c, vất vả như thế.

Normasir kể tiếp:

- Con lấy tấm thẻ Ä'ất sét ra và cẩn thận Ä'ọc Ä'i Ä'ọc lại ná»™i dung cá»§a các quy luật vàng. Con nhận thức rằng, trước tiên mình phải hiểu Ä'ược nó, sau Ä'ó má»›i hy vọng tạo ra và gìn giữ Ä'ược vàng. Con bèn học thuá»™c lòng tất cả các quy luật Ä'ó. Và kết hợp vá»›i những kinh nghiệm Ä'ược rút ra từ những lần vấp ngã trước Ä'ây, con mạnh dạn quyết Ä'ịnh khi nào có cÆ¡ há»™i thuận tiện thì nhất Ä'ịnh phải vận dụng các quy luật này má»™t cách khôn ngoan nhất.

NĂM QUY LUẬT CỦA VÀNG

1.      Đá»'i vá»›i những người sẵn sàng dành ra má»™t phần mười sá»' tiền kiếm Ä'ược Ä'ể tích lÅ©y cho riêng mình trong tương lai, thì vàng sẽ Ä'ến và Ä'ến vá»›i sá»' lượng ngày càng nhiều.

2.      Vàng là người làm công cần mẫn và nhiệt tình nhất Ä'á»'i vá»›i những người chá»§ khôn ngoan biết nhận ra khả năng sinh lợi và phát triển.

3.      Vàng luôn luôn trung thành và Ä'em lại lợi nhuận cho những người chá»§ thận trọng Ä'ầu tư theo lời khuyên cá»§a những người khôn ngoan.

4.      Đá»'i vá»›i những vụ Ä'ầu tư kinh doanh mà bản thân mình chưa nắm rõ hoặc không Ä'ược người giàu kinh nghiệm chỉ bảo thì rất dá»… bị mất vàng.

5.      Nếu dùng vàng Ä'ể kiếm lợi má»™t cách phi pháp hoặc làm theo những lời khuyên không Ä'úng, lừa Ä'ảo hay phó thác nó cho những kinh nghiệm yếu kém thì rất dá»… thất bại và mất sạch vàng.

Nhân Ä'êm nay có cha ngá»"i ở Ä'ây, con xin Ä'ọc lại năm quy luật vàng chứa Ä'á»±ng tất cả sá»± khôn ngoan cá»§a cha. Con thấy mình là người thật diá»…m phúc Ä'ã Ä'ược cha truyền thụ cho những kinh nghiệm quý báu ấy:

Đó là năm quy luật cá»§a vàng cha Ä'ã hào phóng tặng cho con. So vá»›i má»™t túi vàng, thì theo con, nó có giá trị gấp hàng chục lần.

Normasir nhìn cha Ä'ầy cảm kích và nói tiếp:

- Con xin kể tiếp câu chuyện Ä'ến giai Ä'oạn con Ä'ang lâm vào cảnh túng quẫn và thất vọng nhất trong cuá»™c Ä'ời mình. Khi Ä'ó, con Ä'ã mất sạch vàng, ngá»±a, nô lệ, áo quần Ä'ẹp. Cuá»™c sá»'ng cá»§a con chỉ Ä'ếm Ä'ược từng ngày.

Tuy nhiên, qua cÆ¡n giông trời lại sáng. Thời vận cá»§a con cÅ©ng Ä'ã Ä'ến khi con kiếm Ä'ược việc làm. Đó là công việc cai quản má»™t toán nô lệ xây tường thành ở vương quá»'c Ä'ó.

Khi Ä'ã có thu nhập, con bắt Ä'ầu áp dụng quy luật thứ nhất cá»§a vàng. Hàng tháng con tiết kiệm má»—i má»™t Ä'á»"ng xu Ä'ược trích ra từ sá»' tiền lương rất ít ỏi cá»§a con. Để có Ä'ược má»™t Ä'á»"ng bạc là cả má»™t thời gian dài. Bởi vì, con còn phải lo trang trải cuá»™c sá»'ng từ sá»' tiền lương rất eo hẹp Ä'ó. Con Ä'ã lập kế hoạch chi tiêu tiết kiệm Ä'ến mức có thể chấp nhận Ä'ược, vá»›i quyết tâm phải kiếm lại sá»' vàng mà cha Ä'ã cho con trong thời gian ngắn nhất

Vào má»™t ngày kia, người chá»§ nô lệ, vá»'n từ lâu Ä'ã trở thành người bạn thân thiết cá»§a con, Ä'ến gặp con và nói rằng:

- Anh là má»™t chàng trai trẻ biết tiết kiệm và không phung phí hết sá»' tiền kiếm Ä'ược. Sá»' vàng anh tích lÅ©y Ä'ược, liệu có cách nào Ä'ể nó sinh lợi thêm cho anh không?

- Vâng! â€" Con Ä'áp lại â€" Mong muá»'n lá»›n nhất cá»§a tôi hiện nay là tích lÅ©y Ä'á»§ sá»' vàng trước Ä'ây cha tôi Ä'ã cho tôi. Vì thiếu kinh nghiệm buôn bán mà tôi Ä'ã tiêu tán hết sá»' vàng Ä'ó rá»"i.

- Anh có má»™t mong ước rất tá»'t Ä'ẹp khiến tôi rất thán phục. Chắc anh cÅ©ng biết, có nhiều cách Ä'ể sá»' vàng tiết kiệm Ä'ó sinh lợi và giúp anh nhanh chóng Ä'ạt Ä'ược ý nguyện. Anh có ý Ä'ịnh Ä'ầu tư không?

- Thật tiếc! Tôi Ä'ã trải qua nhiều kinh nghiệm thất bại chua xót, nên tôi rất sợ bị vấp ngã lần nữa.

- Nếu anh tin tưởng ở tôi, tôi sẽ mời anh tham gia vào má»™t kế hoạch sá»­ dụng vàng rất hiệu quả. â€" Anh ta Ä'áp lại â€" Trong vòng má»™t năm nữa, tường thành này sẽ xây xong, công việc tiếp Ä'ến là Ä'úc những cánh cổng bằng Ä'á»"ng Ä'ể gắn ở các cá»­a ra vào nhằm bảo vệ vương quá»'c tránh khỏi những cuá»™c tấn công cá»§a kẻ thù. Theo tôi nhận thấy, khắp xứ Nineveh này không gom Ä'á»§ sá»' lượng Ä'á»"ng Ä'ể Ä'úc cổng và nhà vua cÅ©ng chưa hề nghÄ© Ä'ến Ä'iều này. Kế hoạch cá»§a tôi là chúng ta sẽ huy Ä'á»™ng mọi người gom góp vàng và gá»­i cho má»™t Ä'oàn lữ hành tin cậy nhất Ä'ến những khu mỏ Ä'á»"ng cách Ä'ây rất xa nhờ mua giùm. Sau Ä'ó, Ä'á»"ng sẽ Ä'ược Ä'ưa về và dá»± trữ ở Nineveh. Đến khi nhà vua ra lệnh Ä'úc cổng, chúng ta sẽ mang bán sá»' Ä'á»"ng ấy. Có thể trong dịp này, Ä'á»"ng sẽ có giá rất cao. Còn nếu trường hợp nhà vua không mua, chúng ta vẫn có thể bán Ä'á»"ng cho những người Ä'úc khiên, làm tượng…

Nghe anh ấy trình bày kế hoạch Ä'ầu tư này, con nhận thấy Ä'ây là má»™t dịp may hiếm có Ä'ể tuân thá»§ quy luật thứ ba cá»§a vàng. Vì vậy, con quyết Ä'ịnh Ä'ầu tư toàn bá»™ sá»' tiền tiết kiệm cá»§a mình vào Ä'ó. Quả thật, kế hoạch này Ä'ã không làm con thất vọng. Nó Ä'ã mang lại thành công ngoài sức tưởng tượng và sá»' vàng tích lÅ©y nhỏ nhoi cá»§a con Ä'ã tăng Ä'áng kể qua Ä'ợt buôn bán Ä'ó.

Kể từ Ä'ó, con Ä'ược công má»™t thành viên cá»§a nhóm người luôn thá»±c hiện những cuá»™c kinh doanh mạo hiểm má»™t cách thận trọng ấy. Họ Ä'ều là những người khôn ngoan và luôn biết cách sá»­ dụng vàng sao cho có lợi nhất. Lúc nào họ cÅ©ng thảo luận và cẩn thận trước khi tiến hành những kế hoạch kinh doanh má»›i. Họ không bao giờ phó thác tiền vàng cá»§a mình vào những vụ Ä'ầu tư không sinh lợi hoặc có nguy cÆ¡ mất trắng vá»'n. Những việc làm khờ khạo như cá Ä'á»™, ngá»±a Ä'ua, Ä'ầu tư mà chưa tìm hiểu kỹ lưỡng như Ä'ã xảy ra trước Ä'ây vá»›i con… họ Ä'ều không Ä'ể mắt tá»›i. Bởi vì, Ä'á»'i vá»›i những trò này, họ có thể vạch ra những Ä'iểm bịp bợm ngay lập tức.

Qua việc hợp tác làm ăn vá»›i những người này, con Ä'ã rút ra nhiều bài học sâu sắc cho riêng mình trong việc Ä'ầu tư vàng an toàn và mang lại lợi nhuận cao nhất. Theo thời gian, tài sản cá»§a con má»—i ngày má»™t gia tăng, con không những thu lại sá»' vàng Ä'ã bị mất trước Ä'ây, mà còn kiếm Ä'ược nhiều vàng hÆ¡n thế nữa.

Sau những lần vấp ngã rá»"i thá»±c hiện Ä'ược nhiều vụ Ä'ầu tư thành công, con Ä'ã rút ra những kinh nghiệm quý giá, Ä'á»"ng thời ngày càng hiểu rõ hÆ¡n năm quy luật cá»§a vàng mà cha Ä'ã trao cho con. Đá»'i vá»›i những người không biết về năm quy luật này thì họ rất dá»… Ä'ể mất vàng trong Ä'ầu tư kinh doanh. Nhưng nếu biết tuân thá»§ theo các quy luật Ä'ó, họ không những giữ Ä'ược vàng mà còn khiến vàng ngày càng phát sinh lợi nhuận.

Nomasir ngừng lại má»™t lúc rá»"i ra hiệu cho người nô lệ Ä'ang ở phía sau cánh cá»­a. Ngay lập tức, người nô lệ mang vào ba túi da rất nặng. Nomasir Ä'ỡ lấy má»™t túi và Ä'ặt nó lên sàn nhà, trước mặt cha cá»§a mình, rá»"i nói tiếp:

-    Trước Ä'ây, cha Ä'ã cho con má»™t túi vàng cá»§a Babylon. Bây giờ, con xin hoàn lại cha má»™t túi vàng cá»§a Nineveh có cùng má»™t trọng lượng như nhau. Nhờ cha trao cho con má»™t mảnh Ä'ất sét trên Ä'ó khắc năm quy luật cá»§a vàng mà giờ Ä'ây con có Ä'ược như ngày hôm nay. Bây giờ thay vào Ä'ó, con xin biếu cha hai túi vàng này. – Vừa nói, Nomasir vừa Ä'ặt tiếp hai túi vàng xuá»'ng sàn nhà. – Điều này chứng tỏ con coi trọng sá»± khôn ngoan cá»§a cha lá»›n hÆ¡n túi vàng mà cha Ä'ã cho con. Nếu không có sá»± khôn ngoan này, vàng sẽ nhanh chóng vuá»™t khỏi tay người sở hữu nó. Câu chuyện cá»§a con là bằng chứng rõ ràng nhất cho vấn Ä'ề Ä'ó.

Thưa cha, giờ Ä'ây con rất tá»± hào khi Ä'ứng trước mặt cha và nhờ sá»± khôn ngoan cá»§a cha truyền cho con, con Ä'ã trở nên giàu có v

Ã"ng Arkad âu yếm Ä'ặt bàn tay cá»§a mình lên Ä'ầu Nomasir và nói:

-    Con Ä'ã tiếp thu rất tá»'t những bài học cá»§a cha và cha Ä'ã thật may mắn khi có Ä'ược má»™t Ä'ứa con trai như con Ä'ể giao phó tất cả tài sản cá»§a mình.

Kalabad ngừng kể và chăm chú nhìn vào những gương mặt của các chàng trai:

-    Câu chuyện kể về sá»± khôn ngoan cá»§a ông Arkad Ä'em lại cho các anh suy nghÄ© gì? Ai trong sá»' các anh có thể bước tá»›i trước mặt hai Ä'ấng sinh thành Ä'ể thuật lại cách sá»­ dụng sá»' tiền kiếm Ä'ược cá»§a mình nào?

Không gian như chùng xuá»'ng, không má»™t ai lên tiếng trả lời. Ã"ng Kalabab bèn nói tiếp:

-    Cha mẹ các anh sẽ nghÄ© như thế nào khi nghe các anh nói Ä'ã tiêu pha lãng phí hay sá»­ dụng má»™t cách dại dá»™t sá»' tiền cá»§a mình, Ä'ể rá»"i cuá»'i cùng vẫn phải sá»'ng má»™t cuá»™c sá»'ng Ä'ói nghèo, cÆ¡ cá»±c.

-    Thế không phải do sá»' mệnh quyết Ä'ịnh người này giàu có, còn người kia phải cam chịu cuá»™c sá»'ng nghèo hèn sao? Ã"ng hãy làm Æ¡n giải thích Ä'iều này cho chúng tôi hiểu. – Má»™t chàng trai lên tiếng.

-    Không ai có thể quyết Ä'ịnh sá»' phận giàu có hay nghèo hèn cá»§a mình cả. Thật ra, những người sở hữu Ä'ược nhiều vàng và trở nên giàu có là những người hiểu rõ năm quy luật cá»§a vàng và biết tuân thá»§ theo chúng Ä'ể làm giàu. Trước Ä'ây, tôi cÅ©ng nghèo khó và Ä'i làm thuê như các anh. Nhưng do tôi Ä'ã học và tuân thá»§ theo năm quy luật vàng, nên tôi trở thành má»™t thương gia giàu có. Việc tích lÅ©y cá»§a cải và trở nên giàu có không phải là má»™t Ä'iều bí ẩn do tạo hóa ban tặng, mà là do con người quyết tâm làm việc và tìm mọi cách Ä'ể phát triển sá»' tài sản cá»§a mình. Đá»'i vá»›i những người biết tiếp thu sá»± khôn ngoan, biết suy Ä'oán và kiên trì, Ä'á»"ng thời chịu khó làm việc và tuân theo các quy luật cá»§a vàng thì cuá»'i cùng chắc chắn các bạn sẽ có

Má»—i má»™t quy luật trong năm quy luật này Ä'ều có ưu Ä'iểm riêng cá»§a nó, mà bất cứ ai cÅ©ng có thể áp dụng Ä'ược. Các anh nên học thuá»™c lòng ngay từ bây giờ và không ngừng tìm hiểu, khám phá Ä'ể nắm Ä'ược ý nghÄ© cá»§a nó má»™t cách thấu Ä'áo. Sau này nếu có cÆ¡ há»™i thuận lợi, các anh nên mạnh dạn vận dụng những quy luật quý giá này vào công việc kinh doanh Ä'ể làm giàu cho bản thân và Ä'ất nước chúng ta.

 

6. Người cho vay vàng ở vương quá»'c Babylon

Từ lâu Ä'ài cá»§a nhà vua, Rodan, người thợ rèn giáo mác cá»§a vương quá»'c Babylon, há»›n hở Ä'iều khiển con ngá»±a chạy như bay về nhà. Những Ä'á»"ng tiền vàng va vào nhau tạo nên âm thanh lẻng xẻng và cái túi da nặng trÄ©u Ä'ang Ä'ong Ä'ưa qua lại ở thắt lưng khiến anh vô cùng thích thú. Năm mươi Ä'á»"ng tiền vàng! Sá»' tiền mà có lẽ suá»'t cuá»™c Ä'ời Rodan, anh không dám mÆ¡ là có ngày mình sẽ sở hữu chúng.

Năm mươi Ä'á»"ng tiền vàng! Tất cả là cá»§a anh! Anh hiểu rõ Ä'ây là má»™t tài sản rất lá»›n, Ä'á»"ng thời, anh cÅ©ng cảm nhận Ä'ược sức mạnh mãnh liệt cá»§a những Ä'á»"ng tiền. Bởi vì, từ Ä'ây anh có thể mua nhà cá»­a, Ä'ất Ä'ai, gia súc, lạc Ä'à, ngá»±a, xe ngá»±a… Những Ä'iều này có thể suá»'t cuá»™c Ä'ời làm lụng vất vả cá»§a mình, anh chưa chắc có thể mua Ä'ược.

Con ngá»±a vẫn chạy băng băng trên con Ä'ường quen thuá»™c, còn Rodan, anh không thể nghÄ© gì khác ngoài những dá»± Ä'ịnh về năm mươi Ä'á»"ng tiền vàng Ä'ó. Anh sẽ mua gì, sẽ sá»­ dụng như thế nào Ä'ể duy trì sá»' tiền này và bảo Ä'ảm má»™t cuá»™c Ä'ời giàu có cho anh.

Vài ngày sau vào má»™t buổi chiều, Rodan do dá»± bước vào cá»­a hàng cá»§a Mathon, má»™t người cho vay vàng, buôn bán nữ trang và các loại vải vóc quý. Anh không quan tâm Ä'ến những món hàng hấp dẫn Ä'ang trưng bày trước mắt, mà băng qua và tiến Ä'ến phòng tiếp khách. Tại Ä'ây, anh gặp Mathon Ä'ang ngá»"i chá»…m chệ trên má»™t tấm thảm lá»›n và thưởng thức bữa ăn do những người nô lệ da Ä'en dọn lên.

Rodan mạnh dạn cất tiếng nói:

-ôi muá»'n xin ý kiến cá»§a anh về má»™t vấn Ä'ề mà tôi không biết nên làm thế nào cả.

Mathon khá bất ngờ trước câu nói cá»§a Rodan, nhưng liền sau Ä'ó anh mỉm cười thân thiện và nói:

-    Điều gì khiến anh cảm thấy khó xá»­ Ä'ến ná»—i phải tìm Ä'ến người cho vay vàng Ä'ể xin lời khuyên, hỡi anh Rodan? Anh Ä'ã thua bạc ư? Hay anh Ä'ang túng thiếu? Tôi quen biết anh nhiều năm nay rá»"i, nhưng chưa bao giờ thấy anh Ä'ến gặp tôi Ä'ể xin ý kiến cả.

-    Bậy nào! Không phải tôi Ä'ang túng thiếu hay thua bạc gì cả. Tôi Ä'ến Ä'ây cÅ©ng không phải Ä'ể vay vàng, mà là vì cần tá»›i những lời khuyên khôn ngoan cá»§a anh.

-    Lạ thật! Lạ thật! Anh Ä'ang nói gì thế nhỉ? Từ trước Ä'ến giờ có ai tìm Ä'ến người cho vay vàng Ä'ể xin lời khuyên Ä'âu. Hai tai cá»§a tôi chắc hẳn Ä'ã nghe nhầm Ä'ấy chứ, phải không anh Rodan?

-    Anh không nghe nhầm Ä'âu!

-    Quả thật vậy sao! Anh thợ rèn giáo mác Æ¡i, có phải anh Ä'ịnh chÆ¡i khăm tôi khi Ä'ến tìm Mathon này không phải Ä'ể vay vàng, mà là cần má»™t lời khuyên? Đã có nhiều người tìm Ä'ến tôi chỉ vì mục Ä'ích muá»'n có vàng Ä'ể chi trả cho những việc làm rá»" dại cá»§a họ, chứ tôi chưa thấy ai Ä'ến xin tôi lời khuyên cả – dù rằng có lẽ chẳng ai hÆ¡n Ä'ược những người cho vay vàng trong việc Ä'ưa ra những lời khuyên tá»'t nhất cho những ai Ä'ang bá»'i rá»'i vì tiền bạc.

-    Anh hãy ngá»"i lại dùng bữa vá»›i tôi nhé, anh Rodan! â€" Mathon nói tiếp â€" Anh sẽ là khách mời cá»§a tôi chiều nay. Ado à! Anh ta gọi người nô lệ da Ä'en cá»§a mình. â€" Hãy mang thêm má»™t tấm thảm, nhiều thức ăn, má»™t cái cá»'c lá»›n ra nữa nhé. Anh bạn Rodan Ä'ây Ä'ang muá»'n ta cho lời khuyên Ä'ấy! À! Hãy chọn thứ rượu ngon nhất Ä'ể ta mời khách thưởng thức. Chiều hôm nay, Rodan sẽ là thượng khách cá»§a ta.

-    Nào! Giờ hãy nói cho tôi biết, anh Ä'ang gặp những khó khăn g

-    Điều này xuất phát từ món quà cá»§a nhà vua tặng cho tôi. â€" Rodan nói.

-    Món quà cá»§a nhà vua ư? Nhà vua Ä'ã tặng cho anh món quà và Ä'iều Ä'ó khiến anh bá»'i rá»'i ư? Loại quà tặng gì thế hỡi anh Rodan?

-    Vì rất hài lòng vá»›i mẫu thiết kế trang trí cá»§a tôi trên những thanh gươm cá»§a Ä'á»™i cận vệ hoàng gia nên nhà vua Ä'ã thưởng cho tôi năm mươi Ä'á»"ng tiền vàng. Tôi chưa bao giờ có Ä'ược sá»' tiền lá»›n như thế. Vì vậy, bây giờ tôi cảm thấy hết sức hoang mang.

-    Điều Ä'ó là hẳn nhiên. Bởi vì có rất nhiều người thấy vàng thì mắt sáng rá»±c lên và ý muá»'n chiếm hữu nó hiện rõ trên gương mặt. Anh không nên cho nhiều người biết về Ä'iều này Ä'âu!

-    Nhưng không chia sẻ Ä'iều này vá»›i cả những người thân trong gia Ä'ình, liệu anh có làm Ä'ược hay không?

-    Vá»›i phần thưởng như thế này, sao lại không thể chia sẻ vá»›i người thân Ä'ược chứ? Tôi chắc rằng người chị ruá»™t cá»§a anh sẽ không tước mất niềm vui cá»§a anh Ä'âu.

-    Có thể, nhưng Ä'á»'i vá»›i anh Araman, chá»"ng cá»§a chị tôi, người mà chị tôi vẫn mong muá»'n trở thành má»™t thương gia giàu có, thì lại khác Ä'ấy. Chị tôi không nhận thấy rằng, anh ấy chẳng bao giờ có khả năng trở thành má»™t thương gia thành công. Vì vậy, chị tôi bảo tôi cho chá»"ng chị ấy vay sá»' vàng này Ä'ể buôn bán. Sau này, khi công việc làm ăn phát Ä'ạt, anh ấy sẽ trả tiền cho tôi.

-    Này anh Rodan Æ¡i! Đây là má»™t việc Ä'áng Ä'ể bàn bạc Ä'ấy, và anh rất khôn ngoan khi Ä'ến trao Ä'ổi ý kiến vá»›i tôi. â€" Mathon nói â€" Vàng mang lại cho người chá»§ sở hữu cá»§a nó má»™t trách nhiệm và má»™t vị trí má»›i trong cuá»™c sá»'ng. Đá»"ng thời, nó cÅ©ng mang Ä'ến má»™t cảm giác mạnh mẽ, má»™t năng lá»±c hành Ä'á»™ng Ä'ể Ä'ạt Ä'ược hiệu quả tá»'t Ä'ẹp hÆ¡n. Nhưng mặt khác, nó cÅ©ng mang lại ná»—i lo sợ bị Ä'ánh mất hay bá» người khác lừa gạt.

Anh có bao giờ nghe câu chuyện về người nông dân ở Nineveh hiểu Ä'ược tiếng nói cá»§a loài vật chưa? Tôi không cho rằng Ä'ây chỉ là má»™t câu chuyện phiếm do người ta bịa Ä'ặt ra trong lúc rảnh rá»—i Ä'âu. Tôi sẽ kể cho anh nghe Ä'ể anh nhận rõ việc cho vay mượn không thuần túy là việc chuyển vàng từ tay người này sang người khác.

“Có má»™t người nông dân hiểu Ä'ược tiếng nói cá»§a loài vật, nên vào má»—i buổi chiều, ông ấy thường nán lại trong chuá»"ng gia súc Ä'ể nghe các con vật nói chuyện. Má»™t buổi chiều nọ, người nông dân nghe con bò Ä'á»±c phàn nàn vá»›i con lừa về công việc nặng nhọc cá»§a mình:

-    Tôi kéo cày cật lá»±c từ sáng sá»›m cho tá»›i tá»'i mịt, cho dù trời rất nắng, chân tôi mỏi nhừ hay cổ cá»§a tôi Ä'au rát… Ngược lại, cuá»™c sá»'ng cá»§a anh lại luôn an nhàn và sung sướng. Hàng ngày, anh Ä'ược choàng lên người tấm mền sặc sỡ và chẳng làm gì ngoài việc mang ông chá»§ Ä'i Ä'ến nÆ¡i nào ông ấy thích. Còn nếu ông chá»§ không Ä'i Ä'âu cả, anh chỉ việc nằm nghỉ ngÆ¡i và gặm cỏ non suá»'t ngày.

Nghe bạn nói vậy, con lừa dù Ä'ang Ä'au Ä'á»›n vì các gót chân trầy trụa do phải chở ông chá»§ cả ngày trên những con Ä'ường gá»" ghề, vẫn thể hiện là người bạn tá»'t và dành nhiều thiện cảm cho con bò, nên nói:

Này bạn thân Æ¡i, thấy bạn làm lụng rất nhọc nhằn, tôi cÅ©ng muá»'n giúp Ä'ỡ bạn lắm. Tôi sẽ bày cách cho bạn làm thế nào Ä'ể có Ä'ược má»™t ngày nghỉ ngÆ¡i thoải mái. Vào buổi sáng ngày mai, khi người nô lệ Ä'ến buá»™c cày vào cổ bạn, bạn hãy nằm xuá»'ng và rá»'ng lên thật thảm thiết. Họ sẽ tưởng là bạn bị á»'m và không bắt bạn làm việc nữa.

Vậy là sáng hôm sau, con bò Ä'á»±c bèn nằm lăn ra Ä'ất theo lời khuyên cá»§a con lừa. Người nô lệ quay về trang trại bẩm báo, người nông dân bèn bảo:

-    Thế thì hãy bắt con lừa làm thay công việc cày xá»›i cá»§a con bò.

Suá»'t ngày hôm Ä'ó, vì thiện chí muá»'n giúp con bò, nên lừa phải làm thay công việc cá»§a con bò. Đến chiều tá»'i, khi Ä'ược tháo cái cày ra, con lừa cảm thấy rất chua xót trong lòng, chân cẳng thì ã rời, còn cái gáy lại Ä'au buá»'t do cả ngày bị cái ách cọ xát vào.

Lúc Ä'ó, người nông dân cá»' ý trở lại chuá»"ng Ä'ể lắng nghe. Con bò lên tiếng trước:

-    Anh quả thật là người bạn tá»'t cá»§a tôi. Bởi vì nhờ có lời khuyên khôn ngoan cá»§a anh, tôi Ä'ã hưởng Ä'ược má»™t ngày nghỉ ngÆ¡i rất thoải mái.

-    Còn tôi giá»'ng như những kẻ ngu ngá»'c khác, ban Ä'ầu muá»'n giúp Ä'ỡ anh tránh làm công việc nặng nhọc, nhưng cuá»'i cùng lại phải làm thay anh. Từ Ä'ây, anh phải lo làm việc cá»§a anh Ä'i. Bởi vì, tôi nghe tiếng ông chá»§ bảo rằng sẽ mổ thịt anh khi nào anh bị á»'m lần nữa. Anh Ä'úng là má»™t kẻ lười biếng!

Còn bò rất giận vì những lời nói cá»§a con lừa. Kể từ Ä'ó, chúng không còn nói chuyện vá»›i nhau nữa. Điều này cÅ©ng Ä'ã chấm dứt tình bạn cá»§a bò và lừa”. Anh có rút ra Ä'ược bài học gì từ câu chuyện này không, anh Rodan?

-    Đúng là má»™t câu chuyện rất thú vị. Nhưng tôi không rút ra Ä'ược bài học nào cả. – Rodan Ä'áp.

-         Lẽ nào anh không rút ra Ä'ược bài học gì sao? Thật ra, Ä'iều này cÅ©ng Ä'Æ¡n giản thôi, chính là: “Nếu anh muá»'n giúp bạn bè cá»§a mình, thì phải sao Ä'ể gánh nặng không chuyển từ bạn bè sang cho chính bản thân anh”.

-    á»'! Vậy mà tôi Ä'ã không nghÄ© ra. Đó là má»™t bài học khôn ngoan và rất cần thiết cho trường hợp cá»§a tôi bây giờ. Tôi không muá»'n chuá»'c lấy gánh nặng từ người anh rể cá»§a tôi. Nhưng hãy nói cho tôi biết, anh Ä'ã từng cho nhiều người vay tiền, vậy có khi nào những người Ä'ó không trả lại tiền cho anh không?

Mathon mỉm cười Ä'iềm Ä'ạm, chứng tỏ bản lÄ©nh cá»§a má»™t con người Ä'ã từng dạn dày kinh nghiệm trong việc cho vay tiền:

-    Nếu là người cho vay tiền khôn ngoan và có Ä'ầu óc tính toán cẩn thận, thì phải sá»­ dụng những cách nào Ä'ó Ä'ảm bảo người vay tiền sẽ trả lại sá»' tiền Ä'ã vay, tất nhiên là cùng vá»›i lãi suất. Tôi sẽ cho anh thấy những vật thế chấp tôi giữ lại cá»§a người vay tiền và sẽ kể tiếp cho anh nghe vài câu chuyện thú vị về Ä'iều này.

Mathon vào phòng ngá»§ cá»§a mình khệ nệ lôi ra cái hòm khá lá»›n, có chiều dài chừng má»™t sải tay, Ä'ược bọc trong tấm da heo màu Ä'ỏ và trang trí bằng những hình Ä'iêu khắc bằng Ä'á»"ng. Mathon Ä'ể cái hòm trên sàn nhà, ngá»"i xổm xuá»'ng mở nắp bằng cả hai tay và nói:

-    Đá»'i vá»›i má»—i người Ä'ến vay tiền, tôi Ä'ều yêu cầu họ Ä'ể lại má»™t vật dụng nào Ä'ó cá»§a họ Ä'ể làm bằng chứng. Tất cả Ä'ều Ä'ược tôi cất giữ cẩn thận trong cái hòm này. Đến khi người vay Ä'ến trả tiền, tôi sẽ trao lại vật Ä'ó. Nhưng nếu họ không trả tiền, thì tôi sẽ giữ mãi vật ấy như má»™t bằng chứng tá»' giác người Ä'ó Ä'ã phản bá»™i sá»± tín nhiệm cá»§a tôi.

Theo tôi nghÄ©, cho những người Ä'ang sở hữu nhiều tài sản vay tiền là an toàn nhất. Tất nhiên sá»' tiền họ vay không Ä'ược nhiều hÆ¡n trị giá tài sản cá»§a họ, Ä'ể nếu cần, họ sẽ bán Ä'ất Ä'ai, các Ä'á»" trang sức quý báu, lạc Ä'à hoặc những vật dụng khác Ä'ể trả nợ. Đá»'i vá»›i những người này, khi cho vay tiền tôi thường yêu cầu họ Ä'ưa ra vật thế chấp. Nếu như họ không trả nợ Ä'ược, vật họ Ä'ã mang thế chấp sẽ là cá»§a tôi hoặc tôi bán Ä'i Ä'ể lấy tiền bù vào sá»' tiền tôi Ä'ã cho vay. Ngoài ra, còn má»™t cách nữa Ä'ảm bảo sá»' tiền cho vay cá»§a tôi không bị mất Ä'i. Đó là tấm thẻ chứng cứ, trên Ä'ó ghi lại lời giao hẹn, nếu Ä'ến kỳ trả nợ mà người Ä'ó không thanh toán Ä'ược, thì họ phải giao cho tôi má»™t tài sản nào Ä'ó có giá trị tương Ä'ương Ä'ể khấu trừ. Theo những cách này, chắc chắn sá»' vàng tôi cho vay phải Ä'ược hoàn trả cùng vá»›i sá»' tiền lãi. Bởi vì, công việc cho vay dá»±a trên cÆ¡ sở tài sản có sinh lợi theo thời gian.

Có má»™t sá»' người khác mà tôi cÅ©ng rất yên tâm khi cho họ vay tiền. Đó là những người có khả năng kiếm ra tiền, như anh chẳng hạn. Có việc làm và thu nhập ổn Ä'ịnh, thật thà và tá»± trọng, tôi bảo Ä'ảm rằng họ có khả năng trả Ä'ược cả vá»'n lẫn lãi cho người cho vay. Sá»± Ä'ảm bảo này dá»±a trên những ná»— lá»±c làm việc cá»§a người vay tiền.

Ngoài ra, có má»™t sá»' người Ä'i vay tiền nhưng bản thân họ không có tài sản và công ăn việc làm. Đời sá»'ng cá»§a những người này quả thật khó khăn và họ thường không thể trả hết nợ. Mặc dù cho họ vay không nhiều hÆ¡n má»™t hào, nhưng tôi cÅ©ng lấy má»™t vật gì Ä'ó Ä'ể làm bằng chứng. Và những vật này có thể nằm mãi trong cái hòm cá»§a tôi những người này hiếm khi trả hết nợ.

Khi nắp hòm Ä'ược mở ra, Mathon cẩn thận cầm cái bọc bằng vải màu Ä'ỏ lên, bên trong là cái khăn quàng cổ màu Ä'á»"ng rất Ä'ẹp. Mathon giải thích:

-    Cái này sẽ Ä'ược lưu giữ mãi trong hòm chứng cứ cá»§a tôi, bởi vì chá»§ nhân cá»§a nó Ä'ã qua Ä'ời. Ã"ng ta cÅ©ng là bạn quý cá»§a tôi. Đã có má»™t thời gian dài, chúng tôi buôn bán làm ăn vá»›i nhau và Ä'ạt Ä'ược nhiều thành công, cho tá»›i khi ông ấy cưới má»™t bà vợ người phương Tây. Bà ấy rất xinh Ä'ẹp nhưng không giá»'ng như những người phụ nữ chịu khó, chịu khổ cá»§a chúng ta. Ã"ng ấy phải chi tiêu rất nhiều cá»§a cải, vàng bạc Ä'ể Ä'áp ứng các sở thích xa hoa cá»§a người vợ. Cho Ä'ến má»™t hôm, ông ấy thất thểu tìm tôi cho biết, gia sản cá»§a ông Ä'ã khánh kiệt. Tôi Ä'ã an á»§i ông ấy rất nhiều, ngoài ra còn hứa sẽ tạo Ä'iều kiện giúp ông ấy Ä'i buôn trở lại. Ã"ng ấy hứa quyết tâm sẽ làm theo những lời khuyên tá»'t Ä'ẹp cá»§a tôi. Nhưng Ä'iều này mãi mãi không thể thá»±c hiện Ä'ược. Vài ngày sau, trong má»™t cuá»™c cãi vã vá»›i vợ, ông ấy Ä'ã lên cÆ¡n Ä'au tim và không bao giờ tỉnh dậy Ä'ược nữa.

-    Còn bà vợ thế nào? â€" Rodan tò mò hỏi.

-    Sau Ä'ám tang ông ấy, bà vợ há»'i hận rất nhiều nên Ä'ã gieo mình xuá»'ng sông Euphrate. Vì vậy, món nợ ông ấy Ä'ã vay cá»§a tôi không bao giờ Ä'ược trả. Qua chuyện này tôi rút ra má»™t kinh nghiệm rằng, lời hứa trong cÆ¡n bấn loạn, xúc Ä'á»™ng cá»§a con người thường không thể tin Ä'ược. Nếu dá»±a vào lời hứa Ä'ó thì quả thật là không an toàn cho sá»' vá»'n Ä'ã bỏ ra.

Mathon chỉ vào má»™t chiếc nhẫn bằng xương bò Ä'ược chạm khắc rất Ä'ẹp và nói tiếp:

-    Còn Ä'ây là má»™t câu chuyện khác. Chiếc nhẫn này cá»§a má»™t người chá»§ trang trại, tôi thường mua các tấm thảm do bà vợ ông ấy dệt. Mấy năm trước Ä'ây, trang trại cá»§a họ bị châu chấu phá hoại làm mất sạch mùa màng. Tôi Ä'ã cho ông ấy vay tiền Ä'ể mua lương thá»±c và hạt giá»'ng má»›i. Đến vụ mùa tiếp theo, ông ấy liền trả hết tiền vá»'n lẫn lãi cho tôi. Bẵng Ä'i má»™t thời gian, ông chá»§ trang trại lại tìm Ä'ến tôi và thuật lại chuyện má»™t người khách phương xa cho biết, ở quê cá»§a ông ta có nuôi những bầy dê rất kỳ lạ. Chúng có bá»™ lông dài rất mượt mà và mềm mại. Ã"ng rất muá»'n có những bá»™ lông như thế Ä'ể dệt thảm. Ã"ng bỏ ý Ä'ịnh muá»'n mua bầy dê Ä'ó, nhưng không có tiền, nên Ä'ến hỏi vay tôi. Dá»± Ä'ịnh này rất tá»'t, nên tôi sẵn lòng giúp Ä'ỡ ông ấy. Má»™t năm sau, tôi rất ngạc nhiên khi thấy các nhà giàu có ở Babylon trải những tấm thảm rất Ä'ẹp. Có thể nói, từ trước Ä'ến nay ở Babylon chưa có loại thảm nào Ä'ẹp như thế cả. Sau này tôi má»›i biết Ä'ược, những tấm thảm ấy là do bà vợ cá»§a người chá»§ trang trại kia dệt nên. Ít hôm nữa, ông ta sẽ Ä'ến trả tiền cho tôi và nhận lại chiếc nhẫn này.

-    Có nhiều người vay tiền làm Ä'ược như thế không, anh Mathon? â€" Rodan hỏi lại.

-    Nếu họ vay vì mục Ä'ích làm việc kiếm tiền, thì Ä'iều Ä'ó vẫn có thể xảy ra và sá»' tiền vay Ä'ó Ä'ảm bảo họ sẽ trả lại. Nhưng nếu họ vay tiền vì gặp tình huá»'ng ngặt nghèo, khá»'n khổ, tôi khuyên anh cần phải hết sức thận trọng. Vì Ä'á»'i vá»›i những trường hợp này, rất có thể họ không có tiền Ä'ể trả nợ cho anh Ä'âu.

-    Anh Mathon à! Anh hãy làm Æ¡n nói rõ cho tôi nghe về trường hợp này Ä'i. â€" Rodan vừa nói, vừa cầm lên má»™t chiếc vòng xuyến bằng vàng có khảm những viên Ä'á quý rất Ä'ẹp.

-    Người chá»§ cá»§a chiếc xuyến này từng là người bạn cá»§a tôi. â€" Mathon hóm hỉnh bảo. â€" Bà ấy khá mập mạp và hay bép xép mọi chuyện khiến nhiều lúc tôi phát Ä'iên lên vì bà ta Ä'ấy.

Mathon kể tiếp:

-    Thời gian trước Ä'ây, bà ta sở hữu khá nhiều tài sản và Ä'ã từng là khách hàng tá»'t cá»§a tôi. Bà có má»™t Ä'ứa con trai và luôn mong muá»'n nó trở thành má»™t thương gia giàu có. Má»™t hôm, bà ấy tìm Ä'ến tôi và vay má»™t sá»' vàng Ä'ể cho con trai bà góp vá»'n làm ăn chung vá»›i má»™t người chá»§ Ä'oàn lữ hành. Họ thường mang hàng từ nÆ¡i này sang nÆ¡i khác Ä'ể bán.

Tuy nhiên, người chá»§ Ä'oàn lữ hành này là má»™t gã chuyên Ä'i lừa gạt tiền bạc cá»§a người khác. Má»™t hôm, ông ta lén ôm hết tiền bạc, tài sản góp chung cá»§a hai người bỏ Ä'i mất, khiến chàng thanh niên Ä'áng thương, lúc Ä'ó Ä'ang ngá»§, phải bÆ¡ vÆ¡ ở má»™t xứ lạ vá»›i cái túi rá»—ng không. Cuá»'i cùng, nhờ sá»± giúp Ä'ỡ má»™t Ä'oàn thương nhân tá»'t bụng, anh ta má»›i trở về nhà Ä'ược. Có thể tôi phải chờ cho Ä'ến khi anh ta có Ä'á»§ khả năng làm ra tiền má»›i Ä'òi Ä'ược sá»' tiền cho vay Ä'ó. Bây giờ tôi chỉ có thế giữ món Ä'á»" trang sức này Ä'ể làm vật chứng.

-    Bà ấy có xin ý kiến cá»§a anh về việc sá»­ dụng sá»' tiền vay Ä'ó không?

-    Hoàn toàn không, ngược lại bà ấy luôn khoe khoang vá»›i mọi người rằng, sau này con trai bà ta sẽ trở thành má»™t thương gia giàu có và Ä'ầy quyền thế ở Babylon. Tôi Ä'ã dùng những lời lẽ khôn ngoan Ä'ể phân tích cho bà ấy hiểu, nhưng lại bị bà ta mắng cho má»™t trận. Thật ra, tôi cÅ©ng biết cho các chàng trai trẻ còn thiếu kinh nghiệm vay tiền là rất mạo hiểm. Nhưng vì bà ấy mang vật này Ä'ến Ä'ể bảo Ä'ảm, nên tôi không thể từ chá»'i Ä'ược. Đá»"ng thời, tôi cÅ©ng muá»'n giúp Ä'ỡ những chàng trai này, miá»…n họ có ý chí, quyết tâm làm việc, cÅ©ng giá»'ng như tôi lúc còn trẻ Ä'ã phát triển sá»± nghiệp bằng cách Ä'i vay tiền như thế.

Cái này là cá»§a Nebatur, người buôn lạc Ä'à ở Babylon. â€" Mathon vừa nói, vừa cầm lên má»™t Ä'oạn dây thừng Ä'ã thắt thành gút. â€" Khi muá»'n vay tiền cá»§a tôi Ä'ể mua lạc Ä'à, anh ấy mang Ä'ến cái gút dây này Ä'ể làm vật chứng. Tất nhiên, tôi sẵn sàng cho anh ta vay tiền. Bởi vì, Nebatur là má»™t thương lái khôn ngoan và tôi rất tin tưởng vào khả năng tính toán thông minh, lanh lợi cá»§a anh ta. Ngoài ra, tôi cÅ©ng tin tưởng vào các thương nhân khác ở Babylon, bởi vì họ rất uy tín. Những bằng chứng vay tiền cá»§a họ Ä'ến rá»"i Ä'i thường xuyên, chứ không nằm lì trong cái hòm này. Những thương gia giỏi là má»™t nhân tá»' kiếm ra nhiều tiền và tích trữ tiền tá»'t nhất cho vương quá»'c cá»§a chúng ta. Vì vậy, tôi luôn sẵn lòng giúp Ä'ỡ Ä'ể công việc buôn bán, kinh doanh cá»§a họ Ä'ược thuận lợi và mang lại sá»± thịnh vượng cho Babylon.

Mathon lấy ra má»™t vật có hình dáng giá»'ng con bọ, bằng ngọc lam rá»"i thuận tay liệng nó trên sàn nhà, nói má»™t cách miệt thị:

-    Đây là con bọ có nguá»"n gá»'c từ Ai Cập. Người chá»§ cá»§a nó chẳng quan tâm Ä'ến việc trả nợ cho tôi và có lẽ suá»'t Ä'ời tôi không thể lấy lại món tiền Ä'ó. Tôi Ä'ã nhiều lần Ä'ến Ä'òi nợ, nhưng hắn trả lời tỉnh bÆ¡: “Tôi thật sá»± không còn má»™t xu Ä'ể trả nợ cho anh, cuá»™c sá»'ng cá»§a tôi hiện rất khá»'hổ. Trong khi Ä'ó, nếu không Ä'òi Ä'ược sá»' tiền tôi nợ anh, tài sản cá»§a anh có vÆ¡i bá»›t chút nào Ä'âu. Anh vẫn còn khá»'i vàng ra Ä'ó!”. Tôi biết làm gì vá»›i hắn ta nữa Ä'ây? Ngay cả người cha hiền lành cá»§a hắn cÅ©ng vì hắn mà tiêu tán hết sản nghiệp. Ã"ng ấy Ä'ã thế chấp tất cả Ä'ất Ä'ai và gia súc Ä'ể có vá»'n há»— trợ cho việc kinh doanh cá»§a con trai mình. Nhưng sau Ä'ó do muá»'n làm giàu nhanh chóng, nên hắn ta không ngần ngại tham gia vào những cuá»™c Ä'ầu tư liều lÄ©nh, không tìm hiểu cẩn thận nên Ä'ã phá sản.

Tuổi trẻ vẫn hay có nhiều tham vọng và thường hấp tấp, nôn nóng trong việc thá»±c hiện những viá»…n cảnh Ä'ầy hứa hẹn cá»§a mình. Họ không nghÄ© Ä'ến chuyện tài và lá»±c cá»§a mình bị hạn chế, thậm chí không Ä'ể ý Ä'ến những lời khuyên Ä'úng Ä'ắn cá»§a những người Ä'i trước. Đến khi công việc bị Ä'ổ vỡ, họ má»›i cay Ä'ắng nhận ra những bài học Ä'ắt giá cho bản thân mình. Điều Ä'áng nói ở Ä'ây là má»—i lần thất bại, họ lại gánh thêm má»™t món nợ. Và thay vì cá»' gắng thay Ä'ổi cuá»™c sá»'ng tá»'t hÆ¡n, họ lại rÆ¡i vào cảnh bần cùng, bế tắc, thậm chí mất hết lòng tá»± trọng, sá»± tá»± tin và ý chí phấn Ä'ấu. Anh thấy Ä'ó, con bọ này có lẽ phải nằm mãi mãi trong cái hòm cá»§a tôi.

-    Anh Ä'ã cho tôi nghe nhiều chuyện rất thú vị, anh Mathon ạ! â€" Rodan nói. â€" Bây giờ, theo anh tôi có nên cho người anh rể vay năm mươi Ä'á»"ng tiền vàng không? Anh cÅ©ng biết, sá»' tiền này là rất lá»›n Ä'á»'i vá»›i thu nhập hàng tháng cá»§a tôi.

-    Chị cá»§a anh là má»™t người Ä'àn bà Ä'ảm Ä'ang, khéo léo khiến tôi rất nể trọng. Vì vậy, nếu chá»"ng chị ấy ngỏ lời vay tiền, tôi sẽ hỏi anh ấy sá»­ dụng sá»' tiền này như thế nào?

Nếu Araman trả lời muá»'n trở thành má»™t thương gia thành Ä'ạt, Ä'ể gia Ä'ình, vợ con Ä'ược sá»'ng sung sướng, giàu sang, thì tôi sẽ hỏi tiếp: “Anh có biết cách làm ăn buôn bán không? Anh có biết Ä'ến nÆ¡i nào Ä'ể mua hàng vá»›i giá thấp nhất và bán vá»›i giá cao nhất không?”. Vậy theo anh, anh ta có thể trả lời “có” vá»›i những câu hỏi này không?

-    Không! â€" Anh ấy không thể làm Ä'ược những Ä'iều Ä'ó Ä'âu. â€" Rodan thừa nhận â€"Araman chỉ có thể giúp tôi làm những công việc trong cá»­a hàng rèn giáo mác mà thôi.

-    Vậy thì anh có thể n, cho dù mục Ä'ích cá»§a anh ta rất cao Ä'ẹp, nhưng vá»›i khả năng như vậy anh ấy chưa thể trở thành thương gia Ä'ược. Trước khi trở thành thương gia, anh Araman cần phải học và tinh thông nghề buôn bán. Và trong quá trình học hỏi và trải nghiệm, anh ấy không nên mạo hiểm vá»›i sá»' tiền lá»›n Ä'ó. Ước muá»'n cá»§a Araman, dù rất Ä'áng trân trọng, nhưng anh không thể cho anh ấy mượn tiền Ä'ược.

Nhưng nếu anh Araman trả lời: “Vâng! Tôi Ä'ã làm việc rất nhiều vá»›i các thương gia. Tôi Ä'ã biết cách Ä'i tá»›i Smyrna Ä'ể mua những tấm thảm vá»›i giá rất thấp do những người ná»™i trợ dệt. Sau Ä'ó, tôi Ä'em chúng bán cho các nhà giàu ở Babylon vá»›i giá cao hÆ¡n Ä'ể lấy lời”. Khi Ä'ó tôi sẽ nói “Tham vọng cá»§a anh khiến tôi rất nể phục và vá»›i sá»± hiểu biết khôn ngoan Ä'ó tôi tin là anh sẽ thành công. Vì vậy, tôi vui lòng cho anh mượn mươi Ä'á»"ng tiền vàng nếu anh bảo Ä'ảm vá»›i tôi rằng, anh có thể hoàn trả lại cho tôi trong thời gian sá»›m nhất”. Nhưng nếu anh ta bảo: “Tôi chẳng có vật gì Ä'ể Ä'ảm bảo, ngoài việc tôi là má»™t người Ä'àng hoàng và hứa sẽ trả nợ Ä'ầy Ä'á»§ cho anh trong thời gian có thể”. Khi Ä'ó tôi sẽ Ä'áp lại: “Tôi rất quý từng Ä'á»"ng tiền vàng cá»§a tôi. Vì vậy, nếu trong khi anh tá»›i Smyrna mà bị bọn cướp lấy mất sá»' vàng, hay lúc anh quay về bị bọn chúng phá»—ng tay trên những sá»' hàng hóa ấy, thì anh sẽ lấy gì Ä'ể trả nợ cho tôi? Nếu anh không có tiền Ä'ể hoàn trả, có phải tôi Ä'ã mất hoàn toàn sá»' tiền Ä'ó rá»"i không?”

Anh thấy Ä'ấy, Rodan! Vàng là hàng hóa cá»§a người làm nghề cho vay tiền. Việc cho vay rất dá»… dàng, nhưng nếu cho vay không khôn ngoan thì rất khó Ä'òi lại. Đá»'i vá»›i những người cho vay giàu kinh nghiệm, họ không bao giờ mạo hiểm trong công việc cá»§a mình, mà ngược lại, họ luôn tìm cách nào Ä'ó Ä'ể buá»™c người vay tiền hoàn trả Ä'úng hẹn.

-    Đúng thế! â€" Mathon nói tiếp. â€" Giúp Ä'ỡ những người Ä'ang gặp khó khăn, hoạn nạn hay Ä'ang khởi Ä'ầu sá»± nghiệp là Ä'iều cần thiết. Nhưng anh phải biết giúp họ má»™t cách khôn ngoan. Nếu không, anh sẽ giá»'ng như con lừa trong câu chuyện tôi vừa kể, chỉ phải gánh chịu những gánh nặng cá»§a người khác mà thôi.

Roadan à, hãy nghe lời khuyên cá»§a tôi Ä'ây: “Anh hãy giữ lấy năm mươi Ä'á»"ng tiền vàng Ä'ó. Vì nó là phần thưởng xứng Ä'áng do công sức lao Ä'á»™ng vất vả cá»§a anh làm nên, không ai có quyền buá»™c anh phải chia sá»›t cho người khác, trừ phi Ä'ó là ý muá»'n cá»§a anh. Nếu anh muá»'n cho vay sá»' tiền Ä'ó Ä'ể kiếm thêm nhiều vàng, thì hã hết sức thận trọng và phân ra nhiều nÆ¡i. Tôi không muá»'n Ä'ể vàng nằm im trong túi, cho dù tôi cÅ©ng rất sợ gặp phải những rá»§i ro, bất trắc.

Rodan im lặng suy nghÄ© về những lời Mathon vừa nói, Ä'á»™t nhiên Mathon hỏi:

-    Anh làm nghề rèn giáo mác Ä'ã bao nhiêu năm rá»"i?

-    Đã ba năm tròn. â€" Rodan trả lời.

-    Trong ba năm Ä'ó, anh Ä'ã Ä'ể dành Ä'ược bao nhiêu ngoài sá»' tiền thưởng cá»§a nhà vua?

-    Ba Ä'á»"ng tiền vàng.

-    Má»—i năm anh làm việc rất cật lá»±c mà chỉ Ä'ể dành Ä'ược má»™t Ä'á»"ng tiền vàng thôi ư?

-    Quả Ä'úng như thế.

-    Vậy là, nếu như Ä'ể dành Ä'ược năm mươi Ä'á»"ng vàng, thì anh phải mất năm mươi năm làm việc hết mình sao?

-    Cả má»™t cuá»™c Ä'ời làm việc ấy chứ!

-    Anh có cho phép người chị cá»§a anh mạo hiểm vá»›i sá»' tiền mà có thể anh phải dành dụm trong suá»'t năm mươi năm làm việc cá»±c nhọc bên cái lò nấu Ä'á»"ng, chỉ Ä'ể cho chá»"ng cá»§a chị ta có Ä'ược kinh nghiệm trở thành má»™t thương gia không?

-    Không thể như thế Ä'ược! â€" Rodan thá»'t lên.

-    Vậy thì, anh nên Ä'ến gặp chị cá»§a anh và nói rằng: “Trong ba năm, em nên dư Ä'ược ba Ä'á»"ng tiền vàng. Chị là người thân duy nhất cá»§a em và em cÅ©ng rất mong chá»"ng cá»§a chị có cÆ¡ há»™i Ä'ể trở nên giàu có. Nếu anh Araman có thể chứng tỏ cho em và người bạn thân cá»§a em là Mathon thấy kế hoạch làm ăn cá»§a anh ấy Ä'ạt Ä'ược kết quả tá»'t, thì em rất vui lòng cho anh rể mượn toàn bá»' tiền dành dụm cá»§a em trong ba năm qua”. Làm như vậy, ý tôi muá»'n nói rằng nếu quả thật anh Araman có năng lá»±c kinh doanh, thì anh ấy vẫn có má»™t sá»' vá»'n Ä'ể thá»±c hiện. Còn nếu anh Araman thất bại, thì sá»' tiền anh ấy nợ cÅ©ng không vượt quá khả năng chi trả cá»§a anh ta.

Tôi là người sở hữu rất nhiều vàng. Và tôi dùng sá»' vàng Ä'ó Ä'ể giúp những người khác buôn bán, làm ăn. Điều này không những tạo Ä'iều kiện cho họ trở nên giàu có, mà qua Ä'ó tôi có thể kiếm thêm nhiều vàng cho mình. Nhưng tôi không muá»'n mạo hiểm trong công việc này. Tôi Ä'ã phải làm lụng vất vả, tính toán cẩn thận và tích lÅ©y trong má»™t thời gian dài má»›i có Ä'ược sá»' vàng Ä'ó. Do thế, tôi sẽ không cho bất kỳ ai vay tiền nếu tôi không tin tưởng vào khả năng hoàn lại tiền cá»§a người Ä'ó. Ngoài ra, tôi cÅ©ng không muá»'n cho vay, nếu sá»' tiền lãi không Ä'ược thanh toán nhanh chóng khi Ä'ến kỳ hạn.

Qua những câu chuyện tôi vừa kể, anh có thể hiểu Ä'ược nhiều người thường muá»'n vay tiền nhưng lại ít người có khả năng trả nợ. Có người cho rằng, họ sẽ kinh doanh thành công nếu có vàng trong tay, nhưng trên thá»±c tế họ lại gặp thất bại. Đó là vì họ Ä'ã không Ä'ánh giá Ä'úng năng lá»±c cá»§a mình.

Anh Rodan à! Bây giờ, anh Ä'ã may mắn sở hữu Ä'ược năm mươi Ä'á»"ng tiền vàng. Để duy trì sá»± giàu có cho mình, anh nên tìm cách làm cho sá»' vàng Ä'ó sinh lợi. Cách tá»'t nhất là anh hãy trở thành má»™t người cho vay vàng, giá»'ng như tôi vậy. Và nếu anh biết gìn giữ tài sản cá»§a mình má»™t cách an toàn và chắc chắn, thì tôi có thể bảo Ä'ảm cuá»™c sá»'ng cá»§a anh từ Ä'ây trở Ä'i luôn luôn Ä'ược Ä'ầy Ä'á»§ và sung túc.

Nếu anh dá»± Ä'ịnh thá»±c hiện má»™t công việc nào Ä'ó, anh hãy mạnh dạn hợp tác vá»›i những người có nhiều kinh nghiệm, khôn ngoan và uy tín trong lÄ©nh vá»±c mà anh Ä'ịnh tham gia. Nhờ vào họ, má»™t mặt anh có thể học hỏi, tiếp thu nhiều kinh nghiệm, mặt khác sá»' tài sản cá»§a anh không những Ä'ược an toàn mà còn sinh ra lợi nhuận.

Món quà cá»§a nhà vua có lẽ sẽ Ä'em lại cho anh nhiều cÆ¡ há»™i tá»'t. Tuy nhiên, nếu anh muá»'n giữ năm mươi Ä'á»"ng tiền vàng Ä'ó thì phải thật kín Ä'áo và cẩn thận. Bởi vì, theo kinh nghiệm cá»§a tôi thì sẽ có nhiều người Ä'ến khuyến dụ anh vá»›i những ý Ä'á» không tá»'t. Anh phải bảo Ä'ảm khi cho má»™t Ä'á»"ng tiền vàng ra khỏi túi, thì nhất Ä'ịnh nó phải quay trở lại túi cá»§a anh Ä'úng thời hạn. Nếu anh cần thêm những lời khuyên khác, thì hãy quay lại Ä'ây. Tôi rất sẵn lòng Ä'ể giúp Ä'ỡ anh trong mọi công việc. “Thà thừa má»™t thận trọng nhỏ còn hÆ¡n phải gánh chịu má»™t Ä'iều ân hận lá»›n về sau”. Anh nên nhá»› thuá»™c lòng câu nói này nhé! Bởi vì, nó cÅ©ng là bí quyết thành công cá»§a tôi Ä'ấy.

Rodan xúc Ä'á»™ng cám Æ¡n những lời khuyên tận tình cá»§a Mathon rá»"i ra về. Khác vá»›i lúc Ä'ến Ä'ây, bây giờ không chỉ Ä'ầu óc mà cả cuá»™c Ä'ời anh dường như Ä'ã sang má»™t trang má»›i, sáng sá»§a hÆ¡n rất nhiều.

 

7. Người buôn lạc Ä'à ở Babylon

Khi chúng ta Ä'ói, tinh thần cá»§a chúng ta sẽ trở nên sáng suá»'t và nhạy cảm hÆ¡n vá»›i các mùi thÆ¡m cá»§a thức ăn.

Tarkad, con trai cá»§a ông Azure, chắc hẳn cÅ©ng Ä'ã nghÄ© như thế. Đã hai ngày qua, anh chưa hề nếm má»™t chút thức ăn nào, ngoại trừ hai quả vả nhỏ xíu do anh hái trá»™m trong vườn cá»§a người khác.

Từ sáng Ä'ến trưa, anh cứ dạo bước loanh quanh các quầy hàng bày bán những món ăn thÆ¡m phức và mong ước có má»™t Ä'á»"ng bạc Ä'ể vào chén cho thỏa thích. Anh rất Ä'ói nhưng không dám bước vào má»™t hàng ăn nào vì anh biết, ở Ä'ây họ không bao giờ bán chịu cho bất cứ ai, dù chỉ là sá»' tiền nhỏ cho má»™t cá»'c rượu nhạt.

Trong lúc Ä'ang bần thần như vậy, bá»—ng nhiên anh Ä'á»'i mặt vá»›i má»™t người Ä'àn ông mà bấy lâu anh luôn né tránh. Đó là Dabasir, người buôn lạc Ä'à ở thành Babylon và cÅ©ng là chá»§ nợ cá»§a anh. Trước Ä'ây, anh Ä'ã từng vay tiền cá»§a Dabasir và hứa sẽ hoàn trả Ä'úng kỳ hạn, nhưng anh Ä'ã không giữ Ä'úng lời hứa.

Gương mặt cá»§a Dabasir như bắt Ä'ược vàng khi nhận ra Tarkad:

-    Á! Tarkad Ä'ây rá»"i, tôi Ä'ã nhiều lần Ä'i tìm cậu Ä'ể Ä'òi má»™t Ä'á»"ng và hai hào bạc mà cậu Ä'ã mượn tôi trước Ä'ây. Trời Ä'ất xui khiến thế nào tôi lại Ä'ược gặp cậu ở Ä'ây. Có phải thế cậu Tarkad?

Gương mặt cá»§a Tarkad trở nên bá»'i rá»'i và lúng túng. Anh chẳng còn hÆ¡i sức Ä'ể phân minh vá»›i Dabasir:

-    Tôi xin lá»—i, tôi thật tiếc về Ä'iều Ä'ó. â€" Anh lắp bắp má»™t cách yếu á»›t. â€" Tuy nhiên, bây giờ tôi cÅ©ng không có má»™t Ä'á»"ng nào Ä'ể trả cho ông Ä'ược.

-    Sao cậu lại nói như vậy, Tarkad! â€" Dabasir cao giọng. – Cậu Ä'ã làm gì mà không còn má»™t hào, má»™t cắc Ä'ể trả cho tôi chứ?

-    Thật sá»± lúc này tôi rất túng bấn, nên chưa thể trả nợ cho ông Ä'ược.

-    Túng bấn ư! Tạo sao trời Ä'ất lại phạt cậu hoài thế nhỉ? Cậu không thể vay tiền cá»§a tôi rá»"i sau Ä'ó má»—i lần gặp tôi, cậu lại viện lý do túng bấn nên chưa thể trả nợ Ä'ược. Hãy theo tôi vào trong quán, tôi muá»'n kể cho cậu nghe má»™t câu chuyện trong lúc tôi ăn má»™t chút gì Ä'ó. Tôi Ä'ang Ä'ói bụng lắm Ä'ây!

Tarkad cảm thấy do dá»± trước sá»± thay Ä'ổi thái Ä'á»™ cá»§a Dabasir. Nếu vào trong quán, không lẽ anh ngá»"i nhìn Dabasir ăn uá»'ng má»™t cách ngon lành còn mình ngá»"i không vá»›i cái bụng Ä'ang Ä'ói meo như vậy. Nhưng anh lại nghÄ©, ít ra Ä'ây cÅ©ng là má»™t cÆ¡ há»™i Ä'ể anh có thể bước vào cái quán ăn rất hấp dẫn kia.

Như quyết Ä'ịnh giúp anh, Dabasir Ä'ẩy mạnh Tarkad vào quán và kéo Ä'ến ngá»"i trên hai tấm thảm Ä'ặt trong góc.

Dabasir nói vá»›i Kauskor, người chá»§ tiệm, Ä'ang nở nụ cười tươi rói trên môi:

-    Ã"ng hãy mang cho tôi má»™t cái Ä'ùi dê nướng thật vàng vá»›i nhiều nước xá»'t, bánh mì và rau quả. Tôi Ä'ang rất Ä'ói nên muá»'n ăn nhiều má»™t chút. À! Đừng quên tôi còn cậu bạn ở Ä'ây. Hãy mang cho cậu ta má»™t bát nước. Phải là nước mát Ä'ấy, vì trời Ä'ang nóng mà.

Dabasir có vẻ như phá»›t lờ trước tình cảnh cá»§a Tarkad. Tarkad cảm thấy thật xấu hổ. Anh buá»™c phải ngá»"i Ä'ây và uá»'ng nước lạnh trong khi Dabasir ăn ngấu nghiến cái Ä'ùi dê thÆ¡m phức. Nhưng Tarkad im lặng không nói gì, và anh nghÄ© mình cÅ©ng chẳng có Ä'iều gì Ä'ể nói cả.

Tuy nhiên, Dabasir biết rõ những gì Tarkad Ä'ang nghÄ© trong Ä'ầu. Vừa mỉm cười khoát tay chào những thá»±c khách khác ở trong quán, Dabasir vừa nói vá»›i Tarkad:

-    Tôi nghe má»™t người từ Urfa trở về kể rằng, ở nÆ¡i Ä'ó có má»™t người Ä'àn ông giàu có Ä'ang sở hữu má»™t phiến Ä'á trong suá»'t Ä'ến ná»—i mọi người có thể nhìn xuyên qua nó và thấy mọi vật ở phía bên kia. Điều Ä'ặc biệt là nó có màu vàng, nên cảnh vật nhìn qua phiến Ä'á ấy trở nên rất khác lạ. Nó không giá»'ng như cảnh vật hàng ngày mà chúng ta thường thấy. Theo cậu, Ä'iều này có ý nghÄ©a như thế nào, hỡi Tarkad? Cậu có cho rằng, cảnh vật có thể xuất hiện vá»›i má»™t màu sắc khác không?

-    Tôi nghÄ© ắt là như thế. â€" Tarkad vừa Ä'áp vừa nhìn cái Ä'ùi dê ngon lành Ä'ang bày ra trước mặt hai người.

-    Đúng, tôi vá»'n biết Ä'iều Ä'ó là sá»± thật. Bởi vì, chính tôi cÅ©ng từng chứng kiến Ä'iều Ä'ó. Tôi sẽ kể cho cậu nghe về chuyện này.

-    Dabasir sắp kể chuyện rá»"i Ä'ó! – Má»™t thá»±c khách ngá»"i gần Ä'ó, nói nhỏ vào tai người bạn ngá»"i bên cạnh mình, rá»"i nhích tấm thảm cá»§a anh ta lại gần chá»— ngá»"i cá»§a Dabasir và Tarkad. Những thá»±c khách khác cÅ©ng mang thức ăn Ä'ến và vây quanh hai người. Họ nhao nhao bên tai cá»§a Tarkad và Ä'ẩy anh ngá»"i xích vào bằng những cái Ä'ùi dê béo ngậy Ä'ang ăn dở trên tay. Nhưng tuyệt nhiên không có ai mời anh má»™t miếng nào. Dabasir cÅ©ng không có ý chia sá»›t vá»›i anh chút gì cả, thậm chí cÅ©ng không Ä'ẩy cho anh má»™t vụn nhỏ bán mì nhỏ, mà Ä'ể nó rÆ¡i xuá»'ng sàn nhà.

-    Câu chuyện tôi sắp kể ra Ä'ây là câu chuyện có thật trong cuá»™c Ä'ời tôi, lúc còn là má»™t chàng thanh niên mắc nợ ngập Ä'ầu. Có lẽ trong sá»' các anh không ai biết Ä'ược tôi Ä'ã từng là má»™t người nô lệ ở Syri?

Má»™t vài tiếng xì xào ngạc nhiên nổi lên và lan dần trong Ä'ám thá»±c khách, còn Tarkad bắt Ä'ầu chú ý lắng nghe. Có vẻ như Ä'ây là câu chuyện thích thú.

-    Khi còn trẻ, tôi Ä'ã từng học cách làm yên ngá»±a. Lúc Ä'ó. Tôi vừa má»›i cưới vợ. Mặc dù tay nghề chưa cao lắm, nhưng hàng tháng tôi cÅ©ng kiếm Ä'ược má»™t sá»' tiền kha khá vừa Ä'á»§ cho má»™t cuá»™c sá»'ng trung lưu. Tôi thường mua những chiếc áo Ä'ẹp, sang trọng Ä'ể tặng vợ tôi. Dần dần, tôi nhận thấy chá»§ các cá»­a hiệu rất tin tưởng tôi và luôn vui vẻ bán chịu cho tôi má»—i khi tôi không có Ä'á»§ tiền Ä'ể trả lúc mua hàng. Vì thế, tôi Ä'ã không ngần ngại chi tiêu má»™t cách hoang phí.

Thời gian Ä'ầu, những khoản nợ còn ít và nhỏ nên tôi vẫn còn chi trả Ä'ược. Cho Ä'ến má»™t này, tôi nhận ra những món nợ tuy nhỏ nhưng cá»™ng lại thành má»™t con sá»' rất lá»›n và tôi không thể trả hết Ä'ược. Cuá»™c sá»'ng cá»§a tôi bá»—ng chá»'c trở nên khá»'n Ä'á»'n và tá»"i tệ. Mặc dù tôi phải Ä'i vay mượn người thân, bạn bè Ä'ể trả nợ, nhưng các khoản nợ vẫn dây dưa không hết, thậm chí ngày càng nhiều hÆ¡n. Ngày nào tôi cÅ©ng bị những chá»§ nợ Ä'uổi theo Ä'ể Ä'òi tiền. Căn nhà và những vật dụng có giá trị Ä'ều bị họ xiết hết. Vợ tôi Ä'au Ä'á»›n và tá»§i nhục nên bỏ về nhà cha ruá»™t cô ấy. Tôi mất việc, mất nhà và trong túi không còn má»™t xu nào cả. Má»™t hôm, trong cÆ¡n tuyệt vọng, tôi quyết Ä'ịnh trá»'n khỏi Babylon Ä'ể Ä'ến má»™t nÆ¡i khác vá»›i hy vọng làm lại cuá»™c Ä'ời.

Trong hai năm trời, tôi làm thuê cho những thương lái lữ hành rày Ä'ây mai Ä'ó, nhưng vẫn không khấm khá Ä'ược. Rá»"i sau Ä'ó, Ä'oàn lữ hành cá»§a tôi rÆ¡i vào tay cá»§a bọn Ä'ạo tặc chuyên cướp bóc trên sa mạc. Tôi bị bắt và dần trở thành má»™t phần tá»­ trong nhóm người xấu xa Ä'ó. Tham gia những hành Ä'á»™ng như thế thật tôi không khỏi hổ thẹn trong lòng. Trong tâm trí, tôi vẫn luôn cá»' gắng vươn lên từ nghịch cảnh, nhưng thá»±c tế tôi càng ngày càng rÆ¡i xuá»'ng vá»±c thẳng.

Đợt cướp bóc lần Ä'ầu tiên, chúng tôi gặp may nên Ä'ã thu về vô sá»' vàng bạc, tÆ¡ lụa và những hàng hóa có giá trị khác. Cả bọn thá»'ng nhất Ä'em chiến lợi phẩm này Ä'ến Ginir Ä'ể bán và lấy tiền chi tiêu hoang phí.

Lần thứ hai, chúng tôi thất bại nặng nề, vì bị toán quân rất gan dạ và có trang bị Ä'ầy Ä'á»§ tấn công lại. Đây là toán quân Ä'ược các Ä'oàn lữ hành trả tiền Ä'ể bảo vệ cho họ. Những kẻ Ä'ầu Ä'ảng bị giết chết, còn má»™t sá»' khác trong Ä'ó có tôi bị dẫn về Damacus bán làm nô lệ.

Tôi Ä'ược má»™t thá»§ lÄ©nh sa mạc người Syri mua vá»›i giá hai bạc. Lúc Ä'ó, Ä'ầu óc bị cạo trọc và mặc quần áo tù nhân nên trông tôi không khác gì những người nô lệ. Tuy nhiên, có lẽ quen vá»›i lá»'i sá»'ng giang há»" khi còn làm Ä'ạo tặc, nên tôi nghÄ© cuá»™c Ä'ời cá»§a tôi sắp bước vào những cuá»™c phiêu lưu má»›i. Nhưng sá»± thật như má»™t gáo nước lạnh tạt vào mặt tôi, khi ông chá»§ má»›i dẫn tôi Ä'ến trình diện vá»›i bá»'n bà vợ cá»§a ông ta, và bảo rằng họ có thể sai khiến tôi như má»™t tên nô lệ mạt hạng.

Tôi rÆ¡i vào má»™t tình cảnh thật thảm hại. Những con người ở sa mạc rất hung dữ và hiếu chiến, nên tôi không thể không tuân theo nêu muá»'n giữ lại mạng sá»'ng. Và tôi cÅ©ng ý thức Ä'ược rằng, cho dù có khí giá»›i hay phương tiện Ä'ể trá»'n, chưa chắc tôi thoát khỏi sá»± truy lùng cá»§a họ. Khi Ä'ó, tôi có thể bị họ Ä'ánh chết mà chẳng phản kháng gì Ä'ược.

Tôi sợ hãi Ä'ứng Ä'ó, trong khi bá»'n người Ä'àn bà nhìn tôi từ Ä'ầu tá»›i chân. Tôi tá»± hỏi tình cảnh cá»§a mình có gợi cho họ má»™t sá»± thương hại nào không. Sira, người vợ cả và là người lá»›n tuổi nhất, yên lặng nhìn tôi nhưng không biểu lá»™ má»™t cảm xúc gì. Tôi chỉ biết hướng Ä'ến bà Ä'ể tìm má»™t chút cảm thông giữa những con người vá»›i nhau. Bởi vì, bà thứ nhì tuy rất xinh Ä'ẹp, nhưng Ä'ang nhìn tôi má»™t cách khinh bỉ tá»±a như tôi là má»™t con giun Ä'ất. Trong khi, hai bà trẻ hÆ¡n thì cười mÅ©i và xem tôi như má»™t trò tiêu khiển.

Thời gian trôi qua như má»™t cá»±c hình, tôi cảm thấy nhục nhã vô cùng vá»›i cảm giác mình Ä'ang bị tuyên án. Bá»'n người Ä'àn bà Ä'ều im lặng, dường như người này muá»'n Ä'ể người kia quyết Ä'ịnh sá»' phận cá»§a tôi. Cuá»'i cùng, bà Sira lên tiếng bằng má»™t giọng nói lạnh lùng:

-    Chúng ta Ä'ã có rất nhiều Ä'ầy tá»› Ä'ể sai vặt, duy chỉ thiếu những Ä'ứa chăn dắt lạc Ä'à mà thôi. Ngay ngày hôm nay, tôi phải Ä'ến thăm mẹ tôi Ä'ang á»'m nặng, và chẳng có Ä'ứa nô lệ tin cậy nào Ä'ể làm việc Ä'ó. Không biết Ä'ứa nô lệ này có thể dắt Ä'ược lạc Ä'à không?

Thế là ông chủ quay sang hỏi tôi:

-    Mày có biết dắt lạc Ä'à không?

Cá»' giấu Ä'i sá»± phấn khởi, tôi Ä'áp:

-    Con có thể Ä'iều khiển lạc Ä'à quỳ xuá»'ng, có thể buá»™c Ä'á»" Ä'ạc lên lưng nó và dẫn nó Ä'i nhiều ngày mà không mệt. Nếu cần, con cÅ©ng có thể sá»­a chữa yên cương nữa.

-    Mày nói vậy là Ä'ược rá»"i. â€" Ã"ng chá»§ nhận xét. – Nếu em muá»'n thế, Sira, thì hãy dùng tên nô lệ này. Nó sẽ là người chăn dắt lạc Ä'à cho em.

Thế là, tôi Ä'ược giao cho bà Sira và ngày hôm Ä'ó tôi phải dắt lạc Ä'à cho bà ta trong suá»'t cuá»™c hành trình về quê thăm mẹ bà ấy. Lợi dụng dịp này, tôi bày tỏ lòng cảm Æ¡n cá»§a mình Ä'ến sá»± can thiệp cá»§a bà vào lúc sáng. Tôi cÅ©ng nói vá»›i bà ấy rằng, tôi không phải là người sinh ra Ä'ể làm nô lệ, mà là con trai cá»§a má»™t người tá»± do, chuyên làm yên ngá»±a ở Babylon, Ä'á»"ng thời kể lể nguyên nhân tôi lưu lạc Ä'ến vùng Syri này. Tuy nhiên, tôi nhanh chóng thất vọng khi nghe bà ấy nói:

-    Mày không biết ngượng miệng khi nói rằng mày là má»™t con người tá»± do à? Chính do sá»± yếu kém cá»§a bản thân Ä'ã dẫn mày Ä'ến tình cảnh thảm hại như hiện nay! Má»™t người Ä'àn ông nếu Ä'ã mang trong mình linh há»"n cá»§a má»™t kẻ nô lệ, thì cho dù hắn ta chào Ä'ời ở bất cứ hoàn cảnh nào, thì cuá»'i cùng hắn ta vẫn chỉ là má»™t tên nô lệ. Bởi vì mày thấy Ä'ó, nước có bao giờ chảy ngược dòng Ä'âu? Còn nếu người Ä'ó mang trong mình linh há»"n cá»§a má»™t con người tá»± do, thì dù có trải qua nhiều nghịch cảnh, cay Ä'ắng và khá»'n khổ trong cuá»™c Ä'ời, cuá»'i cùng người Ä'ó cÅ©ng trở thành má»™t con người danh giá và Ä'ược mọi người kính trọng.

Những Ä'iều bà Sira nói Ä'ã làm tôi suy nghÄ© rất nhiều. Trong hÆ¡n má»™t năm sau Ä'ó, tuy tôi phải sá»'ng chung và làm việc như má»™t tên nô lệ nhưng tôi vẫn không thể trở thành má»™t tên nô lệ Ä'ược. Vào má»™t hôm, bà Sira hỏi tôi:

-    Vào những lúc rảnh rá»—i, các nô lệ thường tụ tập và Ä'ánh chén vui vầy vá»›i nhau. Tại sao mày cứ ngá»"i tách biệt má»™t mình vậy?

Tôi trả lời bà:

-    Con vẫn Ä'ang suy ngẫm về những Ä'iều mà bà Ä'ã nói trước Ä'ây. Con nghÄ©, có lẽ nào trong bản thân con có linh há»"n cá»§a má»™t kẻ nô lệ. Tuy nhiên, con cảm thấy mình không thể hòa nhập vá»›i bọn họ Ä'ược, nên phải ngá»"i riêng

Bà Sira nhìn tôi chằm chằm như Ä'ang suy nghÄ© má»™t Ä'iều gì. Má»™t lát sau, bà thở dài và cất tiếng nói:

-    Chính tôi cÅ©ng Ä'ang ngá»"i riêng ra trong ngôi nhà cá»§a mình. â€" Bà Sira tâm sá»± – Gia Ä'ình cha mẹ ruá»™t tôi rất giàu có, nên cho tôi má»™t sá»' vá»'n khá lá»›n. Chá»"ng tôi Ä'á»"ng ý cưới tôi chỉ vì món há»"i môn Ä'ó, chứ không hề yêu thương gì tôi. Thêm nữa, mặc dù Ä'ã chung sá»'ng vá»›i nhau nhiều năm, nhưng tôi vẫn không sinh Ä'ược má»™t mụn con nào. Từ ngày có thêm ba bà vợ khác, ông ấy thá»±c sá»± Ä'ã bỏ rÆ¡i tôi. Trong tình cảnh này, tôi phải sá»'ng thui thá»§i má»™t mình và tá»± chăm lo cho bản thân mình mà thôi. Theo tập tục cá»§a những người Syri, thì phụ nữ cÅ©ng giá»'ng như những người nô lệ, sá»'ng phụ thuá»™c vào người Ä'àn ông trong gia Ä'ình. Nhưng nếu tôi là má»™t người Ä'àn ông, tôi thà chết còn hÆ¡n trở thành má»™t kẻ nô lệ.

-    Vậy là bà Ä'ã hiểu Ä'ược những gì con nghÄ© trong thời gian qua. â€" Tôi cảm Ä'á»™ng nói, rá»"i chợt hỏi bà â€" Thưa bà, theo bà thì con có linh há»"n cá»§a má»™t người tá»± do hay cá»§a má»™t kẻ nô lệ?

-    Cậu có muá»'n trả hết nợ không? â€" Bà Sira hỏi lại tôi.

-    Vâng! Con muá»'n lắm chứ, nhưng con không thể rời khỏi chá»— này Ä'ược.

-    Nếu cậu bằng lòng Ä'ể thời gian trôi qua và không chịu ná»— lá»±c tìm cách Ä'ể trả nợ, thì chứng tỏ linh há»"n cá»§a cậu là linh há»"n cá»§a má»™t kẻ nô lệ.

-    Nhưng con biết làm thế nào khi còn là má»™t tên nô lệ Syri?

-    Cậu không biết làm gì, thì suá»'t Ä'ời cậu Ä'úng là má»™t kẻ hèn nhát.

-    Con không phải là má»™t kẻ hèn! â€" Tôi phản Ä'á»'i mạnh mẽ

-    Vậy thì hãy tìm cÆ¡ há»™i chứng tỏ bản lÄ©nh cá»§a mình Ä'i. â€" Bà Sira nói.

-    Chứng tỏ như thế nào cÆ¡?

-    Có phải nhà vua cá»§a xứ cậu Ä'ã chiến Ä'ấu vá»›i quân Ä'ịch bằng tất cả tài trí và sức lá»±c cá»§a ông ta không? Tại sao cậu không cá»' gắng làm như vậy? Có phải những món nợ cá»§a cậu là những kẻ thù Ä'ã xua Ä'uổi cậu ra khỏi Babylon không? Có phải cậu Ä'ã Ä'ể chúng tá»"n tại trong cuá»™c sá»'ng cá»§a mình và má»—i ngày chúng càng lá»›n mạnh Ä'ến mức Ä'ẩy cậu Ä'ến bước Ä'ường cùng không? Đáng lẽ ra, cậu phải chiến Ä'ấu chá»'ng lại chúng như má»™t người Ä'àn ông chân chính và phải chiến thắng Ä'ược chúng Ä'ể trở thành má»™t người danh giá, tá»± do trong xứ sở cá»§a cậu. Nhưng từ trước Ä'ến giờ cậu không có ý chí chiến Ä'ấu và Ä'ã chấp nhận bại trận má»™t cách nhục nhã.

Tôi trăn trở rất nhiều vì những lời nói mạnh mẽ cá»§a bà Sira và nhận thấy rõ ràng chính tôi Ä'ã bị “kẻ thù” do mình tạo nên Ä'uổi khỏi quê hương xứ sở. Trong tình cảnh này, tôi có Ä'á»§ dÅ©ng khí Ä'ể thoát khỏi sá»' phận nô lệ không? Phải chăng bà Sira Ä'ã nói về tôi rất Ä'úng â€" tôi là má»™t kẻ hèn nhát, má»™t kẻ có linh há»"n nô lệ.

Ba ngày sau, người Ä'ầy tá»› riêng cá»§a bà Sira gọi tôi tá»›i gặp bà. Bà bảo tôi:

-    Bệnh mẹ tôi lại trở nặng. Cậu hãy thắng yên cương cho hai con lạc Ä'à khỏe nhất, chú ý buá»™c theo những túi da lá»›n Ä'á»±ng nước và những túi lương thá»±c cho cẩn thận.

Tôi vừa làm việc, vừa suy nghÄ© về các khoản thá»±c phẩm mà bà Sira nhắc Ä'ến. Nhà mẹ ruá»™t cá»§a bà Sira tuy ở xa nhưng Ä'i không quá má»™t ngày Ä'ường. Vì vậy, nếu giá»'ng như lần trước, bà Sira không cần phải chuẩn bị kỹ lưỡng như vậy. Tuy rất thắc mắc nhưng tôi vẫn cẩn thận làm theo lệnh bà. Khi mọi thứ Ä'ã sẵn sàng, bà Sira cưỡi trên lưng con lạc Ä'à do tôi dắt Ä'i phía trước, còn người hầu gái ngá»"i trên con lạc Ä'à thứ hai và Ä'i phía sau. Khi chúng tôi Ä'ến nhà mẹ bà Sira, thì trời Ä'ã tá»'i Ä'en như má»±c. Bà Sira cho người Ä'ầy tá»› gái Ä'i nghỉ và bảo nhỏ vá»›i tôi rằng:

-    Dabasir, cậu có linh há»"n cá»§a má»™t người tá»± do, hay linh há»"n cá»§a má»™t kẻ nô lệ?

-    Linh há»"n cá»§a má»™t con người tá»± do! â€" Tôi kiên quyết Ä'áp.

-    Vậy thì bây giờ cậu hãy chứng minh Ä'iều Ä'ó Ä'i. Ã"ng chá»§ cá»§a cậu và những kẻ hầu cận cá»§a ông ta Ä'ang ở rất xa nÆ¡i này. Cậu hãy yên tâm lấy hai con lạc Ä'à này và trá»'n khỏi Ä'ây mau. Trong cái túi này, tôi có Ä'ể sẵn áo quần cho cậu cải trang. Sáng mai, tôi sẽ bảo rằng cậu Ä'ã ăn cắp hai con lạc Ä'à và chạy trá»'n trong lúc tôi Ä'i thăm mẹ tôi á»'m.

-    Tôi vô cùng cảm Æ¡n bà, và có lẽ suá»'t Ä'ời tôi không trả hết món nợ này. Bà có linh há»"n cá»§a má»™t vị nữ thần. â€" Tôi tỏ lời cám Æ¡n bà Sira. â€" Tôi luôn cầu chúc bà Ä'ược bình an và hạnh phúc.

-    Hạnh phúc! â€" Bà thở dài Ä'áp lại – Hạnh phúc có thể không Ä'ến vá»›i những ai Ä'ã rời bỏ quê hương xứ sở và Ä'ến má»™t vùng Ä'ất xa xôi khác Ä'ể kiếm tìm. Thôi, cậu hãy cá»' gắng Ä'i theo má»™t con Ä'ường cá»§a riêng mình và cầu mong cho những vị thần sa mạc sẽ che chở cậu. Nhá»› Ä'ừng uá»'ng hết nước và ăn hết thức ăn trước khi về Ä'ến xứ sở cá»§a cậu Ä'ấy!

Tôi vô cùng cảm Ä'á»™ng và biết Æ¡n bà Sira, nhanh chóng theo lời bà lao ngay vào trong màn Ä'êm cá»§a sa mạc mênh mông. Tôi không biết phương hướng nào dẫn Ä'ến Babylon, nên cứ nhắm mắt Ä'i bừa trong sa mạc. Tôi cưỡi trên lưng má»™t con lạc Ä'à và dắt theo má»™t con Ä'i suá»'t cả Ä'êm rá»"i cả ngày kế tiếp sau Ä'ó, lòng lo sợ về sá»' phận cá»§a mình. Trong tình cảnh này, nếu bị bắt lại, có thể tôi phải hứng chịu má»™t hình phạt rất khá»§ng khiếp. Tá»™i trạng cá»§a những kẻ nô lệ Ä'ám Ä'ánh cắp tài sản cá»§a chá»§ mình Ä'ể Ä'ào thoát là rất nặng và có thể bị Ä'ánh chết.

Mãi tá»›i xế trưa ngày hôm sau Ä'ó tôi má»›i Ä'ến Ä'ược má»™t vùng hoang vu không có người ở, cÅ©ng chẳng khác gì sa mạc. Hai con lạc Ä'à di chuyển má»™t cách chậm chạp và mệt nhọc trên những phiến Ä'á lởm chởm, nhọn hoắt. Nhìn vùng Ä'ất khô cằn, nứt nẻ, ngay cả ngọn cỏ cÅ©ng không thể sá»'ng nổi, tôi hiểu rõ tại sao con người lại tránh xa vùng Ä'ất thiện này.

Tôi thá»±c sá»± rÆ¡i vào tình cảnh tiến thoái lưỡng nan. Mặc dù ở Ä'ây tính mạng cá»§a tôi Ä'ược an toàn, nhưng quả thật cuá»™c sá»'ng cá»§a tôi gần như Ä'ang Ä'i vào ngõ cụt. Những ngày tiếp theo, hai con lạc Ä'à di chuyển rất chậm chạp, thức ăn và nước uá»'ng Ä'ã cạn, trong khi Ä'ó ánh nắng mặt trời không ngừng Ä'ổ lá»­a xuá»'ng người tôi. Vào cuá»'i ngày thứ chín, tôi ngã từ trên lưng lạc Ä'à xuá»'ng Ä'ất và không còn Ä'á»§ sức Ä'ể trèo lên lại. Trong Ä'ầu óc cá»§a tôi chợt vang lên câu hỏi: “Chẳng lẽ tôi chôn vùi xác ở xứ sở hoang vu này sao?”

Tôi ngá»§ thiếp Ä'i và không hay biết gì cho Ä'ến khi những tia nắng cá»§a ngày má»›i chiếu trên mặt.

Tôi ngá»"i dậy và ngÆ¡ ngác nhìn chung quanh. Hai con lạc Ä'à nằm cách tôi không xa. Không khí buổi sáng thật mát mẻ. Xung quanh tôi là má»™t vùng Ä'ất hoang vu rá»™ng lá»›n, chỉ toàn Ä'á và những bụi gai nhọn, không hề có dấu hiệu cá»§a nước hay cây cỏ có thể ăn Ä'ược cho người và lạc Ä'à.

-    Chẳng lẽ mình gục ngã ở nÆ¡i vắng vẻ này sao? – Đầu tôi lại vang lên câu hỏi này má»™t lần nữa. – Chẳng lẽ mình Ä'ã sai khi chọn lá»'i thoát này? Chẳng lẽ mình Ä'úng là má»™t kẻ hèn nhát, má»™t con người có linh há»"n cá»§a má»™t kẻ nô lệ ư? â€" NghÄ© Ä'ến Ä'ây, bá»—ng nhiên Ä'ầu óc cá»§a tôi bá»—ng trở nên tỉnh táo hÆ¡n. Thân xác rã rời và kiệt quệ, Ä'ôi môi nứt nẻ và rướm máu, lưỡi khô khá»'c và sưng phá»"ng, dạ dày trá»'ng rá»—ng… Ä'á»'i vá»›i tôi không còn quan trọng nữa. Bên trong con người tôi bá»—ng trào dâng má»™t sức sá»'ng mãnh liệt. Tôi phải sá»'ng! Bởi vì, tôi còn nhiều việc phải làm và phải trở thành má»™t con người Ä'ược mọi người kính trọng. Tôi phải lấy lại niềm tin tưởng cá»§a những người tôi quen biết. Tôi còn phải chăm lo cho cuá»™c sá»'ng vợ tôi nữa.

Tôi nhìn vào khoảng không trước mắt. Má»™t lần nữa, Ä'ầu tôi lại vang lên câu nói cá»§a bà Sira: “Những món nợ cá»§a cậu là những kẻ thù Ä'ã xua Ä'uổi cậu ra khỏi Babylon”. Vâng! Đúng như thế. Tại sao tôi lại từ chá»'i việc Ä'ứng thẳng người trên mặt Ä'ất như má»™t người Ä'àn ông chân chính? Tại sao tôi lại Ä'ể cho vợ tôi phải quay trở về nhà cá»§a cha nàng trong tá»§i nhục?”

Bất chợt, tôi nhìn thấy má»™t Ä'iều kỳ lạ xảy ra trước mắt. Tất cả cảnh vật xung quanh tôi dường như mang má»™t màu sắc tươi má»›i, giá»'ng như thể tôi Ä'ã nhìn thấy chúng xuyên qua má»™t phiến Ä'á kỳ diệu. Phải chăng Ä'ây má»›i chính là giá trị thật cá»§a cuá»™c sá»'ng mà tôi chưa hềhám phá ra trước Ä'ó?

Chịu chết trong sa mạc ư! Không thể như thế! Tôi phải sá»'ng và phải chứng tỏ cho mọi người biết tôi là má»™t con người có linh há»"n tá»± do, má»™t người có ý chí mạnh mẽ có thể vượt qua mọi nghịch cảnh. Tôi phải trở về nhà, phải trả hết nợ và xây má»™t căn nhà Ä'ể bắt Ä'ầu má»™t cuá»™c sá»'ng má»›i vá»›i tầm nhận thức má»›i. Có lẽ Ä'ã trải qua nhiều kinh nghiệm cay Ä'ắng, nên tôi cảm thấy Ä'ầy hy vọng và tin tưởng vào cuá»™c sá»'ng sau này.

Tôi gượng Ä'ứng dậy, mặc cho hai chân chỉ muá»'n khuỵu xuá»'ng. Đói có nghÄ©a gì Ä'âu? Khát có nghÄ©a gì Ä'âu? Đó chỉ là những rá»§i ro trên con Ä'ường quay trở về xứ sở Babylon thân yêu cá»§a tôi mà thôi. Bên trong con người tôi, linh há»"n cá»§a má»™t con người tá»± do Ä'ang trá»—i dậy, không những Ä'ã chiến thắng kẻ thù cá»§a chính mình, mà còn mãnh liệt khích lệ tinh thần cá»§a tôi. Tôi thu hết sức lá»±c và hét lên thật to Ä'ể thể hiện lòng quyết tâm sắt Ä'á cá»§a mình.

Hai cặp mắt lờ Ä'ờ cá»§a hai con lạc Ä'à bá»—ng nhiên mở to và sáng lên qua giọng hét cá»§a tôi. Sau nhiều lần cá»' gắng hết sức, và bằng má»™t sá»± ná»— lá»±c phi thường, tôi và hai con lạc Ä'à Ä'ứng dậy bắt Ä'ầu Ä'i chầm chậm về hướng Bắc, nÆ¡i mà linh tính mách bảo cho tôi biết, Ä'ó là con Ä'ường dẫn về Babylon.

Trải qua má»™t Ä'oạn Ä'ường dài, tôi Ä'ã Ä'ến vùng Ä'ất phì nhiêu, có nước, cỏ xanh và cây trái tươi tá»'t. Tôi nhận thấy sá»± hiện diện cá»§a cuá»™c sá»'ng, cá»§a con người. Tôi Ä'ã trở về Babylon bằng linh há»"n cá»§a má»™t con người tá»± do và làm chá»§ bản thân tôi. Sau Ä'ó, tôi bắt Ä'ầu giải quyết các công việc Ä'úng như quyết tâm cá»§a mình và dần dần tạo ra Ä'ược vị thế như ngày hôm nay.

Cậu nghÄ© như thế nào, Tarkad? Cái dạ dày trá»'ng rá»—ng cá»§a cậu có làm cho Ä'ầu óc cá»§a cậu sáng suá»'t hÆ¡n không? Cậu có sẵn sàng lấy lại uy tín và lòng tá»± trọng cá»§a mình không? Cậu Ä'ã nhìn thấy giá trị thật cá»§a cuá»™c sá»'ng chưa? Cậu có mong ước trả hết các món nợ cá»§a mình và trở thành má»™t con người Ä'áng kính ở Babylon không?

Đôi mắt cá»§a Tarkad bá»—ng nhiên Ä'ỏ hoe. Anh Ä'ứng phắt dậy và nói:

-    Cám Æ¡n ông Ä'ã chỉ cho tôi má»™t con Ä'ường má»›i! Tôi Ä'ã cảm thấy linh há»"n tá»± do trá»—i dậy trong tâm há»"n mình

-    Trở về Babylon, vá»›i tình cảnh nợ nần chá»"ng chất như thế, ông Ä'ã xoay xở như thế nào, hỡi ngài Dabasir Ä'áng kính? – Má»™t thá»±c khách hỏi.

-    Trước hết, tôi viếng thăm những người chá»§ nợ và yêu cầu họ hãy rá»™ng lượng cho tôi thêm thời gian Ä'ể tôi kiếm tiền trả nợ. Phần lá»›n mọi người Ä'ều vui vẻ chấp nhận, thậm chí họ còn sẵn lòng giúp Ä'ỡ tôi, nhưng cÅ©ng có má»™t sá»' người trách cứ tôi. Trong Ä'ó có má»™t người Ä'ã giúp Ä'ỡ tôi rất nhiệt tình, Ä'ó là Mathon, người cho vay vàng ở vương quá»'c chúng ta. Biết Ä'ược tôi Ä'ã từng chăn dắt lạc Ä'à ở Syri, nên ông ấy giá»›i thiệu tôi Ä'ến làm việc cho ông Nebatur, người buôn lạc Ä'à Ä'áng kính mà chắc hẳn quý vị ở Ä'ây Ä'ều biết. Được làm việc cho ông ấy, sá»± hiểu biết về lạc Ä'à cá»§a tôi Ä'ã phát huy rất tá»'t. Dần dần, tôi Ä'ã thanh toán xong tất cả các món nợ, và có thể ngẩng cao Ä'ầu, tá»± tin lấy lại uy tín cá»§a mình như ngày nay.

Mọi người lần lượt cám Æ¡n Dabasir về câu chuyện thú vị, Ä'á»"ng thời cÅ©ng là má»™t bài học sâu sắc trong cuá»™c sá»'ng, rá»"i trở về chá»— cÅ© tiếp tục bữa ăn dang dở cá»§a mình. Dabasir cÅ©ng vậy, nhưng lần này anh gọi lá»›n:

-    Này Kauskor Æ¡i! Ã"ng Ä'âu rá»"i? Thức ăn Ä'ã nguá»™i cả rá»"i. Ã"ng hãy Ä'em thêm cho tôi má»™t sá»' món ngon khác, rau và nhiều bánh mì nữa nhé! Tôi muá»'n mời cậu Tarkad ăn má»™t bữa thịnh soạn.

Lòng vô cùng biết Æ¡n Dabasir, Tarkad thấm thía má»™t Ä'iều: “Má»™t khi Ä'ã có ý chí sắt Ä'á, thì con người sẽ dá»… dàng tìm ra Ä'ược má»™t con Ä'ường Ä'ể tiến lên phía trước!”.

8. Người may mắn nhất ở Babylon

Sharru Nada, ông hoàng thương lái, Ä'ang ngá»"i oai vệ trên lưng con lạc Ä'à dẫn Ä'ầu Ä'oàn lữ hành trở về Babylon sau má»™t chuyến buôn dài ngày. Ã"ng là người rất thích những bá»™ áo quần sang trọng, quý phái Ä'ược may từ các loại vải tá»'t nhất. Ã"ng cÅ©ng rất thích cưỡi những con ngá»±a Ä'ẹp, khỏe mạnh thuần chá»§ng Ả rập. Ã"ng Sharru Nada Ä'ã khá cao tuổi, nhưng vẫn tỏ ra tinh nhạy và luôn vui vẻ, hòa nhã vá»›i mọi người. Nhưng nhìn vào ông lúc này, những người thân cận Ä'ều cảm nhận Ä'ược ông Ä'ang có ná»—i lo lắng nào Ä'ó trong lòng.

Cuá»™c hành trình từ Damacus thật dài ngày vá»›i rất nhiều gian truân trong sa mạc Ä'ã không làm ông băn khoăn. Những bá»™ lạc dữ tợn người Ả Rập rình rập cướp bóc các Ä'oàn lữ hành giàu có cÅ©ng chẳng làm ông sợ, bởi ông Ä'ã có má»™t Ä'oàn kỵ binh Ä'ông Ä'ảo há»™ tá»'ng.

Chỉ Ä'á»'i vá»›i chàng trẻ tuổi Ä'ang Ä'i sát cạnh mà ông Ä'ã Ä'ưa về từ Damacus, là làm ông lo nghÄ©. Anh ta chính là Hadan Gula, cháu cá»§a má»™t Ä'á»'i tác làm ăn cá»§a ông, có tên là Arad Gula và cÅ©ng là người mà ông mang Æ¡n suá»'t Ä'ời. Giờ Ä'ây, ông cÅ©ng muá»'n Ä'ền Ä'áp lại má»™t phần công Æ¡n cá»§a Arad Gula bằng cách dạy dá»— Hadan Gula nên người và trở thành má»™t thương gia giỏi. Nhưng có lẽ, công việc mà ông dá»± Ä'ịnh thá»±c hiện sẽ gặp rất nhiều khó khăn.

Nhìn cách ăn mặc diêm dúa và những trang sức rườm rà trên người Hadan, Sharru Nada thầm nghÄ©: “Nét mặt rắn rỏi cá»§a cậu ta không khác gì ông Arad Gula ngày trước, nhưng quan trọng là ý chí, sá»± kiên nhẫn, chịu khó cá»§a má»™t thương gia dường như không hề có trong con người anh ta. Dạy anh ta làm việc Ä'ã khó, nhưng làm thế nào Ä'ể uá»'n nắn tư tưởng, Ä'iều chỉnh những thói quen ăn chÆ¡i, tiêu xài phung phí cá»§a anh ta lại càng khó hÆ¡n. Mình phải làm sao Ä'ể giúp cậu ta khôi phục sá»± nghiệp kinh doanh cá»§a gia Ä'ình, vá»'n Ä'ã bị cha cá»§a cậu ta làm cho suy sụp?”

Bỗng nhiên, Hadan Gula lên tiếng, cắt ngang dòng suy nghĩ của ông Sharru:

-    Tại sao ông luôn phải làm việc cá»±c nhọc, gian khổ cùng vá»›i Ä'oàn lữ hành như thế? Có bao giờ ông dành thời gian Ä'ể tận hưởng những thú vui cuá»™c sá»'ng không?

Sharry Nada mỉm cười không trả lời mà hỏi ngược lại Hadan Gula:

-    Hưởng thụ cuá»™c sá»'ng ư? Cháu sẽ tận hưởng cuá»™c sá»'ng như thế nào nếu cháu ở vào Ä'ịa vị cá»§a ta?

-    Nếu cháu giàu có như ông, cháu sẽ sá»'ng theo cách cá»§a má»™t ông hoàng. Cháu sẽ không bao giờ cưỡi lạc Ä'à băng qua sa mạc nóng bỏng và làm việc gian khổ, cá»±c nhọc. Cháu sẽ thoải mái tiêu xài những Ä'á»"ng tiền cá»§a mình. Cháu sẽ mặc những bá»™ quần áo sang trọng và Ä'eo những trang sức quý báu nhất. Đó chính là má»™t cuá»™c sá»'ng Ä'áng sá»'ng – má»™t cuá»™c sá»'ng mà cháu hằng mong ước.

Ã"ng Sharru Nada bật cười rá»"i buá»™t miệng nói:

-    Ã"ng ná»™i cá»§a cháu không bao giờ làm như vậy. Thật sá»± cháu không muá»'n làm việc má»™t chút nào sao?

-    Việc làm chỉ dành cho những kẻ nô lệ thôi! â€" Hadan Gula Ä'áp không cần nghÄ© ngợi.

Câu nói cá»§a chàng trai trẻ càng khiến ông Sharru thấy rõ những lo lắng cá»§a mình là có cÆ¡ sở. Ã"ng trầm tư suy nghÄ©, mặc cho con lạc Ä'à sải bước xuá»'ng bờ dá»'c thoai thoải. Xuá»'ng Ä'ến cuá»'i dá»'c, ông dừng con vật lại và chỉ tay về phía trước.

-    Xem kìa, Ä'ằng kia là thung lÅ©ng. Hãy nhìn ra xa má»™t chút, cháu sẽ nhìn thấy lờ mờ những bức tường thành cá»§a Babylon. Má»™t chấm trắng nho nhỏ nổi bật kia là ngôi tháp cá»§a Đền Chuông Ä'ấy. Nếu tinh mắt, cháu có thể nhìn thấy làn khói bá»'c lên từ ngọn lá»­a vÄ©nh cá»­u ở trên Ä'ỉnh nóc cá»§a nó.

-    Babylon Ä'ấy thật sao ông? Đã từ lâu rá»"i cháu luôn ao ước Ä'ược nhìn thấy vương quá»'c giàu có này. Babylon là nÆ¡i mà ông ná»™i cháu ngày xưa Ä'ã bắt Ä'ầu sá»± nghiệp. Ước gì ông ná»™i còn sá»'ng. Nếu còn ông thì chúng cháu sẽ không gặp phải cảnh khổ cá»±c như ngày hôm nay.

-    Tại sao cháu lại ước ông ná»™i cháu còn sá»'ng khi ông ấy Ä'ã hoàn thành trách nhiệm cá»§a mình trên cõi Ä'ời này? Cháu và cha cháu vẫn có thể làm tá»'t công việc cá»§a ông ná»™i cháu mà.

-    Than ôi! Cháu và cha cháu không có tài làm ra vàng như ông ná»™i cá»§a cháu. Và vì vậy mà Ä'ã làm tiêu tán hết gia sản cá»§a ông ná»™i cháu Ä'ể lại.

Sharru Nada không Ä'áp mà Ä'iều khiển con lạc Ä'à tiếp tục hướng Ä'ến thung lÅ©ng. Phía sau lưng ông, Ä'oàn lữ hành lại tiến bước má»™t cách chậm chạp trong Ä'ám bụi Ä'ỏ mịt mù. Má»™t lúc sau, họ Ä'ã Ä'i ngang qua những trang trại cá»§a nông dân Babylon.

Ã"ng Sharru Nada bá»—ng chú ý Ä'ến ba ông lão Ä'ang cày ruá»™ng bên vệ Ä'ường. Má»™t cảnh tượng thật quen thuá»™c và cÅ©ng thật buá»"n cười! Má»™t ông lão cầm cán cày, nhưng bàn tay cá»§a ông ấy Ä'ang run rẩy nên cái cày cÅ©ng lắc lư theo. Hai người còn lại Ä'ang hì hục Ä'iều khiển hai con bò, nhưng có vẻ những trận roi không thấm thía gì vá»›i lá»›p da dày cá»§a chúng, nên mấy con bò vẫn không nhúc nhích Ä'ược bao nhiêu. Sau má»™t lúc, cả ba ông Ä'ều dừng lại và thở dá»'c.

Cách Ä'ây bá»'n mươi năm, Sharru Nada Ä'ã từng ganh tỵ vá»›i những con người này! Ã"ng ước gì mình Ä'ược thay thế chá»— cá»§a họ! Nhưng sau bá»'n mươi năm, Ä'ịa vị cá»§a ông và họ thật khác hẳn. Ba người này vẫn cặm cụi, lam lÅ© trên mảnh Ä'ất cá»§a mình. Còn ông, ông hãnh diện quay Ä'ầu nhìn lại Ä'oàn lữ hành, những con lạc Ä'à và những con lừa to, khỏe Ä'ang chở Ä'ầy hàng hóa trở về Babylon. Tất cả sá»' tài sản này là cá»§a ông và nó chỉ là má»™t phần nhỏ trong sá»' gia sản hiện ông Ä'ang có Ä'ược.

Ã"ng chỉ tay về phía ba ông lão Ä'ang cày ruá»™ng và nói vá»›i Hadan Gula:

-    Họ vẫn cày trên cánh Ä'á»"ng này suá»'t bá»'n mươi năm qua.

-    Vậy sao! â€" Hadan Gula ngạc nhiên – Tạo sao ông cho rằng, họ chính là những con người cá»§a bá»'n mươi năm về trước mà không phải là người khác?

-    Ta Ä'ã từng biết họ cách Ä'ây bá»'n mươi năm. â€" Sharru Nada Ä'áp lại.

Những hình ảnh cá»§a quá khứ bá»—ng hiện lên trong tâm trí Sharru Nada. Quá khứ cá»§a ông là má»™t chuá»—i ngày làm lụng vất vả khổ cá»±c. Nhưng cÅ©ng nhờ Ä'ó mà ông Ä'ã học Ä'ược nhiều bài học quý giá Ä'ể có Ä'ược những thành quả như ngày hôm nay. Rá»"i ông nhá»› Ä'ến gương mặt nhân hậu cá»§a Arad Gula, người Ä'ã cứu vá»›t cuá»™c Ä'ời cá»§a ông trong những ngày khá»'n khổ Ä'ó. Đến Ä'ây, sá»± do dá»± trong ông khi nhận lấy trách nhiệm rèn luyện Hadan Gula bá»—ng biến mất. Ã"ng quyết tâm giúp Ä'ỡ Hadan Gula, nhưng lại không biết làm thế nào Ä'ể khiến chàng trai lười lao Ä'á»™ng và quen tiêu hoang này tâm phục. Ã"ng thừa khả năng giúp cho những người quyết tâm làm việc siêng năng, tá»± lập và có ý chí tiến thá»§ trở nên giàu có; nhưng Ä'á»'i vá»›i chàng trai này, muá»'n tác Ä'á»™ng Ä'ể làm thay Ä'ổi cách suy nghÄ© cá»§a anh ta là má»™t Ä'iều hết sức khó khăn.

Bá»—ng má»™t kế hoạch vụt hiện ra trong suy nghÄ© cá»§a ông. Nhưng vá»'n là người thận trọng, ông cần cân nhắc, xem xét mọi khả năng có thể xảy ra trước khi thá»±c hiện nó. Trong má»™t xã há»™i vá»'n xem trọng nguá»"n gá»'c danh giá và uy tín con người, nếu ông thổ lá»™ những bí mật thân thế cá»§a ông và ông Arad Gula cho chàng trai này nghe, thì sá»± thể sẽ thế nào? Có xảy ra Ä'iều gì tá»"i tệ không? Nhưng nếu ông không Ä'ặt niềm tim ở Hadan Gula, thì ngược lại, có lẽ ông cÅ©ng không bao giờ có Ä'ược sá»± tin tưởng cá»§a cậu ta, và ông sẽ không bao giờ cải huấn anh chàng này Ä'ược. Suy nghÄ© má»™t lúc, ông quyết Ä'ịnh vượt qua sá»± e ngại và cất giọng nhẹ nhàng.

-    Cháu có thích nghe ta kể chuyện ông ná»™i Ä'áng kính cá»§a cháu và ta Ä'ã hợp tác làm ăn như thế nào không?

-    Đó chính là Ä'iều mà từ lâu cháu rất muá»'n biết Ä'ấy ạ! Biết Ä'âu cháu có thể học hỏi và trở nên giàu có như ông cá»§a cháu. â€" Hadan Gula thành thật trả lời.

Sharru Nada gật Ä'ầu và nói tiếp:

-    Lúc gặp những người cày ruá»™ng này, ông không lá»›n hÆ¡n cháu bây giờ Ä'âu. Ã"ng nhá»› rất rõ, ông và nhiều người khác Ä'ang bị xiềng xích và Ä'i Ä'ến gần Ä'ám ruá»™ng mà họ Ä'ang cày. Megiddo, người Ä'ang bị xiềng kế ông, Ä'ã chế giá»…u họ:

-    Hãy nhìn cái thứ lười nhác kia xem! Kẻ cầm cày thì không cá»' gắng Ä'ể cày cho sâu. Còn kẻ lùa bò thì cÅ©ng chẳng giữ cho bò Ä'i Ä'úng hàng. Chắc họ nghÄ© rằng, mùa màng có thể bá»™i thu mà không cần phải cày cấy tá»'t!

-    Ã"ng bảo lúc Ä'ó ông Ä'ang bị xích à? â€" Hadan Gula ngạc nhiên hỏi.

-    Ừ, mọi người bị tròng vào cổ những khoen Ä'á»"ng rất to và dưới chân bị xích lại vá»›i nhau bằng má»™t sợi dây xích dài nặng trịch. Kế Megiddo là Zabado, kẻ ăn trá»™m cừu. Ã"ng biết anh ta từ há»"i còn ở Harroun. Ở cuá»'i hàng là má»™t người mà các ông gọi là Tên cướp biển. Bởi vì, anh ta không chịu cho biết tên cá»§a mình. Bọn ông Ä'oán anh ta là má»™t thá»§y thá»§. Bởi vì, trên ngá»±c anh ta có xăm hình con rắn biển khá lá»›n.

-    Ã"ng cÅ©ng bị xiềng xích giá»'ng như má»™t kẻ nô lệ sao? â€" Hadan Gula lại càng thắc mắc.

-    Vậy ông ná»™i cá»§a cháu không hề cho cháu biết, ông Ä'ã từng là má»™t nô lệ sao?

-    Ã"ng cháu vẫn thường nói về ông, nhưng không bao giờ hé lá»™ Ä'iều này.

-    Ã"ng cá»§a cháu là má»™t người không làm ta thất vọng bao giờ. Ta hoàn toàn Ä'ặt niềm tin cá»§a mình vào ông ấy. Ngay cả cháu cÅ©ng vậy, ta có thể Ä'ặt niềm tin vào cháu chứ? â€" Sharru Nada nhìn thẳng vào mắt cá»§a Hadan Gula.

-    Ã"ng có thể tin tưởng tuyệt Ä'á»'i vào cháu. Nhưng cháu vẫn không hiểu nổi tại sao ông lại trở thành má»™t kẻ nô lệ?

Sharru Nada nhún vai trả lời:

-    Bất cứ ai cÅ©ng có thể bị biến thành nô lệ. Trong má»™t cuá»™c ẩu Ä'ả, anh ruá»™t cá»§a ông Ä'ã giết chết người bạn cá»§a mình. Cha cá»§a ông Ä'ã gán ông Ä'ể lấy má»™t sá»' tiền chuá»™c Ä'ể chuá»™c anh ấy khỏi bị tá»­ hình. Và rá»"i cha cá»§a ông sau Ä'ó không còn cách nào kiếm Ä'á»§ tiền Ä'ể chuá»™c lại ông. Cuá»'i cùng thì người chá»§ Ä'ã bán ông cho má»™t kẻ buôn nô lệ.

-    Thật bất công quá! â€" Hadan Gula kêu lên phẫn ná»™. â€" Nhưng hãy nói cho cháu biết làm thế nào ông lại Ä'ược tá»± do?

-    Rá»"i cháu sẽ biết thôi, nhưng chưa phải ngay bây giờ, cứ Ä'ể ông tiếp tục câu chuyện Ä'ã. Lúc nghe Megiddo nói như vậy, những người nông dân Ä'ó cÅ©ng chế nhạo lại các ông. Má»™t người trong bọn họ giở cái nón rách cá»§a mình ra rá»"i cúi gập người xuá»'ng thật sâu vừa chào, vừa la to:

-    Vương quá»'c Babylon xin chào mừng các ngài, những vị khách quý cá»§a Ä'ức vua. Quá»'c vương Ä'ang mở yến tiệc trên hoàng thành, vá»›i món bánh mì bùn và xúp hành cho các vị Ä'ấy!

Nói xong, bọn họ cùng bò lăn ra cười.

Anh chàng cướp biển nổi khùng lên và chá»­i bá»›i họ thẳng thừng. Ã"ng thì không hiểu gì cả nên hỏi anh ta:

-    Những kẻ Ä'ó muá»'n nói gì khi bảo nhà vua Ä'ang chờ chúng ta trên các tường thành?

-    Nó có nghÄ©a là chúng ta sẽ phải vào Ä'ó Ä'ể vác gạch, khiêng Ä'ất Ä'á cho tá»›i khi gãy xương sá»'ng má»›i thôi. Nhưng có lẽ anh sẽ chết vì những trận Ä'òn cá»§a họ trước khi chết vì gãy sá»'ng lưng Ä'ấy. Nhưng tôi thì họ không Ä'ánh Ä'ược Ä'âu. Vì nếu họ Ä'ánh tôi, tôi sẽ giết họ!

Megiddo bỗng nói:

-    Tôi không tin các ông chá»§ muá»'n Ä'ánh chết những nô lệ làm việc siêng năng và cần mẫn. Ai mà chẳng thích những người nô lệ chăm chỉ và làm nhiều việc cho họ.

-    Làm việc nhiều Ä'ể Ä'ược cái gì, hả Megiddo? â€" Zabado chen vào. â€" Cuá»'i cùng thì anh cÅ©ng bị Ä'ánh gãy xương thôi.

-    Anh Ä'ừng nói như thế chứ Zabado! â€" Megiddo cãi lại. â€" Trong má»™t ngày, nếu anh cày Ä'ược má»™t công Ä'ất, thì anh là má»™t nô lệ làm Ä'ược việc, và bất cứ ông chá»§ nào cÅ©ng sẽ nhận biết Ä'iều Ä'ó. Nhưng nếu anh chỉ cày Ä'ược ná»­a công Ä'ất thôi, thì Ä'ấy có nghÄ©a là anh Ä'ang né tránh công việc. Tôi thì không né tr. Tôi thích làm việc và muá»'n Ä'ược làm việc siêng năng. Bởi vì, công việc là người bạn tá»'t nhất mà tôi từng biết. Nó sẽ mang lại cho tôi nhiều thứ tôi cần như trang trại, gia súc, mùa màng…

-    Ối chà! Những thứ ấy bây giờ ở Ä'âu cả rá»"i, anh Megiddo? â€" Zabado giá»…u cợt. â€" Tôi cứ tưởng tá»'t nhất là có Ä'ược mọi thứ mà không cần phải làm lụng gì cả chứ! Hãy nhìn Zabado này, nếu chúng ta bị bán vào Ä'ấy Ä'ể làm những công việc nặng nhọc như xây tường thành kia, thì tôi sẽ Ä'i lấy nước hay làm má»™t việc dá»… dàng nào Ä'ó. Cá»™t sá»'ng cá»§a tôi sẽ không bị gãy. Trong khi anh ta là người ham làm việc, anh ấy sẽ bị gãy xương sá»'ng do phải khuân vác gạch Ä'ấy!

Đêm ấy, ông lo lắng quá nên không thể nào chợp mắt Ä'ược. Trong khi những người khác Ä'ã ngá»§ say, ông vẫn trăn trở khiến sợi dây xích ở dưới chân kêu loảng xoảng, làm cho Godso chú ý. Anh ta là má»™t trong những kẻ cướp nổi tiếng tàn bạo ở Ả Rập, thường cắt cổ nạn nhân cá»§a mình sau khi cướp bóc. Anh ta từng bị bắt và bị bán làm nô lệ vài lần nên có rất nhiều kinh nghiệm. Ã"ng bèn thì thầm hỏi anh ta:

-    Anh hãy làm Æ¡n nói cho tôi biết Ä'i, anh Godoso! Khi chúng ta tá»›i Babylon, liệu chúng ta có bị bán vào trong những bức tường thành kia không?

-    Tại sao mày muá»'n biết Ä'iều Ä'ó? â€" Anh ta gầm gừ hỏi lại

-    Hay là anh cÅ©ng không biết? â€" Ã"ng nài nỉ. â€" Tôi Ä'ang còn trẻ. Tôi muá»'n sá»'ng. Tôi không muá»'n làm việc ở Ä'ó và bị Ä'ánh chết. Tôi có cÆ¡ há»™i gặp Ä'ược má»™t ông chá»§ tá»'t không?

Lúc này, anh ta dịu giọng Ä'áp lại:

-    Theo tôi Ä'ược biết, giá»'ng như mọi lần, trước hết chúng ta bị mang ra chợ mua bán nô lệ. Ở Ä'ấy, khi có người Ä'ến mua, cậu hãy nói vá»›i họ rằng cậu là má»™t người chăm chỉ, chịu khó và siêng năng làm việc. Cậu phải tìm cách Ä'ể họ muá»'n mua mình. Nếu không, cậu sẽ bị bán vào làm nô lệ xây tường thành. Đó là má»™t công việc rất nặng nhọc và không có Ä'ường sá»'ng sót Ä'ể trở về Ä'

Anh ta nói xong và nhắm mắt ngá»§. Còn ông, nằm dài trên cát, ông nhìn lên những vì sao trên trời và nghÄ© ngợi về sá»' phận phía trước cá»§a mình. Ã"ng nhá»› lại lời Megiddo Ä'ã nói về công việc và tá»± hỏi không biết vì sao anh ta cho rằng công việc chính là người bạn tá»'t nhất cá»§a anh ta. Ã"ng chưa hiểu rõ, nhưng ông tin vào những gì Megiddo Ä'ã nói. Có lẽ, Ä'ây là lá»'i thoát duy nhất cá»§a ông trong tình cảnh này.

Khi Megiddo thức giấc, ông liền thì thầm những tin má»›i cho anh ta nghe. Má»™t tia hy vọng bắt Ä'ầu nhen nhóm khi bọn ông Ä'ến gần thành Babylon. Đến xế chiều, ông Ä'ã Ä'ến gần bức tường thành Ä'á»" sá»™ Ä'ang xây dở dang và nhìn những dòng người, giá»'ng như những Ä'àn kiến Ä'en Ä'ang ná»'i nhau trên các bậc thang nghiêng nghiêng bám dọc vách tường. Khi Ä'ến nÆ¡i, ông kinh ngạc khi thấy hàng ngàn người Ä'ang làm việc; má»™t sá»' người Ä'ào Ä'ất dưới Ä'ường hào, những người khác Ä'ang trá»™n bùn Ä'ể Ä'óng thành gạch; còn sá»' Ä'ông nhất thì Ä'ang khuân những giỏ gạch nặng trÄ©u và leo lên những bậc thang Ä'ể chuyển gạch tá»›i nÆ¡i Ä'ang xây.

Ngoài ra, ông còn thấy bọn quản nô chá»­i bá»›i và dùng cây roi quất thẳng tay vào những tấm lưng trần giÆ¡ xương cá»§a Ä'oàn người khổ sai, nếu họ bước Ä'i chậm chạp hoặc không giữ Ä'ược hàng. Những nô lệ không còn bước nổi hoặc vì Ä'uá»'i sức mà vấp chân ngã xuá»'ng, sẽ lập tức hứng chịu ngay má»™t trận mưa roi tàn nhẫn. Nếu không gượng Ä'ứng dậy Ä'ược nữa thì lập tức họ bị xô qua má»™t bên và nằm bẹp ngay tại Ä'ó, hoặc bị kéo Ä'ến khu vá»±c dành cho những người Ä'ang nằm hấp há»'i, trên con Ä'ường dẫn Ä'ến những nấm má»" chôn cất qua loa. Chứng kiến cảnh tượng ghê rợn Ä'ó. Ã"ng hoảng há»'t rùng mình. Điều này quả thật Ä'ang chờ Ä'ợi ông, nếu như không có ai mua ông ở chợ nô lệ.

Godsoco Ä'ã nói Ä'úng. Đêm Ä'ó tất cả bọn ông bị nhá»'t vào má»™t chá»— và sáng hôm sau, người chá»§ nô lệ mang cả bọn ra chợ bán. Ở Ä'ây, má»™t sá»' người hoảng sợ, bị kích Ä'á»™ng nên Ä'ã xô Ä'ẩy nhau và gây náo loạn. Bọn quản nô không ngại ngần giáng những trận roi xuá»'ng Ä'ầu cá»§a họ. Trong tình cảnh Ä'ó, ngược lại vá»›i mọi người, Megiddo và ông Ä'ang nôn nóng chờ Ä'ợi cÆ¡ há»™i chứng tỏ năng lá»±c làm việc cá»§a mình vá»›i những người Ä'ến mua nô lệ.

Bọn ông cÅ©ng rất lo lắng cho Kẻ cướp biển. Anh ta là người phản kháng mạnh mẽ nhấtọn quản nô Ä'ã Ä'ánh anh ấy rất dã man, Ä'ến ná»—i phải ngất Ä'i trước khi lôi anh ta giao cho Ä'á»™i lính Ä'i mua nô lệ cho nhà vua.

Megiddo linh cảm rá»"i Ä'ây rất khó có cÆ¡ há»™i gặp lại nhau, nên lợi dụng lúc không ai chú ý, anh ấy vá»™i vàng thì thầm vá»›i ông những Ä'iều quan trọng:

-    Có má»™t sá»' người vá»'n ghét làm việc. Họ xem công việc như kẻ thù. Nhưng vá»›i chúng ta, tá»'t nhất là hãy xem công việc như má»™t người bạn tá»'t. Anh hãy cá»' gắng yêu thích công việc và Ä'ừng bao giờ né tránh những việc nặng nhọc. Để Ä'ược má»™t ngôi nhà khang trang, má»™t cuá»™c sá»'ng ấm no, thì ta không thể không làm việc. Anh hãy hứa vá»›i tôi là nếu Ä'ược má»™t ông chá»§ mua, anh hãy cá»' gắng làm việc thật chăm chỉ cho ông ta. Nếu ông ta không Ä'ánh giá Ä'úng năng lá»±c cá»§a nah, thì anh cÅ©ng Ä'ừng nên nản lòng. Luôn nhá»› rằng, cần phải làm việc, cứ làm việc sao cho tá»'t và làm hết khả năng cá»§a mình. Điều Ä'ó không những mang lại cho anh má»™t cuá»™c sá»'ng no Ä'á»§, mà anh còn có thể nhờ Ä'ó mà chuá»™c lại cuá»™c Ä'ời tá»± do cá»§a mình Ä'ấy.

Megiddo ngừng nói khi nhìn thấy má»™t người Ä'àn ông vạm vỡ Ä'ến hỏi có người nào biết làm việc Ä'á»"ng áng không. Megiddo tiến Ä'ến và hỏi về công việc trang trại, mùa màng cá»§a ông ta, rá»"i sau Ä'ó thuyết phục ông ta rằng, mình là má»™t người rất thành thạo công việc Ä'á»"ng áng. Sau cuá»™c thương lượng ráo riết, người Ä'àn ông Ä'ó Ä'ã bỏ ra má»™t túi tiền nặng trịch Ä'ể mua Megiddo. Rất nhanh sau Ä'ó, Megiddo Ä'i theo và mất hút cùng vá»›i ông chá»§ má»›i cá»§a mình.

Má»™t sá»' người khác cÅ©ng Ä'ã Ä'ược bán Ä'i trong buổi sáng hôm Ä'ó. Vào buổi trưa, Godoso tiết lá»™ vá»›i ông, người buôn nô lệ Ä'ó không lưu lại ở Ä'ây quá hai Ä'êm. Có thể vào cuá»'i buổi chiều, sá»' nô lệ còn lại sẽ bị bán cho người mua nô lệ cá»§a nhà vua. Nghe vậy, ông thật sá»± rất thất vọng. Đúng lúc Ä'ó, má»™t người Ä'àn ông khá mập mạp thả bá»™ Ä'ến và cất tiếng hỏi có ai Ä'ã từng là thợ làm bánh mì không?

Ã"ng liền bước tá»›i gần ông ta và nói:

-    Tại sao má»™t người thợ làm bánh kỳ cá»±u như ông lại cần má»™t người thợ làm bánh khác? Ã"ng vẫn có thể dạy cho má»™t người nào Ä'ó như tôi chẳng hạn cách làm bánh mà? Hãy nhìn vào tôi này! Tôi còn trẻ tuổi, khỏe mạnh và lại ham thích làm việc. Hãy cho tôi má»™t cÆ¡ há»™i Ä'ể làm hết sức mình và mang lại nhiều tiền bạc cho ông.

Ã"ng ấy có ấn tượng ngay vá»›i thái Ä'á»™ Ä'ầy thiện chí cá»§a ông và bắt Ä'ầu thương lượng vá»›i người buôn nô lệ. Gã ấy vá»'n không hề chú ý tá»›i ông từ khi mang ông tá»›i Ä'ây, nhưng bây giờ thì huênh hoang khoác lác nói về những khả năng, sức lá»±c và tài cán cá»§a ông Ä'ể Ä'òi tiền cao hÆ¡n. Ã"ng cảm thấy mình giá»'ng má»™t con bò trong cuá»™c thương lượng Ä'ó. Cuá»'i cùng, cuá»™c thương lượng cÅ©ng kết thúc. Ã"ng ra Ä'i cùng vá»›i người chá»§ má»›i cá»§a mình và tá»± an á»§i rằng, dù sao mình cÅ©ng Ä'ã gặp may.

Chá»— ở má»›i cá»§a ông khá tá»'t. Ã"ng Nana-naid, chá»§ má»›i cá»§a ông, Ä'ã dạy cho ông cách giã lúa mì trong cá»'i Ä'á, rá»"i Ä'ến cách Ä'á»'t lá»­a trong lò và cách nghiền hạt mè cho thật nhỏ Ä'ể làm bánh mật ong. Ã"ng Ä'ược cho ngá»§ trong kho cất giữ ngÅ© cá»'c. Bà Swasti, người nô lệ làm quản gia cho ông Nana-naid, luôn cho ông ăn uá»'ng Ä'ầy Ä'á»§ vì ông vẫn thường giúp bà ấy làm những công việc nặng nhọc.

Đây chính là cÆ¡ há»™i mà ông từng mong muá»'n Ä'ể làm việc chăm chỉ, và Ä'ể tỏ ra xứng Ä'áng vá»›i ông chá»§ cá»§a mình. Ã"ng hy vọng công việc sẽ giúp ông có Ä'iều kiện chuá»™c lại sá»± tá»± do cá»§a mình trong tương lai.

Quả thật, ông Nana-naid rất vui khi thấy ông có thiện chí học hỏi. Sau cùng, khi ông Ä'ã thành thạo công việc nướng bánh, ông ấy Ä'ã dạy cho ông biết cách làm bánh mật ong. Chẳng bao lâu sau, ông Ä'ã hoàn toàn thạo nghề làm bánh. Thế là ông Nana-naid không cần phải nhúng tay vào bất cứ việc gì trong lò bánh, vì mọi việc Ä'ã có ông làm hết. Tuy nhiên, bà Swasti lắc Ä'ầu bảo nhỏ vá»›i ông rằng: “Nhàn cư vi bất thiện”, bà lo rằng ông chá»§ quá rảnh rang sẽ là Ä'iều không hay, vì bà Ä'ã từng thấy rất nhiều người như thế.

Nhưng ông không quan tâm Ä'ến những lời bà Swasti nói. Ã"ng nghÄ© Ä'ã tá»›i lúc mình cần nghÄ© cách làm thế nào Ä'ể có thể kiếm ra tiền và chuá»™c lại sá»± tá»± do cho mình. Thông thường công việc ở lò bánh kết thúc vào buổi trưa, nên ông nghÄ© ông Nana-naid chắc hẳn sẽ Ä'á»"ng ý cho ông làm bánh Ä'i bán vào buổi chiều. Bởi vì, công việc này cÅ©ng sẽ mang lại cho ông ấy má»™t sá»' tiền.

Thế là ông trình bày ý Ä'ịnh cá»§a mình vá»›i ông Nana-naid:

-    Thưa ông! Nếu tôi tận dụng những buổi chiều rảnh rá»—i Ä'ể làm bánh và Ä'i bán kiếm thêm tiền cho ông, thì ông có sẵn lòng chia cho tôi má»™t ít Ä'ể tôi mua sắm những món Ä'á»" cần thiết cho cuá»™c sá»'ng cá»§a mình không?

-    Chia chứ, chia chứ! â€" Ã"ng Nana-naid nói ngay. â€" Đây quả thật là má»™t ý kiến rất hay. Mày cứ bán vá»›i giá hai xu má»™t cái. Má»™t ná»­a sá»' tiền thu Ä'ược tao sẽ dùng Ä'ể trả tiền bá»™t mì, mật ong và cá»§i lá»­a. Sá»' còn lại ta sẽ chia Ä'ôi.

Ã"ng rất vui sướng về tính tình rá»™ng rãi cá»§a ông Nana-naid và yên tâm thá»±c hiện kế hoạch cá»§a mình. Thế là má»™t phần tư cá»§a sá»' tiền kiếm Ä'ược trong má»™t ngày Ä'i bán bánh sẽ là cá»§a ông. Đêm Ä'ó, ông thức rất khuya Ä'ể làm má»™t cái khay bánh Ä'i bán dạo. Ã"ng Nana-naid cho ông má»™t cái áo cÅ© và ông nhờ bà Swasti vá lại những chá»— rách rá»"i Ä'em giặt giÅ© sạch sẽ, Ä'ể chiều mai mặc vào mà Ä'i bán bánh.

Chiều hôm sau, ông Ä'á»™i má»™t khay bánh mật ong lá»›n trông rất ngon lành và Ä'ược bày rất bắt mắt Ä'i dọc theo các con phá»', cất tiếng rao hàng luôn miệng. Đầu tiên, chẳng thấy ai chú ý Ä'ến cả, ông cảm thấy thất vọng nhưng vẫn cá»' gắng tiếp tục rao bán. Vào xế chiều, mọi người bắt Ä'ầu Ä'ói bụng nên mua rất nhiều. Chẳng mấy chá»'c, cả khay bánh Ä'ã bán hết.

Ã"ng Nana-naid rất hài lòng vá»›i kết quả công việc cá»§a ông và vui vẻ trích ra cho ông má»™t phần tư sá»' tiền như Ä'ã thỏa thuận trước Ä'ó. Ã"ng hết sức mừng rỡ, vì từ Ä'ây ông ta Ä'ã có những Ä'á»"ng tiền riêng cá»§a mình. Megiddo quả thật rất có lý khi bảo rằng, ông chá»§ sẽ Ä'ánh giá Ä'úng mức kết quả công việc cá»§a những người nô lệ. Đêm ấy ông không ngá»§ Ä'ược. Má»™t mặt, ông rất phấn khởi trước sá»± thành công ngoài sá»± mong Ä'ợi. Mặt khác, ông mải tính toán xem nếu vá»›i kết quả như thế thì má»™t năm sau ông sẽ kiếm Ä'ược bao nhiêu tiền và cần bao nhiêu năm ông má»›i chuá»™c Ä'ược sá»± tá»± do cá»§a mình.

Sau Ä'ó, hàng ngày ông tiếp tục mang khay bánh Ä'i bán, chẳng bao lâu ông Ä'ã có má»™t sá»' khách hàng quen thuá»™c. Và má»™t trong những người khách Ä'ó không ai khác hÆ¡n chính là ông ná»™i cá»§a cháu, ông Arad Gula. Lúc Ä'ó, ông cháu là má»™t nhà buôn thảm, thường mang hàng hóa chất Ä'ầy trên lưng má»™t con lừa Ä'i khắp thành phá»' cùng vá»›i má»™t người nô lệ da Ä'en Ä'i theo Ä'ể dắt lừa và khiêng thảm. Má»—i ngày ông Arad Ä'ều mua hai cái bánh, má»™t cho mình và má»™t cho người nô lệ, Ä'á»"ng thời hay nán lại trò chuyện vá»›i ông trong lúc ăn bá

Má»™t hôm, ông ná»™i cá»§a cháu Ä'ã nói vá»›i ông má»™t câu mà có lẽ suá»'t Ä'ời ông không bao giờ quên Ä'ược. Ã"ng ấy nói:

-    Tôi rất thích bánh cá»§a cậu, nhưng tôi còn thích hÆ¡n cách bán hàng rất dá»… mến cá»§a cậu. Nếu cậu luôn vận dụng cách thức này thì nó có thể giúp cậu Ä'ạt Ä'ược nhiều thành công hÆ¡n Ä'ấy.

Cháu có hiểu Ä'ược không Hadan Gula? Những lời nói như thế rất có ý nghÄ©a Ä'á»'i vá»›i má»™t chàng trai nô lệ, sá»'ng Ä'Æ¡n Ä'á»™c giữa má»™t vương quá»'c xa lạ và rá»™ng lá»›n lúc bấy giờ. Nó Ä'em lại sức mạnh, niềm tin mãnh liệt Ä'ể ông có thể phấn Ä'ấu nhằm thoát khỏi thân phận hẩm hiu cá»§a mình.

Ngày tháng cứ thế trôi qua, sá»' tiền ông tích lÅ©y Ä'ược ngày càng nhiều. Công việc Ä'ã chứng tỏ nó là người bạn tá»'t nhất cá»§a ông. Tuy nhiên, trong lúc ông rất hạnh phúc, thì bà Swasti lại thấp thỏm lo lắng: “Tôi chỉ sợ ông chá»§ lại vướng vào những trò Ä'ỏ Ä'en thôi!” Bà ấy thường nói vá»›i ông như vậy.

Cho Ä'ến má»™t ngày, ông hết sức vui mừng gặp lại Megiddo trên Ä'ường phá»'. Anh ấy Ä'ang dắt ba con lừa chất Ä'ầy rau quả Ä'i ra chợ.

-    Hiện nay tôi rất khấm khá! â€" Anh ta bảo. â€" Ã"ng chá»§ cá»§a tôi Ä'ánh giá Ä'úng năng lá»±c cá»§a tôi, nên Ä'ã cho tôi làm quản lý. Nhìn Ä'ây này, ông ấy Ä'ã tin cậy giao công việc mang hàng ra chợ bán cho tôi. Công việc Ä'ã giúp tôi gượng dậy sau những nghịch cảnh cá»§a cuá»™c Ä'ời. Má»™t ngày nào Ä'ó, nó sẽ giúp tôi chuá»™c lại sá»± tá»± do cá»§a mình, rá»"i tôi cÅ©ng sẽ có má»™t trang trại riêng, bầy gia súc riêng…

Ã"ng và Megiddo trò chuyện rất lâu rá»"i chia tay. Anh ta vẫn không quên nhắc nhở ông hãy chăm chỉ làm việc. Megiddo Ä'úng là má»™t người bạn khôn ngoan và tá»'t bụng Ä'á»'i vá»›i ông.

Cuá»™c sá»'ng cá»§a ông vẫn cứ thế trôi qua, nhưng dường như càng ngày ông Nana-naid càng sá»'t ruá»™t trông Ä'ợi ông Ä'i bán về. Ã"ng ta chờ ông về Ä'ể chia tiền. Ngoài ra, ông ấy còn há»'i thúc ông phải Ä'i Ä'ến nhiều nÆ¡i Ä'ể bán hàng và kiếm nhiều tiền hÆ

Do vậy, ông bắt Ä'ầu Ä'i ra phía ngoài thành Ä'ể mời những tên cai quản nô lệ mua bánh. Thật lòng, ông không thích tiếp xúc vá»›i những kẻ thô lá»— và tàn bạo này, nhưng ông cÅ©ng nhận thấy họ là những khách hàng lá»›n, thường mua má»™t lúc nhiều bánh chứ không chỉ má»™t vài cái như những người khác. Má»™t ngày nọ, ông bất ngờ gặp lại Zabado trong Ä'ám người nô lệ Ä'ang sắp hàng chờ lấy gạch trên thành. Trông anh ta rất Ä'áng thương, người còm cõi, xác xÆ¡, lưng hằn Ä'ầy những lằn roi cá»§a bọn cai. Ã"ng cảm thấy thật xót xa nên chìa cho anh ta má»™t cái bánh. Zabado vá»™i vàng nhét ngay vào miệng, ngá»'n ngấu như má»™t con vật Ä'ói khát lâu ngày. Thoáng thấy vẻ thèm thuá»"ng trong Ä'ôi mắt cá»§a anh ta, ông cảm thấy lo sợ nên Ä'ã bỏ chạy trước khi Zabado vá»" lấy khay bánh.

-    Tại sao cậu phải làm việc vất vả như thế?

Má»™t hôm, Arad Gula Ä'ã hỏi ông như thế. Đây cÅ©ng là câu hỏi mà cháu vừa má»›i hỏi ta, Ä'úng không? Ã"ng trả lời như tất cả những gì mà Megiddo Ä'ã nói vá»›i ông trước Ä'ó và hãnh diện Ä'ưa cho ông Arad Gula xem cái túi tiền nặng trÄ©u luôn ở bên thắt lưng, Ä'á»"ng thời giải thích rằng ông Ä'ang dành dụm tiền Ä'ể chuá»™c lại sá»± tá»± do cá»§a mình.

-    Khi Ä'ược tá»± do, cậu sẽ làm gì? â€" Ã"ng cá»§a cháu hỏi ông.

-    Tôi Ä'ang có ý Ä'ịnh sẽ trở thành má»™t thương gia.

-    Theo tôi thì chắc chắn sau này, cậu sẽ là má»™t thương gia thành Ä'ạt, giàu có.

Ã"ng cá»§a cháu nói tiếp:

-    Chắc cậu không biết, hiện giờ chính tôi cÅ©ng là má»™t nô lệ. Tuy nhiên, tôi Ä'ang hợp tác làm ăn cùng vá»›i ông chá»§ cá»§a mình nên có Ä'iều kiện tá»'t hÆ¡n Ä'ể kiếm ra nhiều tiền.

-    Xin ông Ä'ừng nói nữa! â€" Hadan Gula chen vào â€" Cháu không muá»'n ông bêu xấu ông cá»§a cháu bằng những lời dá»'i trá như thế không hề là má»™t nô lệ!

Đôi mắt cá»§a Hadan Gula lá»™ vẻ tức giận. Sharru Nada vẫn giữ giọng nói Ä'iềm tÄ©nh:

-    Ã"ng rất kính phục ông cá»§a cháu. Bởi vì, ông ấy Ä'ã vượt qua Ä'ược sá»' phận nô lệ và trở thành má»™t người công dân gương mẫu nhất ở vùng Damacus. Cháu là cháu ná»™i cá»§a ông Arad Gula, nhưng cháu có kế thừa Ä'ược những Ä'ức tính ưu việt cá»§a ông cháu không? Cháu có Ä'á»§ bản lÄ©nh Ä'ể Ä'á»'i diện vá»›i sá»± thật hay chỉ muá»'n sá»'ng trong những suy nghÄ© ảo tưởng và giả dá»'i mà thôi?

Hadan Gula ngá»"i thẳng người trên lưng con lạc Ä'à và xúc Ä'á»™ng Ä'áp lại:

-    Mọi người Ä'ều rất yêu mến ông ná»™i cá»§a cháu. Ã"ng ấy Ä'ã làm rất nhiều việc thiện. Khi nạn Ä'ói xảy ra, ông Ä'ã mua ngÅ© cá»'c từ Ai Cập chở về Damacus Ä'ể phân phát cho dân chúng và nhờ vậy mà không có ai chết Ä'ói cả. Thế mà bây giờ ông lại bảo, ông cháu là má»™t nô lệ khá»'n khổ ở Babylon!

-    Sá»± thật ông Arkad Gula là má»™t nô lệ khi còn ở Babylon. Thời gian này, ông ấy rất vất vả. Tuy nhiên, bằng những ná»— lá»±c phi thường, Arad Gula Ä'ã trở thành má»™t con người Ä'ược mọi người ở Damacus kính trọng và ngưỡng má»™.

Nghe giọng trầm tÄ©nh cá»§a Sharru Nada, Hadan Arad Gula im lặng, nhưng không hẳn là Ä'ã tin vào Ä'iều ông vừa nói. Sharru Nada kể tiếp:

- Sau khi cho biết mình là má»™t nô lệ, ông Arad Gula nói rằng ông Ä'ang lo lắng về cuá»™c sá»'ng tá»± do sắp tá»›i cá»§a mình. Ã"ng ấy Ä'ã có Ä'á»§ tiền Ä'ể chuá»™c lại sá»± tá»± do, nhưng ông Ä'ang bá»'i rá»'i. Bởi vì Ä'ã từ lâu, Arad Gula chỉ làm ăn cùng vá»›i ông chá»§ cá»§a mình, bây giờ nếu tách riêng ra, ông ấy cảm thấy lo sợ và không Ä'á»§ tá»± tin.

Ã"ng phản Ä'á»'i sá»± do dá»± cá»§a ông cháu:

-    Ã"ng không nên lệ thuá»™c vào ông chá»§ cá»§a ông mãi như thế. Ã"ng hãy lấy lại tình cảm và suy nghÄ© cá»§a má»™t người tá»± do, Ä'á»"ng thời hãy hành Ä'á»™ng như má»™t con người tá»± do và Ä'ạt Ä'ược sá»± thành công giá»'ng như thế! Hãy quyết Ä'ịnh theo những Ä'iều mà ông cẠthấy thích nhất và phải cá»' gắng thá»±c hiện. Điều này sẽ giúp ông Ä'ạt Ä'ược những mục tiêu cao hÆ¡n!

Ã"ng Arad Gula rất vui sướng khi nghe lời khuyến khích cá»§a ông và nói rằng ông ấy cảm thấy xấu hổ về sá»± hèn kém trong những lời nói vừa rá»"i cá»§a mình. Ã"ng ná»™i cá»§a cháu Ä'ã nói vá»›i ông ngay lúc Ä'ó rằng, ông ấy sẽ nhanh chóng chuá»™c lại tá»± do và trở thành má»™t người kinh doanh Ä'á»™c lập.

Má»™t ngày nọ, cÅ©ng trong má»™t lần Ä'i bán bánh ở bên ngoài thành, ông rất ngạc nhiên khi thấy rất Ä'ông người Ä'ang Ä'ổ dá»"n về má»™t khu Ä'ất trá»'ng, như chờ Ä'ợi má»™t Ä'iều gì sắp diá»…n ra ở Ä'ó. Ã"ng níu má»™t người lại hỏi, người Ä'ó Ä'áp:

-    Anh chẳng hay gì sao? Má»™t nô lệ Ä'ã giết chết má»™t người lính cá»§a nhà vua và bỏ trá»'n. Nhưng họ Ä'ã bắt Ä'ược tên nô lệ ấy và hôm nay sẽ Ä'em hắn ra hành hình bằng cách quất roi cho Ä'ến chết. Nhà vua cÅ©ng có mặt ở Ä'ấy!

Đám Ä'ông vây kín nÆ¡i hành hình. Ã"ng sợ Ä'ến gần thì khay bánh mật sẽ bị lật Ä'ổ nên trèo lên bức tường thành Ä'ang xây dang dở Ä'ể nhìn xuá»'ng. Ã"ng Ä'ã thấy vua Nebuchadnezzar ngá»"i trên cá»— xe ngá»±a lá»™ng lẫy Ä'ến xem hành hình. Quả là ông chưa bao giờ biết Ä'ược sá»± giàu sang thật sá»± cho Ä'ến khi nhìn thấy tận mắt nhà vua Nebuchadnezzar Ä'á»™i cái mÅ© dát vàng, mặc chiếc áo nhung gấm sang trọng và ngay cả rèm cá»§a chiếc xe ngá»±a cÅ©ng bằng loại vải màu vàng quý hiếm.

Ã"ng không nhìn Ä'ược cảnh họ Ä'ánh Ä'ập người nô lệ, mặc dù ông nghe rất rõ tiếng kêu thét thảm thiết cá»§a người Ä'ó. Ã"ng thắc mắc không hiểu tại sao má»™t ông hoàng quý phái, sang trọng như thế lại Ä'ành lòng nhìn cảnh trừng phạt thảm khá»'c ấy, và Ä'ùa cợt vui vẻ cùng vá»›i những người khác. Họ xem những hành Ä'á»™ng vô nhân Ä'ạo này là hình phạt Ä'ích Ä'áng dành cho những người nô lệ dám nổi loại chá»'ng lại nhà vua.

Sau khi người nô lệ ấy chết, xác Ä'ược treo ngược lên má»™t cây sào Ä'ể cho mọi người Ä'ều nhìn thấy. Chờ khi Ä'ám Ä'ông tản bá»›t, ông má»›i tiến Ä'ến gần. Bê bết máu và bùn Ä'ất, trên ngá»±c cá»§a người nô lệ khá»'n khổ ấy vẫn còn hình xăm con rắn biển mà ông Ä'ã từng biết. Ã"ng bàng hoàng nhận ra Ä'ó chính là Kẻ cướp biển ngày trước.

Hôm sau, ông tình cờ gặp lại ông cá»§a cháu thì thấy ông ấy Ä'ã hoàn toàn thay Ä'ổi. Ã"ng ấy chào ông rất nhiệt t

-    Người nô lệ mà cậu biết trước Ä'ây giờ Ä'ã là má»™t người tá»± do rá»"i. Quả thật, khi Ä'ã Ä'ược tá»± do, tôi nhận thấy cuá»™c sá»'ng tá»'t Ä'ẹp hÆ¡n rất nhiều. Bà vợ cá»§a tôi vô cùng sung sướng. Bà ấy là người tá»± do và là cháu gái ông chá»§ trước Ä'ây cá»§a tôi. Chúng tôi quyết Ä'ịnh sẽ chuyển nhà Ä'ến má»™t nÆ¡i khác làm ăn sinh sá»'ng. Và ở Ä'ó sẽ không có ai biết Ä'ược tôi Ä'ã từng là má»™t người nô lệ. Như thế, con cháu cá»§a tôi sau này cÅ©ng không ai bị khinh miệt về những bất hạnh cá»§a cha ông chúng. Hiện nay tôi Ä'ã rất thông thạo việc buôn bán, nhất Ä'ịnh tôi sẽ cá»' gắng làm việc Ä'ể kiếm nhiều tiền. Bởi vì, tôi cần phải chăm lo cho gia Ä'ình và con cái cá»§a tôi sau này.

Nghe ông cháu nói vậy, ông rất vui mừng và tràn Ä'ầy hy vọng. Bởi vì, má»™t mặt nào Ä'ó, chính ông Ä'ã góp phần khích lệ, Ä'á»™ng viên Arad Gula, cÅ©ng như ông ấy Ä'ã nhiều lần Ä'á»™ng viên, khích lệ ông. Mặt khác, ông nhìn thấy tương lai cá»§a mình rá»"i sẽ tương tá»± như cuá»™c sá»'ng cá»§a Arad Gula lúc bấy giờ.

Má»™t buổi chiều nọ, bà Swasti há»'t hoảng tìm ông và cho biết:

-    Ã"ng chá»§ lâm vào cảnh khá»§ng hoảng rá»"i. Tôi rất lo lắng. Đã vài tháng nay, ông ấy luôn thua tiền ở sòng bài. Ã"ng chá»§ không còn tiền Ä'ể mua ngÅ© cá»'c và mật ong, cÅ©ng không có tiền Ä'ể trả nợ người cho vay tiền. Họ Ä'ang Ä'ến Ä'òi nợ ông ấy Ä'ấy.

-    Tại sao bà lại lo lắng Ä'ến những chuyện Ä'iên rá»" cá»§a ông ấy chứ. Chúng ta Ä'âu phải là người bảo trợ cho ông ấy! â€" Ã"ng Ä'áp má»™t cách không suy nghÄ©.

-    Đá»" ngá»'c nghếch, anh chẳng hiểu gì hết. Đá»'i vá»›i người cho vay, ông ấy lấy anh Ä'ể làm vật chứng vay tiền Ä'ấy. Theo luật, ông ấy có thể bán anh như má»™t món hàng Ä'ể lấy tiền trả nợ. Tôi không biết phải làm sao nữa! Trước Ä'ây, ông ta là má»™t ông chá»§ tá»'t. Còn bây giờ, sao ông ấy lại ham mê cờ bạc Ä'ến chứ!

Những lo lắng cá»§a bà Swasti là Ä'úng. Sáng hôm sau, ông Ä'ang nướng bánh thì người cho vay tiền và má»™t người Ä'àn ông tên gọi là Sasi bước vào. Người này nhìn khắp người ông và ra lệnh cho ông phải Ä'i theo. Người cho vay tiền cÅ©ng không chờ gặp ông Nana-naid mà chỉ bảo vá»›i bà Swasti nhắn lại vá»›i ông chá»§ là ông ta Ä'ã Ä'ến và bắt ông Ä'i. Thế là chỉ vá»›i tấm áo khoác trên lưng và cái túi chứa những Ä'á»"ng tiền quý giá Ä'ược buá»™c an toàn ở thắt lưng, cuá»™c sá»'ng cá»§a ông bước sang má»™t trang má»›i. Nhưng lần này, những gì chờ ông phía trước â€" may mắn hay rá»§i ro, bất trắc â€" ông hoàn toàn không thể Ä'oán Ä'ược.

Tuy nhiên, chẳng bao lâu sau ông mÆ¡ há»" nhận ra những Ä'iều tá»"i tệ sắp xảy Ä'ến vá»›i mình. Sasi là má»™t gã bặm trợn và thô lá»—. Hắn nói toạc ra rằng:

-    Tao không thích công việc mày Ä'ang làm. Ã"ng chá»§ cá»§a tao cÅ©ng không thích. Nhà vua bảo vá»›i ông chá»§ Ä'i xây dá»±ng má»™t con kênh lá»›n, nên sai tao Ä'i mua thêm các nô lệ Ä'ể về làm cho nhanh. Hừ! Vá»›i sức người có hạn, thì ai có thể làm nhanh công việc khó nhọc này chứ?

Nghe những thông tin này, ông thật sá»± bị sá»'c và hiểu rằng mình vừa bị Ä'ánh bật ra khỏi những niềm hy vọng, những mÆ¡ ước ấp á»§ bấy lâu và tiếp tục bị ném vào những trận bão tá»' cá»§a cuá»™c Ä'ời.

Cháu hãy tưởng tượng bọn ông phải làm việc trên má»™t vùng Ä'ất nứt nẻ, khô cằn như sa mạc, không có má»™t bóng cây, chỉ toàn là những bụi cây thấp lè tè và mặt trời nắng như Ä'ổ lá»­a xuá»'ng. Cổ họng cá»§a bọn ông khát cháy nhưng vẫn không thể nào uá»'ng nước Ä'ược, bởi nước uá»'ng lúc nào cÅ©ng nóng như vừa má»›i Ä'un sôi vậy. Rá»"i cháu hãy hình dung ra từng Ä'oàn người bước xuá»'ng những há»' Ä'ất sâu, xúc Ä'ầy má»™t giỏ Ä'ất rá»"i vác lên vai, trèo lên thành há»' trÆ¡n trượt Ä'ể Ä'ến Ä'ắp vào bờ kênh. Người này tiếp ná»'i người kia cặm cụi làm việc như những con kiến, từ hừng sáng cho tá»›i khi tá»'i mịt. Ngoài ra, thức ăn Ä'ược cho vào những cái máng lá»™ thiên và Ä'ể mọi người tá»± ăn lấy như má»™t bầy lợn. Tá»'i Ä'ến, thay vì có lều lán hay ổ rÆ¡m Ä'ể nằm nghỉ, bọn ông chỉ nằm trÆ¡ trụi trên mặt Ä'ất, mặc cho gió cát và cái lạnh hành hạ thân xác. Đó là tình cảnh mà ông Ä'ã phải sá»'ng trong những ngày tháng ấy. Ã"ng chôn túi tiền cá»§a mình ở má»™t nÆ¡i Ä'ược Ä'ánh dấu rất cẩn thận và ngày Ä'êm thấp thỏm không biết liệu còn có ngày mìn! h Ä'ào nó lên hay không.

Thời gian Ä'ầu, ông làm việc rất hăng hái. Nhưng sau Ä'ó, thời gian kéo dài, ông cảm thấy tinh thần, sức lá»±c cá»§a mình giảm sút. Những cÆ¡n sá»'t bắt Ä'ầu xâm chiếm thể xác rời rã cá»§a ông. Ã"ng không ăn Ä'ược nhiều, chỉ nuá»'t Ä'ược má»™t ít Ä'ể cầm hÆ¡i qua ngày. Còn về Ä'êm, bệnh tật và gió lạnh không ngừng hành hạ khiến ông không thể ngá»§ Ä'ược.

Trong tình trạng khá»'n khổ Ä'ó, ông ước gì thá»±c hiện theo kế hoạch cá»§a Zabado Ä'ể cho thể xác Ä'ược thảnh thÆ¡i Ä'ôi chút. Nhưng rá»"i nhá»› lại lần gặp Zabado thê thảm trên tường thành ngày trước, ông biết là kế hoạch Ä'ó không thể Ä'ược.

Ã"ng nghÄ© về Kẻ cướp biển vá»›i tất cả những ná»—i Ä'ắng cay cá»§a anh ta, và ước mình có sức mạnh Ä'ể tiêu diệt sá»± tàn bạo. Nhưng cái xác không há»"n cá»§a anh ta nhắc ông nhá»› Ä'ến má»™t kết quả thảm hại.

Rá»"i ông nhá»› lại lần cuá»'i cùng ông gặp Megiddo. Đôi bàn tay cá»§a anh ta Ä'ã chai sạn nhiều do phải làm lụng vất vả, nhưng anh ta vẫn luôn vui vẻ, hạnh phúc, chứng tỏ kế hoạch cá»§a Megidda là kế hoạch tá»'t nhất.

Chính vì nghÄ© như thế nên ông Ä'ã cá»' gắng làm việc. Nhưng tại sao công việc lại không mang Ä'ến niềm vui và hạnh phúc cho ông như Ä'ã mang lại cho Megiddo? Tại sao cuá»™c Ä'ời cá»§a ông luôn gặp những chuyện không may như thế, mặc dù ông Ä'ã ná»— lá»±c rất nhiều? Những câu hỏi Ä'ó cứ trở Ä'i trở lại trong Ä'ầu khiến ông không thể nào ngá»§ Ä'ược. Có vẻ như cuá»™c sá»'ng cá»§a ông Ä'ã Ä'i vào bế tắc.

Vài hôm sau, bá»—ng nhiên Sasi sai người Ä'ến gọi ông và bảo rằng, ông chá»§ cÅ© cá»§a ông cho gọi ông trở về Babylon. Ã"ng vô cùng mừng rỡ và bí mật Ä'i Ä'ào túi tiền quý giá cá»§a mình, cuá»™n nó vào trong mình áo choàng rách trước khi lên Ä'ường.

Qua phút mừng rỡ ban Ä'ầu, mặc dù Ä'ược ngá»"i trên lưng lạc Ä'à trở về nhà ông Nana-naid, ông vận không sao thoát khỏi lo lắng. Tại sao ông lại Ä'ược gọi về Babylon? Phải chăng ông sắp Ä'ón nhận những trận cuá»"ng phong má»›i cá»§a cuá»™c Ä'ời? Ã"ng Ä'ã làm những gì Ä'ể bị trừng phạt nhiều như thế? Ã"ng còn gặp những bất hạnh nào nữa không?

Khi con lạc Ä'à chở ông tiến thẳng vào sân nhà cá»§a ông Nana-naid, ông rất ngạc nhiên khi nhìn thấy ông Arad Gula Ä'ang Ä'ợi ở Ä'ấy. Ã"ng ấy giúp ông leo xuá»'ng rá»"i ôm chầm lấy ông giá»'ng như người em ruá»™t thịt Ä'ã xa cách lâu ngày vậy.

Khi hai người cùng bước vào nhà, ông cá»' ý bước theo chân ông Arad Gula giá»'ng như người nô lệ theo sau người chá»§ cá»§a mình, nhưng ông ấy không chịu. Ã"ng Arad Ä'ặt tay lên vai ông và nói:

    Tôi Ä'ã cho người Ä'i tìm cậu khắp nÆ¡i. Khi tôi hoàn toàn thất vọng thì gặp Ä'ược bà Swasti. Bà ấy chỉ tôi tá»›i chá»— người cho vay tiền và nhờ ông ta Ä'ưa tôi Ä'ến nhà người chá»§ Ä'ang sở hữu cậu. Tôi phải trả má»™t giá rất cao cho sá»± tá»± do cá»§a cậu, nhưng cậu hoàn toàn xứng Ä'áng vá»›i Ä'iều Ä'ó. Tôi rất cám Æ¡n cậu về triết lý sá»'ng và nghệ thuật bán hàng mà cậu Ä'ã từng nói vá»›i tôi. Nó Ä'ã giúp tôi có Ä'ược sá»± thành công như hôm nay Ä'ấy.

-    Triết lý Ä'ó là cá»§a Megiddo, chứ không phải cá»§a tôi Ä'âu. â€" Ã"ng bá»'i rá»'i nói vá»›i ông Arad.

-    Cá»§a Megiddo và cá»§a cậu nữa. Xin cám Æ¡n cả hai người, chúng ta hãy tá»›i Damacus, tôi rất muá»'n mời cậu hợp tác làm ăn vá»›i tôi. Vì ngay bây giờ, cậu là má»™t con người tá»± do!

Nói xong, ông Arad rút mảnh Ä'ất sét từ trong cái áo choàng ra, trên Ä'ó có khắc rõ sá»' tiền chuá»™c ông, rá»"i nâng lên khỏi Ä'ầu và ném mạnh xuá»'ng. Thẻ Ä'ất sét vỡ thành trăm mảnh. Ã"ng Arad còn giẫm Ä'ạp lên những mảnh vụn Ä'ó cho Ä'ến khi chúng biến thành bụi.

Ã"ng vô cùng xúc Ä'á»™ng và không cầm Ä'ược nước mắt. Ã"ng không bao giờ quên thời khắc Ä'ó! Ã"ng cá»§a cháu chính là ân nhân, là người mà ông kính trọng suá»'t Ä'ời.

Cháu thấy Ä'ấy, chính trong thời kỳ bi Ä'át nhất cá»§a cuá»™c Ä'ời, công việc vẫn luôn chứng tỏ là người bạn tá»'t nhất cá»§a ông. Lòng ham thích làm việc Ä'ã giúp ông thoát khỏi kiếp nô lệ. Chính nó cÅ©ng giúp ông tạo Ä'ược ấn tượng tá»'t Ä'á»'i vá»›i ông ná»™i cá»§a cháu, khiến ông ấy chọn ông là người hợp tác làm ăn sau này.

Hadan Gula hỏi xen vào:

-    Bí quyết Ä'ể kiếm ra nhiều tiền cá»§a ông ná»™i cháu là gì hở ông?

-    Bí quyết Ä'ó là ham thích làm việc! â€" Sharru Nada Ä'áp rõ từng tiếng. â€" Và chính bí quyết này Ä'ã Ä'em lại cho ông ấy nhiều phần thưởng xứng Ä'áng.

    Cháu bắt Ä'ầu hiểu ra rá»"i. â€" Hadan Gula cất giọng chân thành. â€" Công việc Ä'ã giúp ông cháu gặp gỡ vá»›i nhiều bạn bè. Họ cÅ©ng là những người mến má»™ tài năng và sá»± thành công cá»§a ông cháu. Công việc cÅ©ng tạo ra nhiều cá»§a cải giá trị, tạo Ä'iều kiện cho ông cháu làm những công việc có ích cho xã há»™i và Ä'ược mọi người kính trọng. Vậy mà trước kia cháu vẫn thường cho rằng, công việc chỉ dành cho những người nô lệ.

-    Cuá»™c sá»'ng Ä'em lại nhiều thú vị cho con người. â€" Sharru Nada nhận Ä'ịnh. – Má»—i người Ä'ều có má»™t vị trí riêng, và công việc hẳn nhiên không chỉ dành cho người nô lệ. Nếu ông không làm việc, ông sẽ không tìm Ä'ược niềm vui trong cuá»™c sá»'ng. Ã"ng cÅ©ng không kết thân Ä'ược vá»›i nhiều người khôn ngoan. Ã"ng cÅ©ng không rèn luyện Ä'ược những Ä'ức tính tá»'t như kiên nhẫn, cần cù và chịu khó. Và tất nhiên, cuá»™c sá»'ng cá»§a ông sẽ không bao giờ Ä'ược như ngày hôm nay.

Sharru Nada và Hadan Gula ngá»"i trên lưng lạc Ä'à Ä'i dưới bóng râm cá»§a những bức tường cao vút, dẫn Ä'ến những cánh cổng bằng Ä'á»"ng Ä'á»" sá»™ cá»§a vương quá»'c Babylon. Khi họ tiến vào cổng, những người lính gác cổng liền giậm mạnh gót chân và kính cẩn chào Sharru Nada, má»™t công dân danh dá»± cá»§a vương quá»'c.

-    Cháu luôn mong muá»'n Ä'ược trở thành má»™t người giá»'ng như ông ná»™i cá»§a cháu. â€" Hadan Gula quả quyết vá»›i Sharru Nada. – Trước kia, cháu Ä'ã không nhận thức Ä'úng về con người cá»§a ông cháu. Nhờ ông, giờ Ä'ây cháu Ä'ã hiểu và càng ngưỡng má»™, yêu mến ông cháu nhiều hÆ¡n. Cháu nghÄ© rằng mình sẽ không bao giờ trả hết Æ¡n cá»§a ông khi ông kể cho cháu nghe bí quyết thành công cá»§a ông cháu, và hết lòng giúp Ä'ỡ cháu. Từ hôm nay trở Ä'i, cháu sẽ vận dụng bí quyết Ä'ó Ä'ể bắt Ä'ầu công việc buôn bán như ông cá»§a cháu Ä'ã làm trước Ä'ây. Nó thích hợp vá»›i hoàn cảnh thá»±c tế cá»§a cháu hiện giờ hÆ¡n là những món Ä'á»" trang sức và bá»™ quần áo lòe loẹt này.

Nói xong, Hadan Gula lần lượt lá»™t những khoen tai, rá»"i những chiếc nhẫn trên các ngón tay ra và ném mạnh về phía sau. Mạnh mẽ và cương quyết, chàng thúc lạc Ä'à sải bước theo con người uy nghiêm dẫn Ä'ầu Ä'oàn lữ hành ấy.

PHỤ LỤC

Lịch sử thành cỠBabylon

Khi Ä'ề cập Ä'ến sá»± phá»"n thịnh cá»§a má»™t Ä'ất nước, nhiều người thường nghÄ© Ä'ến những lâu Ä'ài xa hoa lá»™ng lẫy, những vùng Ä'ất nhiều tài nguyên thiên nhiên phong phú như rừng cây, quặng mỏ và thời tiết khí hậu ôn hòa… Nhưng Ä'á»'i vá»›i Babylon, má»™t vương quá»'c giàu có bậc nhất thời cổ Ä'ại, thì không phải như vậy! Vương quá»'c Babylon tọa lạc bên cạnh dòng sông Euphrate, trong má»™t thung lÅ©ng bằng phẳng, nhưng khô cằn và nắng hạn. Nó không hề có những rừng cây, quặng mỏ và Ä'á Ä'ể xây dá»±ng các công trình quân sá»± hay dân sá»±, cÅ©ng không nằm trên con Ä'ường giao thương thuận lợi.

Babylon là má»™t Ä'iển hình nổi bật cá»§a khả năng con người có thể Ä'ạt tá»›i những mục tiêu vÄ© Ä'ại, bằng cách sá»­ dụng tất cả các phương tiện mà mình có Ä'ược. Sá»± phát triển cá»§a cả thành phá»' rá»™ng lá»›n này Ä'ều chỉ do bàn tay con người vun Ä'ắp. Tất cả sá»± giàu có cá»§a nó là nhờ ở con người.

Babylon chỉ có má»™t Ä'iểm thuận lợi duy nhất là Ä'ất Ä'ai khá phì nhiêu do dòng sông Euphrate mang nhiều phù sa bá»"i Ä'ắp hàng năm. Nhưng Ä'ể tận dụng Ä'ược sá»± ưu Ä'ãi này, những người kỹ sư thời Babylon cổ Ä'ại Ä'ã phải nghiên cứu và thá»±c hiện má»™t công trình vÄ© Ä'ại nhất thời bấy giờ. Đó là xây dá»±ng những Ä'ập nước và vô sá»' những kênh Ä'ào nhỏ Ä'ể dẫn nước từ con sông chính về khắp làng mạc, biến những vùng Ä'ất khô cằn thành vùng Ä'ất trá»"ng trọt tá»'t. Nhờ vậy, người dân Babylon má»›i có thể cày cấy, trá»"ng trọt và chăn nuôi, có Ä'ược cuá»™c sá»'ng sung túc, giàu có trên mảnh Ä'ất quê hương mình. Đây là má»™t trong những công trình xây dá»±ng Ä'ầu tiên có tầm mức vÄ© Ä'ại Ä'ược biết Ä'ến trong lịch sá»­ loài người.

Điều may mắn là trong suá»'t thời kỳ tá»"n tại lâu dài cá»§a mình, Babylon không sản sinh ra các vì vua tham bạo có ước vọng chinh phục toàn thế giá»›i. Những khi Babylon lâm vào chiến tranh thì hầu hết Ä'ó là những cuá»™c chiến tá»± vệ chá»'ng lại những kẻ thù Ä'ầy tham vọng ở các xứ sở khác bị hấp dẫn bởi những kho tàng bạc vàng, châu báu cá»§a Babylon mà Ä'em quân xâm chiếm

Năm ngàn năm sau, mặc dù Babylon không còn, nhưng nó Ä'ã trở thành huyền thoại thu hút sá»± tìm hiểu cá»§a mọi người. Ngày nay, những dấu tích thành cổ Babylon còn sót lại nằm ở Châu Á, cách khoảng sáu trăm dặm về phía Đông cá»§a kênh Ä'ào Suez, thuá»™c hướng Bắc cá»§a Vịnh Ba Tư. Nó nằm ở khoảng kinh Ä'á»™ 30, phía trên Ä'ường xích Ä'ạo, có khí hậu nóng và khô. Những thành quách Ä'ền Ä'ài Ä'ã biến mất, chỉ còn lại những phế tích Ä'ổ nát và vắng lặng.

Ngày xưa, thung lÅ©ng bên dòng sông Euphrate là má»™t vùng Ä'ất nông nghiệp có hệ thá»'ng tưới tiêu hết sức quy mô, dân cư Ä'ông Ä'úc, nay Ä'ã trở thành vùng sa mạc khô cằn, lác Ä'ác vá»›i những bụi cây cằn cá»—i, những Ä'ám cỏ dại Ä'ang Ä'á»'i Ä'ầu vá»›i gió cát Ä'ể tá»"n tại. Những nghÄ©a Ä'ịa cá»§a loài voi cổ Ä'ại cùng vá»›i những Ä'oàn lữ hành dài dằng dặc cá»§a các thương gia thành Babylon cÅ©ng chỉ còn là huyền thoại. Ngày nay, trên vùng Ä'ất này, thỉnh thoảng chúng ta gặp những nhóm dân du mục Ả Rập cá»' gắng duy trì cuá»™c sá»'ng khổ cá»±c cá»§a mình má»™t cách khó khăn nhờ vào việc chăn nuôi những bầy gia súc nhỏ.

Tuy nhiên, Ä'ã nhiều thế ká»· trôi qua, những người dân du mục, những nhà lữ hành Ä'i ngang qua vùng Ä'ất này vẫn không thấy Ä'iều gì khác lạ và cÅ©ng không biết rằng, bên dưới vùng Ä'ất này Ä'ang che giấu những dấu tích cá»§a má»™t thời Ä'ại huy hoàng. Cho Ä'ến khi những nhà Ä'ịa chất thu thập Ä'ược nhiều mảnh gá»'m và gạch vỡ do những cÆ¡n mưa xói mòn Ä'ất Ä'á phÆ¡i bày ra. Sau Ä'ó, những Ä'oàn thám hiểm Châu Âu, Châu Mỹ bắt Ä'ầu á»" ạt tiến Ä'ến khai quật và tìm kiếm. Và họ Ä'ã vui mừng phát hiện ra những dấu tích còn sót lại cá»§a thành cổ Babylon.

Babylon là má»™t trong những vương quá»'c cổ Ä'ại Ä'ược xây dá»±ng bằng Ä'ất và gạch nung, trải qua thời gian hàng nghìn năm, những bức tường thành dãi dầu nắng gió Ä'ã bị tan rã và quay trở về vá»›i Ä'ất cát. Nếu không nhờ sá»± phát hiện và khai quật cẩn thận cá»§a những nhà khảo cổ, có thể chúng ta sẽ không bao giờ Ä'ược biết Ä'ến những công trình vÄ© Ä'ại, những Ä'ền Ä'ài cung Ä'iện nguy nga tráng lệ xưa kia cá»§a Babylon Ä'ã bị vùi sâu hàng bao nhiêu thế ká»·.

Nhiều nhà khoa học Ä'ã xem nền văn minh cá»§a Babylon và những Ä'ô thị khác trong thung lÅ©ng sông Euphrate là những thành thị cổ xưa nhất. Dá»±a và các cổ vật Ä'ã khai quật Ä'ược, trong Ä'ó có những mảnh Ä'ất sét nung miêu tả hiện tượng nhật thá»±c mà người Babylon cổ Ä'ại Ä'ã chứng kiến, các nhà thiên văn học hiện Ä'ại xác Ä'ịnh Ä'ược thời Ä'iểm xảy ra và khẳng Ä'ịnh nền văn minh Babylon cách thời Ä'ại chúng ta khoảng 8.000 năm về trước.

CÅ©ng nhờ vào các cổ vật, chúng ta có thể biết Ä'ược rằng cách Ä'ây 8.000 năm, những người Sumerite Ä'ã từng sá»'ng tại Babylon. Họ cư ngụ trong má»™t lãnh thổ có các tường thành bao bọc. Những nhà khoa học chỉ có thể phỏng Ä'oán Babylon phải trải qua má»™t thời gian rất dài trước khi Ä'ạt Ä'ược các thành tá»±u nổi bật như thế. Vào thời kỳ này, họ Ä'ã biết xây dá»±ng những bức tường thành vững chắc Ä'ể bảo vệ Ä'ất nước, cùng má»™t hệ thá»'ng thá»§y lợi quy mô Ä'ể tạo Ä'iều kiện thuận lợi cho việc cày cấy, trá»"ng trọt. Ngoài ra, cư dân Babylon cÅ©ng Ä'ã có hệ thá»'ng giáo dục vá»›i những con người có tinh thần sáng tạo, ham học hỏi. Những chứng tích còn lại cho thấy Babylon là nÆ¡i sản sinh những kỹ sư Ä'ầu tiên, những nhà thiên văn học Ä'ầu tiên, những nhà toán học Ä'ầu tiên, những nhà tài chính Ä'ầu tiên, và là dân tá»™c Ä'ầu tiên có chữ viết.

Các nhà khoa học rất chú ý Ä'ến hệ thá»'ng kênh Ä'ào cá»§a người Babylon cổ Ä'ại. Nó Ä'ã làm biến Ä'ổi vùng thung lÅ©ng khô cằn thành má»™t vùng Ä'ất trá»"ng trọt, chăn nuôi phì nhiêu. Theo những dấu tích Ä'ể lại, các nhà khoa học cho biết, các con kênh, các Ä'ường mương rất lá»›n, hÆ¡n mười con ngá»±a có thể chạy hàng ngang dưới lòng kênh. Về mặt kích thước, chúng có thể Ä'ược so sánh vá»›i những con kênh lá»›n nhất tại Colorado và Utah hiện nay.

Ngoài việc xây dá»±ng công trình thá»§y lợi nhằm dẫn nước vào những vùng Ä'ất nằm bên trong thung lÅ©ng, những kỹ sư cá»§a Babylon cÅ©ng hoàn thành má»™t công trình khác có quy mô lá»›n không kém. Đó là hệ thá»'ng tiêu úng nước khá phức tạp và hiệu quả. Vá»›i hệ thá»'ng này, họ Ä'ã làm khô cạn vùng Ä'ầm lầy rá»™ng lá»›n nằm gần các con sông Euphrate và Tigris Ä'ể biến chúng thành những vùng trá»"ng trọt màu mỡ.

Herodotus, nhà du hành và nhà sá»­ học cá»§a Hy Lạp, Ä'ã từng viếng thăm Babylon. Những ghi nhận cá»§a ông Ä'ể lại Ä'ã giúp ích cho chúng ta rất lá»›n trong việc tìm hiểu những phong tục kỳ lạ, những Ä'ặc Ä'iểm Ä'ất Ä'ai phì nhiêu và mùa màng bá»™i thu cá»§a các cư dân ở Ä'ó

Những vinh quang cá»§a Babylon giờ Ä'ây không còn nữa, nhưng những kiến thức cá»§a họ vẫn còn giá trị cho Ä'ến ngày nay. Những kiến thức Ä'ó Ä'ược lưu giữ trong hàng trăm ngàn thẻ Ä'ất sét nung mà các nhà khảo cổ tìm thấy – Ä'ược chôn vùi má»™t cách an toàn trong Ä'ất cát. Vào thời kỳ Ä'ó, giấy viết chưa có, cư dân Babylon Ä'ã cẩn thận ghi khắc tri thức cá»§a họ trên những tấm thẻ Ä'ất sét còn ướt. Sau Ä'ó, họ Ä'em nung chín và cất giữ. Những tấm thẻ Ä'ất sét này có kích thước khoảng 15cm x 20 cm, dày 2 cm â€" 3 cm. Ná»™i dung khắc trên Ä'ó rất Ä'a dạng, bao gá»"m các truyện truyền kỳ, thi ca, lịch sá»­, những chỉ dụ cá»§a triều Ä'ình, luật lệ cá»§a Ä'ất nước, các chứng khoán ruá»™ng Ä'ất, các giấy hứa trả nợ, những lá thư viết Ä'ể gá»­i tá»›i cho những vương quá»'c lân cận…

Ngoài các công trình thá»§y lợi, Babylon có má»™t thành tá»±u nổi bật thường Ä'ược mọi người nhắc Ä'ến. Đó là công trình xây dá»±ng bức tường thành rá»™ng lá»›n bao bọc vương quá»'c. Quy mô xây dá»±ng cá»§a nó có thể sánh ngang vá»›i các kim tá»± tháp vÄ© Ä'ại ở Ai Cập. Đá»'i vá»›i công trình này, nữ hoàng Semiramis Ä'ược xem là người có công Ä'ầu tiên. Các nhà khảo cổ hiện Ä'ại vẫn chưa tìm Ä'ược dấu tích cá»§a những bức tường thành nguyên thá»§y, nhưng theo sá»' liệu từ các cổ vật khai quật Ä'ược cho biết, chúng cao khoảng 15 Ä'ến 18 mét, mặt ngoài á»'p bằng gạch nung, lại Ä'ược bảo vệ bên ngoài bởi má»™t Ä'ường hào sâu.

Sau này, khoảng sáu trăm năm trước Công nguyên, vua Nabopolassar Ä'ã cho xây lại thành Babylon vá»›i quy mô rất lá»›n. Tuy nhiên, vua Nabopolassar Ä'ã mất trước khi nhìn thấy công trình hoàn tất. Vua Nebuchadnezzar lên ngôi và Ä'ã tiếp tục thá»±c hiện công trình còn dang dở cá»§a cha mình.

Khi hoàn tất, chiều cao và chiều dài cá»§a tường thành khiến nhiều người không thể tin Ä'ược. Theo sá»' liệu Ä'ược ghi lại, chúng cao khoảng 48 mét, tương Ä'ương vá»›i chiều cao cá»§a má»™t tòa nhà gá»"m 15 tầng ngày nay. Tổng chiều dài cá»§a nó ước tính khoảng 14.400 Ä'ến 17.600 mét. Bề mặt thành rất rá»™ng, có thể Ä'á»§ cho sáu con ngá»±a chạy hàng ngang trên Ä'ó. Sau này, khi chiếm Ä'ược vương quá»'c Babylon, người Ả Rập Ä'ã tàn phá nó bằng cách gỡ lấy gạch ngói Ä'ể xây dá»±ng Ä'ền Ä'ài, cung Ä'iện, nhà cá»­a và các công trình khác. Bức tường thành Ä'á»" sá»™ này ngày nay chỉ còn dấu vết cá»§a phần móng và hào nước.

Babylon Ä'ược tổ chức theo má»™t hệ thá»'ng khá tân tiến và chặt chẽ. Trong thành có những con Ä'ường, phá»' xá và nhiều cá»­a hàng lá»›n cá»' Ä'ịnh. Những ngưới bán lẻ thì mang hàng hóa Ä'i khắp nÆ¡i rao bán. Tôn giáo Ä'ược tôn vinh bằng những Ä'ền Ä'ài nguy nga tráng lệ. Nằm giữa vương quá»'c là má»™t hoàng thành bao gá»"m các lâu Ä'ài cá»§a hoàng gia. Bức tường thành bao bọc hoàng thành thường cao hÆ¡n bức tường thành cá»§a vương quá»'c.

Về nghệ thuật, cư dân Babylon Ä'ã Ä'ạt Ä'ược những thành tá»±u rá»±c rỡ trong kiến trúc, há»™i họa, dệt, thêu, chế tác vàng bạc, chế tác những Ä'á»" binh khí bằng kim loại và những công cụ dùng cho nông nghiệp. Những người thợ kim hoàn Ä'ã chế tạo Ä'ược những Ä'á»" trang sức rất Ä'ẹp và tinh xảo. Hiện nay, những bảo tàng nổi tiếng nhất thế giá»›i Ä'ang trưng bày nhiều cổ vật Ä'ược khai quật lên từ hầm má»™ cá»§a những công dân giàu có thời kỳ Babylon.

Cách Ä'ây khoảng 8.000 năm, trong khi những nhóm người cổ Ä'ại khác trên thế giá»›i chỉ biết sá»'ng trong các hang Ä'á»™ng, chặt cây bằng những cái rìu thô sÆ¡, săn bắt thú bằng những mÅ©i tên có gắn má»™t mảnh Ä'á sắc nhọn hoặc Ä'ánh nhau bằng gậy gá»™c, thì người Babylon cổ Ä'ại Ä'ã bắt Ä'ầu biết xây dá»±ng lâu Ä'ài, thành quách; dùng những chiếc rìu, thanh giáo bằng sắt thép cùng những mÅ©i tên có Ä'ầu bịt bằng Ä'á»"ng.

Cư dân Babylon là những nhà tài chính, những thương gia giàu kinh nghiệm. Tài liệu khai quật Ä'ược cho biết họ là những người Ä'ầu tiên biết sá»­ dụng vàng bạc làm phương tiện trao Ä'ổi, biết dùng những tấm thẻ ghi nợ, hoặc ghi nhận tài sản sở hữu cá»§a mình.

Từ khoảng năm 540 trước Công nguyên trở về trước, không có má»™t Ä'ạo quân xâm lược nào chiếm Ä'ược Babylon.Thành Babylon vẫn kiên cá»' trước bất kỳ má»™t sức mạnh quân sá»± nào. Về sau, nguyên nhân sụp Ä'ổ cá»§a vương quá»'c Babylon rất lạ lùng và khá bí ẩn. Vào thời Ä'ó, Cyrus, má»™t trong những vị vua có tham vọng chinh phục các vương quá»'c lân cận, thể hiện ý Ä'á»" xâm lược Babylon. Những cá»' vấn cá»§a nhà vua Nabonidus Ä'ang trị vì xứ Babylon lúc bấy giờ thuyết phục rằng, thay vì chờ Ä'ạo quân cá»§a Cyrus Ä'ến bao vây thành, thì tá»'t nhất nên Ä'em quân Ä'i giao chiến. Nabonidus Ä'ã không suy tính kỹ nên Ä'ã cho xuất quân. Hậu quả là quân cá»§a Babylon liên tục bị thất bại. Nabonidus Ä'ành bỏ thành và chạy trá»'n khỏi vương quá»'c. Do thế, Cyrus Ä'ã chiếm lấy Babylon mà không gặp bất kỳ má»™t sá»± kháng cá»± nào.

Từ Ä'ó, sức mạnh và sá»± nổi tiếng cá»§a thành Babylon cÅ©ng dần tàn lụi, Theo thời gian, nó trở nên hoang phế, vắng lặng và bây giờ chỉ còn là vùng Ä'ất hoang mạc Ä'ầy gió cát. Má»™t lần nữa, Babylon lại trở về vá»›i Ä'ất, nÆ¡i Ä'ã sinh ra nó. Sá»± hoành tráng, Ä'á»" sá»™ và nguy nga cá»§a thành Babylon chỉ còn là huyền thoại.

Có thể nói, những thành quách hùng vÄ© cùng những Ä'ền Ä'ài, cung Ä'iện nguy nga cá»§a Babylon Ä'ã trở thành cát bụi, nhưng những tri thức, những kinh nghiệm khôn ngoan, những thành tá»±u nổi bật cá»§a vương quá»'c cổ Ä'ại này vẫn còn lưu truyền cho Ä'ến tận bây giờ. Có lẽ, dù Ä'ược mệnh danh là bất khả xâm phạm trước quân thù, nhưng thành Babylon vẫn không tránh khỏi quy luật sinh – diệt cá»§a thời gian. Nhưng dù thế nào Ä'i chăng nữa, nền văn minh Babylon Ä'ã trở thành má»™t dấu ấn quan trọng Ä'á»'i vá»›i sá»± tiến bá»™ vượt bậc cá»§a con người ở các ká»· nguyên sau này.


Tác giả GEORGE SAMUEL CLASON

GEORGE SAMUEL CLASON sinh ngày 17 tháng 11 năm 1874 tại Louisiana, bang Missouri, Mỹ. Ã"ng tá»'t nghiệp trường Đại học ở Nebraska, sau Ä'ó phục vụ trong quân Ä'á»™i Hoa Kỳ suá»'t cuá»™c chiến tranh Mỹ – Tây Ban Nha. Ã"ng là má»™t doanh nhân thành Ä'ạt và là người có công thành lập công ty Bản Ä'á»" Clason ở Denver, bang Colorado, Mỹ. Công ty này xuất bản tập bản Ä'á»" Ä'ường bá»™ Ä'ầu tiên cá»§a nước Mỹ và Canada.

Năm 1926, ông xuất bản tập sách Ä'ầu tiên mở Ä'ầu cho má»™t loạt các tập truyện ngắn nổi tiếng viết về cách thức tiết kiệm, và phát triển tài chính cá»§a những nhà kinh doanh. Ã"ng Ä'ã xuất sắc vận dụng các câu chuyện có không khí cá»§a thời kỳ Babylon cổ Ä'ể minh họa cho những vấn Ä'ề mà ông Ä'ưa ra. Những tập sách này Ä'ã Ä'ược phổ biết vá»›i má»™t sá»' lượng lá»›n nhờ vào sá»± há»— trợ cá»§a các ngân hàng và các công ty bảo hiểm trên thế giá»›i. Bất cứ nhà triệu phú, nhà kinh doanh lá»›n hay người buôn bán nhỏ nào trên thế giá»›i Ä'ều biết Ä'ến hoặc sở hữu trong tay những quyển sách Ä'ặc biệt này. Trong sá»' Ä'ó, quyển sách nổi tiếng nhất có tá»±a Ä'ề “Người giàu có nhất thành Babylon” Ä'ã trở thành má»™t tác phẩm kinh Ä'iển Ä'ầy hứng khởi cho giá»›i kinh doanh ngày nay. Kể từ Ä'á» tái bản năm 2002 Ä'ến nay, quyển sách này Ä'ã bán Ä'ược thêm 2 triệu bản, và trở thành má»™t trong sá»' rất ít tác phẩm vẫn chứng tỏ Ä'ược sức cuá»'n hút mạnh mẽ sau gần má»™t thế ká»· ra Ä'ời.


Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét