Tên sách: The Richest Man in Babylon (Ngưá»i già u có nhất thà nh Babylon)
Tác giả: George S. Clason
Thá» loại: Quản trá» – Kinh doanh
Nhà xuất bản: Nhà xuất bản tá»ng hợp Tp.HCM
—–
Äánh máy: becon53
Biên táºp: ttdd
Chuyá»n sang ebook: ttdd
Ngà y hoà n thà nh: 09/8/2007
GEORGE S. CLASON

NGƯá»I GIÃU CÃ" NHẤT THÃNH
Cuá»'n sách vá» cách là m già u hiá»u quả nhất cá»§a má»i thá»i Ä'ại
NHà XUẤT BẢN Tá»"NG HỢP TP. Há»' CHà MINH

Ngưá»i già u có nhất thà nh Babylon
o. HÆ¡n hai triá»u bản Ä'ã Ä'ược xuất bản.
o. Bà quyết thà nh công cá»§a ngưá»i xưa.
o. Cuá»'n sách giá»i thiá»u nghá» thuáºt là m già u hấp dẫn từ xưa tá»i nay.
“Má»t cuá»'n sách xuất hiá»n và o nÄm 1920 có giúp Ãch gì cho những nhà kinh doanh và những vấn Ä'á» tà i chÃnh cá»§a há» ngà y nay? “Ngưá»i già u có nhất thà nh
Thá»i báo Los Angeles
2. Ngưá»i già u nhất á» thà nh Babylon
3. Bảy cách chữa trá» má»t túi tiá»n trá»'ng rá»ng
4. Gặp gỡ nữ thần may mắn
5. NÄm quy luáºt cá»§a và ng
6. Ngưá»i cho vay và ng á» vương quá»'c Babylon
7. Ngưá»i buôn lạc Ä'à ỠBabylon
8. Ngưá»i may mắn nhất á» Babylon
an>Lá»I GIá»I THIá»U
Trưá»c mắt bạn, tương lai Ä'ang trải rá»ng con Ä'ưá»ng dẫn tá»i những miá»n Ä'ất xa xôi Ä'ầy hứa hẹn. Trên con Ä'ưá»ng Ä'ó, bạn háo hức, mong muá»'n thá»±c hiá»n nhiá»u ưá»c mÆ¡, dá»± Ä'á»nh, khát khao⦠cá»§a riêng mình.
Äá» những nguyá»n vá»ng cá»§a mình Ä'ược thá»±c hiá»n, Ãt nhất bạn phải thà nh công vá» mặt tiá»n bạc. Vì váºy, cuá»'n sách nà y ra Ä'á»i nhằm giúp bạn biết cách váºn dụng những nguyên lý quan trá»ng Ä'á» phát triá»n tà i chÃnh. Hãy Ä'á» cuá»'n sách dẫn dắt bạn Ä'i từ má»t hoà n cảnh khó khÄn, tiêu biá»u là má»t cái túi lép xẹp, Ä'ến má»t cuá»c sá»'ng Ä'ầy Ä'á»§ và hạnh phúc, tiêu biá»u là má»t túi tiá»n cÄng phá»"ng, sung túc.
Khi nói Ä'ến tiá»n bạc, chúng ta thưá»ng Ä'á» cáºp Ä'ến quy luáºt trá»ng trưá»ng và nó luôn phá» quát và bất biến trong má»i trưá»ng hợp. Trải qua thá»i gian dà i và phát triá»n, quy luáºt nà y Ä'ã Ä'ược trải nghiá»m và Ä'úc rút thà nh những bà quyết không chá» Ä'ảm bảo cho bạn má»t túi tiá»n Ä'ầy, mà còn giúp cho bạn có má»t cuá»c sá»'ng cân bằng Ä'á» có thá» phát triá»n mỹ mãn hÆ¡n những tiá»m nÄng cá»§a bản thân trong các lÄ©nh vá»±c khác cá»§a cuá»c sá»'ng. Bá»i trên thá»±c tế, không ai có thá» phá»§ nháºn rằng sá»± dá»"i dà o vá» váºt chất có thá» là m cho Ä'á»i sá»'ng con ngưá»i trá» nên tá»'t Ä'ẹp hÆ¡n. Riêng trong lÄ©nh vá»±c kinh doanh, sức mạnh tà i chÃnh là phương tiá»n chá»§ yếu Ä'á» Ä'o lưá»ng mức Ä'á» thà nh Ä'ạt cá»§a các doanh nhân. Ngà y nay, tiá»n bạc vẫn có những ảnh hưá»ng lá»n Ä'á»'i vá»i cuá»c sá»'ng con ngưá»i, cÅ©ng giá»'ng như cách Ä'ây sáu ngà n nÄm nó Ä'ã chi phá»'i mạnh mẽ cuá»c sá»'ng cá»§a cư dân vương quá»'c Babylon, thúc Ä'ẩy há» tìm hiá»u và nắm bắt các quy luáºt tạo ra tiá»n, nhằm có Ä'ược má»t cuá»c sá»'ng sung túc và sang trá»ng báºc nhất.
Chúc bạn khám phá Ä'ược nhiá»u Ä'iá»u thú vá» và hữu Ãch từ cuá»'n sách nà y!
First News
Lá»I Má» ÄẦU CỦA TÃC GIẢ
Sá»± già u có cá»§a má»i quá»'c gia Ä'á»u phụ thuá»c và o khả nÄng tà i chÃnh cá»§a tất cả các cá nhân, công dân trong quá»'c gia Ä'ó.
Táºp sách nà y chá»§ yếu nói vá» những thà nh công cá»§a từng cá nhân sá»'ng trong thà nh Babylon cá» Ä'ại, mà cụ thá» là Ä'á» cáºp Ä'ến những thà nh quả há» Ä'ạt Ä'ược. Từ Ä'ó giúp má»i ngưá»i hiá»u rõ vấn Ä'á» tà i chÃnh và cá»'ng hiến các kế sách cho những ngưá»i ngà y Ä'êm trÄn trá», suy tư vá» cách là m già u. Những bà quyết nà y không những giúp các bạn Ä'ánh giá Ä'úng giá trá» cá»§a tiá»n bạc, mà còn hưá»ng dẫn các bạn thá»±c hà nh theo những nguyên lý tà i chÃnh là nh mạnh khi là m ra tiá»n, giữ gìn và kiếm thêm nhiá»u tiá»n bạc.
Những trang sách nà y sẽ Ä'ưa chúng ta trá» lại vương quá»'c Babylon cá» Ä'ại, cái nôi nuôi dưỡng những nguyên lý cÆ¡ bản vá» tà i chÃnh mà giá» Ä'ây con ngưá»i hiá»n Ä'ại Ä'ã kế thừa và váºn dụng trên toà n thế giá»i.
Äá»'i vá»i những Ä'á»c giả không là m trong môi trưá»ng kinh doanh, tác giả mong muá»'n mang lại cho các bạn sá»± hứng khá»i khi nháºn thấy sá»' tiá»n trong tà i khoản cá nhân luôn gia tÄhu Ä'ược nhiá»u thà nh công và giải quyết nhanh chóng những vấn Ä'á» khó khÄn á» mặt tà i chÃnh.
Äá»'i vá»i doanh nhân, những câu chuyá»n ká» vá» ngưá»i thương gia già u có á»
George S. Clason

1. Ngưá»i Ä'à n ông ham và ng
Bansir – ngưá»i Ä'óng xe ngá»±a á» thà nh
Vợ cá»§a anh thá»nh thoảng lại xuất hiá»n á» cánh cá»a, ánh mắt ngáºp ngừng nhìn vá» phÃa anh, như thầm nhắc nhá» rằng bao bá»t mì trong nhà Ä'ã hết, anh cần phải Ä'óng xong chiếc xe, gò lại cho kỹ, chạm khắc Ä'âu và o Ä'ó rá»"i Ä'ánh bóng, quét sÆ¡n và phá»§ da lên những và nh bánh xe Ä'á» giao cho khách, nhằm kiếm má»t Ãt tiá»n mua bá»t mì.
Thế nhưng, thân hình rắn chắc và vạm vỡ cá»§a Bansir vẫn cứ ngá»"i bất Ä'á»ng. Äầu óc anh Ä'ang cá»' Ä'ấu tranh má»t cách nhẫn nại vá»i má»t vấn Ä'á» mà anh chưa tìm ra lá»i giải Ä'áp. Mặt trá»i cá»§a miá»n nhiá»t Ä'á»i tại thung lÅ©ng vùng Euphrate tá»a hÆ¡i nóng hừng há»±c như Ä'ang trút lá»a xuá»'ng Ä'ầu anh má»t cách không thương tiếc. Những giá»t má»" hôi tươm ra trên trán rá»"i thản nhiên nhá» giá»t xuá»'ng, tan biến và o khoảng ngá»±c Ä'á» trần cá»§a anh.
Xa xa ngoà i kia là bức tưá»ng cao chót vót bao quanh lâu Ä'à i cá»§a nhà vua. Cạnh Ä'ó là ngôi tháp Äá»n Chuông Ä'á»" sá» Ä'ược phá»§ sÆ¡n trắng toát. Bầu trá»i trong xanh cá»§a má»t ngà y nắng Ä'ẹp như cà ng là m ná»i rõ hai thái cá»±c cá»§a cảnh váºt nÆ¡i nà y. Má»t bên gá»"m những tòa lâu Ä'à i nguy nga tráng lá» cá»§a vương gia, còn má»t bên là những ngôi nhà tầm thưá»ng sÆ¡ sà i nhếch nhác cá»§a ngưá»i dân. Cuá»c sá»'ng á» thà nh
Ngoà i Ä'ưá»ng phá»', những chiếc xe ngá»±a cá»§a ngưá»i già u có Ä'ang náo nhiá»t Ä'i dạo, chen lẫn vá»i Ä'ông Ä'ảo khách bá» hà nh chân mang dép và ngưá»i Än xin Ä'i chân trần lấm lem bụi Ä'ất. Bá»ng từ xa, má»t Ä'oà n ngưá»i Ä'ông Ä'úc xuất hiá»n. Há» xếp thà nh hà ng chá»nh tá», má»i hà ng ngang nÄm ngưá»i và ná»'i nhau thà nh má»t hà ng dà i trên Ä'ưá»ng dưá»i cái nắng chói chang. Äó là những nô lá» cá»§a nhà vua. Há» Ä'ang trên Ä'ưá»ng Ä'i lấy nưá»c Ä'á» tưá»i cho khu vưá»n treo Ä'á»c Ä'áo và lá»ng lẫy cá»§a quá»'c vương. Không chá» những ngưá»i nghèo, mà ngay cả ngưá»i già u có cÅ©ng phải nép sát và o hai bên Ä'ưá»ng Ä'á» nhưá»ng lá»'i cho Ä'oà n ngưá»i nô lá» nà y.
Mải chìm Ä'ắm trong những suy nghÄ© nặng ná» cá»§a mình, Bansir hầu như không Ä'Ỡý Ä'ến má»i thứ xung quanh cho Ä'ến khi những âm thanh êm dá»u cá»§a tiếng Ä'à n lia vang lên bên cạnh mình. Anh quay lại và thấy gương mặt tươi cưá»i cá»§a Kobbi, ngưá»i bạn thân nhất cá»§a anh và cÅ©ng là má»t nhạc sÄ© tà i hoa ná»i tiếng vá» sá»± nghèo túng.
- Cầu cho các thần thánh luôn hết lòng phù há» anh, anh bạn thương mến Æ¡i. â" Kobbi má» Ä'ầu bằng má»t câu chà o tháºt trang trá»ng â" Vâng! Cầu cho cái túi cá»§a anh luôn cÄng phá»"ng và anh Ä'ược báºn rá»n nhiá»u hÆ¡n trong xưá»ng là m viá»c. Do Ä'ó, anh sẽ không tiếc gì nếu trÃch ra hai Ä'á»"ng bạc nhá» nhoi Ä'á» cho tôi mượn. Và tôi hứa rằng sau bữa tiá»c tá»'i nay cá»§a những con ngưá»i quý phái, tôi sẽ trả lại ngay cho anh. Anh có thá» hoà n toà n yên tâm vá» lá»i hứa cá»§a tôi!
- Tôi chẳng có ná»i hai Ä'á»"ng bạc nà o Ä'á» cho anh mượn, dù anh là ngưá»i bạn thân nhất cá»§a tôi. â" Bansir Ä'áp lại má»t cách u sầu. â" Anh biết Ä'ấy, nếu tôi có hai Ä'á»"ng bạc, thì Ä'ó chÃnh là tất cả gia tà i cá»§a tôi â" là toà n bá» tà i sản cá»§a cả gia Ä'ình tôi. Và chắc là không ai có thá» cho mượn tất cả tà i sản cá»§a há», ngay cả Ä'á»'i vá»i ngưá»i bạn thân nhất cá»§a mình.
- Cái gì? â" Kobbi hết sức ngạc nhiên kêu lên. â" Anh không có má»t Ä'á»"ng bạc cắc nà o trong túi ư! Vì thế anh ngá»"i trên tưá»ng thà nh như má»t bức tượng váºy sao? Tại sao anh không Ä'óng cho xong chiếc xe ngá»±a kia Ä'i? Không có tiá»n thì là m sao anh có thá» nuôi sá»'ng cả gia Ä'ình? Không thá» kéo dà i tình trạng nà y Ä'ược, anh bạn thân cá»§a tôi Æ¡i. Sức lá»±c dá»"i dà o cá»§a anh Ä'á» Ä'âu rá»"i? Äiá»u gì Ä'ã là m anh chán chưá»ng như váºy? Phải chÄng các thần thánh Ä'ã là m cho tâm trạng cá»§a anh bá» rá»'i lên?
- C các thần thánh Ä'ã hại tôi rá»"i. â" Bansir thừa nháºn. – Chuyá»n bắt Ä'ầu từ má»t giấc mÆ¡. Má»t giấc mÆ¡ lạ lùng mà trong Ä'ó tôi tưá»ng mình là ngưá»i già u có. Thắt lưng cá»§a tôi Ä'eo lá»§ng lẳng má»t cái túi to, nặng trÄ©u vì những Ä'á»"ng tiá»n và ng. Tôi Ä'ã tha há»" cho tiá»n những kẻ Än xin; Ä'i sắm những Ä'á»" trang sức Ä'ắt tiá»n cho vợ tôi và mua những thứ mà tôi hằng mÆ¡ ưá»c. Tôi cảm thấy tương lai cá»§a mình và gia Ä'ình tháºt yên á»n vì trong nhà có Ä'ầy tiá»n và ng dá»± trữ trong các rương, hòm⦠Tôi không còn là ngưá»i bạn thân là m lụng vất vả cá»§a anh nữa. Mà anh cÅ©ng không thá» hình dung Ä'ược ngưá»i vợ cá»§a tôi trong giấc mÆ¡ Ä'ó Ä'âu: mặt mà y cô ấy không còn nhÄn nhó suá»'t ngà y như lâu nay, mà trái lại, cô ấy lúc nà o cÅ©ng tươi cưá»i rạng rỡ trà n Ä'ầy hạnh phúc và ngoan hiá»n như những ngà y Ä'ầu chúng tôi má»i cưá»i nhau váºy. Tôi vô cùng sung sưá»ng vá»i cuá»c sá»'ng trong giấc mÆ¡ Ä'ó!
- Quả là má»t giấc má»ng tuyá»t vá»i. â" Kobbi nháºn xét. â" Nhưng tại sao những cảm giác thú vá» như thế lại khiến anh trá» thà nh má»t bức tượng buá»"n xo và ngá»"i bần thần như váºy?
- Còn tại sao nữa? Äó là vì khi tôi tá»nh má»ng và nhá» ra cái túi cá»§a mình Ä'ang lép xẹp, thì cảm giác bất mãn chợt ùa Ä'ến vây bá»c lấy tôi. Anh bạn thân Æ¡i, anh có thá» cùng tôi nói chuyá»n vá» vấn Ä'á» nà y không? Khi còn nhá», chúng ta Ä'ã từng cùng nhau tá»i các thầy tu tế Ä'á» há»c sá»± khôn ngoan. Lúc bưá»c và o tuá»i thanh niên cho Ä'ến táºn bây giá», chúng ta Ä'ã cùng chia sẻ những Ä'ắng cay, ngá»t bùi vá»i nhau và vẫn luôn giữ Ä'ược tình bạn thân thiết. Thế mà nhìn lại, Ä'ắng cay cá»§a chúng ta lại nhiá»u hÆ¡n hẳn ngá»t bùi. Ã"i chao! Những ngưá»i khách viá» n du vẫn thưá»ng nói là chúng ta Ä'ang sá»'ng trong má»t vương quá»'c già u có nhất trên thế gian, nhưng tiếc thay, cả hai chúng ta không nằm trong sá»' những ngưá»i già u có. Äã hÆ¡n ná»a cuá»c Ä'á»i là m lụng vất vả và khá» nhá»c, chÃnh anh – ngưá»i bạn thân mến nhất cá»§a tôi – vẫn chá» có cái túi rá»ng không và Ä'ã lên tiếng mượn tôi hai Ä'á»"ng bạc nhá» nhoi. Còn tôi, tôi Ä'ã trả lá»i vá»i anh như thế nà o nhá»? Tôi thú nháºn vá»i anh rằng cái túi cá»§a tôi cÅ©ng lép xẹp chẳng khác gì anh! Nguyên nhân cá»§a tình trạng thảm hại nà y là gì nhá»? Tại sa! o chúng ta không biết cách là m ra nhiá»u và ng bạc, hoặc Ãt nhất là Ä'á»§ Ä'á» chúng ta Än và mặc?
- Còn Ä'á» cho con cái cá»§a chúng ta sinh sá»'ng nữa chứ? â" Bansir nói tiếp. – Chẳng lẽ chúng cÅ©ng ná»'i gót sá»± nghèo khá» cá»§a cha chúng sao? Chúng cần có nhiá»u tiá»n Ä'á» sá»'ng tá»'t hÆ¡n. Rá»"i Ä'ến Ä'á»i cháu cá»§a chúng ta nữa ⦠Tất cả chúng phải cam chá»u cuá»c sá»'ng nghèo khó ngay giữa những kho và ng cá»§a thà nh
- Không bao giá»! Nhưng tôi lấy là m ngạc nhiên là vá»i tình bằng hữu gắn bó bao nÄm nay, có bao giá» anh nói vá»i tôi vá» những Ä'iá»u nà y Ä'âu, Bansir? â" Kobbi kinh ngạc há»i lại.
- Trong suá»'t bao nÄm qua, tôi chưa há» suy nghÄ© vá» Ä'iá»u nà y. Cứ từ sáng sá»m Ä'ến tá»'t má»t, tôi chá» biết Ä'ầu tắt mặt tá»'i Ä'óng những chiếc xe ngá»±a sang trá»ng cho những ngưá»i già u có và nhẫn nại chá» Ä'ợi, mong ngóng trá»i Ä'ất ngó tá»i công khó nhá»c cá»§a mình Ä'á» má»t ngà y nà o Ä'ó cho tôi Ä'ược già u có như há». Nhưng chưa bao giá» thần thánh cho tôi thá»a nguyá»n cả. Tôi muá»'n trá» thà nh má»t ngưá»i già u có! Tôi muá»'n có Ä'ất Ä'ai, gia súc, quần áo sang trá»ng và tiá»n rá»§ng rá»nh Ä'ầy túi. Tôi Ä'ã cá»' gắng phấn Ä'ấu Ä'á» Ä'ạt những Ä'iá»u nà y vá»i tất cả sức lá»±c từ Ä'ôi bà n tay cÅ©ng như má»i khả nÄng khôn ngoan cá»§a Ä'ầu óc. Nhưng cho Ä'ến bây giá», cả tôi và anh vẫn không thoát khá»i Ä'ói nghèo, cái túi cá»§a chúng ta vẫn luôn luôn xẹp lép. Chúng ta phải là m gì bây giá»? Tại sao chúng ta không thá» chia sẻ sá»± may mắn, sá»± già u có vá»i những ngưá»i Ä'ang sá» hữu nhiá»u và ng bạc nhá»?
- Ưá»c gì tôi có thá» trả lá»i Ä'ược câu há»i cá»§a anh! â" Kobbi Ä'áp lại. – Cuá»c sá»'ng cá»§a tôi có hÆ¡n gì anh Ä'âu. Sá»' tiá»n tôi kiếm Ä'ược nhá» cây Ä'à n lia nà y cÅ©ng nhanh chóng bay Ä'i hết. Tôi phải thưá»ng tÃnh toán các khoản chi tiêu sao cho gia Ä'ình tôi không bá» Ä'ói. Không biết bao giá» tôi má»i Ä'ạt Ä'ược ưá»c mÆ¡ có Ä'ược má»t cây Ä'à n lia lá»n hÆ¡n Ä'á» có thá» gảy nên những khúc nhạc mà tôi ao ưá»c. Vá»i má»t nhạc cụ như thế, tiếng nhạc cá»§a tôi sẽ tinh tế hÆ¡n nhiá»u, hÆ¡n cả lần tôi gảy Ä'à n phục vụ nhà vua.
- Má»t cây Ä'à n lia như thế chẳng mấy chá»'c anh sẽ có Ä'ược thôi. Không má»t ai á» thà nh
- Nhưng là m thế nà o anh chắc chắn tôi sẽ có Ä'ược má»t cây Ä'à n như thế, vì hai chúng ta hiá»n Ä'ang nghèo khá» không khác gì những nô lá» cá»§a nhà vua? â" Kobbi há»i.
Vừa lúc Ä'ó, trong không trung chợt có tiếng chuông vẳng lại. Bansir má»m cưá»i nói vá»i bạn:
- Hãy lắng nghe tiếng chuông! Há» Ä'ến Ä'ấy.
Bansir Ä'ưa tay chá» và o dòng ngưá»i mang nưá»c, mình Ä'á» trần, má»" hôi nhá» nhại Ä'ang lê bưá»c má»t cách nặng nhá»c từ dòng sông phÃa xa kia lên con Ä'ưá»ng cháºt hẹp. Trên lưng má»i ngưá»i là má»t túi da dê Ä'á»±ng Ä'ầy nưá»c.
- Ngưá»i kia có vóc dáng Ä'ẹp Ä'ấy chứ? Ngưá»i dẫn Ä'ầu cả Ä'oà n Ä'ó! â" Kobbi chá» và o ngưá»i không mang vác gì cả, tay cầm chuông Ä'i trưá»c Ä'oà n ngưá»i, thá»nh thoảng lại gióng lên âm thanh cảnh báo khách bá» hà nh dẹp lá»'i cho Ä'oà n nô lá» Ä'i qua.
- Trong Ä'oà n hầu như ai cÅ©ng như thế cả. â" Bansir trầm ngâm lên tiếng. – Há» cÅ©ng Ä'ẹp Ä'ẽ, mạnh khá»e như chúng ta. Kìa! Những ngưá»i có tóc hoe và ng Ä'ến từ phương Bắc; những ngưá»i da Ä'en hay cưá»i Ä'ến từ phương
- Tôi cÅ©ng thấy há» tháºt Ä'áng thương. Anh Ä'ã nhắc cho tôi nhá» là tình cảnh cá»§a chúng ta vẫn còn tá»'t Ä'ẹp hÆ¡n há» rất nhiá»u. Chúng ta là những con ngưá»i tá»± do mà ! â" Kobbi hưá»ng ứng.
- Äó là sá»± tháºt, Kobbi à ! Cho dù cuá»c sá»'ng cá»§a chúng ta chưa Ä'ược như ý, nhưng chúng ta không há» muá»'n nÄm nà y sang nÄm khác phải sá»'ng những chuá»i ngà y như kiếp nô lá». Hãy là m viá»c, là m viá»c và là m viá»c thôi! Chúng ta hãy bắt Ä'ầu là m viá»c ngay bây giá» Ä'i.
- Nhưng chúng ta không biết cách ngưá»i khác là m ra và ng như thế nà o Ä'á» bắt chưá»c là m theo? â" Kobbi thắc mắc há»i.
- Có lẽ há» có má»t bà quyết nà o Ä'ó mà chúng ta chưa biết Ä'ược. Chúng ta nên tìm há»i những ngưá»i tà i giá»i vá» Ä'iá»u ấy. â" Bansir Ä'áp lá»i.
- Ngay và o ngà y hôm nay chứ? â" Kobbi gợi ý. â" Tôi vừa trông thấy ông bạn già Arkad cá»§a chúng ta Ä'i trên chiếc xe ngá»±a sÆ¡n son thiếp và ng và vẫn Ä'ưa tay vẫy chà o thân thiá»n những ngưá»i mà ông quen biết.
- Ã"ng ta Ä'ược cho là ngưá»i già u nhất á» thà nh
- Già u Ä'ến ná»i nhà vua phải tìm tá»i ông ta Ä'á» nhá» há» trợ vá» vấn Ä'á» ngân khá»'. â" Kobbi nói thêm.
- Già u Ä'ến thế kia ư! â" Bansir sá»ng sá»'t. – Nếu gặp ông ấy trong Ä'êm tá»'i, tôi sợ không kiá»m ná»i lòng tò mò muá»'n sá» và o túi tiá»n cá»§a ông ta, xem nó lá»n như thế nà oâ¦
- Tà o lao! â" Kobbi cắt ngang. – Má»t ngưá»i già u không phải á» túi tiá»n cá»§a ngưá»i Ä'ó mang theo Ä'âu. Má»t cái túi nặng trÄ©u những Ä'á»"ng tiá»n và ng vẫn có thá» nhanh chóng trá»'ng rá»ng nếu không có những Ä'á»"ng tiá»n khác bá» sung và o. Arkad có má»t nguá»"n thu nháºp dá»"i dà o nên cái túi cá»§a ông ta vẫn luôn Ä'ầy ắp, cho dù ông ấy tha há»" chi tiêu.
- Thu nháºp chÃnh là vấn Ä'á» quyết Ä'á»nh! â" Bansir ra chiá»u tâm Ä'ắc. â" tôi chá» mong có Ä'ược má»t nguá»"n thu nháºp tá»'t Ä'á» tiá»n luôn chảy và o trong túi cá»§a mình. Má»t ngưá»i già u có như Arkad chắc chắn phải biết cách tạo láºp nguá»"n thu nháºp dá»"i dà o cho chÃnh mình. Có lẽ ông ta sẽ sẵn lòng chá» dẫn Ä'iá»u ấy Ä'á» cái Ä'ầu Ä'ang mụ mẫm, cháºm chạp cá»§a tôi sáng ra!
- Tôi nghÄ© chắc chắn là Arkad có bà quyết ấy. â" Kobbi Ä'áp lại. â" Tôi nghe má»i ngưá»i kháo nhau rằng, con trai cá»§a ông ta là Nomasir Ä'ã tá»± mình tá»i
- Kobbi, anh Ä'ã là m cho tôi tháºt ngạc nhiên vá» sá»± am hiá»u cá»§a anh Ä'ấy!- Bansir vui mừng. â" Theo tôi biết thì Arkad luôn sẵn lòng cho những lá»i khuyên khôn ngoan khi có ngưá»i Ä'ến há»i ông ấy. Nà o! Chúng ta hãy tá»i thÄm Arkad và xin ông ấy chá» bảo cho chúng ta những cách thức là m già u.
- Vâng, anh nói rất chà lý Ä'ấy Bansir ạ.
- Chúng ta hãy Ä'ến gặp Arkad ngay ngà y hôm nay. â" Bansir nói tiếp. â" Tôi nghÄ© mình cÅ©ng nên rá»§ những bạn bè thân thiết trong thá»i thÆ¡ ấu cá»§a chúng ta cùng Ä'i. Há» cÅ©ng không khấm khá hÆ¡n chúng ta bao nhiêu, nếu có thá» cùng chia sẻ sá»± khôn ngoan cá»§a Arkad Ä'á» tất cả trá» nên già u có thì tá»'t quá.
- Anh luôn luôn tá»'t bụng vá»i những ngưá»i bạn cá»§a anh, Bansir à . Và Ä'ó chÃnh là lý do Ä'á» anh có rất nhiá»u bạn bè xung quanh mình. Tôi rất Ä'á»"ng ý vá»i anh, ngay ngà y hôm nay chúng ta sẽ rá»§ há» cùng Ä'i!
Â
2. Ngưá»i già u nhất á» thà nh Babylon
Arkad không chá» Ä'ược má»nh danh là ngưá»i già u nhất á» thà nh
CÅ©ng vì những lý do Ä'ó, má»t sá»' ngưá»i bạn thuá» niên thiếu cá»§a ông Arkad tìm Ä'ến và nói rằng:
- Arkad à ! Sao anh luôn may mắn hÆ¡n chúng tôi thế? Anh Ä'ã trá» thà nh má»t ngưá»i già u nhất á» thà nh
- Äúng thế! â" Arkad trả lá»i. – Trưá»c kia chúng ta hoà n toà n giá»'ng nhau. Chúng ta cùng há»c má»t thầy, cùng chÆ¡i vá»i nhau những trò chÆ¡i thá»i niên thiếu. Rá»"i chúng ta trưá»ng thà nh và tá»± láºp Ä'á» nuôi sá»'ng bản thân, gia Ä'ình. Nhưng các bạn Ä'ã không cá»' gắng Ä'á» là m viá»c hết lòng. Các bạn cÅ©ng không chá»u há»c những quy luáºt chi phá»'i viá»c là m già u, hoặc không chá»u tuân thá»§ theo những quy luáºt Ä'ó nên cái Ä'ói, cái nghèo vẫn Ä'eo bám mãi. Váºy phải chÄng Ä'ó là nguyên nhân khiến cho các bạn không có Ä'ược những gì mà tôi Ä'ang có, cho dù Ä'iá»m xuất phát cá»§a chúng ta Ä'á»u giá»'ng nhau?
Ngừng lại má»t lát, Arkad nói tiếp:
- Ngay lúc má»i trưá»ng thà nh, tôi Ä'ã thưá»ng suy nghÄ© vá» những ngưá»i già u có. Há» là m gì Ä'á» trá» nên già u có? Sá»± già u có tá»± Ä'ến hay mình phải Ä'i tìm nó?… Trong cuá»c sá»'ng, tôi Ä'ã từng thấy có nhiá»u ngưá»i tiêu pha hoang phà tất cả tà i sản cá»§a mình, rá»"i cuá»'i cùng ôm háºn và nuá»'i tiếc sá»' tà i sản Ä'ã mất; hoặc có ngưá»i luôn sá»'ng trong tâm trạng lo sợ tiêu hết sá»' tiá»n dà nh dụm, bá»i vì há» không có khả nÄng kiếm ra tiá»n. Vì thế, há» thưá»ng dè xẻn viá»c chi tiêu, và trá» nên túng thiếu trên Ä'á»'ng tiá»n mà mình Ä'ang có. Ngoà i ra, há» còn bỠám ảnh bá»i trá»m cưá»p và cà ng thu mình hÆ¡n trong cái lá»'t nghèo khó. Mà tháºt ra, há» sá»'ng cÅ©ng không khác gìèo khó. Tuy nhiên, cÅ©ng nhá» sá»± quan sát, tôi Ä'ã thấy Ä'ược má»t sá»' ngưá»i khác ngà y cà ng có nhiá»u tiá»n bạc, mặc dù há» vẫn luôn tiêu pha hà o phóng. Tôi chưa biết bằng cách nà o mà há» luôn có nhiá»u và ng như váºy, nhưng sá»± già u có cá»§a há» luôn Ä'ược duy trì, cuá»c sá»'ng cá»§a há» vẫn sung túc, Ä'ầy Ä'á»§ và há» vẫn Ä'ược má»i ngưá»i kÃnh trá»ng.
Do suy nghÄ© như váºy nên tôi tá»± nhá»§ vá»i mình rằng, phải cá»' gắng là m viá»c, phải ná» lá»±c hết mình Ä'á» cuá»c sá»'ng Ä'ược tá»'t hÆ¡n. Bá»i vì, sá»± già u có sẽ mang lại hạnh phúc, sá»± kÃnh trá»ng và cuá»c sá»'ng ấm no. Như các bạn Ä'ã biết, nếu già u có ta sẽ mua Ä'ược nhà cá»a, những Ä'á»" váºt sang trá»ng, tiá»n nghi; ta cÅ©ng có thá» Ä'i Ä'ến nhiá»u nÆ¡i và Ä'ược Än nhiá»u món ngon, mua Ä'ược nhiá»u châu báu hay các váºt trang sức quý hiếm, hoặc ta có thá» xây nhiá»u Ä'á»n Ä'à i tráng lá» cho các vá» thần⦠Sức mạnh cá»§a sá»± già u có là ta có thá» là m Ä'ược tất cả những Ä'iá»u mà ta mong muá»'n.
Khi nháºn thức Ä'ược những Ä'iá»u nà y, tôi quyết Ä'á»nh phải Ä'ạt Ä'ược tất cả má»i Ä'iá»u tá»'t Ä'ẹp trong cuá»c sá»'ng. Tôi không thá» an pháºn vá»i má»t cuá»c sá»'ng nghèo khá», chá» biết háo hức nhìn những ngưá»i khác hưá»ng thụ cuá»c sá»'ng. Tôi cÅ©ng không thá» tá»± bằng lòng, cho phép mình Än mặc xoà ng xÄ©nh và Än những món chá» cá»'t sá»'ng qua ngà y. Trái lại, tôi muá»'n mình trá» thà nh má»t khách má»i danh dá»± trong bà n tiá»c cá»§a những gia Ä'ình già u có á»
Chúng ta xuất thân trong những gia Ä'ình nghèo khó và Ä'ông anh em, không có cá»§a cải thừa kế, cÅ©ng không có hy vá»ng cưá»i Ä'ược má»t ngưá»i vợ có cá»§a há»"i môn. Vì váºy, bằng má»t chút khôn ngoan tôi Ä'ã nháºn Ä'á»nh rằng, nếu muá»'n Ä'ạt Ä'ược thà nh công, tôi cần phải có thá»i gian và há»c há»i thêm kinh nghiá»m sá»'ng.
Vá» mặt thá»i gian, má»i ngưá»i Ä'á»u có Ä'ược như nhau, nhưng má»t sá»' ngưá»i Ä'ã Ä'á» nó trôi qua rất lãng phÃ. Bá»i vì cùng vá»i sá»' lượng thá»i gian Ä'ó, bạn có thá» là m viá»c và trá» nên già u có.
Vá» viá»c há»c táºp và rút kinh nghiá»m, các bạn có nhá» lá»i ngưá»i thầy thông thái cá»§a chúng ta Ä'ã từng dạy không? Thầy nói rằng có hai cách há»c: má»t là những Ä'iá»u ta há»c Ä'ược nhá» ngưá»i khác dạy – thưá»ng là những kiến thức nà y không nhiá»u; còn má»t là qua quá trình rèn luyá»n, chúng ta sẽ Ä'ược trang bá» khả nÄng Ä'i tìm những Ä'iá»u chúng ta chưa biết, Ä'á» khám phá ra những kinh nghiá»m và sá»± hiá»u biết vô táºn trong thế giá»i nà y.
Thế là tôi quyết Ä'á»nh phải tìm ra cách Ä'á» là m già u, và má»t khi tìm Ä'ược rá»"i thì bắt buá»là m, cần phải là m cho tháºt tá»'t. Chúng ta rất khôn ngoan khi tìm Ä'ến ánh sáng mặt trá»i Ä'á» sưá»i ấm, váºy thì tại sao không biết tìm Ä'ến sá»± thông thái Ä'á» há»c há»i kia chứ!
Chắc các bạn cÅ©ng biết, há»"i còn trẻ tôi là ngưá»i là m công khắc chữ trên những tấm thẻ Ä'ất sét. Và o má»t ngà y kia, Algamish, ngưá»i cho vay tiá»n, Ä'ến yêu cầu tôi khắc má»t bản sao cá»§a Ä'iá»u luáºt thứ chÃn. Ã"ng ấy nói là cần bản sao Ä'ó trong vòng hai ngà y tá»i và tôi hoà n thà nh công viá»c Ä'úng thá»i hạn thì ông ta sẽ thưá»ng tiá»n cho tôi.
Tôi ra sức là m cáºt lá»±c, nhưng Ä'iá»u luáºt dà i quá nên khi ông Algamish quay lại, công viá»c vẫn chưa xong. Ã"ng ấy liá»n ná»i cáu, tháºm chà muá»'n Ä'ánh tôi, vì tôi không hoà n thà nh công viá»c và chá» là má»t tên là m thuê tầm thưá»ng. Nhưng tôi Ä'ã nhanh trà Ä'á» nghá» vá»i ông ấy:
- Thưa ông Algamish! Ã"ng là má»t ngưá»i rất già u có. Nếu ông có thá» chá» cách Ä'á» tôi cÅ©ng trá» nên già u có như ông, thì suá»'t Ä'êm nay tôi sẽ khắc xong Ä'iá»u luáºt nà y lên tấm thẻ. Ngà y mai khi mặt trá»i ló dạng, ông sẽ có Ä'ược Ä'iá»u ông muá»'n.
Ã"ng Algamish ngạc nhiên rá»"i má»m cưá»i và Ä'áp:
- Mà y là má»t tên là m mưá»n biết Ä'iá»u Ä'ấy! Nhưng thôi, ta chấp nháºn, xem Ä'ây như là má»t cuá»c thương lượng có lợi cho cả Ä'ôi bên.
Suá»'t Ä'êm Ä'ó tôi thức Ä'á» khắc chữ, cho dù lưng cá»§a tôi má»i nhừ, mùi cá»§a muá»i Ä'èn dầu là m Ä'ầu tôi Ä'au nhức và hai mắt lá» má» nhìn không rõ chữ. Nhưng cuá»'i cùng, tôi rất vui mừng vì Ä'ã hoà n thà nh công viá»c và o lúc bình minh.
- Bây giỠông hãy cho tôi biết Ä'iá»u mà ông Ä'ã hứa â" Tôi nói vá»i ông Algamish khi ông ta Ä'ến lấy các thẻ Ä'ất sét.
- Cháu Ä'ã hoà n thà nh xuất sắc trách nhiá»m cá»§a mình, chà ng trai trẻ! â" Ã"ng ấy nói vá»i tôi má»t cách thân máºt. â" Còn ta, ta cÅ©ng sẵn sà ng giữ lá»i hứa. Ta sẽ nói cho cháu nghe những Ä'iá»u cháu Ä'ang muá»'n biết. Ta Ä'ã già rá»"i, mà ngưá»i già thưá»ng không hẹp hòi gì trong viá»c truyá»n lại những hiá»u biết cá»§a mình cho ngưá»i khác, nhất là Ä'á»'i vá»i những chà ng thanh niên Ä'ã Ä'ến tuá»i khôn ngoan, chÃn chắn như cháu.
Suy nghÄ© má»t lát, ông Algamish nói tiếp:
- Những suy nghÄ© cá»§a tuá»i trẻ là những tia sáng rất mạnh và tá»a Ä'i rất xa Ä'ấy! Nó sẽ giúp cháu Ä'á»nh hưá»ng và thá»±c hiá»n hà nh trình cuá»c sá»'ng. Cháu nên nhá» kỹ lá»i ta nói, bá»i vì nếu cháu bá» qua chân lý ta sắp truyá»n dạy cho cháu, thì công sức suá»'t Ä'êm cháu bá» ra Ä'á» hoà n thà nh công viá»c khắc chữ cÅ©ng chá» là vô Ãch.
Ã"ng Algamish nhìn tôi bằng Ä'ôi mắt hiá»n từ và Ä'iá»m tÄ©nh, sau Ä'ó ông hạ thấp giá»ng và nhấn mạnh từng tiếng má»t:
- Ta Ä'ã tìm thấy con Ä'ưá»ng Ä'á» trá» nên già u có khi ta quyết Ä'á»nh trÃch má»t phần trong tá»ng sá»' tiá»n mà ta kiếm Ä'ược Ä'á» dà nh riêng ra cho mình. Sau nà y, cháu nên há»c cách là m như váºy. Bá»i vì, Ä'ây là bà quyết tạo nên sá»± già u có.
Nói xong, ông Algamish lại nhìn thẳng và o mắt tôi và không nói thêm gì nữa. Tôi có cảm giác như ánh mắt Ä'ó nhìn xuyên suá»'t tâm can cá»§a mình.
- Chá» có thế thôi sao? â" Tôi vô cùng ngạc nhiên và không nén ná»i câu há»i thất vá»ng.
- Äúng váºy. Nhưng nó cÅ©ng Ä'á»§ Ä'á» biến má»t kẻ chÄn cừu mưá»n thà nh má»t ngưá»i cho vay tiá»n Ä'ấy cháu ạ! â" Ã"ng ta Ä'áp lại.
- Nhưng tất cả những gì cháu kiếm Ä'ược là cá»§a cháu chứ? â" Tôi há»i tiếp.
- Không phải như thế Ä'âu! â" Ã"ng Algamish từ tá»'n trả lá»i. â" Cháu thá» nghÄ© xem, là m thế nà o cháu sá»'ng Ä'ược á»
Bằng khả nÄng tÃnh toán khá nhanh nhạy, tôi trả lá»i ngay:
- Thì sẽ gần bằng sá»' tiá»n cháu kiếm Ä'ược trong má»t nÄm.
- Cháu nói Ä'úng má»t ná»a sá»± tháºt mà thôi. â" Ã"ng Algamish nói â" Cháu không biết rằng má»i má»t Ä'á»"ng tiá»n và ng cháu Ä'á» dà nh Ä'ược cÅ©ng chÃnh là má»t tên nô lá» là m viá»c cho cháu. Má»i má»t xu mà Ä'á»"ng tiá»n và ng tạo ra cÅ©ng sẽ kiếm tiá»n Ä'em vá» cho cháu. Nếu cháu muá»'n trá» thà nh má»t ngưá»i già u có, thì cháu phải là m sao cho bất kỳ Ä'á»"ng tiá»n nà o cá»§a cháu cÅ©ng phải tạo ra lợi nhuáºn, là m cho cháu già u lên, già u lên mãi như ý cháu muá»'n.
- Cháu nghÄ© ta Ä'ang lừa gạt cháu ư? â" Ã"ng Algamish nói tiếp â" Nhưng tháºt ra ta Ä'ang trả công cho cháu gấp ngà n lần so vá»i công sức mà cháu Ä'ã bá» ra Ä'ấy, nếu cháu Ä'á»§ thông minh Ä'á» nắm bắt chân lý ta vừa nói.
Má»t phần mưá»i trong tá»ng sá»' tiá»n cháu kiếm Ä'ược cần phải giữ riêng cho cháu, cho dù sá»' tiá»n cháu kiếm rất nhiá»u hoặc rất Ãt Ä'i nữa. hãy trả tiá»n cho chÃnh cháu trưá»c tiên. Sau Ä'ó, cháu hãy lên kế hoạch chi tiêu hợp lý và không vượt quá sá»' tiá»n còn lại.
Sá»± già u khó giá»'ng như cây xanh phát triá»n từ má»t hạt mầm bé xÃu. Những Ä'á»"ng tiá»n cháu tiết kiá»m Ä'ược sẽ là hạt mầm cá»§a cây già u có. Há» cháu gieo hạt giá»'ng cà ng sá»m, thì cháu sẽ thu hoạch cà ng nhanh. CÅ©ng như váºy, nếu cháu chÄm bón, tưá»i nưá»c thưá»ng xuyên thì chẳng bao lâu cháu sẽ hà i lòng khi Ä'ứng dưá»i bóng mát cá»§a nó.
Nói xong, ông Algamish cầm lấy những tấm thẻ Ä'ất sét và ra vá».
Tôi Ä'ã suy nghÄ© rất nhiá»u vá» những Ä'iá»u ông Algamish nói. Nó có vẻ rất có lý! Vì váºy, tôi quyết Ä'á»nh là m thá». Từ Ä'ó, má»i lần nháºn tiá»n công, tôi Ä'á»u chừa lại má»t phần mưá»i và cất riêng và o má»t nÆ¡i. Tháºt lạ lùng biết bao, tôi không còn thiếu hụt tiá»n bạc như trưá»c nữa. Nhìn sá»' tiá»n tÃch lÅ©y không ngừng tÄng lên, Ä'ôi khi tôi cÅ©ng có ý Ä'á»nh tiêu pha má»t Ãt như mua những món Ä'á»" ưa thÃch nà o Ä'ó, nhưng tôi Ä'ã khôn ngoan biết kiá»m chế lại.
Äúng má»t nÄm sau, ông Algamish quay lại và há»i tôi:
- Cháu à , trong má»t nÄm qua, Ä'ã trả tiá»n hà ng tháng cho bản thân cháu chưa?
Tôi trả lá»i má»t cách hãnh diá»n:
- Vâng! Thưa ông, có ạ.
- Váºy là tá»'t. â" Ã"ng Algamish tươi cưá»i Ä'áp lại. – Váºy cháu Ä'ã là m gì vá»i sá»' tiá»n Ä'ó?
- Cháu Ä'ã cho ông chá»§ lò gạch Azmur vay sá»' tiá»n Ä'ó. Ã"ng ấy bảo sẽ Ä'ến Phoenici, á» cách Ä'ây rất xa Ä'á» mua những Ä'á»" trang sức quý hiếm, sau Ä'ó Ä'em vá» bán lại vá»i giá cao hÆ¡n. Ã"ng ấy hứa sẽ chia lợi nhuáºn cho cháu.
- Chao ôi! Ngưá»i xưa Ä'ã nói Ä'úng, những kẻ khá» khạo Ä'á»u cần phải há»c cả! â" Ã"ng Algamish thá»'t lên. – Tại sao cháu lại tin tưá»ng và o sá»± hiá»u biết cá»§a ông chá»§ lò gạch trong viá»c chá»n mua những món Ä'á»" trang sức? Cháu có thá» Ä'ến há»i ngưá»i thợ là m bánh mì vá» vá» trà cá»§a những ngôi sao không? Không! Chắc chắn là cháu chá» nên Ä'ến há»i các nhà chiêm tinh há»c mà thôi, nếu cháu là ngưá»i biết suy xét. Khi Ä'Ỡông chá»§ lò gạch Ä'i mua trang sức, sá»' tiá»n cháu Ä'á» dà nh có thá» Ä'ã bay theo mấy khói! Chà ng trai trẻ tuá»i Æ¡i, váºy là cháu Ä'ã chặt Ä'ứt rá» cây già u có cá»§a cháu rá»"i. Cháu phải trá»"ng lại cây khác và lần nà y nếu cháu muá»'n nghe lá»i khuyên vá» các Ä'á»" trang sức thì hãy Ä'ến há»i những ngưá»i buôn bán nữ trang. Nếu cháu muá»'n có câu trả lá»i chÃnh xác vá» cừu, thì hãy Ä'i tìm ngưá»i chÄn cừu. Cháu sẽ không mất tiá»n khi Ä'i xin lá»i khuyên, nhưng cháu phải chú ý Ä'á» nháºn lấy những lá»i khuyên có giá trá» nhất. Nếu không, cháu sẽ trả giá cho những sai lầm cá»§a há» bằng chÃnh sá»' tiá»n tÃch lÅ©y cá»§a mình Ä'ấy.
Äúng như ông Algamish dá»± Ä'oán. Những ngưá»i Phoenici Ä'ã lừa gạt bán cho ông Azmur những chuá»i hạt nhìn rất giá»'ng Ä'á quý nhưng tháºt ra Ä'ược là m bằng thá»§y tinh vô giá trá». Nhá» Algamish khuyến cáo từ trưá»c nên tôi tiếp tục Ä'á» dà nh tiá»n. Bấy giá», Ä'iá»u nà y Ä'ã trá» thà nh thói quen hà ng ngà y nên tôi thá»±c hiá»n không mấy khó khÄn như trưá»c.
Má»t nÄm sau, ông Algamish lại Ä'ến chá» tôi và bảo:
- Từ lúc ta gặp cháu Ä'ến nay, công viá»c cá»§a cháu tiến triá»n như thế nà o rá»"i?
- Cháu vẫn giữ riêng sá»' tiá»n cho cháu Ä'á»u Ä'ặn Ä'ấy ạ! â" Tôi Ä'áp lại. â" Và sá»' tiá»n Ä'ó cháu Ä'ã gá»i cho ông Aggar, ngưá»i thợ là m khiên, Ä'Ỡông ta mua Ä'á»"ng. Cứ sau bá»'n, ông Aggar lại trả tiá»n lá»i cho cháu.
- Thế là tá»'t rá»"i! Váºy sá»' tiá»n lá»i ấy cháu Ä'ã là m gì?
- Cháu Ä'ã tá» chức má»t buá»i tiá»c thá»nh soạn và má»i rất nhiá»u ngưá»i tá»i dá»±. Cháu cÅ©ng Ä'ã mua cho mình má»t cái áo lá» nhung mà u tÃm. Má»t ngà y nà o Ä'ó, cháu sẽ mua má»t con lừa Ä'á» cưỡi.
Nghe như thế, ông Algamish cưá»i lá»n rá»"i nói:
- Cháu Ä'ã má»i má»i ngưá»i Än uá»'ng bằng sá»' tiá»n tiết kiá»m cá»§a cháu ư! Váºy cháu trông cáºy há» sẽ là m gì cho cháu nà o? Ta Ä'ảm bảo vá»i cháu là há» không thá» giúp Ä'ược gì cho cháu cả. Vì thế, trưá»c hết cháu phải tạo ra má»t Ä'ạo quân tiá»n và ng là m nô lá» Ä'á» kiếm ra tháºt nhiá»u tiá»n cho cháu. Sau Ä'ó, cháu tha há»" tá» chức nhiá»u bữa tiá»c như thế mà không ảnh hưá»ng Ä'ến sá»' tà i sản cá»§a mình.
Hai nÄm sau Ä'ó, tôi má»i gặp lại ông Algamish. Lần nà y, tôi nháºn thấy gương mặt cá»§a ông có thêm nhiá»u nếp nhÄn và cặp mắt trÄ©u xuá»'ng. Có lẽ ông ấy Ä'ã quá già . Ã"ng Algamish nhìn thấy tôi liá»n bảo:
- Arkad! Cháu Ä'ã Ä'ược già u có như cháu vẫn từng mÆ¡ ưá»c chưa?
Tôi trả lá»i:
- Vẫn chưa Ä'ược như ý muá»'n cá»§a cháu, nhưng cháu cÅ©ng Ä'ã có Ä'ược má»t sá»' tiá»n kha khá rá»"i, hÆ¡n nữa bây giá» cháu Ä'ang kiếm thêm. Sá»' tiá»n cá»§a cháu ngà y cà ng gia tÄng lên rất nhiá»u Ä'ấy ông ạ.
- Arkad à ! â" Ã"ng ấy nói. â" Cháu Ä'ã tiếp thu những bà i há»c là m già u rất tá»'t. Cháu Ä'ã há»c Ä'ược cách tiêu pha Ãt hÆ¡n sá»' tiá»n cháu kiếm Ä'ược. Cháu cÅ©ng Ä'ã tìm lá»i khuyên có giá trá» nhất từ những ngưá»i nhiá»u kinh nghiá»m và há»c cách khiến và ng ngà y cà ng mang lại nhiá»u lợi nhuáºn cho cháu.
Như váºy, hiá»n nay cháu Ä'ã biết cách kiếm ra tiá»n, biết cách giữ tiá»n và biết cách sá» dụng tiá»n sao cho có lợi nhất. Vì thế, cháu Ä'ã Ä'á»§ khả nÄng Ä'á» nháºn má»t trách nhiá»m nà o Ä'ó. Nay ta Ä'ã già rá»"i mà những Ä'ứa con trai cá»§a ta chá» biết tiêu pha, chứ không há» có ý muá»'n là m ra tiá»n. Tà i sản cá»§a ta rất lá»n, nhưng ta e rằng mình không thá» tiếp tục trông nom Ä'ược nữa. Nếu cháu muá»'n Ä'ến
Thế là tôi Ä'ến
Khi Arkad ká» xong câu chuyá»n, má»t trong những ngưá»i bạn cá»§a ông lên tiếng:
- Anh là má»t ngưá»i may mắn do Ä'ược ông Algamish xem như là má»t ngưá»i thừa kế cá»§a ông ta.
- Chá» may mắn má»t Ä'iá»u là tôi có tham vá»ng là m già u trưá»c khi gặp ông Algamish. Trong suá»'t bá»'n nÄm trưá»c khi là m quản lý cho ông Algamish, tôi Ä'ã quyết tâm Ä'á» dà nh má»t phần mưá»i trong tá»ng sá»' tiá»n mà tôi kiếm ra, Ä'á»"ng thá»i sau má»t lần thất bại tôi Ä'ã rút kinh nghiá»m và khôn ngoan hÆ¡n nhiá»u.
- Anh Ä'ã giữ vững ý chà mạnh mẽ cá»§a mình sau khi bá» mất tất cả sá»' tiá»n tiết kiá»m trong nÄm Ä'ầu tiên. Không phải ai cÅ©ng là m Ä'ược như anh váºy Ä'âu! – Má»t ngưá»i khác lên tiếng.
- à chà mạnh mẽ! â" Arkad Ä'áp lại vá»i má»t nụ cưá»i nhẹ nhà ng. – Anh cho rằng, ý chà mạnh mẽ có thá» giúp ta nâng bá»ng má»t váºt nặng mà ngay cả con lạc Ä'à cÅ©ng không thá» mang ná»i ư? Theo tôi, sức mạnh ý chà không gì khác hÆ¡n là theo Ä'uá»i Ä'ến cùng mục tiêu công viá»c cá»§a mình. Mà muá»'n váºy thì ngay khi Ä'ặt ra cho mình má»t nhiá»m vụ, tôi phải xem mình có khả nÄng thá»±c hiá»n trá»n vẹn nhiá»m vụ Ä'ó hay không. Chẳng hạn như khi tôi Ä'á» ra cho mình kế hoạch là m phải Ä'ến ba thà nh phá»' khác nhau Ä'á» tìm má»'i bán hà ng trong má»t nÄm, thì tôi nhất Ä'á»nh phải là m Ä'úng như váºy. Nếu tôi chá» tìm Ä'ược khách hà ng á» hai nÆ¡i thì tôi phải cá»' gắng sao cho nÆ¡i thứ ba cÅ©ng Ä'ược như thế, chứ không thá» tá»± nhá»§ rẳng Ä'á» Ä'ến sang nÄm mình sẽ bù và o. Tôi cÅ©ng sẽ không cho phép mình thay thế sá»' khách hà ng á» thà nh phá»' thứ ba bằng viá»c má» rá»ng thêm nhiá»u khách hà ng á» hai thà nh phá»' Ä'ầu tiên. Không! Không thá» nói má»t Ä'ưá»ng mà là m má»t nẻo Ä'ược. Khi tôi Ä'ã Ä'ặt ra cho mình má»t mục tiêu nà o Ä'ó, thì tôi nhất quyết phải hoà n thà nh nó. CÅ©ng do váºy, tôi rất tháºn trá»ng khi Ä'á» ra nhữn! g mục tiêu cho mình nhưng má»t khi Ä'ã có mục tiêu thì tôi nhất quyết phải hoà n thà nh.
Má»t ngưá»i bạn khác
- Có thá» những Ä'iá»u anh nói là sá»± tháºt, nhưng nếu tất cả má»i ngưá»i Ä'á»u là m Ä'úng như thế thì sá»± già u có liá»u có Ä'á»§ Ä'á» dà nh cho tất cả má»i ngưá»i không?
- á» Ä'âu cÅ©ng có thá» là m già u và sá»± già u có luôn có Ä'á»§ cho những con ngưá»i không ngừng ná» lá»±c là m viá»c. â" Arkad Ä'áp lại. – Nếu má»t ngưá»i già u xây nhà , thì và ng cá»§a anh ta không phải biến mất, mà Ä'ược chia sẻ cho những ngưá»i là m gạch, thợ xây nhà , ngưá»i bán váºt dụng ná»i thất, ⦠Sá»± già u có phát triá»n theo những con Ä'ưá»ng rất kỳ bÃ, và không ai có thá» tiên Ä'oán Ä'ược các giá»i hạn cá»§a nó. Vì váºy, nếu má»i ngưá»i là m cà ng nhiá»u, thì cà ng tạo ra nhiá»u con Ä'ưá»ng Ä'á» và ng chảy và o túi cá»§a mình.
- Thá»i gian trôi qua rất nhanh và chúng tôi cÅ©ng không còn trẻ nữa, nhưng chúng tôi chưa tạo dá»±ng Ä'ược gì cho cuá»c sá»'ng cá»§a mình cả. Anh có thá» cho chúng tôi má»t lá»i khuyên Ä'á» chúng tôi cÅ©ng trá» nên già u có như anh? – Má»t ngưá»i bạn chân thà nh Ä'á» nghá».
- Tôi khuyên các bạn nên lấy sá»± khôn ngoan cá»§a Algamish là m bà i há»c cho mình, hãy luôn tá»± nhá»§ vá»i bản thân rằng: “Phải dà nh riêng cho mình má»t phần mưá»i trong tá»ng sá»' tiá»n mà mình Ä'ã kiếm Ä'ược”. Hãy nghÄ© Ä'ến Ä'iá»u Ä'ó và o má»i buá»i sáng thức dáºy, má»i buá»i trưa trưá»c khi Än và cả trưá»c khi ngá»§ và o buá»i tá»'i. Phần dà nh riêng cho mình không Ä'ược dưá»i má»t phần mưá»i tá»ng sá»' tiá»n kiếm ra và phải thu xếp các khoản chi tiêu khác má»t cách hợp lý Ä'á» không vượt quá sá»' tiá»n còn lại. Chẳng bao lâu sau, bạn sẽ cảm nháºn Ä'ược sá»± thÃch thú cá»§a má»t ngưá»i Ä'ã sá» hữu má»t tà i sản hoà n toà n là cá»§a mình. Äiá»u nà y cÅ©ng sẽ kÃch thÃch các bạn ná» lá»±c kiếm tiá»n nhiá»u hÆ¡n, và sau Ä'ó, là m cho tà i sản cá»§a bạn ngà y cà ng sinh sôi.
Bạn phải tạo ra nguá»"n thu nháºp dá»"i dà o Ä'á» bảo Ä'ảm cho cuá»c sá»'ng tương lai cá»§a mình. Hãy nhìn và o những ngưá»i già và Ä'ừng quên rằng Ä'ến má»t ngà y nà o Ä'ó, bạn cÅ©ng sẽ già yếu như há». Bạn phải tháºn trá»ng khi Ä'ầu tư cá»§a cải cá»§a mình, chú ý Ä'ừng vì tham lam mà mù quáng lao và o những vụ Ä'ầu tư mang lại lợi nhuáºn lá»n má»t cách bất thưá»ng. Vì như thế, bạn có thá» mất hết tiá»n bạc và nháºn lấy sá»± há»'i tiếc vá» sau.
Äá» Ä'ược già u có, bạn phải sáng suá»'t lá»±a chá»n và không bá» lỡ má»t cÆ¡ há»i nà o kiếm ra tiá»n. Bạn phải tranh thá»§ ý kiến cá»§a những ngưá»i khôn ngoan già u kinh nghiá»m, cụ thá» hãy tìm Ä'ến lá»i khuyên cá»§a những ngưá»i hà ng ngà y vẫn quản lý tiá»n bạc. Hãy nhá» há» chá» dẫn cho bạn, giúp bạn tránh sai lầm giá»'ng như tôi Ä'ã từng sai lầm khi giao phó tiá»n bạc cho Azmur Ä'i mua trang sức, Ä'á quý. Những lợi nhuáºn nhá» và chắc chắn vẫn tá»'t hÆ¡n nhiá»u so vá»i má»t vụ Ä'ầu tư mang lại lợi nhuáºn lá»n nhưng không bảo Ä'ảm an toà n.
Ngoà i ra, hãy hưá»ng thụ cuá»c sá»'ng trong khả nÄng bạn có thá», Ä'ừng quá keo kiá»t hay tiết kiá»m Ä'ến mức bá»§n xá»n. Dù có khả nÄng dà nh dụm nhiá»u hÆ¡n má»t phần mưá»i sá»' tiá»n kiếm Ä'ược, bạn cÅ©ng nên tạm bằng lòng vá»i tá»· lá» nà y. Bạn Ä'áng Ä'ược hưá»ng mức sá»'ng tương xứng vá»i khả nÄng thu nháºp cá»§a bạn, Ä'ừng dè xẻn trong chuyá»n chi tiêu mà bá» quên những Ä'iá»u thú vá» Ä'áng Ä'á» cho chúng ta thụ hưá»ng trong cuá»c sá»'ng.
Những ngưá»i bạn cá»§a ông Arkad chÄm chú lắng nghe rá»"i lần lượt tá» lá»i cảm Æ¡n và ra vá» nhưng không phải ai cÅ©ng có tâm trạng giá»'ng nhau. Má»t sá»' ngưá»i lặng im, bá»i vì há» không hiá»u Ä'ược ý nghÄ©a câu chuyá»n cá»§a ông Arkad. Má»t sá»' ngưá»i khác thì cay cú, bá»i vì há» cho rằng vá»i sá»± già u có như thế, ông Arkad nên chia sá»t chút Ãt cá»§a cải cho những ngưá»i bạn không Ä'ược may mắn như ông. Tuy nhiên cÅ©ng có má»t sá»' ngưá»i Ä'ã bắt Ä'ầu nháºn ra nhiá»u Ä'iá»u má»i mẻ từ buá»i chuyá»n trò trên. Há» nháºn thức Ä'ược rằng, ông Algamish quay trá» lại cá»a hiá»u khắc chữ nhiá»u lần, bá»i vì ông ấy muá»'n quan sát má»t con ngưá»i â" chà ng thanh niên Arkad – từ sá»± nghèo khó, khá»'n khá» cá»§a cuá»c Ä'á»i, Ä'ang tìm cách vươn lên. Và khi Arkad tìm ra Ä'ược con Ä'ưá»ng Ä'ó, tất sẽ có má»t vá» trà xứng Ä'áng Ä'ang chá» chà ng trai ấy á» phÃa trưá»c. Äá»'i vá»i vấn Ä'á» nà y, không ai có thá» là m thay Arkad Ä'ược. ChÃnh bản thân má»i ngưá»i phải tá»± váºn Ä'á»ng Ä'á» hiá»u rõ má»i chuyá»n và sẵn sà ng nắm bắt các cÆ¡ há»i Ä'ến vá»i mình.
Những ngưá»i có suy nghÄ© như váºy, sau nà y há» vẫn thưá»ng Ä'ến thÄm ông Arkad và Ä'ược ông Ä'ón tiếp niá»m ná». Ã"ng Arkad còn sẵn sà ng cho những lá»i khuyên khôn ngoan và hưá»ng dẫn há» Ä'ầu tư tiá»n bạc như thế nà o Ä'á» sinh lợi má»t cách an toà n nhất.
Bưá»c ngoặt trong cuá»c Ä'á»i cá»§a những ngưá»i nà y Ä'ã Ä'ến khi há» nháºn ra rằng những lá»i khuyên, những bà i há»c giá trá» trong kinh doanh Ä'i từ Algamish Ä'ến Arkad, và bây giá», từ Arkad Ä'ến vá»i há».
Â
3. Bảy cách chữa trá» má»t túi tiá»n trá»'ng rá»ng
Äá»
Quan tá» tưá»ng tâu rằng:
- Tâu bá» hạ, trưá»c Ä'ây thần dân cá»§a chúng ta Ä'ược hưá»ng cuá»c sá»'ng sung túc là do bá» hạ Ä'ã cho xây dá»±ng những công trình thá»§y lợi có quy mô lá»n, và những Ä'á»n thá» thần thánh nguy nga tráng lá». Những công trình Ä'ó giá» Ä'ây Ä'ã hoà n tất, dân chúng không còn viá»c Ä'á» là m, dẫn Ä'ến không có thu nháºp nên cuá»c sá»'ng cá»§a há» rÆ¡i và o khó khÄn, khá»'n Ä'á»'n.
- Nhưng tất cả sá»' và ng mà chúng ta Ä'ã từng chi ra Ä'á» thá»±c hiá»n các công trình Ä'ó nay Ä'i Ä'âu cả rá»"i? â" Nhà vua Sargon há»i lại.
- Thần e rằng, sá»' và ng Ä'ó Ä'ã rÆ¡i và o trong túi cá»§a má»t sá»' Ãt ngưá»i rất già u có á» vương quá»'c cá»§a chúng ta. â" Quan tá» tưá»ng trả lá»i â" Nó không á» lâu trong những cái túi nhá» bé cá»§a dân nghèo mà nhanh chóng chạy và o nằm yên trong hòm cá»§a những ngưá»i già u có. Do váºy, ngưá»i nghèo cà ng nghèo thêm, và ngưá»i già u cà ng già u thêm.
Nhà vua suy ngẫm má»t lúc, rá»"i chợt há»i:
- Tại sao chá» có má»t Ãt ngưá»i kiếm Ä'ược nhiá»u và ng và trá» nên già u có như thế?
- Bá»i vì chá» có rất Ãt ngưá»i biết cách là m như thế nà o Ä'á» trá» nên già u có. â" Quan tá» tưá»ng Ä'áp lại â" Chúng ta không thá» kết án má»t ngưá»i thà nh Ä'ạt vì lý do anh ta biết cách kiếm ra nhiá»u tiá»n bạc, Ä'á»"ng thá»i cÅ©ng không thá» nhân danh công lý nhằm tưá»c Ä'oạt tất cả cá»§a cải do há» kiếm Ä'ược bằng con Ä'ưá»ng là m viá»c chân chÃnh Ä'á» chia cho những ngưá»i kém nÄng lá»±c là m viá»c hÆ¡n há».
- Nhưng tại sao tất cả má»i ngưá»i không thá» há»c Ä'ược cách thức kiếm ra nhiá»u và ng Ä'á» trá» nên già u có? â" Nhà vua há»i lại.
- Tâu bá» hạ, ai cÅ©ng mong há»c Ä'ược cách là m già u Ä'á» Ä'ược già u có, nhưng ngưá»i nà o có thá» dạy cho há» những Ä'iá»u Ä'ó? Chắc chắn không phải là những thầy tế, vì ngay bản thân há» hiá»n cÅ©ng rất nghèo khá»
- Trong vương quá»'c cá»§a chúng ta, ai là ngưá»i biết tạo ra nhiá»u và ng nhất và trá» thà nh ngưá»i già u có nhất, hỡi tá» tưá»ng? â" Nhà vua há»i.
- Tâu bá» hạ! Chắc bá» hạ cÅ©ng biết, Arkad chÃnh là ngưá»i Ä'ược cho là già u có nhất tại
- Tá» tưá»ng nói phải Ä'ấy. Ta cÅ©ng nghe nói Arkad là ngưá»i già u nhất tại
Ngà y hôm sau, Arkad Ä'ến diá»n kiến nhà vua Sargon vá»i phong thái tá»± tin, chá»nh tá» mặc dù ông Ä'ã bảy mươi tuá»i.
- Arkad! â" Nhà vua há»i â" Có phải nhà ngươi là ngưá»i già u có nhất tại
- Tâu bá» hạ, má»i ngưá»i vẫn bảo như thế và thần không thấy ai phản Ä'á»'i Ä'iá»u Ä'ó cả. â" Arkad trả lá»i.
- Bà quyết nà o Ä'á» ngưá»i trá» thà nh má»t ngưá»i già u có như váºy?
- Do thần biết nắm bắt những cÆ¡ há»i tá»'t Ä'ến vá»i mình, tất nhiên má»i thần dân trong vương quá»'c cá»§a bá» hạ cÅ©ng có những cÆ¡ há»i Ä'ó nhưng há» Ä'ã không biết nắm bắt chúng.
- Ta nghe rằng, ông Ä'ã bắt Ä'ầu sá»± nghiá»p cá»§a mình bằng hai bà n tay trắng?
- Dạ thưa bá» hạ! Äiá»u Ä'ó cùng vá»i lòng ham thÃch là m già u cá»§a hạ thần nữa ạ!
- Arkad! â" Nhà vua phán – Ngưá»i dân trong vương quá»'c cá»§a chúng ta Ä'ang lâm và o tình trạng Ä'ói nghèo. Bá»i vì Ä'a sá»' há» không biết cách là m già u, tháºm chà khi và ng Ä'ến tay, há» cÅ©ng không biết cách giữ gìn nó. Äiá»u mong ưá»c cá»§a ta là là m thế nà o Ä'á»
- Tâu bá» hạ, Ä'ó là má»t yêu cầu rất thiết thá»±c. Hạ thần sẵn sà ng truyá»n dạy những hiá»u biết cá»§a mình cho tất cả má»i ngưá»i.
Ãnh mắt cá»§a nhà vua Sargon nhìn ông trìu mến:
- Arkad! Ã"ng vừa nói những Ä'iá»u mà ta rất muá»'n nghe, nhưng ông có hết mình vì nghÄ©a cá» cao Ä'ẹp nà y không? Ã"ng có muá»'n truyá»n dạy sá»± hiá»u biết cá»§a mình cho tất cả các thầy giáo trong vương quá»'c, Ä'á» rá»"i má»i thầy giáo sẽ truyá»n lại cho những ngưá»i há»c trò khác, cho Ä'ến khi má»i thần dân trong vương quá»'c cá»§a chúng ta Ä'á»u biết Ä'ến những bà quyết là m già u cá»§a ông không?
Arkad cúi rạp ngưá»i xuá»'ng và nói:
- Tâu bá» hạ! Thần chá» là ngưá»i Ä'ầy tá» hèn má»n cá»§a bá» hạ Ä'á» Ngưá»i sai khiến. Những hiá»u biết nà o mà thần có Ä'ược, thần sẽ rất hoan há» truyá»n dạy cho các thần dân cá»§a Ngưá»i Ä'á» há» có thá» giá»i hÆ¡n và góp phần Ä'em lại sá»± phá»"n vinh cho vương quá»'c. Xin bá» hạ hãy truyá»n lá»nh cho vá» tá» tưá»ng tà i ba cá»§a Ngưá»i sắp Ä'ặt cho hạ thần má»t lá»p há»c má»t trÄm ngưá»i, hạ thần sẽ dạy cho há» bảy cách chữa trá» những túi tiá»n xẹp lép trá» nên cÄng phá»"ng, giá»'ng như cách thần Ä'ã từng là m Ä'á»'i vá»i túi tiá»n cá»§a hạ thần trưá»c kia!
Hai tuần sau, Ä'úng theo lá»nh cá»§a nhà vua Sargon, má»t lá»p há»c Ä'á»§ trÄm ngưá»i Ä'ã Ä'ược táºp trung tại Ä'ại sảnh cá»§a Äá»n há»c. Các há»c viên ngá»"i thà nh từng dãy ngay ngắn và háo hức mong Ä'ợi Ä'á» Ä'ược biết má»t Ä'iá»u kỳ diá»u có thá» biến Ä'á»i cuá»c sá»'ng nghèo khá» cá»§a há» thà nh má»t cuá»c sá»'ng già u có. Những ngá»n Ä'èn thắp sáng trong Ä'á»n há»c tá»a ra má»t mùi thÆ¡m Ä'ặc biá»t khiến cho bầu không khà thêm phần linh thiêng và trang trá»ng.
Khi Arkad tiến Ä'ến cái bục nhá», má»t há»c viên thì thà o và o ngưá»i bạn bên cạnh:
- Kìa, Ä'ó là ngưá»i già u nhất tại vương quá»'c
Arkad cất tiếng nói:
- Vá»i tư cách là má»t thần dân luôn hết lòng vá»i Ä'ức vua Sargon vÄ© Ä'ại, tôi Ä'ến Ä'ây, Ä'ứng trưá»c tất cả các bạn Ä'á» thá»±c hiá»n nhiá»m vụ nhà vua giao phó. Khi còn là má»t thanh niên, tôi rất nghèo khá» nhưng luôn mong muá»'n có Ä'ược nhiá»u và ng. Và bá»i vì tôi biết cách Ä'ạt Ä'ược Ä'iá»u Ä'ó nên nhà vua Ä'ã yêu cầu tôi truyá»n dạy cho tất cả các bạn.
Tôi bắt Ä'ầu tạo láºp sá»± nghiá»p cá»§a mình bằng hai bà n tay trắng. Kho báu Ä'ầu tiên cá»§a tôi chá» là má»t túi tiá»n rách nát và tôi thưá»ng xuyên sầu khá» vì nó luôn luôn trá»'ng rá»ng. Tôi chá» mong ưá»c là m sao Ä'á» nó chứa tháºt nhiá»u tiá»n và trá» nên nặng trÄ©u. Trải qua má»t thá»i gian dà i, tôi Ä'ã tìm ra bảy cách chữa trá» cho cái túi vá»'n xẹp lép cá»§a mình. Bây giá», má»i ngà y tôi sẽ giải thÃch lần lượt má»t trong bảy cách Ä'ó nhằm giúp các bạn, những ai luôn muá»'n là m già u, biết cách là m già u.
Các bạn hãy chú ý lắng nghe và thảo luáºn vá» những Ä'iá»u tôi sẽ nói sau Ä'ây Ä'á» có thá» hiá»u những bà i há»c nà y má»t cách thấu Ä'áo. Äây chÃnh là lúc bạn bắt Ä'ầu gieo hạt giá»'ng già u có và o trong túi tiá»n cá»§a mình. Sau khóa há»c, theo tôi nghÄ© trưá»c hết má»i ngưá»i nên váºn dụng kiến thức nà y Ä'á» xây dá»±ng sá»± nghiá»p già u có cho mình, sau Ä'ó má»i có thá» dạy lại cho những ngưá»i khác.
Chúng ta hãy bắt Ä'ầu bằng cách chữa trá» thứ nhất.
CÃCH THỨ NHẤT:
TÃCH LŨY THEO Tá»¶ Lá» 1/10
Arkad há»i má»t ngưá»i Ä'ang ngá»"i trầm tư á» hà ng thứ hai:
- Nà y bạn thân mến! Hiá»n nay, anh Ä'ang là m viá»c á» Ä'âu?
- Tôi ấy à ? Tôi Ä'ang là m công trong má»t hiá»u khắc chữ. – Ngưá»i Ä'ó Ä'áp.
- Anh Ä'ang có má»t Ä'iá»u kiá»n tá»'t Ä'á» là m già u Ä'ấy. Trưá»c Ä'ây, tôi cÅ©ng bắt Ä'ầu sá»± nghiá»p là m già u bằng công viá»c giá»'ng như bạn.
Arkad lại há»i ngưá»i Ä'à n ông có thân hình khá máºp mạp ngá»"i hà ng thứ tư:
- Xin vui lòng cho biết, hiá»n nay anh Ä'ang kiếm sá»'ng bằng nghá» gì?
- Tôi ư? Hiá»n tại tôi Ä'ang là m Ä'á»" tá». Tôi mua dê, cừu rá»"i xẻ thá»t Ä'em ra chợ bán, còn da thì bán cho những ngưá»i là m già y dép.
- Bá»i vì anh có nghá» nghiá»p và tạo ra thu nháºp nên cÆ¡ há»i là m già u cá»§a anh cÅ©ng rất cao. â" Arkad nói.
Theo cách thức như thế, Arkad lần lượt tìm hiá»u từng ngưá»i Ä'ang là m nghá» gì và thu nháºp cá»§a há» ra sao. Khi Ä'ã há»i xong, Arkad nói:
- Nà o! Hỡi các bạn há»c viên, chắc các bạn cÅ©ng nháºn thấy má»t Ä'iá»u rằng, nghá» nghiá»p và công viá»c chÃnh là cách giúp chúng ta kiếm ra tiá»n, Ä'á»"ng thá»i má»i má»t cách kiếm ra tiá»n chÃnh là phương thức tạo ra dòng chảy cá»§a và ng. Do váºy, má»i ngưá»i là m viá»c Ä'á»u có thá» chuyá»n và ng và o trong túi cá»§a mình và dòng chảy Ä'ó lá»n hay nhá» tùy thuá»c và o khả nÄng là m viá»c cá»§a ngưá»i ấy, có phải thế không các bạn?
Tất cả má»i ngưá»i Ä'á»u trả lá»i Ä'úng như thế.
- Váºy thì, nếu má»i ngưá»i trong các bạn mong muá»'n tạo dá»±ng cho mình má»t cÆ¡ nghiá»p già u có, thì Ä'iá»u khôn ngoan nhất là biết cách Ä'iá»u khiá»n dòng chảy cá»§a và ng, nó vá»'n Ä'ã có sẵn trong tay cá»§a các bạn, Ä'úng không? â" Arkad nói tiếp.
Äiá»m nà y cÅ©ng Ä'ược tất cả má»i ngưá»i hoà n toà n Ä'á»"ng ý. Tiếp theo, Arkad quay sang má»t há»c viên mà trưá»c Ä'ó Ä'ã cho biết là m nghá» buôn trứng và há»i:
- Nếu cứ má»i buá»i sáng, bạn bá» và o trong giá» mưá»i quả trứng, Ä'ến buá»i chiá»u chá» lấy ra chÃn quả. Váºy thì theo bạn Ä'iá»u gì sẽ xảy ra?
- Thì sau má»t thá»i gian cái giá» sẽ Ä'á»±ng Ä'ầy trứng. – Ngưá»i buôn trứng Ä'áp.
- Tại sao thế?
- Bá»i vì má»i ngà y sá»' trứng tôi bá» và o nhiá»u hÆ¡n sá»' trứng tôi lấy ra.
Arkad qu lại nhìn lá»p há»c vá»i má»t nụ cưá»i hóm há»nh, rá»"i bất ngá» há»i:
- á» Ä'ây, ai là ngưá»i Ä'ang sá» hữu túi tiá»n xẹp lép nà o?
Má»i ngưá»i Ä'á»u ngÆ¡ ngác nhìn nhau, sau Ä'ó há» cùng cưá»i và giÆ¡ cao những cái túi trá»'ng rá»ng cá»§a mình. Arkad nói tiếp:
- Bây giá», tôi sẽ nói cho các bạn rõ cách Ä'ầu tiên trong viá»c chữa trá» những cái túi tiá»n xẹp lép. Äó là các bạn hãy là m Ä'úng theo lá»i tôi Ä'ã gợi ý cho ngưá»i buôn trứng: âCứ má»i lần bạn bá» và o túi cá»§a mình mưá»i Ä'á»"ng thì chá» nên lấy ra chÃn Ä'á»"ng Ä'á» tiêu xà iâ. Qua má»t thá»i gian, cái túi cá»§a các bạn cÅ©ng sẽ giá»'ng như giá» trứng váºy. Nó sẽ chứa Ä'ầy những Ä'á»"ng tiá»n và ng. Äó là cách chữa trá» hiá»u quả nhất cho má»t túi tiá»n xẹp lép và cÅ©ng là cách Ä'Æ¡n giản nhất Ä'á» các bạn trá» nên già u có.
Các bạn Ä'ừng nên giá» u cợt Ä'iá»u tôi vừa nói vì cho rằng nó quá Ä'Æ¡n giản. Như tôi Ä'ã nói, tôi chá» truyá»n lại cho các bạn những cách thức Ä'ã giúp tôi là m già u, và Ä'ây là cách tôi bắt Ä'ầu là m già u cho chÃnh bản thân mình. Tôi thá»±c hiá»n nghiêm túc viá»c Ä'á» dà nh má»t phần mưá»i sá»' tiá»n trong túi và nháºn thấy sá»' tiá»n tôi có dần dần nhiá»u lên. Nếu các bạn là m như váºy, thì tôi bảo Ä'ảm rằng túi tiá»n cá»§a các bạn rá»"i cÅ©ng sẽ cÄng phá»"ng lên.
Nhưng các bạn cần lưu ý rằng, má»i khi túi tiá»n cá»§a mình rá»§ng rá»nh Ä'ược má»t Ãt tiá»n, thì những ham muá»'n mua sắm, tiêu pha cá»§a các bạn sẽ trá»i dáºy. Trong trưá»ng hợp nà y, bạn hãy cân nhắc thiá»t hÆ¡n trưá»c khi mua bất cứ món hà ng nà o. Bạn sẽ là m Ä'ược Ä'iá»u Ä'ó bằng những câu há»i: âMong muá»'n lá»n nhất trong cuá»c Ä'á»i cá»§a mình là gì? Những món Ä'á»" trang sức, những bỠáo quần Ä'ẹp Ä'ẽ⦠có lấp Ä'ầy những mong muá»'n lâu dà i cá»§a mình không? Phải chÄng chá» có cách sá» hữu nhiá»u và ng bạc, Ä'ất Ä'ai và những cuá»c Ä'ầu tư mang lại lợi tức lâu dà i má»i Ä'ảm bảo cuá»c sá»'ng sung túc sau nà y? Chắc hẳn các bạn Ä'ã nháºn ra Ä'âu là những tà i sản thá»±c sá»± Ä'em lại sá»± già u có cho mình.
Như tôi Ä'ã nói, Ä'ây chÃnh là phương thức chữa trá» Ä'ầu tiên mà tôi Ä'ã khám phá ra và áp dụng cho túi tiá»n xẹp lép cá»§a mình: âBá» và o trong túi mưá»i Ä'á»"ng, và chá» lấy ra chÃn Ä'á»"ng Ä'á» chi tiêuâ. Các bạn hãy thảo luáºn vấn Ä'á» nà y vá»i nhau và nếu có ngưá»i nà o chứng minh Ä'ược nó không Ä'úng thì hãy nói cho tôi biết và o ngà y mai.
CÃCH THỨ HAI>
KIá»M SOÃT NHá»®NG KHOẢN CHI TIÃU
Ngà y thứ hai, má»t há»c viên Ä'ã chất vấn Arkad:
- Là m thế nà o Ä'á» giữ lại má»t phần mưá»i sá»' tiá»n trong túi, trong khi tất cả sá»' tiá»n kiếm Ä'ược vẫn không Ä'á»§ Ä'á» tôi chi tiêu và o những khoản cần thiết hà ng ngà y?
Arkad không trả lá»i mà há»i ngược lại:
- Ngà y hôm nay có bao nhiêu ngưá»i trong sá»' các bạn mang túi tiá»n xẹp lép?
- Tất cả chúng tôi. – Má»i ngưá»i cùng trả lá»i.
Arkad Ä'iá»m tÄ©nh nói:
- Theo tôi biết, nghá» nghiá»p khác nhau thì sá»' tiá»n thu nháºp cÅ©ng khác nhau. Có ngưá»i hà ng tháng kiếm Ä'ược sá»' tiá»n lá»n gấp Ä'ôi, gấp ba thu nháºp cá»§a ngưá»i khác. Nhưng tại sao cuá»'i cùng túi tiá»n cá»§a má»i ngưá»i vẫn xẹp lép như nhau? Váºy các bạn có bao giá» thắc mắc vá» vấn Ä'á» chúng ta thưá»ng gá»i là ânhững chi tiêu cần thiết trong cuá»c sá»'ng hà ng ngà y” không?
Các bạn Ä'ừng nên nhầm lẫn giữa những khoản chi tiêu cần thiết trong cuá»c sá»'ng, vá»i những khoản chi tiêu bá»i những sá» thÃch cá»§a cá nhân. Tháºt ra, bản thân các bạn và các thà nh viên khác trong gia Ä'ình các bạn vẫn thưá»ng muá»'n mua những thứ mình thÃch, chứ không phải là những thứ cần thiết trong cuá»c sá»'ng. Và những khoản chi tiêu nà y có thá» vượt quá khả nÄng chi trả cá»§a các bạn.
Tôi có thá» chắc chắn rằng, các bạn hầu như không thá» Ä'áp ứng Ä'ược tất cả những ham muá»'n cá»§a bản thân mình. Vá»i tà i sản cá»§a tôi, các bạn nghÄ© tôi sẽ mua Ä'ược tất cả má»i thứ mình muá»'n sao? Äó là má»t suy nghÄ© sai lầm. Tôi vẫn có má»t sá»' hạn chế mà tiá»n bạc không thá» giúp Ä'ược, chẳng hạn như thá»i gian, sức lá»±c, tuá»i trẻ, tháºm chà má»t sá»' món Än, thú vui mà tôi rất thÃch, giá» Ä'ây tôi cÅ©ng không thá» hưá»ng thụ Ä'ược nữa. Theo tôi hiá»u thì những ham muá»'n cá»§a con ngưá»i là rất vô táºn, và chúng ta chá» có thá» Ä'áp ứng Ä'ược má»t sá»' ham muá»'n cho bản thân mình mà thôi.
Vì váºy, các bạn hãy xem xét cẩn tháºn các thói quen chi tiêu cá»§a mạn sẽ nháºn ra má»t sá»' khoản chi tiêu cá»§a mình. Bạn sẽ nháºn ra má»t sá»' khoản chi tiêu có thá» giảm hoặc bá» Ä'i mà không ảnh hưá»ng Ä'ến cuá»c sá»'ng hà ng ngà y. Và thế là viá»c tuân thá»§ nguyên tắc dà nh lại má»t phần mưá»i sá»' tiá»n trong túi cá»§a bạn không phải là viá»c quá khó.
Theo kinh nghiá»m cá»§a tôi, các bạn nên liá»t kê những món hà ng Ä'á»nh mua lên tấm Ä'ất sét, sau Ä'ó hãy chá»n ra má»t và i thứ thiết yếu dà nh cho cuá»c sá»'ng và phù hợp vá»i sá»' tiá»n chÃn phần mưá»i cá»§a bạn. Còn những món hà ng theo sá» thÃch, bạn hãy mạnh dạn gạch bá» và xem chúng như hà ng ngà n thứ khác mà bạn không thá» Ä'áp ứng cho bản thân.
Arkad nói Ä'ến Ä'ây, bá»ng có má»t há»c viên mặc chiếc áo choà ng mà u Ä'á» khá Ä'ẹp Ä'ứng dáºy và xin phép nói:
- Tôi là má»t ngưá»i thÃch tá»± do. Tôi tin tưá»ng rằng, mình có quyá»n thụ hưá»ng tất cả những Ä'iá»u tá»'t Ä'ẹp trong cuá»c sá»'ng. Do váºy, tôi phản Ä'á»'i sá»± lá» thuá»c và o viá»c phải lên kế hoạch chi tiêu và buá»c phải chi tiêu như thế nà o, chi tiêu cho cái gì. Tôi thấy mình cần phải sá»'ng má»t cách thoải mái, bằng cách Ä'áp ứng tất cả những ham muá»'n cá»§a bản thân. Nếu không, tôi sẽ luôn sá»'ng trong tâm trạng khá» sá», dằn vặt.
Arkad Ä'áp lại:
- Bạn thân mến, ai là ngưá»i có thá» lên kế hoạch chi tiêu cho bạn?
- Tôi chá» muá»'n chÃnh tôi thôi!
- á» Ä'ây, mục Ä'Ãch cá»§a viá»c lên kế hoạch chi tiêu là hợp lý hóa các khoản chi tiêu sao cho vừa bảo Ä'ảm những nhu cầu thiết yếu trong cuá»c sá»'ng, vừa tiết kiá»m Ä'ược tiá»n bạc. Kế hoạch nà y còn giúp bạn nháºn thức Ä'ược Ä'âu là những ham muá»'n chÃnh Ä'áng và Ä'âu là những ham muá»'n nhất thá»i, Ä'á»"ng thá»i chá» ra những nguyên nhân gây thất thoát tiá»n bạc và ngÄn chặn nó bằng cách kiá»m soát các khoản chi tiêu. Nếu bạn muá»'n sá»'ng má»t cách thoải mái, thì ngay bây giá» bạn cần phải lên kế hoạch chi tiêu cho mình. Còn không, trong tương lai bạn cà ng gặp nhiá»u khá» sá» và dằn vặt hÆ¡n Ä'ấy.
Äây chÃnh là phương thức chữa trá» thứ hai cho má»t túi tiá»n lép xẹp: âKế hoạch hóa những khoản chi tiêu ngay từ bây giá» sẽ giúp các bạn Ä'áp ứng Ä'ược những nhu cầu cần thiết, hưá»ng thụ những niá»m vui trong cuá»c sá»'ng, Ä'áp ứng những ham muá»'n chÃnh Ä'áng và bảo Ä'ảm má»t cuá»c sá»'ng no Ä'á»§ trong tương laiâ.
CÃCH THỨ BA
LÃM CHO VÃNG SINH LỢI
Và o ngà y thứ ba, Arkad nói:
- Muá»'n giữ túi tiá»n luôn rá»§ng rá»nh, các bạn cần nghiêm chá»nh thá»±c hiá»n viá»c Ä'á» dà nh má»t phần mưá»i sá»' tiá»n kiếm ra Ä'ược. Tiếp Ä'ến, các bạn kiá»m soát những khoản chi tiêu cá»§a mình Ä'á» bảo Ä'ảm rằng, tiá»n Ä'ược bá» và o nhiá»u hÆ¡n khi lấy ra. Hôm nay, các bạn sẽ xem xét Ä'ến phương thức là m cho và ng sinh lợi. Nếu cứ Ä'á» yên trong túi thì và ng không thá» sinh lợi Ä'ược. Váºy là m thế nà o Ä'á» cho và ng sinh lợi.
Lần Ä'ầu tư Ä'ầu tiên cá»§a tôi bá» thất bại, tôi Ä'ã mất hết tiá»n bạc dà nh dụm trong má»t nÄm. Trong lần Ä'ầu tư thứ hai, tôi may mắn Ä'ược chia lợi nhuáºn từ viá»c cho Aggar vay sá»' tiá»n cá»§a mình. Äây là lần Ä'ầu tiên tôi biết cách là m thế nà o Ä'á» và ng sinh lợi. Äá» là m khiên, má»i nÄm ông Aggar Ä'á»u phải mua Ä'á»"ng từ những ngưá»i phương xa mang Ä'ến bán. Do không Ä'á»§ tiá»n Ä'á» trả cho há» ngay. Aggar Ä'à nh phải Ä'i vay. Tôi rất an tâm khi cho ông ấy vay tiá»n, vì Aggar là má»t ngưá»i Ä'ứng Ä'ắn và rất có uy tÃn, Ä'ã vay thì luôn trả sòng phẳng cả vá»'n lẫn lãi.
Sau Ä'ó, trong những lần tiếp theo, tôi Ä'á»u cho ông Aggar vay luôn sá»' tiá»n gá»'c và lãi. Do váºy, không chá» sá»' tiá»n vá»'n sinh lá»i, mà ngay cả sá»' tiá»n lãi cÅ©ng Ä'ã thu vá» cho tôi má»t khoản không nhá». Và thế là sá»' tiá»n quay vá» túi cá»§a tôi ngà y má»t tÄng lên rất nhiá»u.
á» Ä'ây, tôi muá»'n nhấn mạnh rằng viá»c già u có cá»§a má»t ngưá»i không chá» cÄn cứ và o những Ä'á»"ng tiá»n nằm trong túi cá»§a anh ta, mà Ä'iá»u cần lưu ý hÆ¡n chÃnh là sá»' tiá»n thu nháºp hà ng nÄm cá»§a ngưá»i Ä'ó. Bắt Ä'ầu từ má»t sá»' vá»'n nhá», tôi Ä'ã má» rá»ng vá»'n cho vay và cho nhiá»u ngưá»i vay. Äiá»u Ä'ó cÅ©ng Ä'á»"ng nghÄ©a vá»i viá»c sá»' tiá»n tôi cho vay không ngừng phát triá»n lên Ä'ến hà ng trÄm nguá»"n vá»'n khác nhau, giá»'ng như dòng và ng không ngừng tuôn chảy và o túi tiá»n cá»§a tôi váºy. Vì thế, hà ng nÄm tôi có má»t khoản lợi tức rất lá»n, lá»n Ä'ến mức chẳng bao lâu sau tôi Ä'ược gá»i là ngưá»i già u có nhất tại
Thế Ä'ấy, từ má»i má»t Ä'á»"ng tiá»n kiếm Ä'ược dù rất nhá», tôi Ä'ã biến nó thà nh má»t Ä'ám nô lá» bằng và ng là m viá»c cho tôi. Và bá»i vì chúng là m viá»c cho tôi, nên con cá»§a chúng, cháu cá»§a chúng là m viá»c cho tôi⦠Chúng ta có thá» nói, má»t Ä'á»"ng tiá»n Ä'ã thá»±c sá»± là má»t hạt mầm phát triá»n thà nh cây già u có và cho ra hà ng vạn quả.
Vá» vấn Ä'á» là m già u, tôi rất tâm Ä'ắc và sẽ ká» cho các bạn nghe má»t câu chuyá»n có tháºt sau. Sá»' là khi tôi còn trẻ, tôi có quen vá»i má»t cặp vợ chá»"ng nông dân. Há» má»i có Ä'ứa con trai Ä'ầu lòng rất kháu khá»nh. Ngưá»i cha muá»'n con mình sau nà y lá»n lên có má»t sá»' vá»'n là m Än, nên Ä'ã cho ngưá»i vay tiá»n vay mưá»i Ä'á»"ng bạc. Anh ta Ä'á» nghá» ngưá»i nà y giữ luôn phần lãi cá»§a nó Ä'ến khi Ä'ứa con Ä'ược hai mươi tuá»i. Ngưá»i vay tiá»n Ä'á»"ng ý vá»i thá»a thuáºn cứ má»i bá»'n nÄm, sá»' tiá»n lãi sẽ là má»t phần tư cá»§a sá»' tiá»n gá»'c.
Khi ngưá»i con Ä'ược hai mươi tuá»i, ngưá»i nông dân Ä'ến gặp ngưá»i vay tiá»n Ä'á» há»i thÄm sá»' tiá»n cá»§a mình. Ngưá»i vay tiá»n cho biết là từ mưá»i Ä'á»"ng Ä'ầu tiên, Ä'ến lúc Ä'ó ngưá»i nông dân Ä'ã có Ä'ược ba mươi Ä'á»"ng rưỡi, bao gá»"m cả vá»'n lẫn lãi.
Nghe thế, ngưá»i nông dân rất hà i lòng và bá»i vì Ä'ứa con vẫn chưa cần Ä'ến tiá»n nên anh ta Ä'á» ngưá»i vay tiá»n vay tiếp sá»' tiá»n Ä'ó. Äến khi ngưá»i con trai Ä'ược nÄm mươi tuá»i, ngưá»i nông dân ấy qua Ä'á»i thì sá»' tiá»n cho vay Ä'ã lên Ä'ến má»t trÄm sáu mươi bảy Ä'á»"ng. Như váºy trong vòng nÄm mươi nÄm, so vá»i sá»' tiá»n vá»'n bá» ra, sá»' tiá»n thu vá» Ä'ã lá»n gấp gần mưá»i bảy lần.
Äây chÃnh là phương thức chữa trá» thứ ba: âMá»i má»t Ä'á»"ng bạc và như má»t tên nô lá» là m viá»c chÄm chá» cho bạn. Sau Ä'ó con, cháu và chắt cá»§a chúng cÅ©ng là m viá»c cho bạn, khiến tiá»n bạc cá»§a bạn không ngừng gia tÄng, tà i sản cá»§a bạn ngà y cà ng lá»n mạnhâ.
CÃCH THỨ TƯ
Bà QUYẾT GIá»® GÃN TÃI SẢN
Ngà y thứ tư cá»§a buá»i há»c, Arkad nói:
- Khi Ä'ã sá» hữu Ä'ược tiá»n, bạn phải biết cách giữ gìn cẩn tháºn, nếu không nó sẽ nhanh chóng vuá»t mất do những ham muá»'n nhất thá»i cá»§a bạn. Trưá»c hết, các bạn phải há»c cách bảo vá» những khoản tiá»n nhá», sau Ä'ó má»i có thá» giữ Ä'ược những khoản tiá»n lá»n.
Những ngưá»i Ä'ã có má»t Ãt và ng thưá»ng muá»'n thá» váºn may cá»§a mình bằng cách thá»±c hiá»n những vụ Ä'ầu tư có thá» Ä'em lại lợi nhuáºn lá»n, nhưng lại không chú ý Ä'ến nguyên tắc an toà n khi Ä'ầu tư. Äiá»u nà y có thá» dẫn Ä'ến háºu quả bá» mất cả vá»'n liếng. Theo kinh nghiá»m cá»§a tôi, trưá»c khi bắt tay và o má»t công viá»c nà o Ä'ó, tá»'t nhất các bạn phải tìm hiá»u cẩn tháºn vá» công viá»c ấy và luôn nhá» rằng, má»i má»t quyết Ä'á»nh Ä'á»u Ä'òi há»i sá»± an toà n cho sá»' vá»'n cá»§a bạn. Äừng Ä'á» những ham muá»'n nhất thá»i trưá»c mắt mê hoặc, hay Ä'á» tâm trạng muá»'n là m già u má»t cách nhanh chóng che má» lý trà cá»§a bạn, vì Ä'iá»u nà y Ä'em lại tá»· lá» rá»§i ro rất cao.
Trưá»c khi cho bất cứ ai vay mượn tà i sản cá»§a mình, bạn phải chắc chắn rằng ngưá»i Ä'ó có khả nÄng hoà n trả lại. Bạn phải lấy uy tÃn, khả nÄng thu nháºp và công viá»c cá»§a ngưá»i Ä'ó Ä'á» Ä'ảm bảo. Hoặc khi quyết Ä'á»nh bá» vá»'n Ä'ầu tư, bạn phải lưá»ng trưá»c những hiá»m nguy có thá» xảy ra và cách giải quyết như thế nà o cho thá»a Ä'áng.
Viá»c bá» vá»'n Ä'ầu tư lần Ä'ầu tiên cá»§a tôi là má»t bi ká»ch lá»n và o lúc Ä'ó, háºu quả là tất cả sá»' tiá»n tiết kiá»m trong má»t nÄm cá»§a tôi Ä'ã bá» mất trắng. Do váºy, tôi khuyên các bạn nên rút ra kinh nghiá»m từ bà i há»c Ä'ầu tiên cá»§a tôi. Äừng bao giá» chá»§ quan tin và o sá»± hiá»u biết ná»a vá»i cá»§a mình Ä'á» phó thác cá»§a cải và o cái bẫy Ä'ầu tư do chÃnh mình giÄng ra. Tá»'t hÆ¡n các bạn nên há»i ý kiến cá»§a những ngưá»i có nhiá»u kinh nghiá»m trong viá»c váºn dụng tiá»n bạc sao cho sinh lợi. Những lá»i khuyên như thế không mất tiá»n mua, nhưng lại giúp bạn tránh khá»i những vụ Ä'ầu tư thua lá» hoặc bá» mất vá»'n. Những lá»i khuyên Ä'ó có giá trá» bằng sá»' tiá»n bạn chuẩn bá» Ä'ầu tư Ä'ấy.
Äây chÃnh là phương thức chữa trá» thứ tư có tầm quan trá»ng rất lá»n trong viá»c là m già u. Äá»'i vá»i viá»c Ä'ầu tư kinh doanh, phương thức nà y giúp bạn gìn giữ và phát triá»n tiá»n bạc thay cho nguy cÆ¡ bá» mất trắng. âHãy bảo vá» và phát triá»n tà i sản cá»§a bạn bằng cách Ä'ầu tư và o những nÆ¡i an toà n, Ä'áng tin cáºy, vá»i lãi suất cao nhất có thá» Ä'ượcâ. Bạn nên tham vấn ý kiến cá»§a những ngưá»i già u kinh nghiá»m và tin tưá»ng và o lá»i khuyên Ä'ó, sao cho và ng có thá» sinh lợi nhiá»u nhất. Hãy Ä'á» những lá»i khuyên cá»§a há» bảo vá» tà i sản cá»§a bạn, tránh nguy cÆ¡ bá» mất vá»'n hay không thu Ä'ược lợi nhuáºn do Ä'ầu tư sai chá».
CÃCH THỨ NÄM:
QUYẾT TÃM Sá» Há»®U Má»T NGÃ"I NHÃ
- Nếu dà nh chÃn phần mưá»i sá»' tiá»n kiếm Ä'ược cho những nhu cầu trong cuá»c sá»'ng và dà nh má»t phần còn lại Ä'á» tiết kiá»m thì Ä'ó là cách Ä'ầu tư khôn ngoan nhất nhằm Ä'ảm bảo má»t nguá»"n thu nháºp á»n Ä'á»nh trong tương lai. â" Arkad nói như thế và o buá»i sáng ngà y há»c thứ nÄm. Dừng lại má»t chút, ông nói tiếp:
- Hầu hết những ngưá»i dân á»
Theo tôi nghÄ©, những ngưá»i cho vay tiá»n thưá»ng sẵn lòng giúp Ä'ỡ những ai muá»'n có má»t ngôi nhà và Ä'ất Ä'ai riêng cá»§a mình. Các bạn có thá» vay tiá»n hoặc sá» dụng sá»' tiá»n tÃch góp Ä'á» xây nhà . Khi Ä'ó, cả gia Ä'ình bạn Ä'ược sá»'ng yên vui, hạnh phúc trong ngôi nhà cá»§a chÃnh mình. Các bà vợ có thá» trá»"ng trá»t thêm cây trái, rau cải Ä'á» cải thiá»n những bữa Än, con cái cá»§a bạn sẽ Ä'ược vui chÆ¡i á» những nÆ¡i sạch sẽ, an toà n. Bấy giá», bạn hoà n toà n yên tâm là m viá»c Ä'á» trả nợ, thá»i gian có thá» hai nÄm, bá»'n nÄm hay mưá»i nÄm chẳng hạn. Công viá»c nà y cÅ©ng giá»'ng như bạn Ä'ang trả tiá»n thuê nhà hà ng tháng váºy. Nhưng từ Ä'ây trá» Ä'i, cuá»c sá»'ng cá»§a bạn Ä'ã sang má»t trang má»i tá»'t Ä'ẹp hÆ¡n, bá»i vì bạn Ä'ang sá» hữu má»t tà i sản có giá trá» và có Ä'ầy Ä'á»§ má»i quyá»n hạn cá»§a mình Ä'á»'i vá»i cÄn nhà .
Khi có nhà rá»"i, má»t mặt nà o Ä'ó bạn có thá» giảm Ä'ược má»t sá»' khoản chi tiêu lặt vặt khác, khiến sá»' tiá»n bạn là m ra Ä'ược dư dả hÆ¡n và có thá» Ä'áp ứng các yêu cầu khác, góp phần nâng cao mức sá»'ng. à nghÄ©a nà y chÃnh là cách chữa trá» thứ nÄm: â Hãy quyết tâm sá» hữu má»t ngôi nhà , vì như thế bạn má»i có thá» tÃch lÅ©y Ä'ược tiá»n bạc và có Ä'iá»u kiá»n tá»'t hÆ¡n Ä'á» thá»±c hiá»n những cuá»c Ä'ầu tư mang lại lợi nhuáºn trong tương laiâ.
 CÃCH THỨ SÃU: ÄẢM BẢO NGUá»'N THU NHẬP LÃU DÃI - Thông thưá»ng, cuá»c Ä'á»i cá»§a má»i ngưá»i Ä'á»u phải trải qua các giai Ä'oạn từ thuỠấu thÆ¡ cho Ä'ến bạc Ä'ầu. â" Arkad nói á» lá»p há»c và o ngà y thứ sáu. â" Vì váºy, tôi có thá» nói rằng: âTrách nhiá»m cá»§a má»i ngưá»i là phải biết chuẩn bá» má»t tà i sản cần thiết khi bạn vá» già . Äiá»u nà y không chá» nhằm nuôi sá»'ng bản thân khi bạn an hưá»ng tuá»i già , mà còn có thá» chu cấp cho các thà nh viên trong gia Ä'ình khi bạn không còn khả nÄng là m viá»c Ä'ượcâ. Äây là bà i há»c tiếp theo, nhằm Ä'ảm bảo nguá»"n thu nháºp lâu dà i khi thá»i gian và sức lá»±c không cho phép bạn tiếp tục là m viá»c. Ngưá»i nà o hiá»u Ä'ược các quy luáºt là m già u và Ä'ã sá» hữu má»t sá»' tà i sản thì nên suy nghÄ© Ä'ến Ä'iá»u nà y. Các bạn phải lên kế hoạch Ä'ầu tư hay thá»±c hiá»n các công viá»c có thá» bảo Ä'ảm lâu dà i cho tương lai cá»§a bạn. Có nhiá»u cách khác nhau Ä'á» Ä'ảm bảo cuá»c sá»'ng cá»§a các bạn sau nà y. Và dụ như cất giấu tà i sản và o má»t nÆ¡i kÃn Ä'áo. Äây là cách mà má»i ngưá»i thưá»ng là m nhất, nhưng nó dá»
dà ng trá» thà nh mục tiêu cá»§a những kẻ trá»m. Vì váºy, tôi không nhấn mạnh Ä'ến kế hoạch nà y. Má»t cách khác là mua nhà cá»a và Ä'ất Ä'ai. Bá»i vì, những thứ nà y có thá» tá»"n tại lâu dà i và sau nà y nếu cần, bạn có thá» bán hay cho thuê Ä'á» thu lợi. Äây là má»t cách tá»'t nếu bạn biết chá»n những cÄn nhà , những mảnh Ä'ất có giá trá» trong tương lai. Hoặc còn má»t cách khác nữa mà các bạn dá»
dà ng thá»±c hiá»n Ä'ược, Ä'ó là cho vay những khoản tiá»n nhá». Theo thá»i gian, nó sẽ phát sinh lợi nhuáºn. Sá»' tiá»n tÄng lên tá»· lá» thuáºn vá»i thá»i gian – bạn cho vay cà ng lâu thì sau nà y sá»' tiá»n thu vá» cà ng lá»n. Tùy theo nhu cầu trong tương lai và khả nÄng có Ä'ược á» hiá»n tại, bạn nên dà nh ra má»t khoản tiá»n nhá» cho kế hoạch nà y ngay từ bây giá». Cách nà y có thêm má»t ưu Ä'iá»m là vá»i khả nÄng tÃnh toán cá»§a mình, bạn có thá» biết trưá»c Ä'ược là 10 nÄm, 20 nÄm⦠sau, sá»' tiá»n bạn sẽ nháºn Ä'ược là bao nhiêu. Trưá»c Ä'ây tôi có quen má»t ngưá»i thợ là m dép tên Ansan. Ansan cho biết, cứ má»i tuần anh ta Ä'á»u cho ngưá»i vay tiá»n vay hai Ä'á»"ng bạc. Suá»'t 8 nÄm như váºy cho Ä'ến má»t ngà y ná», ngưá»i vay tiá»n tÃnh toán và cho Ansan biết tá»ng sá»' tiá»n gá»'c và lãi tÃnh theo mức lãihông thưá»ng lúc bấy giá», Ä'ã lên Ä'ến khoản 1.040 Ä'á»"ng. Tôi rất hoan nghênh và khÃch lá» anh ta rằng nếu tiếp tục gá»i tiá»n Ä'á»u Ä'ặn như váºy trong mưá»i hai nÄm nữa, thì sá»' tiá»n thu Ä'ược sẽ lên Ä'ến 4.000 Ä'á»"ng bạc. Vá»i má»t sá»' tiá»n như váºy, anh ta có thá» Ä'ảm bảo cuá»c sá»'ng sung túc trong những nÄm vá» già cá»§a mình. Theo tôi, Ä'ây là cách tá»'i ưu nhất trong khả nÄng hiá»n thá»i cá»§a các bạn nhằm bảo Ä'ảm cuá»c sá»'ng trong tương lai cá»§a má»i ngưá»i. Vá»i cách nà y, các bạn không cần sá» dụng nhiá»u tiá»n trong cùng má»t lúc, mà chá» trÃch ra má»t phần nhá» trong tá»ng sá»' tiá»n lương eo hẹp cá»§a các bạn Ä'á» thá»±c hiá»n dần dần. Tôi Ä'ánh giá cao cách là m nà y, bá»i vì bất kỳ ai cÅ©ng có thá» thá»±c hiá»n Ä'ược và có thá» là m bất cứ lúc nà o. Äây là phương thức chữa trá» thứ sáu cho má»t túi tiá»n rá»ng, mà theo tôi nghÄ© các bạn nên bắt tay thá»±c hiá»n ngay bây giá» âHãy chuẩn bá» cuá»c sá»'ng trong tương lai bằng cách hà ng tháng cho vay những khoản tiá»n nhá». Sá»' tiá»n nà y theo thá»i gian sẽ gia tÄng rất nhiá»u, Ä'ảm bảo sau nà y bạn sẽ có má»t sá»' tiá»n cần thiết Ä'á» nuôi sá»'ng bản thân và gia Ä'ình khi mình không còn khả nÄng lao Ä'á»ng nữaâ.  CÃCH THỨ BẢY: TÄNG CƯá»NG KHẢ NÄNG KIẾM TIá»N Và o ngà y cuá»'i cùng cá»§a lá»p há»c, Arkad trá»nh trá»ng cất tiếng: - Hôm nay tôi sẽ nói cho các bạn nghe vá» má»t trong những phương thức mang tÃnh quyết Ä'á»nh nhất nhằm chữa trá» túi tiá»n nhẹ tênh cá»§a các bạn. Tôi sẽ không nói vá» và ng nữa mà nói vá» chÃnh bản thân cá»§a các bạn, vá»'n Ä'ã từng trải qua những thà nh công hay chuá»'c phải những thất bại trong cuá»c sá»'ng. Cách Ä'ây không lâu, có má»t chà ng thanh niên tìm Ä'ến tôi Ä'á» vay tiá»n. Khi tôi há»i lý do anh ta cần tiá»n, anh ta Ä'ã kêu ca rằng do sá»' tiá»n kiếm ra không Ä'á»§ Ä'á» chi tiêu. Nghe thế, tôi trả lá»i vá»i anh ta rằng, anh là má»t vá» khách hà ng vay tiá»n Ä'áng thương nhất. Bá»i vì, cho dù anh ta Ä'i vay mượn bao nhiêu Ä'i chÄng nữa thì vẫn không Ä'á»§ Ä'á» anh ta tiêu xà i, và tất nhiên anh ta cÅ©ng không bao giá» - Bây giá», Ä'iá»u cần thiết nhất là cáºu phải ná» lá»±c kiếm nhiá»u tiá»n hÆ¡n Ä'á» tiêu xà i cho thá»a thÃch. Váºy cáºu Ä'ã là m gì Ä'á» tÄng khả nÄng kiếm tiá»n cá»§a mình nà o? â" Tôi há»i chà ng trai Ä'ó. - Trong hai tháng, tôi Ä'ã sáu lần Ä'ến gặp ông chá»§ Ä'á» Ä'òi tÄng lương, nhưng không Ä'em lại kết quả gì cả. â" Chà ng thanh niên chán nản Ä'áp Tôi rất buá»"n cưá»i vá» cách suy nghÄ© khá Ä'Æ¡n giản cá»§a chà ng thanh niên ná». Bá»i vì, anh ta không há» có má»t chút ná» lá»±c nà o trong công viá»c. Anh ta chá» muá»'n có tháºt nhiá»u tiá»n Ä'á» tiêu xà i. Tất nhiên, ông chá»§ cá»§a anh ta không thá» Ä'áp ứng yêu cầu vô lý Ä'ó Ä'ược. Váºy cần phải là m thế nà o Ä'á» có thá» thá»±c hiá»n Ä'ược những ưá»c muá»'n cá»§a bản thân? Theo tôi, trưá»c tiên các bạn cần phải hiá»u rõ là mình tháºt sá»± mong muá»'n Ä'iá»u gì, và Ä'ó có phải là má»t Ä'iá»u xác Ä'áng hay không. Chúng ta thưá»ng mong ưá»c Ä'ược già u có, nhưng chúng ta không biết rằng, Ä'ang trong tình trạng nghèo khá» mà muá»'n Ä'ược già u có ngay thì chá» là Ä'iá»u không tưá»ng. Nhưng nếu bạn mong ưá»c có nÄm Ä'á»"ng tiá»n và ng, thì Ä'ó chÃnh là mong ưá»c có mục Ä'Ãch rõ rà ng, cụ thá» và nằm trong khả nÄng cá»§a bạn. Äiá»u nà y chÃnh là Ä'á»ng lá»±c mạnh mẽ thúc Ä'ẩy bạn phải thá»±c hiá»n cho bằng Ä'ược. Và sau Ä'ó thì không có gì ngÄn cản Ä'ược bạn – vá»i những cách thức tương tá»± như cách Ä'ã là m Ä'á» có nÄm Ä'á»"ng tiá»n và ng Ä'ầu tiên – tiếp tục có thêm mưá»i Ä'á»"ng và ng⦠hai mươi Ä'á»"ng tiá»n và ng⦠má»t ngà n Ä'á»"ng tiá»n và ng⦠Thế là hiá»n nhiên bạn Ä'ã trá» thà nh má»t ngưá»i già u có. Há»c há»i phương pháp Ä'á» Ä'ạt Ä'ược má»t mong muá»'n nhá», tức là bạn Ä'ã rèn luyá»n và trang bá» cho mình những khả nÄng Ä'á» Ä'ạt những mục tiêu! lá»n hÆ¡n. Äây là má»t tiến trình công viá»c mà qua Ä'ó sá»± già u có sẽ dần dần tÃch lÅ©y: trưá»c hết là có Ä'ược những món tiá»n nhá», rá»"i sau Ä'ó là những món tiá»n lá»n hÆ¡n. Äiá»u nà y cÅ©ng Ä'á»"ng nghÄ©a vá»i viá»c bạn Ä'ã dần nắm rõ phương cách kiếm tiá»n và có khả nÄng trá» thà nh ngưá»i kiếm Ä'ược nhiá»u tiá»n nhất. Äá» trá» thà nh hiá»n thá»±c, những ưá»c mong cá»§a bạn cần phải cụ thá», Ä'á»"ng thá»i không Ä'ược quá cao hay quá thấp so vá»i khả nÄng vá»'n có cá»§a bạn. Nếu bạn Ä'ặt ra nhiá»u tham vá»ng vượt quá khả nÄng cá»§a mình thì chắc chắn bạn sẽ không thá»±c hiá»n Ä'ược, mà có khi còn chuá»'c lấy sá»± chán nản và những suy nghÄ© tiêu cá»±c. Ngược lại, những Ä'iá»u quá Ä'Æ¡n giản, nằm trong tầm tay và có thá» dá»
dà ng thá»±c hiá»n thì nó sẽ không tạo ra những Ä'á»ng lá»±c khuyến khÃch bạn ná» lá»±c phấn Ä'ấu. Hẳn các bạn còn nhá» khoảng thá»i gian tôi Ä'ang là má»t ngưá»i thợ khắc chữ trên những tấm thẻ Ä'ất sét vá»i tiá»n công ba cắc bạc má»i ngà y. Lúc Ä'ó, tôi quan sát thấy những ngưá»i thợ khác là m viá»c giá»i hÆ¡n tôi và Ä'ược trả công cao hÆ¡n. Thấy thế, tôi quyết tâm không Ä'á» thua kém há». Chẳng bao lâu tôi Ä'ã thà nh công. Äiá»u nà y khiến cho tôi thÃch thú và táºp trung ná» lá»±c là m viá»c nhiá»u hÆ¡n. Cuá»'i cùng, tôi trá» thà nh ngưá»i khắc chữ nhanh và Ä'ẹp nhất. Vá»i kỹ nÄng Ä'iêu luyá»n và tinh thần hÄng hái là m viá»c, tôi Ä'ã Ä'ược trả tiá»n công cao hÆ¡n mà không cần phải Ä'ến gặp ông chá»§ Ä'á» Ä'òi tÄng lương. Dù là m bất cứ viá»c gì, các bạn cÅ©ng cần phải luôn luôn tìm cách trau dá»"i, nâng cao các kỹ nÄng nghá» nghiá»p cá»§a mình. Nếu là má»t thợ thá»§ công, bạn phải há»c há»i những phương pháp và cách sá» dụng các công cụ má»i Ä'á» tay nghá» ngà y cà ng Ä'iêu luyá»n hÆ¡n. Nếu bạn là m viá»c trong ngà nh pháp luáºt hay bá»nh viá»n, thì nên tham khảo hoặc trao Ä'á»i ý kiến vá»i các Ä'á»"ng nghiá»p Ä'á» nâng cao kiến thức. Hoặc nếu là thương gia, bạn phải thưá»ng xuyên Ä'i Ä'ến nhiá»u nÆ¡i Ä'á» tìm mua những hà ng hóa tá»'t nhất vá»i giá rẻ nhất, nhằm thu Ä'ược nhiá»u lợi nhuáºn hÆ¡n mà khách hà ng cá»§a bạn vẫn thấy bạn hà i lòng. Qua bảy ngà y, tôi Ä'ã trình bà y vá»i các bạn bảy cách chữa trá» cho má»t túi tiá»n trá»'ng rá»ng, là m cho nó Ä'ầy dần và khiến bạn trá» nên già u có. Bằng kinh nghiá»m cá»§a má»t cuá»c Ä'á»i từng trải và thà nh Ä'ạt, tôi khuyến khÃch các bạn hãy váºn dụng những phương pháp nà y Ä'á» Ä'i Ä'ến sá»± thà nh công vá» tiá»n bạc. Các bạn nên biết rằng, giá» Ä'ây á» Trưá»c hết, các bạn hãy áp dụng và là m già u cho bản thân cá»§a các bạn, rá»"i sau Ä'ó hãy truyá»n dạy cho tất cả má»i ngưá»i, Ä'á» há» cùng chia sẻ và là m già u không chá» cho bản thân há» mà còn góp phần là m già u cho vương quá»'c thân yêu cá»§a chúng ta. Từ sau khi Arkad kết thúc bảy ngà y giảng dạy vá» phương thức là m già u, Äá»n há»c trá» thà nh nÆ¡i há»p mặt cá»§a những ngưá»i quyết tâm thoát khá»i Ä'á»i nghèo khó. Già có, trẻ có, nhưng Ä'a sá»' á» Ä'á» tuá»i trung niên – há» hẹn nhau cùng há»p lại á» Ä'ây Ä'á» bà n bạc, thảo luáºn vá» con Ä'ưá»ng là m cho bản thân và vương quá»'c cá»§a há» trá» nên già u có, tất nhiên là dưá»i sá»± dẫn dắt cá»§a má»t ngưá»i Ä'ầy kinh nghiá»m và nhiá»t huyết là vá» thương gia già uBabylon. Hôm ấy cÅ©ng như má»i ngà y, mặt trá»i lên cao, Ä'á» rá»±c như má»t trái cầu lá»a khá»ng lá»" thiêu cháy vạn váºt. Không khà sa mạc nóng bá»ng ấy vẫn không ngÄn cản bưá»c chân Arkad Ä'i Ä'ến diá»
n Ä'à n quen thuá»c cá»§a mình. á» Äá»n há»c, bá»'n ngưá»i Ä'à n ông Ä'ang ngá»"i trên những tấm thảm nhá» trải dưá»i ná»n nhà chá» những ngưá»i khác Ä'ến. Khi má»i ngưá»i Ä'ã yên vá», Arkad lên tiếng; - Ngà y hôm nay, chúng ta sẽ thảo luáºn Ä'iá»u gì nà o? Sau và i giây do dá»±, má»t ngưá»i dá»t vải thân hình khá vạm vỡ khiêm tá»'n Ä'ứng dáºy và Ä'áp: - Tôi có má»t vấn Ä'á» rất muá»'n mang ra bà n bạc, không biết ý ông và những ngưá»i bạn á» Ä'ây như thế nà o? Nháºn Ä'ược sá»± khÃch lá» cá»§a má»i ngưá»i, ngưá»i thợ dá»t vải nói tiếp: - Chuyá»n là hôm qua, tôi tình cá» nhặt Ä'ược má»t cái túi Ä'á»±ng và i Ä'á»"ng tiá»n và ng trên Ä'ưá»ng. Tôi thấy mình quả tháºt là má»t ngưá»i may mắn và tôi rất muá»'n mình luôn gặp Ä'ược những Ä'iá»u tương tá»± như thế. Vì váºy, tôi xin Ä'á» nghá» má»i ngưá»i hãy thảo luáºn vấn Ä'á» âLà m thế nà o Ä'á» thu hút sá»± may mắn?â vá»i mục Ä'Ãch tìm hiá»u những cách thức Ä'á» thưá»ng xuyên có Ä'ược sá»± may mắn. - Äây là má»t vấn Ä'á» rất hay và Ä'áng Ä'á» chúng ta thảo luáºn. â" Arkad nháºn xét. – Váºy thì, các bạn hãy nói thá» xem, là m thế nà o Ä'á» chúng ta tìm ra những cách thức nhằm thu hút sá»± may mắn Ä'ến vá»i má»i ngưá»i? - Äúng thế! Äúng thế! Hẳn phải có nhiá»u cách lắm chứ! – Nhiá»u ngưá»i háo hức Ä'áp lại. Nghe váºy, Arkad nói tiếp: - Äá» bắt Ä'ầu cuá»c thảo luáºn, trưá»c hết chúng ta cần nghe những câu chuyá»n vá» sá»± may mắn mà má»t sá»' ngưá»i Ä'ã từng gặp, như ngưá»i thợ dá»t và i cá»§a chúng ta ngẫu nhiên nhặt Ä'ược và ng mà không cần má»t sá»± ná» lá»±c nà o. Ngưá»i nà o có thá» ká» tiếp cho chúng tôi nghe vá» sá»± may mắn cá»§a mình không? Bá»ng nhiên, cả há»i trưá»ng im lặng. Tất cả má»i ngưá»i Ä'á»u nhìn quanh và chá» Ä'ợi, nhưng vẫn không có ai lên tiếng. - Không có ai hết sao? â" Arkad há»i lại. – Váºy loại may mắn nà y chắc chắn là Ãt khi xảy ra và chúng ta cÅ©ng rất hiếm gặp phải. Nếu thế, có ngưá»i nà o Ä'ưa ra Ä'á» xuất khác Ä'á» chúng ta tiếp tục thảo luáºn không? - Tôi xin có ý kiến! – Má»t ngưá»i Ä'à n ông trẻ tuá»i Än mặc tươm tất Ä'ứng dáºy. â" Khi nói vá» sá»± may mắn, phải chÄng chúng ta thưá»ng nghÄ© Ä'ến các sòng bà i, nÆ¡i có nữ thần May Mắn phù há» cho chúng ta Ä'ược nhiá»u tiá»n? Ngưá»i Ä'à n ông vừa nói xong liá»n ngá»"i xuá»'ng, bá»ng có má»t ngưá»i khác lên tiếng: - Xin Ä'ừng dừng lại! Anh hãy vui lòng nói tiếp Ä'i! Có phải chÃnh anh Ä'ã từng Ä'ược vá» nữ thần Ä'ó phù há» và thắng bạc á» các sòng bà i không? Má»t ngưá»i trẻ tuá»i khác cÅ©ng hùa theo vá»i giá»ng hà i hưá»c: - Bạn có nhìn thấy bà ta á» Ä'ó không? Bạn có nhìn thấy bà ta Ä'iá»u khiá»n há»t súc sắc Ä'á» giúp bạn không? - Má»t khá»i Ä'ầu hay Ä'ấy! â" Arkad á»§ng há». â" Chúng ta tụ há»p á» Ä'ây là Ä'á» thảo luáºn, xem xét má»i khÃa cạnh cá»§a các vấn Ä'á». Nếu chúng ta không biết Ä'ến các hoạt Ä'á»ng cá»§a sòng bà i, tức má»t mặt nà o Ä'ó không biết Ä'ến khuynh hưá»ng chung cá»§a những ngưá»i muá»'n thá» váºn may khi bá» ra má»t sá»' tiá»n nhá» nhằm hy vá»ng thắng Ä'ược má»t sá»' tiá»n lá»n. - Vấn Ä'á» nà y khiến tôi nhá» lại Ä'ợt cá cược Ä'ua ngá»±a ngà y hôm qua. – Má»t ngưá»i khác lên tiếng. – Nếu vá» nữ thần ấy thưá»ng viếng thÄm những sòng bà i, thì chắc bà ta cÅ©ng không quên ghé Ä'ến những cuá»c Ä'ua ngá»±a. Chá» cho má»i ngưá»i yên lặng, Arkad má»m cưá»i má»t cách Ä'á» lượng trưá»c sá»± Ä'ùa cợt Ä'ó, rá»"i nói: - Lý do gì khiến các bạn suy nghÄ© rằng, vá» nữ thần tá»'t bụng kia chú ý Ä'ến những trò Ä'á» Ä'en trong sòng bà i hay những phiếu cá cược trong các cuá»c Ä'ua ngá»±a? Tôi vẫn luôn Ä'i tìm vá» nữ thần nà y, nhưng không phải á» trong sòng bà i hay á» những cuá»c Ä'ua ngá»±a â" vì á» Ä'ó ngưá»i ta thưá»ng thua nhiá»u hÆ¡n thắng â" mà Ỡnhững công viá»c con ngưá»i thưá»ng xuyên là m và tạo ra nhiá»u cá»§a cải giá trá» cho bản thân. Chẳng hạn như công viá»c cà y cấy, trá»"ng trá»t, buôn bán, hay những nghá» nghiá»p chÃnh Ä'áng lương thiá»n khác⦠thì có cÆ¡ há»i mang lại lợi lá»c hÆ¡n nhiá»u so vá»i những trò Ä'á» Ä'en kia. Bạn ná» lá»±c là m viá»c cà ng nhiá»u thì sá»' tiá»n thu nháºp cà ng cao. Thá»±c tế, có thá» công viá»c kinh doanh không phải lúc nà o cÅ©ng thuáºn lợi và mang lại lợi nhuáºn, vì thá»nh thoảng chúng ta cÅ©ng có những phán Ä'oán sai lầm; hay nghá» trá»"ng trá»t vẫn gặp khó khÄn do thá»i tiết trá» ngại; nhưng nhìn chung, nếu chúng ta kiên trì, chÄm chá» thì vẫn gặt hái Ä'ược thà nh tá»±u. Còn Ä'á»'i vá»i những trò Ä'á» Ä'en, cá cược kia, tháºt ra ngưá»i chÆ¡i bao giá» cÅ©ng thua và chá»§ sòng bà i bao giá» cÅ©ng thắng. Các bạn Ä'á»u biết rằng khi chúng ta ném há»t súc sắc xuá»'ng, nếu trúng thì chá»§ cái sẽ chung cho chúng ta gấp bá»'n lần sá»' tiá»n ta Ä'ặt cược. Nhưng nếu tráºt, thì hẳn nhiên chúng ta thua Ä'ứt. Nhưng có má»t Ä'iá»m quan trá»ng mà các bạn thưá»ng không biết, hay không nghÄ© Ä'ến. Äó là má»t súc sắc có sáu mặt, chúng ta chá» thắng khi Ä'ặt trúng má»t trong sáu mặt Ä'ó; vì váºy, má»i lần gieo há»t súc sắc xuá»'ng, chúng ta phải mất Ä'ến nÄm lần may mắn, nhưng nếu trúng thì chúng ta chá» Ä'ược chung gấp bá»'n lần, có nghÄ©a là chá» có bá»'n lần thắng cược. Má»i lần gieo, chá»§ cái luôn cầm chắc phần thắng trong tay, Ãt nhất má»t khoản bằng má»t phần nÄm cá»§a sá»' tiá»n Ä'ặt cược. Theo sá»± sắp Ä'ặt như thế, chắc chắn rằng ngưá»i chÆ¡i bao giá» cÅ©ng thua. - Nhưng thá»nh thoảng ngưá»i chÆ¡i vẫn thắng Ä'ược những khoản tiá»n kếch sù Ä'ó chứ! – Má»t ngưá»i nà o Ä'ó lên tiếng phản Ä'á»'i. - Thá»nh thoảng có như váºy! â" Arkad nói. â" Tuy nhiên, tôi xin há»i các bạn rằng, bạn có chắc mình sẽ kiếm Ä'ược tiá»n bằng cách nà y trưá»c khi bá» thua cháy túi hay không? Và nếu may mắn thắng Ä'ược má»t và i lần, thì bạn nghÄ© kiếm tiá»n theo cách như váºy có Ä'ược thưá»ng xuyên không? Tôi quen biết rất nhiá»u ngưá»i thà nh Ä'ạt á» Babylon, nhưng tôi không thá» nà o chá» ra má»t ngưá»i, dù chá» má»t ngưá»i duy nhất, Ä'ã khá»i Ä'ầu sá»± nghiá»p cá»§a mình bằng cách như thế. Äá»'i vá»i các vá» Ä'ang có mặt tại Ä'ây, nếu có ai Ä'ã khá»i sá»± thà nh công sá»± nghiá»p cá»§a mình từ các sòng bà i, tôi rất mong các bạn Ä'ó thẳng thắn cho biết câu chuyá»n cá»§a mình. Có phải thế không các vá». Tất cả má»i ngưá»i im lặng, không ai trả lá»i Ä'ược câu há»i cá»§a Arkad. Má»t lát sau, có ngưá»i rụt rè - Äiá»u ông vừa yêu cầu có bao gá»"m những ngưá»i chá»§ sòng bà i không? Arkad Ä'áp: - Nếu bạn nghÄ© không có ngưá»i nà o khác ngoà i những ngưá»i nà y. Xin má»i ngưá»i cho biết, có phải những chá»§ sòng bà i vẫn thưá»ng do dá»± má»i khi chúng ta há»i vá» nguá»"n gá»'c thu nháºp cá»§a há» không? Äáp lại câu há»i cá»§a Arkad chá» là những tiếng ầm ừ khe khẽ cá»§a nhiá»u ngưá»i. Thấy thế, Arkad nói tiếp: - Chắc chắn rằng viá»c tìm kiếm may mắn á» sòng bà i, á» những cuá»c Ä'ua ngá»±a hay nhặt Ä'ược cái túi rÆ¡i không Ä'em lại sá»± già u có và thà nh công lâu dà i cho chúng ta. Váºy bây giá» chúng ta hãy thảo luáºn Ä'ến các công viá»c kinh doanh, buôn bán xem sao. Tôi cho rằng, má»t cuá»c giao dá»ch là m Än mang lại nhiá»u lợi nhuáºn không phải là sá»± may mắn tình cá», mà Ä'ó là phần thưá»ng xứng Ä'áng cho những ná» lá»±c cá»§a chúng ta. Có ai Ä'á» nghá» vấn Ä'á» thảo luáºn khác không? Arkad vừa dứt lá»i, má»t vá» thương gia khá cao tuá»i Ä'ứng lên xin nói: - Xin quý vá» thân hữu và ông Arkad Ä'áng kÃnh cho phép tôi nói ra suy nghÄ© cá»§a mình. Nếu Ä'úng như các vá» Ä'ã bảo, viá»c tin tưá»ng và o các khả nÄng khôn khéo và Ä'ầu óc tinh nhạy sẽ khiến chúng ta thà nh công trong các hoạt Ä'á»ng kinh doanh, thì tại sao chúng ta không xem xét Ä'ến khÃa cạnh những cÆ¡ há»i tình cá» có thá» dẫn Ä'ến thà nh công và Ä'em lại lợi nhuáºn khá»ng lá»"? Có thá» những dá»p may rất hiếm khi xảy ra, nhưng thá»nh thoảng nó vẫn có. Chắc hẳn á» Ä'ây có rất nhiá»u ngưá»i Ä'ã gặp trưá»ng hợp bá» vuá»t khá»i tầm tay những cÆ¡ há»i thà nh công. Váºy xin nhá» quý vá», những ai Ä'ã từng trải nghiá»m sá»± viá»c trên hãy ká» lại cho chúng tôi nghe Ä'ược không? - Äúng là má»t suy nghÄ© tinh tế! â" Arkad lên tiếng tán thưá»ng. – Váºy ai trong chúng ta Ä'ã từng gặp may mắn và Ä'ã Ä'á» vuá»t mất nó? Nhiá»u cánh tay giÆ¡ lên trong Ä'ó có cả vá» thương gia vừa nói kia. Arkad Ä'á» nghá»: - Vì ông là ngưá»i Ä'ưa ra vấn Ä'á» nà y, nên trưá»c hết chúng tôi rất mong nghe ý kiến cá»§a ông - Tôi rất vui lòng thuáºt lại má»t câu chuyá»n Ä'á» quý vá» thấy Ä'ược má»t ngưá»i có thá» tiến Ä'ến rất gần sá»± may mắn, nhưng sau Ä'ó lại bá» vuá»t mất khiến anh ta vô cùng há»'i tiếc. Và ngưá»i thương gia ná» bắt Ä'ầu ká»: âNhiá»u nÄm trưá»c Ä'ây, khi tôi còn trẻ và má»i láºp gia Ä'ình. Lúc ấy tôi còn chưa là m nghá» kinh doanh mà hà ng ngà y vẫn Ä'i là m công cho ngưá»i khác Ä'á» nuôi sá»'ng bản thân và gia Ä'ình cá»§a mình. Má»t ngà y ná», cha tôi há»" há»i tìm Ä'ến và thuyết phục tôi tham gia và o má»t vụ Ä'ầu tư. Ã"ng nói rằng, con trai cá»§a ngưá»i bạn thâm giao vá»i ông Ä'ang dá»± Ä'á»nh mua má»t mảnh Ä'ất khô cằn nằm không xa khu vá»±c chúng tôi Ä'ang sá»'ng. Ngưá»i Ä'ó dá»± trù sau khi mua xong sẽ cho dá»±ng ba guá»"ng nưá»c Ä'á» Ä'ưa nưá»c và o mảnh Ä'ất ấy, biến nó thà nh Ä'ất có thá» trá»"ng trá»t Ä'ược. Sau Ä'ó, anh ta sẽ phân mảnh Ä'ất ấy thà nh những lô nhá» và bán cho những ngưá»i cần xây nhà và trá»"ng trá»t. Do chà ng trai nà y có hoà n cảnh giá»'ng tôi, chá» là má»t thanh niên là m viá»c kiếm sá»'ng hà ng ngà y và gia Ä'ình rất nghèo nên không Ä'á»§ tà i chÃnh Ä'á» thá»±c hiá»n dá»± Ä'á»nh Ä'ó. Vì váºy, anh ta quyết Ä'á»nh rá»§ nhiá»u ngưá»i bạn cùng góp vá»'n Ä'ầu tư. Kế hoạch nà y Ä'ã có mưá»i hai ngưá»i tham gia. Há» Ä'á»u Ä'ang Ä'i là m Ä'á» nuôi sá»'ng gia Ä'ình, nên Ä'á»"ng ý trÃch ra má»t phần mưá»i sá»' tiá»n kiếm Ä'ược góp và o công trình Ä'ó cho Ä'ến khi nà o mảnh Ä'ất Ä'ược bán lại. Sá»' tiá»n thu Ä'ược sẽ phân chia Ä'úng theo tá»· lá» mà má»i ngưá»i góp vá»'n. - Con trai à ! â" Cha tôi bảo. – Giá» con cần phải suy nghÄ© và hà nh Ä'á»ng chÃn chắn như má»t ngưá»i Ä'ã trưá»ng thà nh. Cha mong con rút kinh nghiá»m từ sai lầm cá»§a cha lúc còn trẻ Ä'á» mạnh dạn bắt Ä'ầu xây dá»±ng cho mình má»t tà i sản có giá trá» và Ä'ược má»i ngưá»i ná» trá»ng. - Äiá»u nà y bản thân con cÅ©ng rất mong muá»'n cha à ! â" Tôi Ä'áp lại. - Váºy con hãy là m theo lá»i khuyên tá»'t Ä'ẹp cá»§a cha ngay bây giá» Ä'i. Con nên là m công viá»c mà Ä'áng lẽ ra cha phải là m khi á» và o Ä'á» tuá»i cá»§a con. Từ sá»' tiá»n kiếm Ä'ược hà ng tháng, con hãy trÃch ra má»t phần mưá»i Ä'á» tham gia và o những cuá»c Ä'ầu tư kia. Äến khi bằng tuá»i cha, con sẽ sá» hữu Ä'ược má»t tà i sản có giá trá» cho bản thân con.- Con rất muá»'n trá» thà nh má»t ngưá»i già u có. Con cÅ©ng cần kiếm Ä'ược tháºt nhiá»u tiá»n Ä'á» trang trải trong cuá»c sá»'ng. Tuy váºy, con Ä'ang bÄn khoÄn không biết có nên nghe theo lá»i khuyên bảo cá»§a cha hay không, bá»i vì con vẫn còn rất trẻ và còn nhiá»u thá»i gian Ä'á» là m má»i chuyá»n. - Cha Ä'ã từng nghÄ© như thế khi bằng tuá»i cá»§a con, con trai ạ! Thế Ä'ấy, rá»"i nhiá»u nÄm trôi qua, cha chẳng thá» là m Ä'ược Ä'iá»u gì cả. - Thá»i Ä'ại con Ä'ang sá»'ng khác thá»i trẻ cá»§a cha, cha à ! Con sẽ tránh vết xe Ä'á» cá»§a cha. Xin cha Ä'ừng lo. - Con Ä'ang có cÆ¡ há»i may mắn lá»n trong Ä'á»i Ä'ó, con trai! Dá»p may nà y sẽ giúp con trá» nên già u có, cha khuyên con Ä'ừng nên cháºm trá»
nữa. Ngay ngà y mai, con hãy tá»i gặp và thương lượng vá»i anh ta Ä'á» góp má»t phần mưá»i sá»' tiá»n kiếm Ä'ược cá»§a con và o kế hoạch ấy. Äây là má»t sá»± Ä'ầu tư quan trá»ng cho tương lai cá»§a con, vì váºy con hãy nhanh lên. CÆ¡ há»i không chá» Ä'ợi ai bao giá». Hôm nay nó á» Ä'ây, nhưng ngà y mai nó Ä'ến nÆ¡i khác rá»"i. Thế nên, con Ä'ừng bao giá» cháºm trá»
! Mặc những lá»i khuyên lÆ¡n, thúc giục cá»§a cha, tôi vẫn lưỡng lá»± không thá»±c hiá»n công viá»c Ä'ó. Và rá»"i, tôi bá» cuá»'n hút và o những cái áo choà ng Ä'ẹp, sang trá»ng á» ngoà i chợ nên Ä'ã bá» tiá»n ra mua hai cái cho tôi và vợ tôi. Nếu dà nh ra má»t phần mưá»i sá»' tiá»n kiếm Ä'ược Ä'á» Ä'ầu tư và o kế hoạch kia, thì tôi không thá» mua Ä'ược những cái áo Ä'ẹp như thế. Tại sao tôi phải hy sinh những sá» thÃch cá»§a bản thân Ä'á» là m những công viá»c mất nhiá»u thá»i gian như thế? ChÃnh vì những suy nghÄ© như váºy mà tôi Ä'ã không là m theo lá»i khuyên Ä'ầy kinh nghiá»m quý báu cá»§a cha tôi. Sau má»t thá»i gian, quả tháºt công trình ấy Ä'ã mang lại lợi nhuáºn rất lá»n và má»i ngưá»i tham gia và o kế hoạch Ä'ó Ä'ã thu Ä'ược má»t khoản tiá»n gấp mưá»i mấy lần sá»' tiá»n vá»'n bá» ra. Äiá»u nà y khiến tôi vô cùng há»'i tiếc và thầm trách mình tháºt thiếu khôn ngoan, ngoan cá»' không nghe lá»i khuyên Ä'úng Ä'ắn cá»§a cha mình. Câu chuyá»n cá»§a tôi là minh chứng cụ thá» rằng tôi Ä'ã Ä'á» vuá»t mất cÆ¡ há»i là m già u cá»§a mình.â - Trong câu chuyá»n nà y, chúng ta thấy Ä'ược may mắn sẽ Ä'ến vá»i những ai biết Ä'ón nháºn nó. – Ngưá»i Ä'à n ông ngá»"i bên cạnh vá» thương gia vừa ká» chuyá»n lên tiếng. – Viá»c má»t ngưá»i tạo dá»±ng Ä'ược sản nghiá»p luôn có những bà i há»c giá trá» Ä'áng Ä'á» chúng ta há»c há»i. Chúng ta có thá» khá»i nghiá»p chá» bằng má»t và i Ä'á»"ng bạc lẻ, hay bằng má»t sá»' tiá»n trÃch ra từ khoản thu nháºp nhá» nhoi cá»§a mình. Như chÃnh tôi chẳng hạn, tôi bắt Ä'ầu sá»± nghiá»p là m già u cá»§a mình khi còn là má»t cáºu bé và Ä'ã mua má»t con bê cái vá»i giá má»t Ä'á»"ng bạc. Cho Ä'ến bây giá» tôi Ä'ã sá» hữu Ä'ược má»t trang trại gia súc có sá»' lượng lên tá»i ngà n con. CÆ¡ há»i khá»i Ä'ầu cho sá»± già u có có thá» Ä'ến vá»i bất kỳ ai, nhưng nó tùy thuá»c và o viá»c con ngưá»i có nắm bắt Ä'ược cÆ¡ há»i Ä'ó hay không và thá»±c hiá»n như thế nà o. Má»t là biết nắm bắt, quyết tâm thá»±c hiá»n Ä'á» Ä'ạt thà nh công và sá» hữu Ä'ược cái tà i sản có giá trá»; hai là bá» qua cÆ¡ há»i hoặc không có ý chà thá»±c hiá»n, Ä'á» rá»"i suá»'t Ä'á»i sá»'ng trong sá»± nghèo khó và há»'i tiếc. - Tôi cÅ©ng xin Ä'ược phát biá»u vá» vấn Ä'á» nà y. – Má»t ngưá»i khác lên tiếng â" Tôi là ngưá»i Syri. Mặc dù sá» dụng ngôn ngữ cá»§a các bạn không thà nh thạo lắm, nhưng tôi rất muá»'n gá»i Ä'úng tên ngưá»i bạn thương gia vừa rá»"i. Nếu tôi gá»i tên ngưá»i thương gia nà y theo ngôn ngữ cá»§a các bạn thì chắc chắn tôi phát âm không Ä'úng, nhưng nếu tôi gá»i bằng tiếng Syri, thì có lẽ các bạn sẽ không hiá»u. Váºy thì, kÃnh thưa tất cả quý vá», nếu muá»'n có má»t cái tên chung Ä'á» gá»i ngưá»i cá»' tình né tránh hoặc không chá»u là m viá»c nhằm Ä'em lại lợi Ãch cho bản thân anh ta, thì các bạn gá»i ngưá»i Ä'ó là gì nhá»? - Má»t kẻ trì hoãn, ù lì. – Má»t giá»ng nói cất lên. - ChÃnh là như thế Ä'ó! – Ngưá»i Ä'ến từ Syri huÆ¡ tay Ä'á»"ng tình má»t cách mạnh mẽ. – Vá»i tình trạng như thế, anh ta chá» mất thá»i gian chá» Ä'ợi mà thôi. Khi dá»p may Ä'ến, anh ta lại bảo mình Ä'ang có nhiá»u viá»c phải là m và xin hãy Ä'ợi Ä'ó. Anh ta không há» biết rằng, dá»p may không chá» Ä'ợi má»t kẻ cháºm chạp nà o cả. Nếu ngưá»i nà o muá»'n nắm bắt cÆ¡ há»i thì phải nhanh chân lên, phải quyết tâm thá»±c hiá»n Ä'ến cùng má»i mong táºn dụng Ä'ược ưu Ä'iá»m cá»§a cÆ¡ há»i Ä'ó. Do váºy, tôi khẳng Ä'á»nh rằng bất cứ ngưá»i nà o cháºm chạp, do dá»± trưá»c má»t cÆ¡ há»i tá»'t, thì Ä'Ãch thá» Ä'ó là má»t kẻ ù lì má»t cách Ä'áng tiếc, và chắc chắn là anh ta sẽ há»'i háºn không khác gì ngưá»i bạn thương gia lúc còn trẻ cá»§a chúng ta. Vá» thương gia Ä'ứng lên và cúi mình Ä'áp lại: - Tôi xin tá» lòng kÃnh phục bạn! Bạn Ä'ã không ngần ngại nói má»t cách thẳng thắn Ä'ến vấn Ä'á» Ä'ó. - Äá» hiá»u rõ vấn Ä'á», chúng ta cần nghe cà ng nhiá»u cà ng tá»'t những kinh khác nhau vá» sá»± may mắn. Ai có thá» ká» cho chúng tôi nghe nữa không? â" Arkad nói. - Tôi sẽ ká»! – Má»t ngưá»i Ä'à n ông trung niên, mặc áo choà ng mà u Ä'á» Ä'áp lại. â" Tôi là má»t ngưá»i thu mua gia súc, chá»§ yếu là lạc Ä'à và ngá»±a, nhưng thá»nh thoảng tôi mua cả cừu và dê. Câu chuyá»n tôi sắp ká» ra Ä'ây sẽ minh chứng má»t sá»± tháºt là dá»p may hiếm có thưá»ng vụt qua rất nhanh â" như trưá»ng hợp cá»§a tôi, nó chá» Ä'ến trong má»t Ä'êm, mặc dù tôi mong má»i chá» Ä'ợi nó từ rất lâu. Và Ä'áng tiếc là tôi Ä'ã Ä'á» vuá»t mất nó. Äánh giá Ä'iá»u nà y như thế nà o tùy thuá»c và o các bạn. Vá»i giá»ng trầm ngâm như há»"i tưá»ng lại quá khứ, ông ta ká» lại: âVà o má»t buá»i chiá»u cách Ä'ây Ä'ã nhiá»u nÄm, trải qua má»t cuá»c hà nh trình dà i ngà y gian khá» Ä'á» tìm mua gia súc, tôi vẫn không mua Ä'ược gì. Chán nản, má»t má»i, tôi quay trá» vá» - KÃnh thưa ông! – Ngưá»i nông dân nói vá»i tôi. Nhìn bên ngoà i, tôi Ä'oán ông là má»t ngưá»i thu mua gia súc. Nếu Ä'úng như thế, tôi rất muá»'n bán cho ông toà n bá» bầy cừu béo tá»'t cá»§a tôi. Tôi từ phương xa tá»i, Ä'ang Ä'á»nh sáng mai Ä'em Ä'à n cừu nà y và o thà nh Ä'á» bán, nhưng vừa rá»"i tôi má»i nháºn Ä'ược tin ngưá»i vợ yêu quý cá»§a tôi hiá»n nay Ä'ang lâm bá»nh nặng á» nhà . Tôi phải quay trá» vá» cà ng sá»m cà ng tá»'t nên muá»'n bán bầy cừu kia ngay lúc nà y. Mong ông mua giúp Ä'á» tôi và các nô lá» cá»§a tôi Ä'ược trá» vá» ngay trong Ä'êm nay. Và o lúc Ä'ó, trá»i rất tá»'i nên tôi không thá» quan sát Ä'ược bầy cừu cá»§a ông ấy, nhưng cÄn cứ và o tiếng kêu, tôi Ä'oán sá»' lượng cừu chắc phải rất nhiá»u. Tôi Ä'ã mất mưá»i ngà y rong ruá»i vô Ãch mà vẫn không mua Ä'ược gì cả. Vì thế, tôi rất hứng khá»i trưá»c lá»i Ä'á» nghá» Ä'ó và thương lượng ngay vá»i ngưá»i nông dân. Do quá lo lắng, ông ấy Ä'ã Ä'ưa ra mức giá rất thấp so vá»i giá thông thưá»ng rao bán má»t con cừu. Tôi Ä'á»"ng ý ngay. Bá»i vì, tôi biết chắc và o sáng ngà y mai, những ngưá»i nô lá» cá»§a tôi có thá» lùa cả bầy cừu qua cá»ng thà nh và bán vá»i giá cao hÆ¡n rất nhiá»u. Cuá»c thương lượng kết thúc, tôi gá»i những ngưá»i nô lá» mang Ä'uá»'c Ä'ến Ä'á» Ä'ếm bầy cừu, vì theo ngưá»i nông dân, sá»' lượng cả bầy cừu lên tá»i chÃn trÄm con. Mặc dù Ä'ã rất cá»' gắng, nhưng chúng tôi không tà i nà o Ä'ếm Ä'ược. Vì váºy, không biết xúi quẩy thế nà o tôi lại bảo vá»i ông ấy rằng, Ä'ợi Ä'ến ngà y mai khi Ä'ếm xong, tôi sẽ thanh toán tiá»n cho ông ta. - Xin là m Æ¡n, thưa quý ông! â" Ã"ng ta khẩn khoản. â" Ngà i có thá» trả cho tôi hai phần ba sá»' tiá»n cá»§a chÃn trÄm con cừu nà y cÅ©ng Ä'ược, Ä'á» tôi có thá» khá»i hà nh ngay bây giá». Tôi sẽ Ä'á» lại Ä'ây ngưá»i nô lá» thông minh và hiá»u biết nhất cá»§a tôi. Sáng ngà y mai, cáºu ta sẽ giúp ông Ä'ếm sá»' cừu. Tôi rất tin cáºy anh ta, và thưá»ng giao cho anh ta những viá»c quan trá»ng. Vì váºy, ông có thá» Ä'iá»u chá»nh phần tiá»n phải trả còn lại, nếu có sai lá»ch vá» sá»' lượng. Nhưng do sá»± ngu tá»'i và quá tÃnh toán cá»§a mình, tôi Ä'ã nhất quyết không chá»u Ä'ưa tiá»n như lá»i Ä'á» nghá» cá»§a ông ấy ngay lúc Ä'ó. Cuá»c giao dá»ch buôn bán cá»§a tôi xem như chấm dứt. Và o sáng sá»m hôm sau, trưá»c khi tôi thức dáºy, các cá»ng thà nh Ä'ã má» và có bá»'n ngưá»i Ä'ã tìm Ä'ến mua bầy cừu cá»§a ngưá»i nông dân ấy. Há» là những ngưá»i thu mua gia súc giá»'ng tôi. Nhìn thấy bầy cừu, há» rất ưng ý nên Ä'ã trả vá»i giá rất cao â" cao gấp ba lần so vá»i giá ngưá»i nông dân nà i ná» bán cho tôi và o tá»'i hôm qua. Những ngưá»i nà y cho biết, do vương quá»'c Ä'ang bá» giặc Ä'e dá»a bao vây mà lương thá»±c trong thà nh không có dá»± trữ nhiá»u, nên há» mua gia súc, gia cầm thay thế. Äiá»u Ä'ó Ä'á»"ng nghÄ©a vá»i viá»c tôi Ä'ã Ä'á» mất má»t cÆ¡ há»i buôn bán mang lại lợi nhuáºn rất lá»n. Váºy có phải dá»p may hiếm có Ä'ã vuá»t khá»i tầm tay cá»§a tôi không?â - Äây là má»t câu chuyá»n khá Ä'ặc biá»t. â" Arkad nháºn Ä'á»nh. â" Nó Ä'ã cho chúng ta má»t bà i há»c vá» sá»± khôn ngoan. Má»i ngưá»i có thấy như thế không? - Äúng váºy! – Má»t ngưá»i thợ là m yên ngá»±a khả kÃnh góp lá»i. â" Khôn ngoan là phải nắm bắt và Ä'áp ứng ngay má»i yêu cầu cá»§a cÆ¡ há»i khi chúng ta nháºn thấy rõ kết quả cá»§a nó sẽ Ä'em lại nhiá»u Ä'iá»u tá»'t Ä'ẹp. Trong viá»c buôn bán, nếu có má»t cuá»c thương lượng Ä'i Ä'ến thà nh công và chắc chắn mang lại lợi nhuáºn, thì bạn cần phải bảo vá» thà nh quả cá»§a mình, tránh những suy nghÄ© do dá»± hay thiếu tá»± tin cá»§a bản thân, Ä'á»"ng thá»i cảnh giác vá»i những ý kiến can thiá»p cá»§a ngưá»i khác. DÄ© nhiên, chá»n Ä'iá»u sai là do chúng ta ngu ngá»'c. Còn nếu chá»n Ä'iá»u Ä'úng mà chúng ta lại có khuy hưá»ng do dá»±, lưỡng lá»± và phân vân suy tÃnh thì chá» khiến dá»p may trôi qua mất. Phán Ä'oán Ä'ầu tiên thưá»ng là phán Ä'oán tá»'t nhất cá»§a tôi. Tuy nhiên, thưá»ng trong các cuá»c thương lượng, tôi vẫn luôn cảm thấy khó khÄn khi tá»± thuyết phục mình tin theo những phán Ä'oán Ä'ó. Bá»i váºy, cÅ©ng giá»'ng như má»t sá»± tá»± bảo vá» mình nhằm chá»'ng lại những Ä'iá»m yếu kém cá»§a bản thân, trong những cuá»c thương lượng, tôi luôn phân tÃch lòng tá»± tin cá»§a mình. Là m như th! ế tôi sẽ tránh Ä'ược sá»± há»'i tiếc vá» sau và luôn nắm bắt Ä'ược những dá»p may Ä'ến vá»i mình. - Cám Æ¡n anh! Tôi xin Ä'ược nói tiếp. – Ngưá»i Ä'ến từ Syri Ä'ứng dáºy. – Những câu chuyá»n nà y rất giá»'ng nhau, bá»i vì má»i lần cÆ¡ may vuá»t mất Ä'á»u có những lý do tương tá»±. Nhưng tại sao má»i lần Ä'á»'i diá»n vá»i dá»p may, chúng ta thưá»ng do dá»± và thá»'i lui, chứ không nghÄ© rằng Ä'ây là dá»p tá»'t cần phải nắm lấy. Phải chÄng nếu chúng ta cứ suy nghÄ© theo xu hưá»ng như thế thì chúng ta sẽ không thà nh công? - Anh nói rất Ä'úng, anh bạn ạ! – Ngưá»i thu mua gia súc Ä'áp lá»i. â" Trong hai câu chuyá»n trên, dá»p may vụt khá»i tầm tay là do sá»± trì hoãn cá»§a chúng ta. Äiá»u Ä'ó cho thấy tÃnh do dá»± vẫn luôn tá»"n tại trong tất cả má»i ngưá»i, trong khi chúng ta lại luôn mong muá»'n Ä'ược thà nh Ä'ạt và già u có. Và thế là khi các dá»p may Ä'ến, do tÃnh do dá»±, ù lì nên chúng ta Ä'ã không chá»u nắm bắt. Nếu hiá»u như váºy thì quả tháºt tÃnh khà cá»§a chúng ta Ä'ã trá» thà nh kẻ thù tá» hại nhất cá»§a chÃnh chúng ta. - Lúc còn trẻ, tôi Ä'ã không nháºn ra Ä'ược Ä'iá»u Ä'ó. Những lá»i nói cá»§a ngưá»i bạn Ä'ến từ Syri quả tháºt rất sâu sắc. Trưá»c Ä'ây tôi nghÄ© mình Ä'á» lỡ nhiá»u cÆ¡ há»i kinh doanh là do khả nÄng phán Ä'oán cá»§a tôi rất tá». Vá» sau tôi lại tin rằng, Ä'ó là do trà não Ä'ần Ä'á»n cá»§a mình. Nhưng cuá»'i cùng tôi cÅ©ng nháºn ra Ä'ược sá»± tháºt, Ä'ó là do thói quen trì hoãn, cháºm chạp, không bắt ká»p yêu cầu cá»§a thá»±c tế phải ra quyết Ä'á»nh nhanh chóng Ä'á» hà nh Ä'á»ng già nh lấy thà nh công. Khi hiá»u ra sá»± viá»c, tôi Ä'ã tháºt sá»± há»'i tiếc và thấy rõ tác hại cá»§a tÃnh ù lì trong bản thân mình. Do Ä'ó, tôi Ä'ã tìm cách thoát khá»i kẻ thù kia Ä'á» vươn lên và Ä'ạt Ä'ược những thà nh quả như hiá»n nay. - Cám Æ¡n anh! Tôi có má»t câu há»i muá»'n nhá» vá» thương gia trả lá»i giúp. â" Ngưá»i bạn Ä'ến từ Syri nói tiếp. â" Nhìn dáng vẻ ngà y nay, tôi nghÄ© ông Ä'ã là má»t ngưá»i rất thà nh Ä'ạt. Váºy hãy nói cho chúng tôi biết, ông Ä'ã chá»'ng lại tÃnh ù lì cá»§a mình Ngưá»i thương gia từ tá»'n trả lá»i: - Äá»'i vá»i tôi, tÃnh ù lì là má»t kẻ thù luôn rình ráºp, chá» dá»p Ä'á» gây cản trá» cho công viá»c. Câu chuyá»n ban nãy tôi ká» cho các bạn nghe chá» là má»t trong những câu chuyá»n mà tôi Ä'ã từng trải qua, cho thấy bản thân tôi cÅ©ng Ä'ã bá» lỡ rất nhiá»u cÆ¡ há»i tá»'t trong cuá»c Ä'á»i mình. Bạn thấy Ä'ó, chúng ta không thá» Ä'á» kẻ trá»m và o khuân những bá»" lúa cá»§a mình, cÅ©ng không ai muá»'n Ä'á» Ä'á»'i thá»§ phá»ng tay trên những khách hà ng tiá»m nÄng có thá» Ä'em lại nguá»"n lợi cho mình. Má»t khi tôi Ä'ã nháºn thức Ä'ược tác hại cá»§a những hà nh vi Ä'ó thì tôi sẽ loại bá» ngay. Phải cải thiá»n bản tÃnh do dá»±, trì trá» cá»§a bản thân thì chúng ta má»i có thá» là m già u Ä'ược. - à kiến cá»§a ông thế nà o, hỡi ông Arkad Ä'áng kÃnh? Bá»i vì ông là ngưá»i già u có nhất á» - Hoà n toà n Ä'úng như thế anh bạn ạ! â" Arkad thừa nháºn. â" Trong suá»'t cuá»c Ä'á»i, tôi Ä'ã từng chứng kiến rất nhiá»u ngưá»i theo Ä'uá»i chà hưá»ng riêng cá»§a há» trong các lÄ©nh vá»±c như kinh doanh thương mại, khoa há»c, nghá» thuáºt; và không Ãt ngưá»i trong sá»' Ä'ó Ä'ã Ä'ạt Ä'ược thà nh công. Tôi có thá» khẳng Ä'á»nh rằng, cÆ¡ há»i may mắn dà nh cho má»i ngưá»i là như nhau, nhưng chá» má»t sá»' ngưá»i là nắm bắt Ä'ược váºn may và trá» nên thà nh công. Còn nhiá»u ngưá»i khác, thưá»ng là vì do dá»±, toan tÃnh thiá»t hÆ¡n mà khiến cho cÆ¡ há»i trôi qua, Ä'á» rá»"i cuá»c sá»'ng cá»§a há» vẫn không có má»t sá»± thay Ä'á»i nà o cả. Há» vẫn nghèo Ä'ói, vất vả và lam lÅ©, có khi suá»'t cả cuá»c Ä'á»i vẫn không thoát khá»i cuá»c sá»'ng cÆ¡ cá»±c Ä'ó. Arkad quay vá» phÃa ngưá»i dá»t và i và nói tiếp: - Anh Ä'ã gợi ý cho chúng ta má»t Ä'á» tà i thảo luáºn rất hay. Váºy anh nghÄ© như thế nà o vá» sá»± may mắn. - Tôi muá»'n nhìn sá»± may mắn á» má»t khÃa cạnh khác. Trưá»c Ä'ây, tôi nghÄ© rằng nó là Ä'iá»u mà ai cÅ©ng mong ưá»c và nó có thá» xảy ra không cần bất cứ sá»± ná» lá»±c nà o cá»§a con ngưá»i. Nhưng bây giá», qua cuá»c thảo luáºn rất thú vá» vừa rá»"i, tôi Ä'ã nháºn thức Ä'ược sá»± may mắn không phải cứ chá» Ä'ợi là có Ä'ược. Mà Ä'á» Ä'ược may mắn, chúng ta cần phải biết cách nắm lấyÆ¡ há»i tá»'t và quyết tâm thá»±c hiá»n ngay. Do váºy trong tương lai, tôi sẽ cá»' gắng hết sức mình Ä'á» nắm chắc những cÆ¡ há»i tá»'t khi nó Ä'ến vá»i tôi. - Anh Ä'ã tiếp thu rất tá»'t những vấn Ä'á» mà chúng ta vừa thảo luáºn. â" Arkad Ä'áp lại. – Dá»p may thưá»ng Ä'em Ä'ến cho chúng ta những cÆ¡ há»i rất Ãt khi lặp lại lần thứ hai. Ngưá»i bạn thương gia cá»§a chúng ta Ä'ã có dá»p may hiếm có nhưng lại không biết cách nắm lấy nó và tất nhiên là bá» lỡ má»t cÆ¡ há»i có thá» Ä'em lại sá»± già u có cho anh ấy. Ngưá»i bạn mua gia súc cá»§a chúng ta cÅ©ng váºy, Ä'áng lẽ anh ta có thá» thu Ä'ược má»t khoản lợi nhuáºn rất lá»n nếu thá»±c hiá»n ngay viá»c mua bầy cừu. Váºy là chúng ta Ä'ã thảo luáºn rất nhiá»u vá» vấn Ä'á» nà y Ä'á» tìm ra những phương thức thu hút sá»± may mắn Ä'ến vá»i chúng ta. Tôi thiết nghÄ©, bây giá» chúng ta Ä'ã tìm ra phương thức Ä'ó và thông qua nó chúng ta biết má»t sá»± tháºt vá» sá»± may mắn. Äó là : Sá»± may mắn có thá» thu hút Ä'ược nếu chúng ta biết nắm lấy cÆ¡ há»i. Các bạn hãy nhá» Ä'iá»u nà y, nếu chúng ta biết cách nắm lấy những cÆ¡ há»i tá»'t Ä'ến vá»i mình, tức là Ä'ã thu hút Ä'ược sá»± may mắn và nếu bạn quyết Ä'á»nh hà nh Ä'á»ng Ä'úng lúc, thì nó sẽ Ä'ưa bạn tá»i Ä'á»nh cao cá»§a sá»± thà nh công mà bạn mong Ä'ợi nhất.  - Má»t túi và ng và má»t mảnh gá»'m trên Ä'ó khắc những lá»i khôn ngoan, các anh sẽ chá»n cái nà o?
4. Gặp gỡ nữ thần may mắn
5. NÄm quy luáºt cá»§a và ng
- Và ng chứ, chá»n và ng chứ! â" Hai mươi bảy ngưá»i cùng Ä'á»"ng loạt lên tiếng.
Ã"ng Kalabab má»m cưá»i má»t cách Ä'á» lượng:
- Khoan Ä'ã! â" Ã"ng dừng lá»i, Ä'ưa cao má»t cánh tay chá» và o mà n Ä'êm rá»"i cháºm rãi tiếp lá»i. â" Chúng ta hãy lắng nghe tiếng hú cá»§a những con chó hoang kia. Chúng Ä'ang tru lên từng há»"i trong cái Ä'ói. Nếu bây giá» chúng Än, chúng sẽ như thế nà o nhá»? Chúng sẽ Ä'ánh nhau bất ká» sá»'ng chết Ä'á» tranh già nh miếng Än mà không cần biết tá»i ngà y mai sẽ như thế nà o.
Con ngưá»i cÅ©ng giá»'ng như váºy. Bất chấp cả sá»± khôn ngoan, chúng ta chá» ham lấy và ng. Song Ä'ến ngà y mai, chúng ta lại tru tréo lên bá»i vì chúng ta Ä'á» mất và ng.
Tháºt ra, và ng chá» dà nh cho những ngưá»i nà o biết quy luáºt cá»§a nó và tôn trá»ng các quy luáºt Ä'ó.
Những cÆ¡n gió lạnh buá»'t trong Ä'êm á» sa mạc à o à o thá»i Ä'ến, Kalabab cúi xuá»'ng, kéo tà áo choà ng che Ä'ôi chân rắn rá»i cá»§a mình, rá»"i thong thả nói tiếp:
- Bá»i vì các bạn Ä'ã táºn tụy, chÄm sóc rất chu Ä'áo bầy lạc Ä'à cá»§a tôi và Ä'ã chá»u cá»±c nhá»c khi Ä'i bÄng qua sa mạc nóng bá»ng, Ä'á»"ng thá»i các bạn Ä'ã kiên cưá»ng chiến Ä'ấu chá»'ng lại bá»n cưá»p lÄm le muá»'n chiếm sá»' hà ng hóa cá»§a tôi, nên Ä'êm nay tôi sẽ ká» cho các bạn nghe câu chuyá»n vá» nÄm quy luáºt cá»§a và ng. Má»t câu chuyá»n mà có lẽ các bạn chưa há» nghe Ä'ến bao giá».
Nà y các bạn, hãy lắng nghe những gì tôi sắp nói ra Ä'ây. Bá»i vì, nếu các bạn nắm chắc Ä'ược ý nghÄ©a và váºn dụng nó tháºt tá»'t thì chẳng bao lâu sau các bạn sẽ kiếm Ä'ược nhiá»u và ng.
Ã"ng Kalabab bá»ng im lặng và trầm tư trong giây lát. Trên Ä'ầu má»i ngưá»i, ná»n trá»i xứ
- Chúng ta Ä'ã nghe ông ká» rất nhiá»u vá» những câu chuyá»n hay, ông Kalabab à ! – Ngưá»i phụ trách viá»c Ä'óng gói các kiá»n hà ng lên tiếng. â" Sau khi hoà n thà nh công viá»c cho ông, chúng tôi sẽ váºn dụng những lá»i chá» dẫn khôn ngoan cá»§a ông Ä'á» là m già u cho bản thân.
- Trưá»c Ä'ây, tôi Ä'ã ká» cho các anh nghe vá» những cuá»c mạo hiá»m mà chÃnh tôi Ä'ã trải qua khi Ä'ến những vùng Ä'ất lạ, nhưng Ä'êm nay tôi sẽ ká» câu chuyá»n vỠông Arkad, ngưá»i ná»i tiếng khôn ngoan và già u có nhất á» Babylon
- Chúng tôi Ä'ã nghe rất nhiá»u chuyá»n vỠông ấy. – Ngưá»i phụ trách Ä'áp.
Ã"ng Kalabab gáºt Ä'ầu và bắt Ä'ầu ká»:
- Ã"ng Arkad già u nhất, bá»i vì ông ấy là ngưá»i giá»i nhất trong viá»c tìm ra và ng. Äêm nay, tôi ká» cho các anh nghe vá» sá»± khôn ngoan cá»§a ông Arkad mà chÃnh Nomasir, con trai cá»§a ông ấy, ká» cho tôi nghe khi tôi còn là má»t cáºu bé á»
“Ngà y ấy, tôi vẫn còn rất trẻ và Ä'i là m thuê giá»'ng như các anh. Tôi thưá»ng mang những bó thảm lá»n, loại Ä'ẹp nhất theo ông chá»§ Ä'ến nhà Nomasir Ä'á» bán cho ông ấy. Hôm ấy, Ä'Ãch thân ông Nomasir Ä'ã chá»n mua những tấm thảm tá»'t nhất và có mà u sắc vừa ý vá»i ông ta. Sau cuá»c mua bán Ä'ó, ông Nomasir má»i chúng tôi á» lại uá»'ng rượu. Rượu cá»§a ông ấy rất thÆ¡m và ngon. Tôi nghÄ© Ä'ó là loại rượu ngon nhất mà lúc bấy giá» tôi có thá» nếm Ä'ược.
Trong cuá»c Ä'á»'i ẩm Ä'ó, ông ta Ä'ã ká» cho chúng tôi nghe câu chuyá»n vá» sá»± khôn ngoan cá»§a cha mình. Äó cÅ©ng là câu chuyá»n mà tôi sắp ká» ra cho các bạn nghe Ä'ây.
Các bạn cÅ©ng biết là Babylon có má»t phong tục là con trai cá»§a các gia Ä'ình già u có thưá»ng sá»'ng vá»i cha mẹ Ä'á» Ä'ược kế thừa tà i sản, nhưng ông Arkad không tán thà nh táºp quán nà y. Do váºy khi Nomasir Ä'ến tuá»i trưá»ng thà nh, ông Arkad bèn cho gá»i Normasir Ä'ến và bảo:
- Con trai Æ¡i, cha rất muá»'n con kế thừa sản nghiá»p cá»§a cha, nhưng trưá»c hết con phải chứng tá» con có Ä'á»§ khôn ngoan Ä'á» sá» dụng sá»' tà i sản Ä'ó. Cho nên cha muá»'n rằng, con hãy tá»± mình Ä'i tìm má»t công viá»c chứng tá» con cÅ©ng có khả nÄng kiếm ra tiá»n.
Cha sẽ trao cho con hai váºt Ä'á» giúp con có Ä'iá»u kiá»n thá»±c hiá»n ý Ä'á»nh cá»§a mình. Như váºy so vá»i lúc cha bắt Ä'ầu tạo dá»±ng sá»± nghiá»p, con Ä'ã thuáºn lợi hÆ¡n cha rất nhiá»u.
Trưá»c hết, cha cho con má»t túi và ng. Nếu con biết dùng sá»' và ng nà y má»t cách khôn ngoan, thì nó sẽ giúp con là m già u nhanh chóng.
Thứ hai, cha trao cho con tấm thẻ Ä'ất sét nung nà y, trên Ä'ó có khắc nÄm quy luáºt vá» và ng. Nếu con ứng dụng chúng trong các công viá»c kinh doanh Ä'á»nh chúng sẽ mang lại sá»± già u có và uy tÃn cho con.
Sau mưá»i nÄm ká» từ hôm nay, con hãy trá» vá» nhà thÄm cha và thuáºt lại má»i viá»c cho cha nghe. Nếu con tá» ra là ngưá»i biết sá» dụng tiá»n bạc má»t cách xứng Ä'áng, cha sẽ cho con kế thừa toà n bá» tà i sản cá»§a cha. Còn nếu con không Ä'ược như váºy, cha sẽ hiến tặng tất cả tà i sản nà y cho những ngưá»i nghèo khá», ngưá»i Än xin và các thầy tế.
Theo lá»i cha, Nomasir ra Ä'i Ä'á» thá»±c hiá»n chà hưá»ng cá»§a mình. Hà nh trang cá»§a anh là túi và ng và mảnh gá»'m nung cá»§a cha Ä'ược gói cẩn tháºn trong tấm vải lụa cùng vá»i má»t Ãt nô lá» và và i con ngá»±a.
Mưá»i nÄm trôi qua và Nomasir thà nh Ä'ạt quay trá» vá» ngôi nhà cá»§a cha mình Ä'úng như Ä'ã hẹn. Nhân sá»± kiá»n nà y, ông Arkad má» má»t buá»i tiá»c long trá»ng, má»i nhiá»u bà con và bạn bè Ä'ến dá»±. Cuá»'i buá»i tiá»c, vợ chá»"ng ông Arkad ngá»"i trên hai chiếc ghế lá»n Ä'ặt trang trá»ng á» giữa Ä'ại sảnh phòng khách. Äá»'i diá»n vá»i há», Nomasir, ngưá»i vợ và hai cáºu con trai cá»§a ông ấy, tiếp Ä'ến là những ngưá»i thân và bạn vá» Ä'á»u ngá»"i trên những tấm thảm Ä'ặt theo hình vòng cung. Bên ngoà i trá»i Ä'ã tá»'i. Trong nhà , những ngưá»i nô lá» Ä'ang cầm những chiếc lá cá» có cán rất dà i quạt Ä'á»u Ä'ặn, nhá»p nhà ng Ä'á» là m dá»u không khà oi bức. Cảnh tượng trông rất trang nghiêm. Tất cả má»i ngưá»i Ä'á»u há»"i há»p, chÄm chú Nomasir Ä'iá»m Ä'ạm, tá»± tin Ä'ứng dáºy và bắt Ä'ầu thuáºt lại tất cả những Ä'iá»u Ä'ã diá» n ra trong suá»'t mưá»i nÄm láºp nghiá»p cá»§a mình:
- Thưa cha! Con xin bà y tá» lòng khâm phục cá»§a mình trưá»c sá»± khôn ngoan cá»§a cha. Mưá»i nÄm trưá»c, khi con bưá»c và o tuá»i thà nh niên, cha Ä'ã khuyến khÃch con sá»'ng Ä'á»c láºp và trưá»ng thà nh như những thanh niên cùng Ä'á» tuá»i cá»§a mình, thay vì cứ á»· lại, sá»'ng bám và o sản nghiá»p cá»§a cha.
Cha Ä'ã rá»ng lượng trao cho con má»t túi và ng và sá»± khôn ngoan cá»§a cha. Tuy nhiên, sá»' và ng Ä'ó Ä'ã Ä'em lại cho con nhiá»u bất hạnh.
Ã"ng Arkad má»m cưá»i má»t cách khoan dung:
- Ká» tiếp Ä'i con, câu chuyá»n cá»§a con là m cha bắt Ä'ầu thÃch thú. Con Ä'ừng bá» qua bất cứ má»t chi tiết nhá» nhặt nà o nhé!
- Vâng, thưa cha. Khi ra Ä'i, con quyết Ä'á»nh tá»i vùng
Trong cuá»c hà nh trình Ä'ó, hai ngưá»i bạn má»i quen Ä'ã tin cẩn tiết lá» cho con biết, tại Nineveh có má»t ngưá»i già u Ä'ang sá» hữu má»t con ngá»±a mà ông ta cho là chạy nhanh không có Ä'á»'i thá»§. Do Ä'ó, ông ta Ä'ã Ä'ặt cược má»t món tiá»n lá»n cho bất cứ ai có ngá»±a chạy nhanh hÆ¡n con ngá»±a cá»§a mình. Theo hai ngưá»i thì so vá»i ngá»±a cá»§a há», con ngá»±a kia chá» là má»t con lừa nặng ná» cháºm chạp. Vì thế, há» nói rằng sẽ nhất quyết tham gia và nắm chắc phần thắng trong tay.
Há» cho biết như má»t sá»± gia ân, rằng nếu con muá»'n, há» cho con cùng tham gia và o cuá»c cá cược Ä'ó. Lúc ấy con tháºt sá»± bá» há» cuá»'n hút và o kế hoạch nghe có vẻ rất hợp lý ấy mà không ká»p suy tÃnh thiá»t hÆ¡n. Cuá»'i cùng, con Ä'ã thất bại má»t cách thảm hại và mất gần như toà n bá» sá»' và ng cá»§a mình.
Nghe Ä'ến Ä'ây, ông Arkad không nhá»n Ä'ược nên Ä'ã cưá»i lá»n. Má»t lát sau, Nomasir cháºm rãi ká» tiếp:
- Sau nà y, con má»i biết, Ä'ó chá» là má»t âm mưu nhằm lừa gạt tiá»n bạc cá»§a những ngưá»i chân ưá»t chân ráo má»i Ä'ến như con. Cha biết Ä'ó, ngưá»i Ä'à n ông á»
Tuy nhiên, chẳng bao lâu sau con lại há»c Ä'ược bà i há»c thứ hai, cÅ©ng cay Ä'ắng không kém bà i há»c thứ nhất. Trong Ä'oà n lữ hà nh Ä'ó có má»t chà ng trai trẻ. Cha mẹ anh ta rất già u có và giá»'ng như con, anh ta Ä'ến
Má»i viá»c tiến hà nh Ä'úng như váºy. Nhưng sau Ä'ó, anh ta cứ tìm cách nấn ná á» lại và không chá»u trá» vá» nhà Ä'á» lấy tiá»n như Ä'ã hứa. Ngoà i ra, anh ta còn bá»c lá» ra là má»t ngưá»i buôn bán rất tá» nhưng lại tiêu pha vô Ä'á». Cuá»'i cùng, con Ä'à nh phải chấm dứt viá»c hợp tác là m Än chung vá»i anh ta. Nhưng Ä'ến lúc nà y viá»c buôn bán cÅ©ng gần như sụp Ä'á». Sá»' hà ng hóa còn lại quá kém chất lượng, khách hà ng không muá»'n ghé Ä'ến cá»a hà ng nữa. Còn mua thêm những mặt hà ng má»i Ä'á» bán thì con Ä'ã hết vá»'n. Suy Ä'i tÃnh lại, con chá» còn cách bán Ä'á» bán tháo phần còn lại cho má»t ngưá»i Do Thái Ä'á» kiếm Ä'ược Ä'á»"ng nà o hay Ä'á»"ng ấy.
Sau Ä'ó, có thá» nói rằng con Ä'ã rÆ¡i và o những ngà y tháng khá» cá»±c và vất vả nhất trong cuá»c Ä'á»i. Con Ä'i kiếm viá»c là m nhưng không ai chá»u thuê con cả. Cuá»'i cùng, Ä'á» sinh tá»"n, con phải bán hết các con ngá»±a, mấy ngưá»i nô lá» và cả những bá» quần áo Ä'ẹp Ä'á» lấy tiá»n mua thức Än và chá» ngá»§. Nhưng má»i ngà y trôi qua thì sá»± túng quẫn cá»§a con cà ng bức thiết hÆ¡n.
Trong những ngà y ấy, con chợt nhá» Ä'ến lá»i cha dặn trưá»c lúc con ra Ä'i, cha à ! Cha muá»'n con há»c há»i, rèn luyá»n và trá» thà nh má»t ngưá»i Ä'à n ông thá»±c thụ, chÃn chắn vá»i những trải nghiá»m cuá»c Ä'á»i. Vì váºy, con quyết Ä'á»nh phải thá»±c hiá»n cho bằng Ä'ược ý Ä'á»nh Ä'ó, nếu không con sẽ không trá» vá» gặp cha.
Nghe Ä'ến Ä'ây, ngưá»i mẹ lặng lẽ lau hai hà ng nưá»c mắt chảy xuá»'ng trên Ä'ôi gò má. Bà không ngá» Ä'ứa con trai cá»§a mình Ä'ã phải chá»u nhiá»u khá» cá»±c, vất vả như thế.
Normasir kỠtiếp:
- Con lấy tấm thẻ Ä'ất sét ra và cẩn tháºn Ä'á»c Ä'i Ä'á»c lại ná»i dung cá»§a các quy luáºt và ng. Con nháºn thức rằng, trưá»c tiên mình phải hiá»u Ä'ược nó, sau Ä'ó má»i hy vá»ng tạo ra và gìn giữ Ä'ược và ng. Con bèn há»c thuá»c lòng tất cả các quy luáºt Ä'ó. Và kết hợp vá»i những kinh nghiá»m Ä'ược rút ra từ những lần vấp ngã trưá»c Ä'ây, con mạnh dạn quyết Ä'á»nh khi nà o có cÆ¡ há»i thuáºn tiá»n thì nhất Ä'á»nh phải váºn dụng các quy luáºt nà y má»t cách khôn ngoan nhất.
NÄM QUY LUẬT CỦA VÃNG
1. Äá»'i vá»i những ngưá»i sẵn sà ng dà nh ra má»t phần mưá»i sá»' tiá»n kiếm Ä'ược Ä'á» tÃch lÅ©y cho riêng mình trong tương lai, thì và ng sẽ Ä'ến và Ä'ến vá»i sá»' lượng ngà y cà ng nhiá»u.
2. Và ng là ngưá»i là m công cần mẫn và nhiá»t tình nhất Ä'á»'i vá»i những ngưá»i chá»§ khôn ngoan biết nháºn ra khả nÄng sinh lợi và phát triá»n.
3. Và ng luôn luôn trung thà nh và Ä'em lại lợi nhuáºn cho những ngưá»i chá»§ tháºn trá»ng Ä'ầu tư theo lá»i khuyên cá»§a những ngưá»i khôn ngoan.
4. Äá»'i vá»i những vụ Ä'ầu tư kinh doanh mà bản thân mình chưa nắm rõ hoặc không Ä'ược ngưá»i già u kinh nghiá»m chá» bảo thì rất dá» bá» mất và ng.
5. Nếu dùng và ng Ä'á» kiếm lợi má»t cách phi pháp hoặc là m theo những lá»i khuyên không Ä'úng, lừa Ä'ảo hay phó thác nó cho những kinh nghiá»m yếu kém thì rất dá» thất bại và mất sạch và ng.
Nhân Ä'êm nay có cha ngá»"i á» Ä'ây, con xin Ä'á»c lại nÄm quy luáºt và ng chứa Ä'á»±ng tất cả sá»± khôn ngoan cá»§a cha. Con thấy mình là ngưá»i tháºt diá» m phúc Ä'ã Ä'ược cha truyá»n thụ cho những kinh nghiá»m quý báu ấy:
Äó là nÄm quy luáºt cá»§a và ng cha Ä'ã hà o phóng tặng cho con. So vá»i má»t túi và ng, thì theo con, nó có giá trá» gấp hà ng chục lần.
Normasir nhìn cha Ä'ầy cảm kÃch và nói tiếp:
- Con xin ká» tiếp câu chuyá»n Ä'ến giai Ä'oạn con Ä'ang lâm và o cảnh túng quẫn và thất vá»ng nhất trong cuá»c Ä'á»i mình. Khi Ä'ó, con Ä'ã mất sạch và ng, ngá»±a, nô lá», áo quần Ä'ẹp. Cuá»c sá»'ng cá»§a con chá» Ä'ếm Ä'ược từng ngà y.
Tuy nhiên, qua cÆ¡n giông trá»i lại sáng. Thá»i váºn cá»§a con cÅ©ng Ä'ã Ä'ến khi con kiếm Ä'ược viá»c là m. Äó là công viá»c cai quản má»t toán nô lá» xây tưá»ng thà nh á» vương quá»'c Ä'ó.
Khi Ä'ã có thu nháºp, con bắt Ä'ầu áp dụng quy luáºt thứ nhất cá»§a và ng. Hà ng tháng con tiết kiá»m má»i má»t Ä'á»"ng xu Ä'ược trÃch ra từ sá»' tiá»n lương rất Ãt á»i cá»§a con. Äá» có Ä'ược má»t Ä'á»"ng bạc là cả má»t thá»i gian dà i. Bá»i vì, con còn phải lo trang trải cuá»c sá»'ng từ sá»' tiá»n lương rất eo hẹp Ä'ó. Con Ä'ã láºp kế hoạch chi tiêu tiết kiá»m Ä'ến mức có thá» chấp nháºn Ä'ược, vá»i quyết tâm phải kiếm lại sá»' và ng mà cha Ä'ã cho con trong thá»i gian ngắn nhất
Và o má»t ngà y kia, ngưá»i chá»§ nô lá», vá»'n từ lâu Ä'ã trá» thà nh ngưá»i bạn thân thiết cá»§a con, Ä'ến gặp con và nói rằng:
- Anh là má»t chà ng trai trẻ biết tiết kiá»m và không phung phà hết sá»' tiá»n kiếm Ä'ược. Sá»' và ng anh tÃch lÅ©y Ä'ược, liá»u có cách nà o Ä'á» nó sinh lợi thêm cho anh không?
- Vâng! â" Con Ä'áp lại â" Mong muá»'n lá»n nhất cá»§a tôi hiá»n nay là tÃch lÅ©y Ä'á»§ sá»' và ng trưá»c Ä'ây cha tôi Ä'ã cho tôi. Vì thiếu kinh nghiá»m buôn bán mà tôi Ä'ã tiêu tán hết sá»' và ng Ä'ó rá»"i.
- Anh có má»t mong ưá»c rất tá»'t Ä'ẹp khiến tôi rất thán phục. Chắc anh cÅ©ng biết, có nhiá»u cách Ä'á» sá»' và ng tiết kiá»m Ä'ó sinh lợi và giúp anh nhanh chóng Ä'ạt Ä'ược ý nguyá»n. Anh có ý Ä'á»nh Ä'ầu tư không?
- Tháºt tiếc! Tôi Ä'ã trải qua nhiá»u kinh nghiá»m thất bại chua xót, nên tôi rất sợ bá» vấp ngã lần nữa.
- Nếu anh tin tưá»ng á» tôi, tôi sẽ má»i anh tham gia và o má»t kế hoạch sá» dụng và ng rất hiá»u quả. â" Anh ta Ä'áp lại â" Trong vòng má»t nÄm nữa, tưá»ng thà nh nà y sẽ xây xong, công viá»c tiếp Ä'ến là Ä'úc những cánh cá»ng bằng Ä'á»"ng Ä'á» gắn á» các cá»a ra và o nhằm bảo vá» vương quá»'c tránh khá»i những cuá»c tấn công cá»§a kẻ thù. Theo tôi nháºn thấy, khắp xứ
Nghe anh ấy trình bà y kế hoạch Ä'ầu tư nà y, con nháºn thấy Ä'ây là má»t dá»p may hiếm có Ä'á» tuân thá»§ quy luáºt thứ ba cá»§a và ng. Vì váºy, con quyết Ä'á»nh Ä'ầu tư toà n bá» sá»' tiá»n tiết kiá»m cá»§a mình và o Ä'ó. Quả tháºt, kế hoạch nà y Ä'ã không là m con thất vá»ng. Nó Ä'ã mang lại thà nh công ngoà i sức tưá»ng tượng và sá»' và ng tÃch lÅ©y nhá» nhoi cá»§a con Ä'ã tÄng Ä'áng ká» qua Ä'ợt buôn bán Ä'ó.
Ká» từ Ä'ó, con Ä'ược công má»t thà nh viên cá»§a nhóm ngưá»i luôn thá»±c hiá»n những cuá»c kinh doanh mạo hiá»m má»t cách tháºn trá»ng ấy. Há» Ä'á»u là những ngưá»i khôn ngoan và luôn biết cách sá» dụng và ng sao cho có lợi nhất. Lúc nà o há» cÅ©ng thảo luáºn và cẩn tháºn trưá»c khi tiến hà nh những kế hoạch kinh doanh má»i. Há» không bao giá» phó thác tiá»n và ng cá»§a mình và o những vụ Ä'ầu tư không sinh lợi hoặc có nguy cÆ¡ mất trắng vá»'n. Những viá»c là m khá» khạo như cá Ä'á», ngá»±a Ä'ua, Ä'ầu tư mà chưa tìm hiá»u kỹ lưỡng như Ä'ã xảy ra trưá»c Ä'ây vá»i con⦠há» Ä'á»u không Ä'á» mắt tá»i. Bá»i vì, Ä'á»'i vá»i những trò nà y, há» có thá» vạch ra những Ä'iá»m bá»p bợm ngay láºp tức.
Qua viá»c hợp tác là m Än vá»i những ngưá»i nà y, con Ä'ã rút ra nhiá»u bà i há»c sâu sắc cho riêng mình trong viá»c Ä'ầu tư và ng an toà n và mang lại lợi nhuáºn cao nhất. Theo thá»i gian, tà i sản cá»§a con má»i ngà y má»t gia tÄng, con không những thu lại sá»' và ng Ä'ã bá» mất trưá»c Ä'ây, mà còn kiếm Ä'ược nhiá»u và ng hÆ¡n thế nữa.
Sau những lần vấp ngã rá»"i thá»±c hiá»n Ä'ược nhiá»u vụ Ä'ầu tư thà nh công, con Ä'ã rút ra những kinh nghiá»m quý giá, Ä'á»"ng thá»i ngà y cà ng hiá»u rõ hÆ¡n nÄm quy luáºt cá»§a và ng mà cha Ä'ã trao cho con. Äá»'i vá»i những ngưá»i không biết vá» nÄm quy luáºt nà y thì há» rất dá» Ä'á» mất và ng trong Ä'ầu tư kinh doanh. Nhưng nếu biết tuân thá»§ theo các quy luáºt Ä'ó, há» không những giữ Ä'ược và ng mà còn khiến và ng ngà y cà ng phát sinh lợi nhuáºn.
Nomasir ngừng lại má»t lúc rá»"i ra hiá»u cho ngưá»i nô lá» Ä'ang á» phÃa sau cánh cá»a. Ngay láºp tức, ngưá»i nô lá» mang và o ba túi da rất nặng. Nomasir Ä'ỡ lấy má»t túi và Ä'ặt nó lên sà n nhà , trưá»c mặt cha cá»§a mình, rá»"i nói tiếp:
- Trưá»c Ä'ây, cha Ä'ã cho con má»t túi và ng cá»§a
Thưa cha, giá» Ä'ây con rất tá»± hà o khi Ä'ứng trưá»c mặt cha và nhá» sá»± khôn ngoan cá»§a cha truyá»n cho con, con Ä'ã trá» nên già u có v
Ã"ng Arkad âu yếm Ä'ặt bà n tay cá»§a mình lên Ä'ầu Nomasir và nói:
- Con Ä'ã tiếp thu rất tá»'t những bà i há»c cá»§a cha và cha Ä'ã tháºt may mắn khi có Ä'ược má»t Ä'ứa con trai như con Ä'á» giao phó tất cả tà i sản cá»§a mình.
Kalabad ngừng ká» và chÄm chú nhìn và o những gương mặt cá»§a các chà ng trai:
- Câu chuyá»n ká» vá» sá»± khôn ngoan cá»§a ông Arkad Ä'em lại cho các anh suy nghÄ© gì? Ai trong sá»' các anh có thá» bưá»c tá»i trưá»c mặt hai Ä'ấng sinh thà nh Ä'á» thuáºt lại cách sá» dụng sá»' tiá»n kiếm Ä'ược cá»§a mình nà o?
Không gian như chùng xuá»'ng, không má»t ai lên tiếng trả lá»i. Ã"ng Kalabab bèn nói tiếp:
- Cha mẹ các anh sẽ nghÄ© như thế nà o khi nghe các anh nói Ä'ã tiêu pha lãng phà hay sá» dụng má»t cách dại dá»t sá»' tiá»n cá»§a mình, Ä'á» rá»"i cuá»'i cùng vẫn phải sá»'ng má»t cuá»c sá»'ng Ä'ói nghèo, cÆ¡ cá»±c.
- Thế không phải do sá»' má»nh quyết Ä'á»nh ngưá»i nà y già u có, còn ngưá»i kia phải cam chá»u cuá»c sá»'ng nghèo hèn sao? Ã"ng hãy là m Æ¡n giải thÃch Ä'iá»u nà y cho chúng tôi hiá»u. – Má»t chà ng trai lên tiếng.
- Không ai có thá» quyết Ä'á»nh sá»' pháºn già u có hay nghèo hèn cá»§a mình cả. Tháºt ra, những ngưá»i sá» hữu Ä'ược nhiá»u và ng và trá» nên già u có là những ngưá»i hiá»u rõ nÄm quy luáºt cá»§a và ng và biết tuân thá»§ theo chúng Ä'á» là m già u. Trưá»c Ä'ây, tôi cÅ©ng nghèo khó và Ä'i là m thuê như các anh. Nhưng do tôi Ä'ã há»c và tuân thá»§ theo nÄm quy luáºt và ng, nên tôi trá» thà nh má»t thương gia già u có. Viá»c tÃch lÅ©y cá»§a cải và trá» nên già u có không phải là má»t Ä'iá»u bà ẩn do tạo hóa ban tặng, mà là do con ngưá»i quyết tâm là m viá»c và tìm má»i cách Ä'á» phát triá»n sá»' tà i sản cá»§a mình. Äá»'i vá»i những ngưá»i biết tiếp thu sá»± khôn ngoan, biết suy Ä'oán và kiên trì, Ä'á»"ng thá»i chá»u khó là m viá»c và tuân theo các quy luáºt cá»§a và ng thì cuá»'i cùng chắc chắn các bạn sẽ có
Má»i má»t quy luáºt trong nÄm quy luáºt nà y Ä'á»u có ưu Ä'iá»m riêng cá»§a nó, mà bất cứ ai cÅ©ng có thỠáp dụng Ä'ược. Các anh nên há»c thuá»c lòng ngay từ bây giá» và không ngừng tìm hiá»u, khám phá Ä'á» nắm Ä'ược ý nghÄ© cá»§a nó má»t cách thấu Ä'áo. Sau nà y nếu có cÆ¡ há»i thuáºn lợi, các anh nên mạnh dạn váºn dụng những quy luáºt quý giá nà y và o công viá»c kinh doanh Ä'á» là m già u cho bản thân và Ä'ất nưá»c chúng ta.
Â
6. Ngưá»i cho vay và ng á» vương quá»'c Babylon
Từ lâu Ä'à i cá»§a nhà vua, Rodan, ngưá»i thợ rèn giáo mác cá»§a vương quá»'c
NÄm mươi Ä'á»"ng tiá»n và ng! Tất cả là cá»§a anh! Anh hiá»u rõ Ä'ây là má»t tà i sản rất lá»n, Ä'á»"ng thá»i, anh cÅ©ng cảm nháºn Ä'ược sức mạnh mãnh liá»t cá»§a những Ä'á»"ng tiá»n. Bá»i vì, từ Ä'ây anh có thá» mua nhà cá»a, Ä'ất Ä'ai, gia súc, lạc Ä'à , ngá»±a, xe ngá»±a⦠Những Ä'iá»u nà y có thá» suá»'t cuá»c Ä'á»i là m lụng vất vả cá»§a mình, anh chưa chắc có thá» mua Ä'ược.
Con ngá»±a vẫn chạy bÄng bÄng trên con Ä'ưá»ng quen thuá»c, còn Rodan, anh không thá» nghÄ© gì khác ngoà i những dá»± Ä'á»nh vá» nÄm mươi Ä'á»"ng tiá»n và ng Ä'ó. Anh sẽ mua gì, sẽ sá» dụng như thế nà o Ä'á» duy trì sá»' tiá»n nà y và bảo Ä'ảm má»t cuá»c Ä'á»i già u có cho anh.
Và i ngà y sau và o má»t buá»i chiá»u, Rodan do dá»± bưá»c và o cá»a hà ng cá»§a Mathon, má»t ngưá»i cho vay và ng, buôn bán nữ trang và các loại vải vóc quý. Anh không quan tâm Ä'ến những món hà ng hấp dẫn Ä'ang trưng bà y trưá»c mắt, mà bÄng qua và tiến Ä'ến phòng tiếp khách. Tại Ä'ây, anh gặp Mathon Ä'ang ngá»"i chá» m chá» trên má»t tấm thảm lá»n và thưá»ng thức bữa Än do những ngưá»i nô lá» da Ä'en dá»n lên.
Rodan mạnh dạn cất tiếng nói:
-ôi muá»'n xin ý kiến cá»§a anh vá» má»t vấn Ä'á» mà tôi không biết nên là m thế nà o cả.
Mathon khá bất ngá» trưá»c câu nói cá»§a Rodan, nhưng liá»n sau Ä'ó anh má»m cưá»i thân thiá»n và nói:
- Äiá»u gì khiến anh cảm thấy khó xá» Ä'ến ná»i phải tìm Ä'ến ngưá»i cho vay và ng Ä'á» xin lá»i khuyên, hỡi anh Rodan? Anh Ä'ã thua bạc ư? Hay anh Ä'ang túng thiếu? Tôi quen biết anh nhiá»u nÄm nay rá»"i, nhưng chưa bao giá» thấy anh Ä'ến gặp tôi Ä'á» xin ý kiến cả.
- Báºy nà o! Không phải tôi Ä'ang túng thiếu hay thua bạc gì cả. Tôi Ä'ến Ä'ây cÅ©ng không phải Ä'á» vay và ng, mà là vì cần tá»i những lá»i khuyên khôn ngoan cá»§a anh.
- Lạ tháºt! Lạ tháºt! Anh Ä'ang nói gì thế nhá»? Từ trưá»c Ä'ến giá» có ai tìm Ä'ến ngưá»i cho vay và ng Ä'á» xin lá»i khuyên Ä'âu. Hai tai cá»§a tôi chắc hẳn Ä'ã nghe nhầm Ä'ấy chứ, phải không anh Rodan?
- Anh không nghe nhầm Ä'âu!
- Quả tháºt váºy sao! Anh thợ rèn giáo mác Æ¡i, có phải anh Ä'á»nh chÆ¡i khÄm tôi khi Ä'ến tìm Mathon nà y không phải Ä'á» vay và ng, mà là cần má»t lá»i khuyên? Äã có nhiá»u ngưá»i tìm Ä'ến tôi chá» vì mục Ä'Ãch muá»'n có và ng Ä'á» chi trả cho những viá»c là m rá»" dại cá»§a há», chứ tôi chưa thấy ai Ä'ến xin tôi lá»i khuyên cả – dù rằng có lẽ chẳng ai hÆ¡n Ä'ược những ngưá»i cho vay và ng trong viá»c Ä'ưa ra những lá»i khuyên tá»'t nhất cho những ai Ä'ang bá»'i rá»'i vì tiá»n bạc.
- Anh hãy ngá»"i lại dùng bữa vá»i tôi nhé, anh Rodan! â" Mathon nói tiếp â" Anh sẽ là khách má»i cá»§a tôi chiá»u nay.
- Nà o! Giá» hãy nói cho tôi biết, anh Ä'ang gặp những khó khÄn g
- Äiá»u nà y xuất phát từ món quà cá»§a nhà vua tặng cho tôi. â" Rodan nói.
- Món quà cá»§a nhà vua ư? Nhà vua Ä'ã tặng cho anh món quà và Ä'iá»u Ä'ó khiến anh bá»'i rá»'i ư? Loại quà tặng gì thế hỡi anh Rodan?
- Vì rất hà i lòng vá»i mẫu thiết kế trang trà cá»§a tôi trên những thanh gươm cá»§a Ä'á»i cáºn vá» hoà ng gia nên nhà vua Ä'ã thưá»ng cho tôi nÄm mươi Ä'á»"ng tiá»n và ng. Tôi chưa bao giá» có Ä'ược sá»' tiá»n lá»n như thế. Vì váºy, bây giá» tôi cảm thấy hết sức hoang mang.
- Äiá»u Ä'ó là hẳn nhiên. Bá»i vì có rất nhiá»u ngưá»i thấy và ng thì mắt sáng rá»±c lên và ý muá»'n chiếm hữu nó hiá»n rõ trên gương mặt. Anh không nên cho nhiá»u ngưá»i biết vá» Ä'iá»u nà y Ä'âu!
- Nhưng không chia sẻ Ä'iá»u nà y vá»i cả những ngưá»i thân trong gia Ä'ình, liá»u anh có là m Ä'ược hay không?
- Vá»i phần thưá»ng như thế nà y, sao lại không thá» chia sẻ vá»i ngưá»i thân Ä'ược chứ? Tôi chắc rằng ngưá»i chá» ruá»t cá»§a anh sẽ không tưá»c mất niá»m vui cá»§a anh Ä'âu.
- Có thá», nhưng Ä'á»'i vá»i anh Araman, chá»"ng cá»§a chá» tôi, ngưá»i mà chá» tôi vẫn mong muá»'n trá» thà nh má»t thương gia già u có, thì lại khác Ä'ấy. Chá» tôi không nháºn thấy rằng, anh ấy chẳng bao giá» có khả nÄng trá» thà nh má»t thương gia thà nh công. Vì váºy, chá» tôi bảo tôi cho chá»"ng chỠấy vay sá»' và ng nà y Ä'á» buôn bán. Sau nà y, khi công viá»c là m Än phát Ä'ạt, anh ấy sẽ trả tiá»n cho tôi.
- Nà y anh Rodan Æ¡i! Äây là má»t viá»c Ä'áng Ä'á» bà n bạc Ä'ấy, và anh rất khôn ngoan khi Ä'ến trao Ä'á»i ý kiến vá»i tôi. â" Mathon nói â" Và ng mang lại cho ngưá»i chá»§ sá» hữu cá»§a nó má»t trách nhiá»m và má»t vá» trà má»i trong cuá»c sá»'ng. Äá»"ng thá»i, nó cÅ©ng mang Ä'ến má»t cảm giác mạnh mẽ, má»t nÄng lá»±c hà nh Ä'á»ng Ä'á» Ä'ạt Ä'ược hiá»u quả tá»'t Ä'ẹp hÆ¡n. Nhưng mặt khác, nó cÅ©ng mang lại ná»i lo sợ bá» Ä'ánh mất hay bá» ngưá»i khác lừa gạt.
Anh có bao giá» nghe câu chuyá»n vá» ngưá»i nông dân á»
“Có má»t ngưá»i nông dân hiá»u Ä'ược tiếng nói cá»§a loà i váºt, nên và o má»i buá»i chiá»u, ông ấy thưá»ng nán lại trong chuá»"ng gia súc Ä'á» nghe các con váºt nói chuyá»n. Má»t buá»i chiá»u ná», ngưá»i nông dân nghe con bò Ä'á»±c phà n nà n vá»i con lừa vá» công viá»c nặng nhá»c cá»§a mình:
- Tôi kéo cà y cáºt lá»±c từ sáng sá»m cho tá»i tá»'i má»t, cho dù trá»i rất nắng, chân tôi má»i nhừ hay cá» cá»§a tôi Ä'au rát⦠Ngược lại, cuá»c sá»'ng cá»§a anh lại luôn an nhà n và sung sưá»ng. Hà ng ngà y, anh Ä'ược choà ng lên ngưá»i tấm má»n sặc sỡ và chẳng là m gì ngoà i viá»c mang ông chá»§ Ä'i Ä'ến nÆ¡i nà o ông ấy thÃch. Còn nếu ông chá»§ không Ä'i Ä'âu cả, anh chá» viá»c nằm nghá» ngÆ¡i và gặm cá» non suá»'t ngà y.
Nghe bạn nói váºy, con lừa dù Ä'ang Ä'au Ä'á»n vì các gót chân trầy trụa do phải chỠông chá»§ cả ngà y trên những con Ä'ưá»ng gá»" ghá», vẫn thá» hiá»n là ngưá»i bạn tá»'t và dà nh nhiá»u thiá»n cảm cho con bò, nên nói:
Nà y bạn thân Æ¡i, thấy bạn là m lụng rất nhá»c nhằn, tôi cÅ©ng muá»'n giúp Ä'ỡ bạn lắm. Tôi sẽ bà y cách cho bạn là m thế nà o Ä'á» có Ä'ược má»t ngà y nghá» ngÆ¡i thoải mái. Và o buá»i sáng ngà y mai, khi ngưá»i nô lá» Ä'ến buá»c cà y và o cá» bạn, bạn hãy nằm xuá»'ng và rá»'ng lên tháºt thảm thiết. Há» sẽ tưá»ng là bạn bá» á»'m và không bắt bạn là m viá»c nữa.
Váºy là sáng hôm sau, con bò Ä'á»±c bèn nằm lÄn ra Ä'ất theo lá»i khuyên cá»§a con lừa. Ngưá»i nô lá» quay vá» trang trại bẩm báo, ngưá»i nông dân bèn bảo:
- Thế thì hãy bắt con lừa là m thay công viá»c cà y xá»i cá»§a con bò.
Suá»'t ngà y hôm Ä'ó, vì thiá»n chà muá»'n giúp con bò, nên lừa phải là m thay công viá»c cá»§a con bò. Äến chiá»u tá»'i, khi Ä'ược tháo cái cà y ra, con lừa cảm thấy rất chua xót trong lòng, chân cẳng thì ã rá»i, còn cái gáy lại Ä'au buá»'t do cả ngà y bá» cái ách cá» xát và o.
Lúc Ä'ó, ngưá»i nông dân cá»' ý trá» lại chuá»"ng Ä'á» lắng nghe. Con bò lên tiếng trưá»c:
- Anh quả tháºt là ngưá»i bạn tá»'t cá»§a tôi. Bá»i vì nhá» có lá»i khuyên khôn ngoan cá»§a anh, tôi Ä'ã hưá»ng Ä'ược má»t ngà y nghá» ngÆ¡i rất thoải mái.
- Còn tôi giá»'ng như những kẻ ngu ngá»'c khác, ban Ä'ầu muá»'n giúp Ä'ỡ anh tránh là m công viá»c nặng nhá»c, nhưng cuá»'i cùng lại phải là m thay anh. Từ Ä'ây, anh phải lo là m viá»c cá»§a anh Ä'i. Bá»i vì, tôi nghe tiếng ông chá»§ bảo rằng sẽ má» thá»t anh khi nà o anh bá» á»'m lần nữa. Anh Ä'úng là má»t kẻ lưá»i biếng!
Còn bò rất giáºn vì những lá»i nói cá»§a con lừa. Ká» từ Ä'ó, chúng không còn nói chuyá»n vá»i nhau nữa. Äiá»u nà y cÅ©ng Ä'ã chấm dứt tình bạn cá»§a bò và lừa”. Anh có rút ra Ä'ược bà i há»c gì từ câu chuyá»n nà y không, anh Rodan?
- Äúng là má»t câu chuyá»n rất thú vá». Nhưng tôi không rút ra Ä'ược bà i há»c nà o cả. – Rodan Ä'áp.
- Lẽ nà o anh không rút ra Ä'ược bà i há»c gì sao? Tháºt ra, Ä'iá»u nà y cÅ©ng Ä'Æ¡n giản thôi, chÃnh là : “Nếu anh muá»'n giúp bạn bè cá»§a mình, thì phải sao Ä'á» gánh nặng không chuyá»n từ bạn bè sang cho chÃnh bản thân anh”.
- á»'! Váºy mà tôi Ä'ã không nghÄ© ra. Äó là má»t bà i há»c khôn ngoan và rất cần thiết cho trưá»ng hợp cá»§a tôi bây giá». Tôi không muá»'n chuá»'c lấy gánh nặng từ ngưá»i anh rá» cá»§a tôi. Nhưng hãy nói cho tôi biết, anh Ä'ã từng cho nhiá»u ngưá»i vay tiá»n, váºy có khi nà o những ngưá»i Ä'ó không trả lại tiá»n cho anh không?
Mathon má»m cưá»i Ä'iá»m Ä'ạm, chứng tá» bản lÄ©nh cá»§a má»t con ngưá»i Ä'ã từng dạn dà y kinh nghiá»m trong viá»c cho vay tiá»n:
- Nếu là ngưá»i cho vay tiá»n khôn ngoan và có Ä'ầu óc tÃnh toán cẩn tháºn, thì phải sá» dụng những cách nà o Ä'ó Ä'ảm bảo ngưá»i vay tiá»n sẽ trả lại sá»' tiá»n Ä'ã vay, tất nhiên là cùng vá»i lãi suất. Tôi sẽ cho anh thấy những váºt thế chấp tôi giữ lại cá»§a ngưá»i vay tiá»n và sẽ ká» tiếp cho anh nghe và i câu chuyá»n thú vá» vá» Ä'iá»u nà y.
Mathon và o phòng ngá»§ cá»§a mình khá» ná» lôi ra cái hòm khá lá»n, có chiá»u dà i chừng má»t sải tay, Ä'ược bá»c trong tấm da heo mà u Ä'á» và trang trà bằng những hình Ä'iêu khắc bằng Ä'á»"ng. Mathon Ä'á» cái hòm trên sà n nhà , ngá»"i xá»m xuá»'ng má» nắp bằng cả hai tay và nói:
- Äá»'i vá»i má»i ngưá»i Ä'ến vay tiá»n, tôi Ä'á»u yêu cầu há» Ä'á» lại má»t váºt dụng nà o Ä'ó cá»§a há» Ä'á» là m bằng chứng. Tất cả Ä'á»u Ä'ược tôi cất giữ cẩn tháºn trong cái hòm nà y. Äến khi ngưá»i vay Ä'ến trả tiá»n, tôi sẽ trao lại váºt Ä'ó. Nhưng nếu há» không trả tiá»n, thì tôi sẽ giữ mãi váºt ấy như má»t bằng chứng tá»' giác ngưá»i Ä'ó Ä'ã phản bá»i sá»± tÃn nhiá»m cá»§a tôi.
Theo tôi nghÄ©, cho những ngưá»i Ä'ang sá» hữu nhiá»u tà i sản vay tiá»n là an toà n nhất. Tất nhiên sá»' tiá»n há» vay không Ä'ược nhiá»u hÆ¡n trá» giá tà i sản cá»§a há», Ä'á» nếu cần, há» sẽ bán Ä'ất Ä'ai, các Ä'á»" trang sức quý báu, lạc Ä'à hoặc những váºt dụng khác Ä'á» trả nợ. Äá»'i vá»i những ngưá»i nà y, khi cho vay tiá»n tôi thưá»ng yêu cầu há» Ä'ưa ra váºt thế chấp. Nếu như há» không trả nợ Ä'ược, váºt há» Ä'ã mang thế chấp sẽ là cá»§a tôi hoặc tôi bán Ä'i Ä'á» lấy tiá»n bù và o sá»' tiá»n tôi Ä'ã cho vay. Ngoà i ra, còn má»t cách nữa Ä'ảm bảo sá»' tiá»n cho vay cá»§a tôi không bá» mất Ä'i. Äó là tấm thẻ chứng cứ, trên Ä'ó ghi lại lá»i giao hẹn, nếu Ä'ến kỳ trả nợ mà ngưá»i Ä'ó không thanh toán Ä'ược, thì há» phải giao cho tôi má»t tà i sản nà o Ä'ó có giá trá» tương Ä'ương Ä'á» khấu trừ. Theo những cách nà y, chắc chắn sá»' và ng tôi cho vay phải Ä'ược hoà n trả cùng vá»i sá»' tiá»n lãi. Bá»i vì, công viá»c cho vay dá»±a trên cÆ¡ sá» tà i sản có sinh lợi theo thá»i gian.
Có má»t sá»' ngưá»i khác mà tôi cÅ©ng rất yên tâm khi cho há» vay tiá»n. Äó là những ngưá»i có khả nÄng kiếm ra tiá»n, như anh chẳng hạn. Có viá»c là m và thu nháºp á»n Ä'á»nh, tháºt thà và tá»± trá»ng, tôi bảo Ä'ảm rằng há» có khả nÄng trả Ä'ược cả vá»'n lẫn lãi cho ngưá»i cho vay. Sá»± Ä'ảm bảo nà y dá»±a trên những ná» lá»±c là m viá»c cá»§a ngưá»i vay tiá»n.
Ngoà i ra, có má»t sá»' ngưá»i Ä'i vay tiá»n nhưng bản thân há» không có tà i sản và công Än viá»c là m. Äá»i sá»'ng cá»§a những ngưá»i nà y quả tháºt khó khÄn và há» thưá»ng không thá» trả hết nợ. Mặc dù cho há» vay không nhiá»u hÆ¡n má»t hà o, nhưng tôi cÅ©ng lấy má»t váºt gì Ä'ó Ä'á» là m bằng chứng. Và những váºt nà y có thá» nằm mãi trong cái hòm cá»§a tôi những ngưá»i nà y hiếm khi trả hết nợ.
Khi nắp hòm Ä'ược má» ra, Mathon cẩn tháºn cầm cái bá»c bằng vải mà u Ä'á» lên, bên trong là cái khÄn quà ng cá» mà u Ä'á»"ng rất Ä'ẹp. Mathon giải thÃch:
- Cái nà y sẽ Ä'ược lưu giữ mãi trong hòm chứng cứ cá»§a tôi, bá»i vì chá»§ nhân cá»§a nó Ä'ã qua Ä'á»i. Ã"ng ta cÅ©ng là bạn quý cá»§a tôi. Äã có má»t thá»i gian dà i, chúng tôi buôn bán là m Än vá»i nhau và Ä'ạt Ä'ược nhiá»u thà nh công, cho tá»i khi ông ấy cưá»i má»t bà vợ ngưá»i phương Tây. Bà ấy rất xinh Ä'ẹp nhưng không giá»'ng như những ngưá»i phụ nữ chá»u khó, chá»u khá» cá»§a chúng ta. Ã"ng ấy phải chi tiêu rất nhiá»u cá»§a cải, và ng bạc Ä'á» Ä'áp ứng các sá» thÃch xa hoa cá»§a ngưá»i vợ. Cho Ä'ến má»t hôm, ông ấy thất thá»u tìm tôi cho biết, gia sản cá»§a ông Ä'ã khánh kiá»t. Tôi Ä'ã an á»§i ông ấy rất nhiá»u, ngoà i ra còn hứa sẽ tạo Ä'iá»u kiá»n giúp ông ấy Ä'i buôn trá» lại. Ã"ng ấy hứa quyết tâm sẽ là m theo những lá»i khuyên tá»'t Ä'ẹp cá»§a tôi. Nhưng Ä'iá»u nà y mãi mãi không thá» thá»±c hiá»n Ä'ược. Và i ngà y sau, trong má»t cuá»c cãi vã vá»i vợ, ông ấy Ä'ã lên cÆ¡n Ä'au tim và không bao giá» tá»nh dáºy Ä'ược nữa.
- Còn bà vợ thế nà o? â" Rodan tò mò há»i.
- Sau Ä'ám tang ông ấy, bà vợ há»'i háºn rất nhiá»u nên Ä'ã gieo mình xuá»'ng sông Euphrate. Vì váºy, món nợ ông ấy Ä'ã vay cá»§a tôi không bao giá» Ä'ược trả. Qua chuyá»n nà y tôi rút ra má»t kinh nghiá»m rằng, lá»i hứa trong cÆ¡n bấn loạn, xúc Ä'á»ng cá»§a con ngưá»i thưá»ng không thá» tin Ä'ược. Nếu dá»±a và o lá»i hứa Ä'ó thì quả tháºt là không an toà n cho sá»' vá»'n Ä'ã bá» ra.
Mathon chá» và o má»t chiếc nhẫn bằng xương bò Ä'ược chạm khắc rất Ä'ẹp và nói tiếp:
- Còn Ä'ây là má»t câu chuyá»n khác. Chiếc nhẫn nà y cá»§a má»t ngưá»i chá»§ trang trại, tôi thưá»ng mua các tấm thảm do bà vợ ông ấy dá»t. Mấy nÄm trưá»c Ä'ây, trang trại cá»§a há» bá» châu chấu phá hoại là m mất sạch mùa mà ng. Tôi Ä'ã cho ông ấy vay tiá»n Ä'á» mua lương thá»±c và hạt giá»'ng má»i. Äến vụ mùa tiếp theo, ông ấy liá»n trả hết tiá»n vá»'n lẫn lãi cho tôi. Bẵng Ä'i má»t thá»i gian, ông chá»§ trang trại lại tìm Ä'ến tôi và thuáºt lại chuyá»n má»t ngưá»i khách phương xa cho biết, á» quê cá»§a ông ta có nuôi những bầy dê rất kỳ lạ. Chúng có bá» lông dà i rất mượt mà và má»m mại. Ã"ng rất muá»'n có những bá» lông như thế Ä'á» dá»t thảm. Ã"ng bỠý Ä'á»nh muá»'n mua bầy dê Ä'ó, nhưng không có tiá»n, nên Ä'ến há»i vay tôi. Dá»± Ä'á»nh nà y rất tá»'t, nên tôi sẵn lòng giúp Ä'ỡ ông ấy. Má»t nÄm sau, tôi rất ngạc nhiên khi thấy các nhà già u có á»
- Có nhiá»u ngưá»i vay tiá»n là m Ä'ược như thế không, anh Mathon? â" Rodan há»i lại.
- Nếu há» vay vì mục Ä'Ãch là m viá»c kiếm tiá»n, thì Ä'iá»u Ä'ó vẫn có thá» xảy ra và sá»' tiá»n vay Ä'ó Ä'ảm bảo há» sẽ trả lại. Nhưng nếu há» vay tiá»n vì gặp tình huá»'ng ngặt nghèo, khá»'n khá», tôi khuyên anh cần phải hết sức tháºn trá»ng. Vì Ä'á»'i vá»i những trưá»ng hợp nà y, rất có thá» há» không có tiá»n Ä'á» trả nợ cho anh Ä'âu.
- Anh Mathon à ! Anh hãy là m Æ¡n nói rõ cho tôi nghe vá» trưá»ng hợp nà y Ä'i. â" Rodan vừa nói, vừa cầm lên má»t chiếc vòng xuyến bằng và ng có khảm những viên Ä'á quý rất Ä'ẹp.
- Ngưá»i chá»§ cá»§a chiếc xuyến nà y từng là ngưá»i bạn cá»§a tôi. â" Mathon hóm há»nh bảo. â" Bà ấy khá máºp mạp và hay bép xép má»i chuyá»n khiến nhiá»u lúc tôi phát Ä'iên lên vì bà ta Ä'ấy.
Mathon kỠtiếp:
- Thá»i gian trưá»c Ä'ây, bà ta sá» hữu khá nhiá»u tà i sản và Ä'ã từng là khách hà ng tá»'t cá»§a tôi. Bà có má»t Ä'ứa con trai và luôn mong muá»'n nó trá» thà nh má»t thương gia già u có. Má»t hôm, bà ấy tìm Ä'ến tôi và vay má»t sá»' và ng Ä'á» cho con trai bà góp vá»'n là m Än chung vá»i má»t ngưá»i chá»§ Ä'oà n lữ hà nh. Há» thưá»ng mang hà ng từ nÆ¡i nà y sang nÆ¡i khác Ä'á» bán.
Tuy nhiên, ngưá»i chá»§ Ä'oà n lữ hà nh nà y là má»t gã chuyên Ä'i lừa gạt tiá»n bạc cá»§a ngưá»i khác. Má»t hôm, ông ta lén ôm hết tiá»n bạc, tà i sản góp chung cá»§a hai ngưá»i bá» Ä'i mất, khiến chà ng thanh niên Ä'áng thương, lúc Ä'ó Ä'ang ngá»§, phải bÆ¡ vÆ¡ á» má»t xứ lạ vá»i cái túi rá»ng không. Cuá»'i cùng, nhá» sá»± giúp Ä'ỡ má»t Ä'oà n thương nhân tá»'t bụng, anh ta má»i trá» vá» nhà Ä'ược. Có thá» tôi phải chá» cho Ä'ến khi anh ta có Ä'á»§ khả nÄng là m ra tiá»n má»i Ä'òi Ä'ược sá»' tiá»n cho vay Ä'ó. Bây giá» tôi chá» có thế giữ món Ä'á»" trang sức nà y Ä'á» là m váºt chứng.
- Bà ấy có xin ý kiến cá»§a anh vá» viá»c sá» dụng sá»' tiá»n vay Ä'ó không?
- Hoà n toà n không, ngược lại bà ấy luôn khoe khoang vá»i má»i ngưá»i rằng, sau nà y con trai bà ta sẽ trá» thà nh má»t thương gia già u có và Ä'ầy quyá»n thế á»
Cái nà y là cá»§a Nebatur, ngưá»i buôn lạc Ä'à á»
Mathon lấy ra má»t váºt có hình dáng giá»'ng con bá», bằng ngá»c lam rá»"i thuáºn tay liá»ng nó trên sà n nhà , nói má»t cách miá»t thá»:
- Äây là con bá» có nguá»"n gá»'c từ Ai Cáºp. Ngưá»i chá»§ cá»§a nó chẳng quan tâm Ä'ến viá»c trả nợ cho tôi và có lẽ suá»'t Ä'á»i tôi không thá» lấy lại món tiá»n Ä'ó. Tôi Ä'ã nhiá»u lần Ä'ến Ä'òi nợ, nhưng hắn trả lá»i tá»nh bÆ¡: “Tôi tháºt sá»± không còn má»t xu Ä'á» trả nợ cho anh, cuá»c sá»'ng cá»§a tôi hiá»n rất khá»'há». Trong khi Ä'ó, nếu không Ä'òi Ä'ược sá»' tiá»n tôi nợ anh, tà i sản cá»§a anh có vÆ¡i bá»t chút nà o Ä'âu. Anh vẫn còn khá»'i và ng ra Ä'ó!”. Tôi biết là m gì vá»i hắn ta nữa Ä'ây? Ngay cả ngưá»i cha hiá»n là nh cá»§a hắn cÅ©ng vì hắn mà tiêu tán hết sản nghiá»p. Ã"ng ấy Ä'ã thế chấp tất cả Ä'ất Ä'ai và gia súc Ä'á» có vá»'n há» trợ cho viá»c kinh doanh cá»§a con trai mình. Nhưng sau Ä'ó do muá»'n là m già u nhanh chóng, nên hắn ta không ngần ngại tham gia và o những cuá»c Ä'ầu tư liá»u lÄ©nh, không tìm hiá»u cẩn tháºn nên Ä'ã phá sản.
Tuá»i trẻ vẫn hay có nhiá»u tham vá»ng và thưá»ng hấp tấp, nôn nóng trong viá»c thá»±c hiá»n những viá» n cảnh Ä'ầy hứa hẹn cá»§a mình. Há» không nghÄ© Ä'ến chuyá»n tà i và lá»±c cá»§a mình bá» hạn chế, tháºm chà không Ä'Ỡý Ä'ến những lá»i khuyên Ä'úng Ä'ắn cá»§a những ngưá»i Ä'i trưá»c. Äến khi công viá»c bá» Ä'á» vỡ, há» má»i cay Ä'ắng nháºn ra những bà i há»c Ä'ắt giá cho bản thân mình. Äiá»u Ä'áng nói á» Ä'ây là má»i lần thất bại, há» lại gánh thêm má»t món nợ. Và thay vì cá»' gắng thay Ä'á»i cuá»c sá»'ng tá»'t hÆ¡n, há» lại rÆ¡i và o cảnh bần cùng, bế tắc, tháºm chà mất hết lòng tá»± trá»ng, sá»± tá»± tin và ý chà phấn Ä'ấu. Anh thấy Ä'ó, con bá» nà y có lẽ phải nằm mãi mãi trong cái hòm cá»§a tôi.
- Anh Ä'ã cho tôi nghe nhiá»u chuyá»n rất thú vá», anh Mathon ạ! â" Rodan nói. â" Bây giá», theo anh tôi có nên cho ngưá»i anh rá» vay nÄm mươi Ä'á»"ng tiá»n và ng không? Anh cÅ©ng biết, sá»' tiá»n nà y là rất lá»n Ä'á»'i vá»i thu nháºp hà ng tháng cá»§a tôi.
- Chá» cá»§a anh là má»t ngưá»i Ä'à n bà Ä'ảm Ä'ang, khéo léo khiến tôi rất ná» trá»ng. Vì váºy, nếu chá»"ng chỠấy ngá» lá»i vay tiá»n, tôi sẽ há»i anh ấy sá» dụng sá»' tiá»n nà y như thế nà o?
Nếu Araman trả lá»i muá»'n trá» thà nh má»t thương gia thà nh Ä'ạt, Ä'á» gia Ä'ình, vợ con Ä'ược sá»'ng sung sưá»ng, già u sang, thì tôi sẽ há»i tiếp: “Anh có biết cách là m Än buôn bán không? Anh có biết Ä'ến nÆ¡i nà o Ä'á» mua hà ng vá»i giá thấp nhất và bán vá»i giá cao nhất không?”. Váºy theo anh, anh ta có thá» trả lá»i “có” vá»i những câu há»i nà y không?
- Không! â" Anh ấy không thá» là m Ä'ược những Ä'iá»u Ä'ó Ä'âu. â" Rodan thừa nháºn â"Araman chá» có thá» giúp tôi là m những công viá»c trong cá»a hà ng rèn giáo mác mà thôi.
- Váºy thì anh có thá» n, cho dù mục Ä'Ãch cá»§a anh ta rất cao Ä'ẹp, nhưng vá»i khả nÄng như váºy anh ấy chưa thá» trá» thà nh thương gia Ä'ược. Trưá»c khi trá» thà nh thương gia, anh Araman cần phải há»c và tinh thông nghá» buôn bán. Và trong quá trình há»c há»i và trải nghiá»m, anh ấy không nên mạo hiá»m vá»i sá»' tiá»n lá»n Ä'ó. Ưá»c muá»'n cá»§a Araman, dù rất Ä'áng trân trá»ng, nhưng anh không thá» cho anh ấy mượn tiá»n Ä'ược.
Nhưng nếu anh Araman trả lá»i: “Vâng! Tôi Ä'ã là m viá»c rất nhiá»u vá»i các thương gia. Tôi Ä'ã biết cách Ä'i tá»i
Anh thấy Ä'ấy, Rodan! Và ng là hà ng hóa cá»§a ngưá»i là m nghá» cho vay tiá»n. Viá»c cho vay rất dá» dà ng, nhưng nếu cho vay không khôn ngoan thì rất khó Ä'òi lại. Äá»'i vá»i những ngưá»i cho vay già u kinh nghiá»m, há» không bao giá» mạo hiá»m trong công viá»c cá»§a mình, mà ngược lại, há» luôn tìm cách nà o Ä'ó Ä'á» buá»c ngưá»i vay tiá»n hoà n trả Ä'úng hẹn.
- Äúng thế! â" Mathon nói tiếp. â" Giúp Ä'ỡ những ngưá»i Ä'ang gặp khó khÄn, hoạn nạn hay Ä'ang khá»i Ä'ầu sá»± nghiá»p là Ä'iá»u cần thiết. Nhưng anh phải biết giúp há» má»t cách khôn ngoan. Nếu không, anh sẽ giá»'ng như con lừa trong câu chuyá»n tôi vừa ká», chá» phải gánh chá»u những gánh nặng cá»§a ngưá»i khác mà thôi.
Roadan à , hãy nghe lá»i khuyên cá»§a tôi Ä'ây: “Anh hãy giữ lấy nÄm mươi Ä'á»"ng tiá»n và ng Ä'ó. Vì nó là phần thưá»ng xứng Ä'áng do công sức lao Ä'á»ng vất vả cá»§a anh là m nên, không ai có quyá»n buá»c anh phải chia sá»t cho ngưá»i khác, trừ phi Ä'ó là ý muá»'n cá»§a anh. Nếu anh muá»'n cho vay sá»' tiá»n Ä'ó Ä'á» kiếm thêm nhiá»u và ng, thì hã hết sức tháºn trá»ng và phân ra nhiá»u nÆ¡i. Tôi không muá»'n Ä'á» và ng nằm im trong túi, cho dù tôi cÅ©ng rất sợ gặp phải những rá»§i ro, bất trắc.
Rodan im lặng suy nghÄ© vá» những lá»i Mathon vừa nói, Ä'á»t nhiên Mathon há»i:
- Anh là m nghá» rèn giáo mác Ä'ã bao nhiêu nÄm rá»"i?
- Äã ba nÄm tròn. â" Rodan trả lá»i.
- Trong ba nÄm Ä'ó, anh Ä'ã Ä'á» dà nh Ä'ược bao nhiêu ngoà i sá»' tiá»n thưá»ng cá»§a nhà vua?
- Ba Ä'á»"ng tiá»n và ng.
- Má»i nÄm anh là m viá»c rất cáºt lá»±c mà chá» Ä'á» dà nh Ä'ược má»t Ä'á»"ng tiá»n và ng thôi ư?
- Quả Ä'úng như thế.
- Váºy là , nếu như Ä'á» dà nh Ä'ược nÄm mươi Ä'á»"ng và ng, thì anh phải mất nÄm mươi nÄm là m viá»c hết mình sao?
- Cả má»t cuá»c Ä'á»i là m viá»c ấy chứ!
- Anh có cho phép ngưá»i chá» cá»§a anh mạo hiá»m vá»i sá»' tiá»n mà có thá» anh phải dà nh dụm trong suá»'t nÄm mươi nÄm là m viá»c cá»±c nhá»c bên cái lò nấu Ä'á»"ng, chá» Ä'á» cho chá»"ng cá»§a chá» ta có Ä'ược kinh nghiá»m trá» thà nh má»t thương gia không?
- Không thá» như thế Ä'ược! â" Rodan thá»'t lên.
- Váºy thì, anh nên Ä'ến gặp chá» cá»§a anh và nói rằng: “Trong ba nÄm, em nên dư Ä'ược ba Ä'á»"ng tiá»n và ng. Chá» là ngưá»i thân duy nhất cá»§a em và em cÅ©ng rất mong chá»"ng cá»§a chá» có cÆ¡ há»i Ä'á» trá» nên già u có. Nếu anh Araman có thá» chứng tá» cho em và ngưá»i bạn thân cá»§a em là Mathon thấy kế hoạch là m Än cá»§a anh ấy Ä'ạt Ä'ược kết quả tá»'t, thì em rất vui lòng cho anh rá» mượn toà n bá»' tiá»n dà nh dụm cá»§a em trong ba nÄm qua”. Là m như váºy, ý tôi muá»'n nói rằng nếu quả tháºt anh Araman có nÄng lá»±c kinh doanh, thì anh ấy vẫn có má»t sá»' vá»'n Ä'á» thá»±c hiá»n. Còn nếu anh Araman thất bại, thì sá»' tiá»n anh ấy nợ cÅ©ng không vượt quá khả nÄng chi trả cá»§a anh ta.
Tôi là ngưá»i sá» hữu rất nhiá»u và ng. Và tôi dùng sá»' và ng Ä'ó Ä'á» giúp những ngưá»i khác buôn bán, là m Än. Äiá»u nà y không những tạo Ä'iá»u kiá»n cho há» trá» nên già u có, mà qua Ä'ó tôi có thá» kiếm thêm nhiá»u và ng cho mình. Nhưng tôi không muá»'n mạo hiá»m trong công viá»c nà y. Tôi Ä'ã phải là m lụng vất vả, tÃnh toán cẩn tháºn và tÃch lÅ©y trong má»t thá»i gian dà i má»i có Ä'ược sá»' và ng Ä'ó. Do thế, tôi sẽ không cho bất kỳ ai vay tiá»n nếu tôi không tin tưá»ng và o khả nÄng hoà n lại tiá»n cá»§a ngưá»i Ä'ó. Ngoà i ra, tôi cÅ©ng không muá»'n cho vay, nếu sá»' tiá»n lãi không Ä'ược thanh toán nhanh chóng khi Ä'ến kỳ hạn.
Qua những câu chuyá»n tôi vừa ká», anh có thá» hiá»u Ä'ược nhiá»u ngưá»i thưá»ng muá»'n vay tiá»n nhưng lại Ãt ngưá»i có khả nÄng trả nợ. Có ngưá»i cho rằng, há» sẽ kinh doanh thà nh công nếu có và ng trong tay, nhưng trên thá»±c tế há» lại gặp thất bại. Äó là vì há» Ä'ã không Ä'ánh giá Ä'úng nÄng lá»±c cá»§a mình.
Anh Rodan à ! Bây giá», anh Ä'ã may mắn sá» hữu Ä'ược nÄm mươi Ä'á»"ng tiá»n và ng. Äá» duy trì sá»± già u có cho mình, anh nên tìm cách là m cho sá»' và ng Ä'ó sinh lợi. Cách tá»'t nhất là anh hãy trá» thà nh má»t ngưá»i cho vay và ng, giá»'ng như tôi váºy. Và nếu anh biết gìn giữ tà i sản cá»§a mình má»t cách an toà n và chắc chắn, thì tôi có thá» bảo Ä'ảm cuá»c sá»'ng cá»§a anh từ Ä'ây trá» Ä'i luôn luôn Ä'ược Ä'ầy Ä'á»§ và sung túc.
Nếu anh dá»± Ä'á»nh thá»±c hiá»n má»t công viá»c nà o Ä'ó, anh hãy mạnh dạn hợp tác vá»i những ngưá»i có nhiá»u kinh nghiá»m, khôn ngoan và uy tÃn trong lÄ©nh vá»±c mà anh Ä'á»nh tham gia. Nhá» và o há», má»t mặt anh có thá» há»c há»i, tiếp thu nhiá»u kinh nghiá»m, mặt khác sá»' tà i sản cá»§a anh không những Ä'ược an toà n mà còn sinh ra lợi nhuáºn.
Món quà cá»§a nhà vua có lẽ sẽ Ä'em lại cho anh nhiá»u cÆ¡ há»i tá»'t. Tuy nhiên, nếu anh muá»'n giữ nÄm mươi Ä'á»"ng tiá»n và ng Ä'ó thì phải tháºt kÃn Ä'áo và cẩn tháºn. Bá»i vì, theo kinh nghiá»m cá»§a tôi thì sẽ có nhiá»u ngưá»i Ä'ến khuyến dụ anh vá»i những ý Ä'á» không tá»'t. Anh phải bảo Ä'ảm khi cho má»t Ä'á»"ng tiá»n và ng ra khá»i túi, thì nhất Ä'á»nh nó phải quay trá» lại túi cá»§a anh Ä'úng thá»i hạn. Nếu anh cần thêm những lá»i khuyên khác, thì hãy quay lại Ä'ây. Tôi rất sẵn lòng Ä'á» giúp Ä'ỡ anh trong má»i công viá»c. “Thà thừa má»t tháºn trá»ng nhá» còn hÆ¡n phải gánh chá»u má»t Ä'iá»u ân háºn lá»n vá» sau”. Anh nên nhá» thuá»c lòng câu nói nà y nhé! Bá»i vì, nó cÅ©ng là bà quyết thà nh công cá»§a tôi Ä'ấy.
Rodan xúc Ä'á»ng cám Æ¡n những lá»i khuyên táºn tình cá»§a Mathon rá»"i ra vá». Khác vá»i lúc Ä'ến Ä'ây, bây giá» không chá» Ä'ầu óc mà cả cuá»c Ä'á»i anh dưá»ng như Ä'ã sang má»t trang má»i, sáng sá»§a hÆ¡n rất nhiá»u.
Â
7. Ngưá»i buôn lạc Ä'à ỠBabylon
Khi chúng ta Ä'ói, tinh thần cá»§a chúng ta sẽ trá» nên sáng suá»'t và nhạy cảm hÆ¡n vá»i các mùi thÆ¡m cá»§a thức Än.
Tarkad, con trai cá»§a ông Azure, chắc hẳn cÅ©ng Ä'ã nghÄ© như thế. Äã hai ngà y qua, anh chưa há» nếm má»t chút thức Än nà o, ngoại trừ hai quả vả nhá» xÃu do anh hái trá»m trong vưá»n cá»§a ngưá»i khác.
Từ sáng Ä'ến trưa, anh cứ dạo bưá»c loanh quanh các quầy hà ng bà y bán những món Än thÆ¡m phức và mong ưá»c có má»t Ä'á»"ng bạc Ä'á» và o chén cho thá»a thÃch. Anh rất Ä'ói nhưng không dám bưá»c và o má»t hà ng Än nà o vì anh biết, á» Ä'ây há» không bao giá» bán chá»u cho bất cứ ai, dù chá» là sá»' tiá»n nhá» cho má»t cá»'c rượu nhạt.
Trong lúc Ä'ang bần thần như váºy, bá»ng nhiên anh Ä'á»'i mặt vá»i má»t ngưá»i Ä'à n ông mà bấy lâu anh luôn né tránh. Äó là Dabasir, ngưá»i buôn lạc Ä'à Ỡthà nh
Gương mặt cá»§a Dabasir như bắt Ä'ược và ng khi nháºn ra Tarkad:
- Ã! Tarkad Ä'ây rá»"i, tôi Ä'ã nhiá»u lần Ä'i tìm cáºu Ä'á» Ä'òi má»t Ä'á»"ng và hai hà o bạc mà cáºu Ä'ã mượn tôi trưá»c Ä'ây. Trá»i Ä'ất xui khiến thế nà o tôi lại Ä'ược gặp cáºu á» Ä'ây. Có phải thế cáºu Tarkad?
Gương mặt cá»§a Tarkad trá» nên bá»'i rá»'i và lúng túng. Anh chẳng còn hÆ¡i sức Ä'á» phân minh vá»i Dabasir:
- Tôi xin lá»i, tôi tháºt tiếc vá» Ä'iá»u Ä'ó. â" Anh lắp bắp má»t cách yếu á»t. â" Tuy nhiên, bây giá» tôi cÅ©ng không có má»t Ä'á»"ng nà o Ä'á» trả cho ông Ä'ược.
- Sao cáºu lại nói như váºy, Tarkad! â" Dabasir cao giá»ng. – Cáºu Ä'ã là m gì mà không còn má»t hà o, má»t cắc Ä'á» trả cho tôi chứ?
- Tháºt sá»± lúc nà y tôi rất túng bấn, nên chưa thá» trả nợ cho ông Ä'ược.
- Túng bấn ư! Tạo sao trá»i Ä'ất lại phạt cáºu hoà i thế nhá»? Cáºu không thá» vay tiá»n cá»§a tôi rá»"i sau Ä'ó má»i lần gặp tôi, cáºu lại viá»n lý do túng bấn nên chưa thá» trả nợ Ä'ược. Hãy theo tôi và o trong quán, tôi muá»'n ká» cho cáºu nghe má»t câu chuyá»n trong lúc tôi Än má»t chút gì Ä'ó. Tôi Ä'ang Ä'ói bụng lắm Ä'ây!
Tarkad cảm thấy do dá»± trưá»c sá»± thay Ä'á»i thái Ä'á» cá»§a Dabasir. Nếu và o trong quán, không lẽ anh ngá»"i nhìn Dabasir Än uá»'ng má»t cách ngon là nh còn mình ngá»"i không vá»i cái bụng Ä'ang Ä'ói meo như váºy. Nhưng anh lại nghÄ©, Ãt ra Ä'ây cÅ©ng là má»t cÆ¡ há»i Ä'á» anh có thá» bưá»c và o cái quán Än rất hấp dẫn kia.
Như quyết Ä'á»nh giúp anh, Dabasir Ä'ẩy mạnh Tarkad và o quán và kéo Ä'ến ngá»"i trên hai tấm thảm Ä'ặt trong góc.
Dabasir nói vá»i Kauskor, ngưá»i chá»§ tiá»m, Ä'ang ná» nụ cưá»i tươi rói trên môi:
- Ã"ng hãy mang cho tôi má»t cái Ä'ùi dê nưá»ng tháºt và ng vá»i nhiá»u nưá»c xá»'t, bánh mì và rau quả. Tôi Ä'ang rất Ä'ói nên muá»'n Än nhiá»u má»t chút. Ã! Äừng quên tôi còn cáºu bạn á» Ä'ây. Hãy mang cho cáºu ta má»t bát nưá»c. Phải là nưá»c mát Ä'ấy, vì trá»i Ä'ang nóng mà .
Dabasir có vẻ như phá»t lá» trưá»c tình cảnh cá»§a Tarkad. Tarkad cảm thấy tháºt xấu há». Anh buá»c phải ngá»"i Ä'ây và uá»'ng nưá»c lạnh trong khi Dabasir Än ngấu nghiến cái Ä'ùi dê thÆ¡m phức. Nhưng Tarkad im lặng không nói gì, và anh nghÄ© mình cÅ©ng chẳng có Ä'iá»u gì Ä'á» nói cả.
Tuy nhiên, Dabasir biết rõ những gì Tarkad Ä'ang nghÄ© trong Ä'ầu. Vừa má»m cưá»i khoát tay chà o những thá»±c khách khác á» trong quán, Dabasir vừa nói vá»i Tarkad:
- Tôi nghe má»t ngưá»i từ
- Tôi nghÄ© ắt là như thế. â" Tarkad vừa Ä'áp vừa nhìn cái Ä'ùi dê ngon là nh Ä'ang bà y ra trưá»c mặt hai ngưá»i.
- Äúng, tôi vá»'n biết Ä'iá»u Ä'ó là sá»± tháºt. Bá»i vì, chÃnh tôi cÅ©ng từng chứng kiến Ä'iá»u Ä'ó. Tôi sẽ ká» cho cáºu nghe vá» chuyá»n nà y.
- Dabasir sắp ká» chuyá»n rá»"i Ä'ó! – Má»t thá»±c khách ngá»"i gần Ä'ó, nói nhá» và o tai ngưá»i bạn ngá»"i bên cạnh mình, rá»"i nhÃch tấm thảm cá»§a anh ta lại gần chá» ngá»"i cá»§a Dabasir và Tarkad. Những thá»±c khách khác cÅ©ng mang thức Än Ä'ến và vây quanh hai ngưá»i. Há» nhao nhao bên tai cá»§a Tarkad và Ä'ẩy anh ngá»"i xÃch và o bằng những cái Ä'ùi dê béo ngáºy Ä'ang Än dá» trên tay. Nhưng tuyá»t nhiên không có ai má»i anh má»t miếng nà o. Dabasir cÅ©ng không có ý chia sá»t vá»i anh chút gì cả, tháºm chà cÅ©ng không Ä'ẩy cho anh má»t vụn nhá» bán mì nhá», mà Ä'á» nó rÆ¡i xuá»'ng sà n nhà .
- Câu chuyá»n tôi sắp ká» ra Ä'ây là câu chuyá»n có tháºt trong cuá»c Ä'á»i tôi, lúc còn là má»t chà ng thanh niên mắc nợ ngáºp Ä'ầu. Có lẽ trong sá»' các anh không ai biết Ä'ược tôi Ä'ã từng là má»t ngưá»i nô lá» á» Syri?
Má»t và i tiếng xì xà o ngạc nhiên ná»i lên và lan dần trong Ä'ám thá»±c khách, còn Tarkad bắt Ä'ầu chú ý lắng nghe. Có vẻ như Ä'ây là câu chuyá»n thÃch thú.
- Khi còn trẻ, tôi Ä'ã từng há»c cách là m yên ngá»±a. Lúc Ä'ó. Tôi vừa má»i cưá»i vợ. Mặc dù tay nghá» chưa cao lắm, nhưng hà ng tháng tôi cÅ©ng kiếm Ä'ược má»t sá»' tiá»n kha khá vừa Ä'á»§ cho má»t cuá»c sá»'ng trung lưu. Tôi thưá»ng mua những chiếc áo Ä'ẹp, sang trá»ng Ä'á» tặng vợ tôi. Dần dần, tôi nháºn thấy chá»§ các cá»a hiá»u rất tin tưá»ng tôi và luôn vui vẻ bán chá»u cho tôi má»i khi tôi không có Ä'á»§ tiá»n Ä'á» trả lúc mua hà ng. Vì thế, tôi Ä'ã không ngần ngại chi tiêu má»t cách hoang phÃ.
Thá»i gian Ä'ầu, những khoản nợ còn Ãt và nhá» nên tôi vẫn còn chi trả Ä'ược. Cho Ä'ến má»t nà y, tôi nháºn ra những món nợ tuy nhá» nhưng cá»ng lại thà nh má»t con sá»' rất lá»n và tôi không thá» trả hết Ä'ược. Cuá»c sá»'ng cá»§a tôi bá»ng chá»'c trá» nên khá»'n Ä'á»'n và tá»"i tá». Mặc dù tôi phải Ä'i vay mượn ngưá»i thân, bạn bè Ä'á» trả nợ, nhưng các khoản nợ vẫn dây dưa không hết, tháºm chà ngà y cà ng nhiá»u hÆ¡n. Ngà y nà o tôi cÅ©ng bá» những chá»§ nợ Ä'uá»i theo Ä'á» Ä'òi tiá»n. CÄn nhà và những váºt dụng có giá trá» Ä'á»u bá» há» xiết hết. Vợ tôi Ä'au Ä'á»n và tá»§i nhục nên bá» vá» nhà cha ruá»t cô ấy. Tôi mất viá»c, mất nhà và trong túi không còn má»t xu nà o cả. Má»t hôm, trong cÆ¡n tuyá»t vá»ng, tôi quyết Ä'á»nh trá»'n khá»i
Trong hai nÄm trá»i, tôi là m thuê cho những thương lái lữ hà nh rà y Ä'ây mai Ä'ó, nhưng vẫn không khấm khá Ä'ược. Rá»"i sau Ä'ó, Ä'oà n lữ hà nh cá»§a tôi rÆ¡i và o tay cá»§a bá»n Ä'ạo tặc chuyên cưá»p bóc trên sa mạc. Tôi bá» bắt và dần trá» thà nh má»t phần tá» trong nhóm ngưá»i xấu xa Ä'ó. Tham gia những hà nh Ä'á»ng như thế tháºt tôi không khá»i há» thẹn trong lòng. Trong tâm trÃ, tôi vẫn luôn cá»' gắng vươn lên từ nghá»ch cảnh, nhưng thá»±c tế tôi cà ng ngà y cà ng rÆ¡i xuá»'ng vá»±c thẳng.
Äợt cưá»p bóc lần Ä'ầu tiên, chúng tôi gặp may nên Ä'ã thu vá» vô sá»' và ng bạc, tÆ¡ lụa và những hà ng hóa có giá trá» khác. Cả bá»n thá»'ng nhất Ä'em chiến lợi phẩm nà y Ä'ến Ginir Ä'á» bán và lấy tiá»n chi tiêu hoang phÃ.
Lần thứ hai, chúng tôi thất bại nặng ná», vì bá» toán quân rất gan dạ và có trang bá» Ä'ầy Ä'á»§ tấn công lại. Äây là toán quân Ä'ược các Ä'oà n lữ hà nh trả tiá»n Ä'á» bảo vá» cho há». Những kẻ Ä'ầu Ä'ảng bá» giết chết, còn má»t sá»' khác trong Ä'ó có tôi bá» dẫn vá» Damacus bán là m nô lá».
Tôi Ä'ược má»t thá»§ lÄ©nh sa mạc ngưá»i Syri mua vá»i giá hai bạc. Lúc Ä'ó, Ä'ầu óc bá» cạo trá»c và mặc quần áo tù nhân nên trông tôi không khác gì những ngưá»i nô lá». Tuy nhiên, có lẽ quen vá»i lá»'i sá»'ng giang há»" khi còn là m Ä'ạo tặc, nên tôi nghÄ© cuá»c Ä'á»i cá»§a tôi sắp bưá»c và o những cuá»c phiêu lưu má»i. Nhưng sá»± tháºt như má»t gáo nưá»c lạnh tạt và o mặt tôi, khi ông chá»§ má»i dẫn tôi Ä'ến trình diá»n vá»i bá»'n bà vợ cá»§a ông ta, và bảo rằng há» có thá» sai khiến tôi như má»t tên nô lá» mạt hạng.
Tôi rÆ¡i và o má»t tình cảnh tháºt thảm hại. Những con ngưá»i á» sa mạc rất hung dữ và hiếu chiến, nên tôi không thá» không tuân theo nêu muá»'n giữ lại mạng sá»'ng. Và tôi cÅ©ng ý thức Ä'ược rằng, cho dù có khà giá»i hay phương tiá»n Ä'á» trá»'n, chưa chắc tôi thoát khá»i sá»± truy lùng cá»§a há». Khi Ä'ó, tôi có thá» bá» há» Ä'ánh chết mà chẳng phản kháng gì Ä'ược.
Tôi sợ hãi Ä'ứng Ä'ó, trong khi bá»'n ngưá»i Ä'à n bà nhìn tôi từ Ä'ầu tá»i chân. Tôi tá»± há»i tình cảnh cá»§a mình có gợi cho há» má»t sá»± thương hại nà o không. Sira, ngưá»i vợ cả và là ngưá»i lá»n tuá»i nhất, yên lặng nhìn tôi nhưng không biá»u lá» má»t cảm xúc gì. Tôi chá» biết hưá»ng Ä'ến bà Ä'á» tìm má»t chút cảm thông giữa những con ngưá»i vá»i nhau. Bá»i vì, bà thứ nhì tuy rất xinh Ä'ẹp, nhưng Ä'ang nhìn tôi má»t cách khinh bá» tá»±a như tôi là má»t con giun Ä'ất. Trong khi, hai bà trẻ hÆ¡n thì cưá»i mÅ©i và xem tôi như má»t trò tiêu khiá»n.
Thá»i gian trôi qua như má»t cá»±c hình, tôi cảm thấy nhục nhã vô cùng vá»i cảm giác mình Ä'ang bá» tuyên án. Bá»'n ngưá»i Ä'à n bà Ä'á»u im lặng, dưá»ng như ngưá»i nà y muá»'n Ä'á» ngưá»i kia quyết Ä'á»nh sá»' pháºn cá»§a tôi. Cuá»'i cùng, bà Sira lên tiếng bằng má»t giá»ng nói lạnh lùng:
- Chúng ta Ä'ã có rất nhiá»u Ä'ầy tá» Ä'á» sai vặt, duy chá» thiếu những Ä'ứa chÄn dắt lạc Ä'à mà thôi. Ngay ngà y hôm nay, tôi phải Ä'ến thÄm mẹ tôi Ä'ang á»'m nặng, và chẳng có Ä'ứa nô lá» tin cáºy nà o Ä'á» là m viá»c Ä'ó. Không biết Ä'ứa nô lá» nà y có thá» dắt Ä'ược lạc Ä'à không?
Thế là ông chá»§ quay sang há»i tôi:
- Mà y có biết dắt lạc Ä'à không?
Cá»' giấu Ä'i sá»± phấn khá»i, tôi Ä'áp:
- Con có thá» Ä'iá»u khiá»n lạc Ä'à quỳ xuá»'ng, có thá» buá»c Ä'á»" Ä'ạc lên lưng nó và dẫn nó Ä'i nhiá»u ngà y mà không má»t. Nếu cần, con cÅ©ng có thá» sá»a chữa yên cương nữa.
- Mà y nói váºy là Ä'ược rá»"i. â" Ã"ng chá»§ nháºn xét. – Nếu em muá»'n thế, Sira, thì hãy dùng tên nô lá» nà y. Nó sẽ là ngưá»i chÄn dắt lạc Ä'à cho em.
Thế là , tôi Ä'ược giao cho bà Sira và ngà y hôm Ä'ó tôi phải dắt lạc Ä'à cho bà ta trong suá»'t cuá»c hà nh trình vá» quê thÄm mẹ bà ấy. Lợi dụng dá»p nà y, tôi bà y tá» lòng cảm Æ¡n cá»§a mình Ä'ến sá»± can thiá»p cá»§a bà và o lúc sáng. Tôi cÅ©ng nói vá»i bà ấy rằng, tôi không phải là ngưá»i sinh ra Ä'á» là m nô lá», mà là con trai cá»§a má»t ngưá»i tá»± do, chuyên là m yên ngá»±a á» Babylon, Ä'á»"ng thá»i ká» lá» nguyên nhân tôi lưu lạc Ä'ến vùng Syri nà y. Tuy nhiên, tôi nhanh chóng thất vá»ng khi nghe bà ấy nói:
- Mà y không biết ngượng miá»ng khi nói rằng mà y là má»t con ngưá»i tá»± do à ? ChÃnh do sá»± yếu kém cá»§a bản thân Ä'ã dẫn mà y Ä'ến tình cảnh thảm hại như hiá»n nay! Má»t ngưá»i Ä'à n ông nếu Ä'ã mang trong mình linh há»"n cá»§a má»t kẻ nô lá», thì cho dù hắn ta chà o Ä'á»i á» bất cứ hoà n cảnh nà o, thì cuá»'i cùng hắn ta vẫn chá» là má»t tên nô lá». Bá»i vì mà y thấy Ä'ó, nưá»c có bao giá» chảy ngược dòng Ä'âu? Còn nếu ngưá»i Ä'ó mang trong mình linh há»"n cá»§a má»t con ngưá»i tá»± do, thì dù có trải qua nhiá»u nghá»ch cảnh, cay Ä'ắng và khá»'n khá» trong cuá»c Ä'á»i, cuá»'i cùng ngưá»i Ä'ó cÅ©ng trá» thà nh má»t con ngưá»i danh giá và Ä'ược má»i ngưá»i kÃnh trá»ng.
Những Ä'iá»u bà Sira nói Ä'ã là m tôi suy nghÄ© rất nhiá»u. Trong hÆ¡n má»t nÄm sau Ä'ó, tuy tôi phải sá»'ng chung và là m viá»c như má»t tên nô lá» nhưng tôi vẫn không thá» trá» thà nh má»t tên nô lá» Ä'ược. Và o má»t hôm, bà Sira há»i tôi:
- Và o những lúc rảnh rá»i, các nô lá» thưá»ng tụ táºp và Ä'ánh chén vui vầy vá»i nhau. Tại sao mà y cứ ngá»"i tách biá»t má»t mình váºy?
Tôi trả lá»i bà :
- Con vẫn Ä'ang suy ngẫm vá» những Ä'iá»u mà bà Ä'ã nói trưá»c Ä'ây. Con nghÄ©, có lẽ nà o trong bản thân con có linh há»"n cá»§a má»t kẻ nô lá». Tuy nhiên, con cảm thấy mình không thá» hòa nháºp vá»i bá»n há» Ä'ược, nên phải ngá»"i riêng
Bà Sira nhìn tôi chằm chằm như Ä'ang suy nghÄ© má»t Ä'iá»u gì. Má»t lát sau, bà thá» dà i và cất tiếng nói:
- ChÃnh tôi cÅ©ng Ä'ang ngá»"i riêng ra trong ngôi nhà cá»§a mình. â" Bà Sira tâm sá»± – Gia Ä'ình cha mẹ ruá»t tôi rất già u có, nên cho tôi má»t sá»' vá»'n khá lá»n. Chá»"ng tôi Ä'á»"ng ý cưá»i tôi chá» vì món há»"i môn Ä'ó, chứ không há» yêu thương gì tôi. Thêm nữa, mặc dù Ä'ã chung sá»'ng vá»i nhau nhiá»u nÄm, nhưng tôi vẫn không sinh Ä'ược má»t mụn con nà o. Từ ngà y có thêm ba bà vợ khác, ông ấy thá»±c sá»± Ä'ã bá» rÆ¡i tôi. Trong tình cảnh nà y, tôi phải sá»'ng thui thá»§i má»t mình và tá»± chÄm lo cho bản thân mình mà thôi. Theo táºp tục cá»§a những ngưá»i Syri, thì phụ nữ cÅ©ng giá»'ng như những ngưá»i nô lá», sá»'ng phụ thuá»c và o ngưá»i Ä'à n ông trong gia Ä'ình. Nhưng nếu tôi là má»t ngưá»i Ä'à n ông, tôi thà chết còn hÆ¡n trá» thà nh má»t kẻ nô lá».
- Váºy là bà Ä'ã hiá»u Ä'ược những gì con nghÄ© trong thá»i gian qua. â" Tôi cảm Ä'á»ng nói, rá»"i chợt há»i bà â" Thưa bà , theo bà thì con có linh há»"n cá»§a má»t ngưá»i tá»± do hay cá»§a má»t kẻ nô lá»?
- Cáºu có muá»'n trả hết nợ không? â" Bà Sira há»i lại tôi.
- Vâng! Con muá»'n lắm chứ, nhưng con không thá» rá»i khá»i chá» nà y Ä'ược.
- Nếu cáºu bằng lòng Ä'á» thá»i gian trôi qua và không chá»u ná» lá»±c tìm cách Ä'á» trả nợ, thì chứng tá» linh há»"n cá»§a cáºu là linh há»"n cá»§a má»t kẻ nô lá».
- Nhưng con biết là m thế nà o khi còn là má»t tên nô lá» Syri?
- Cáºu không biết là m gì, thì suá»'t Ä'á»i cáºu Ä'úng là má»t kẻ hèn nhát.
- Con không phải là má»t kẻ hèn! â" Tôi phản Ä'á»'i mạnh mẽ
- Váºy thì hãy tìm cÆ¡ há»i chứng tá» bản lÄ©nh cá»§a mình Ä'i. â" Bà Sira nói.
- Chứng tỠnhư thế nà o cơ?
- Có phải nhà vua cá»§a xứ cáºu Ä'ã chiến Ä'ấu vá»i quân Ä'á»ch bằng tất cả tà i trà và sức lá»±c cá»§a ông ta không? Tại sao cáºu không cá»' gắng là m như váºy? Có phải những món nợ cá»§a cáºu là những kẻ thù Ä'ã xua Ä'uá»i cáºu ra khá»i
Tôi trÄn trá» rất nhiá»u vì những lá»i nói mạnh mẽ cá»§a bà Sira và nháºn thấy rõ rà ng chÃnh tôi Ä'ã bá» âkẻ thùâ do mình tạo nên Ä'uá»i khá»i quê hương xứ sá». Trong tình cảnh nà y, tôi có Ä'á»§ dÅ©ng khà Ä'á» thoát khá»i sá»' pháºn nô lá» không? Phải chÄng bà Sira Ä'ã nói vá» tôi rất Ä'úng â" tôi là má»t kẻ hèn nhát, má»t kẻ có linh há»"n nô lá».
Ba ngà y sau, ngưá»i Ä'ầy tá» riêng cá»§a bà Sira gá»i tôi tá»i gặp bà . Bà bảo tôi:
- Bá»nh mẹ tôi lại trá» nặng. Cáºu hãy thắng yên cương cho hai con lạc Ä'à khá»e nhất, chú ý buá»c theo những túi da lá»n Ä'á»±ng nưá»c và những túi lương thá»±c cho cẩn tháºn.
Tôi vừa là m viá»c, vừa suy nghÄ© vá» các khoản thá»±c phẩm mà bà Sira nhắc Ä'ến. Nhà mẹ ruá»t cá»§a bà Sira tuy á» xa nhưng Ä'i không quá má»t ngà y Ä'ưá»ng. Vì váºy, nếu giá»'ng như lần trưá»c, bà Sira không cần phải chuẩn bá» kỹ lưỡng như váºy. Tuy rất thắc mắc nhưng tôi vẫn cẩn tháºn là m theo lá»nh bà . Khi má»i thứ Ä'ã sẵn sà ng, bà Sira cưỡi trên lưng con lạc Ä'à do tôi dắt Ä'i phÃa trưá»c, còn ngưá»i hầu gái ngá»"i trên con lạc Ä'à thứ hai và Ä'i phÃa sau. Khi chúng tôi Ä'ến nhà mẹ bà Sira, thì trá»i Ä'ã tá»'i Ä'en như má»±c. Bà Sira cho ngưá»i Ä'ầy tá» gái Ä'i nghá» và bảo nhá» vá»i tôi rằng:
- Dabasir, cáºu có linh há»"n cá»§a má»t ngưá»i tá»± do, hay linh há»"n cá»§a má»t kẻ nô lá»?
- Linh há»"n cá»§a má»t con ngưá»i tá»± do! â" Tôi kiên quyết Ä'áp.
- Váºy thì bây giá» cáºu hãy chứng minh Ä'iá»u Ä'ó Ä'i. Ã"ng chá»§ cá»§a cáºu và những kẻ hầu cáºn cá»§a ông ta Ä'ang á» rất xa nÆ¡i nà y. Cáºu hãy yên tâm lấy hai con lạc Ä'à nà y và trá»'n khá»i Ä'ây mau. Trong cái túi nà y, tôi có Ä'á» sẵn áo quần cho cáºu cải trang. Sáng mai, tôi sẽ bảo rằng cáºu Ä'ã Än cắp hai con lạc Ä'à và chạy trá»'n trong lúc tôi Ä'i thÄm mẹ tôi á»'m.
- Tôi vô cùng cảm Æ¡n bà , và có lẽ suá»'t Ä'á»i tôi không trả hết món nợ nà y. Bà có linh há»"n cá»§a má»t vá» nữ thần. â" Tôi tá» lá»i cám Æ¡n bà Sira. â" Tôi luôn cầu chúc bà Ä'ược bình an và hạnh phúc.
- Hạnh phúc! â" Bà thá» dà i Ä'áp lại – Hạnh phúc có thá» không Ä'ến vá»i những ai Ä'ã rá»i bá» quê hương xứ sá» và Ä'ến má»t vùng Ä'ất xa xôi khác Ä'á» kiếm tìm. Thôi, cáºu hãy cá»' gắng Ä'i theo má»t con Ä'ưá»ng cá»§a riêng mình và cầu mong cho những vá» thần sa mạc sẽ che chá» cáºu. Nhá» Ä'ừng uá»'ng hết nưá»c và Än hết thức Än trưá»c khi vá» Ä'ến xứ sá» cá»§a cáºu Ä'ấy!
Tôi vô cùng cảm Ä'á»ng và biết Æ¡n bà Sira, nhanh chóng theo lá»i bà lao ngay và o trong mà n Ä'êm cá»§a sa mạc mênh mông. Tôi không biết phương hưá»ng nà o dẫn Ä'ến
Mãi tá»i xế trưa ngà y hôm sau Ä'ó tôi má»i Ä'ến Ä'ược má»t vùng hoang vu không có ngưá»i á», cÅ©ng chẳng khác gì sa mạc. Hai con lạc Ä'à di chuyá»n má»t cách cháºm chạp và má»t nhá»c trên những phiến Ä'á lá»m chá»m, nhá»n hoắt. Nhìn vùng Ä'ất khô cằn, nứt nẻ, ngay cả ngá»n cá» cÅ©ng không thá» sá»'ng ná»i, tôi hiá»u rõ tại sao con ngưá»i lại tránh xa vùng Ä'ất thiá»n nà y.
Tôi thá»±c sá»± rÆ¡i và o tình cảnh tiến thoái lưỡng nan. Mặc dù á» Ä'ây tÃnh mạng cá»§a tôi Ä'ược an toà n, nhưng quả tháºt cuá»c sá»'ng cá»§a tôi gần như Ä'ang Ä'i và o ngõ cụt. Những ngà y tiếp theo, hai con lạc Ä'à di chuyá»n rất cháºm chạp, thức Än và nưá»c uá»'ng Ä'ã cạn, trong khi Ä'ó ánh nắng mặt trá»i không ngừng Ä'á» lá»a xuá»'ng ngưá»i tôi. Và o cuá»'i ngà y thứ chÃn, tôi ngã từ trên lưng lạc Ä'à xuá»'ng Ä'ất và không còn Ä'á»§ sức Ä'á» trèo lên lại. Trong Ä'ầu óc cá»§a tôi chợt vang lên câu há»i: âChẳng lẽ tôi chôn vùi xác á» xứ sá» hoang vu nà y sao?â
Tôi ngá»§ thiếp Ä'i và không hay biết gì cho Ä'ến khi những tia nắng cá»§a ngà y má»i chiếu trên mặt.
Tôi ngá»"i dáºy và ngÆ¡ ngác nhìn chung quanh. Hai con lạc Ä'à nằm cách tôi không xa. Không khà buá»i sáng tháºt mát mẻ. Xung quanh tôi là má»t vùng Ä'ất hoang vu rá»ng lá»n, chá» toà n Ä'á và những bụi gai nhá»n, không há» có dấu hiá»u cá»§a nưá»c hay cây cá» có thá» Än Ä'ược cho ngưá»i và lạc Ä'à .
- Chẳng lẽ mình gục ngã á» nÆ¡i vắng vẻ nà y sao? – Äầu tôi lại vang lên câu há»i nà y má»t lần nữa. – Chẳng lẽ mình Ä'ã sai khi chá»n lá»'i thoát nà y? Chẳng lẽ mình Ä'úng là má»t kẻ hèn nhát, má»t con ngưá»i có linh há»"n cá»§a má»t kẻ nô lỠư? â" NghÄ© Ä'ến Ä'ây, bá»ng nhiên Ä'ầu óc cá»§a tôi bá»ng trá» nên tá»nh táo hÆ¡n. Thân xác rã rá»i và kiá»t quá», Ä'ôi môi nứt nẻ và rưá»m máu, lưỡi khô khá»'c và sưng phá»"ng, dạ dà y trá»'ng rá»ng⦠Ä'á»'i vá»i tôi không còn quan trá»ng nữa. Bên trong con ngưá»i tôi bá»ng trà o dâng má»t sức sá»'ng mãnh liá»t. Tôi phải sá»'ng! Bá»i vì, tôi còn nhiá»u viá»c phải là m và phải trá» thà nh má»t con ngưá»i Ä'ược má»i ngưá»i kÃnh trá»ng. Tôi phải lấy lại niá»m tin tưá»ng cá»§a những ngưá»i tôi quen biết. Tôi còn phải chÄm lo cho cuá»c sá»'ng vợ tôi nữa.
Tôi nhìn và o khoảng không trưá»c mắt. Má»t lần nữa, Ä'ầu tôi lại vang lên câu nói cá»§a bà Sira: âNhững món nợ cá»§a cáºu là những kẻ thù Ä'ã xua Ä'uá»i cáºu ra khá»i
Bất chợt, tôi nhìn thấy má»t Ä'iá»u kỳ lạ xảy ra trưá»c mắt. Tất cả cảnh váºt xung quanh tôi dưá»ng như mang má»t mà u sắc tươi má»i, giá»'ng như thá» tôi Ä'ã nhìn thấy chúng xuyên qua má»t phiến Ä'á kỳ diá»u. Phải chÄng Ä'ây má»i chÃnh là giá trá» tháºt cá»§a cuá»c sá»'ng mà tôi chưa há»hám phá ra trưá»c Ä'ó?
Chá»u chết trong sa mạc ư! Không thá» như thế! Tôi phải sá»'ng và phải chứng tá» cho má»i ngưá»i biết tôi là má»t con ngưá»i có linh há»"n tá»± do, má»t ngưá»i có ý chà mạnh mẽ có thá» vượt qua má»i nghá»ch cảnh. Tôi phải trá» vá» nhà , phải trả hết nợ và xây má»t cÄn nhà Ä'á» bắt Ä'ầu má»t cuá»c sá»'ng má»i vá»i tầm nháºn thức má»i. Có lẽ Ä'ã trải qua nhiá»u kinh nghiá»m cay Ä'ắng, nên tôi cảm thấy Ä'ầy hy vá»ng và tin tưá»ng và o cuá»c sá»'ng sau nà y.
Tôi gượng Ä'ứng dáºy, mặc cho hai chân chá» muá»'n khuỵu xuá»'ng. Äói có nghÄ©a gì Ä'âu? Khát có nghÄ©a gì Ä'âu? Äó chá» là những rá»§i ro trên con Ä'ưá»ng quay trá» vá» xứ sá»
Hai cặp mắt lá» Ä'á» cá»§a hai con lạc Ä'à bá»ng nhiên má» to và sáng lên qua giá»ng hét cá»§a tôi. Sau nhiá»u lần cá»' gắng hết sức, và bằng má»t sá»± ná» lá»±c phi thưá»ng, tôi và hai con lạc Ä'à Ä'ứng dáºy bắt Ä'ầu Ä'i chầm cháºm vá» hưá»ng Bắc, nÆ¡i mà linh tÃnh mách bảo cho tôi biết, Ä'ó là con Ä'ưá»ng dẫn vá» Babylon.
Trải qua má»t Ä'oạn Ä'ưá»ng dà i, tôi Ä'ã Ä'ến vùng Ä'ất phì nhiêu, có nưá»c, cá» xanh và cây trái tươi tá»'t. Tôi nháºn thấy sá»± hiá»n diá»n cá»§a cuá»c sá»'ng, cá»§a con ngưá»i. Tôi Ä'ã trá» vá»
Cáºu nghÄ© như thế nà o, Tarkad? Cái dạ dà y trá»'ng rá»ng cá»§a cáºu có là m cho Ä'ầu óc cá»§a cáºu sáng suá»'t hÆ¡n không? Cáºu có sẵn sà ng lấy lại uy tÃn và lòng tá»± trá»ng cá»§a mình không? Cáºu Ä'ã nhìn thấy giá trá» tháºt cá»§a cuá»c sá»'ng chưa? Cáºu có mong ưá»c trả hết các món nợ cá»§a mình và trá» thà nh má»t con ngưá»i Ä'áng kÃnh á»
Äôi mắt cá»§a Tarkad bá»ng nhiên Ä'á» hoe. Anh Ä'ứng phắt dáºy và nói:
- Cám Æ¡n ông Ä'ã chá» cho tôi má»t con Ä'ưá»ng má»i! Tôi Ä'ã cảm thấy linh há»"n tá»± do trá»i dáºy trong tâm há»"n mình
- Trá» vá»
- Trưá»c hết, tôi viếng thÄm những ngưá»i chá»§ nợ và yêu cầu há» hãy rá»ng lượng cho tôi thêm thá»i gian Ä'á» tôi kiếm tiá»n trả nợ. Phần lá»n má»i ngưá»i Ä'á»u vui vẻ chấp nháºn, tháºm chà há» còn sẵn lòng giúp Ä'ỡ tôi, nhưng cÅ©ng có má»t sá»' ngưá»i trách cứ tôi. Trong Ä'ó có má»t ngưá»i Ä'ã giúp Ä'ỡ tôi rất nhiá»t tình, Ä'ó là Mathon, ngưá»i cho vay và ng á» vương quá»'c chúng ta. Biết Ä'ược tôi Ä'ã từng chÄn dắt lạc Ä'à ỠSyri, nên ông ấy giá»i thiá»u tôi Ä'ến là m viá»c cho ông Nebatur, ngưá»i buôn lạc Ä'à Ä'áng kÃnh mà chắc hẳn quý vá» á» Ä'ây Ä'á»u biết. ÄÆ°á»£c là m viá»c cho ông ấy, sá»± hiá»u biết vá» lạc Ä'à cá»§a tôi Ä'ã phát huy rất tá»'t. Dần dần, tôi Ä'ã thanh toán xong tất cả các món nợ, và có thá» ngẩng cao Ä'ầu, tá»± tin lấy lại uy tÃn cá»§a mình như ngà y nay.
Má»i ngưá»i lần lượt cám Æ¡n Dabasir vá» câu chuyá»n thú vá», Ä'á»"ng thá»i cÅ©ng là má»t bà i há»c sâu sắc trong cuá»c sá»'ng, rá»"i trá» vá» chá» cÅ© tiếp tục bữa Än dang dá» cá»§a mình. Dabasir cÅ©ng váºy, nhưng lần nà y anh gá»i lá»n:
- Nà y Kauskor Æ¡i! Ã"ng Ä'âu rá»"i? Thức Än Ä'ã nguá»i cả rá»"i. Ã"ng hãy Ä'em thêm cho tôi má»t sá»' món ngon khác, rau và nhiá»u bánh mì nữa nhé! Tôi muá»'n má»i cáºu Tarkad Än má»t bữa thá»nh soạn.
Lòng vô cùng biết Æ¡n Dabasir, Tarkad thấm thÃa má»t Ä'iá»u: âMá»t khi Ä'ã có ý chà sắt Ä'á, thì con ngưá»i sẽ dá» dà ng tìm ra Ä'ược má»t con Ä'ưá»ng Ä'á» tiến lên phÃa trưá»c!â.
8. Ngưá»i may mắn nhất á» Babylon
Sharru Nada, ông hoà ng thương lái, Ä'ang ngá»"i oai vá» trên lưng con lạc Ä'à dẫn Ä'ầu Ä'oà n lữ hà nh trá» vá»
Cuá»c hà nh trình từ Damacus tháºt dà i ngà y vá»i rất nhiá»u gian truân trong sa mạc Ä'ã không là m ông bÄn khoÄn. Những bá» lạc dữ tợn ngưá»i Ả Ráºp rình ráºp cưá»p bóc các Ä'oà n lữ hà nh già u có cÅ©ng chẳng là m ông sợ, bá»i ông Ä'ã có má»t Ä'oà n kỵ binh Ä'ông Ä'ảo há» tá»'ng.
Chá» Ä'á»'i vá»i chà ng trẻ tuá»i Ä'ang Ä'i sát cạnh mà ông Ä'ã Ä'ưa vá» từ Damacus, là là m ông lo nghÄ©. Anh ta chÃnh là Hadan Gula, cháu cá»§a má»t Ä'á»'i tác là m Än cá»§a ông, có tên là Arad Gula và cÅ©ng là ngưá»i mà ông mang Æ¡n suá»'t Ä'á»i. Giá» Ä'ây, ông cÅ©ng muá»'n Ä'á»n Ä'áp lại má»t phần công Æ¡n cá»§a Arad Gula bằng cách dạy dá» Hadan Gula nên ngưá»i và trá» thà nh má»t thương gia giá»i. Nhưng có lẽ, công viá»c mà ông dá»± Ä'á»nh thá»±c hiá»n sẽ gặp rất nhiá»u khó khÄn.
Nhìn cách Än mặc diêm dúa và những trang sức rưá»m rà trên ngưá»i Hadan, Sharru Nada thầm nghÄ©: “Nét mặt rắn rá»i cá»§a cáºu ta không khác gì ông Arad Gula ngà y trưá»c, nhưng quan trá»ng là ý chÃ, sá»± kiên nhẫn, chá»u khó cá»§a má»t thương gia dưá»ng như không há» có trong con ngưá»i anh ta. Dạy anh ta là m viá»c Ä'ã khó, nhưng là m thế nà o Ä'á» uá»'n nắn tư tưá»ng, Ä'iá»u chá»nh những thói quen Än chÆ¡i, tiêu xà i phung phà cá»§a anh ta lại cà ng khó hÆ¡n. Mình phải là m sao Ä'á» giúp cáºu ta khôi phục sá»± nghiá»p kinh doanh cá»§a gia Ä'ình, vá»'n Ä'ã bá» cha cá»§a cáºu ta là m cho suy sụp?”
Bá»ng nhiên, Hadan Gula lên tiếng, cắt ngang dòng suy nghÄ© cá»§a ông Sharru:
- Tại sao ông luôn phải là m viá»c cá»±c nhá»c, gian khá» cùng vá»i Ä'oà n lữ hà nh như thế? Có bao giỠông dà nh thá»i gian Ä'á» táºn hưá»ng những thú vui cuá»c sá»'ng không?
Sharry Nada má»m cưá»i không trả lá»i mà há»i ngược lại Hadan Gula:
- Hưá»ng thụ cuá»c sá»'ng ư? Cháu sẽ táºn hưá»ng cuá»c sá»'ng như thế nà o nếu cháu á» và o Ä'á»a vá» cá»§a ta?
- Nếu cháu già u có như ông, cháu sẽ sá»'ng theo cách cá»§a má»t ông hoà ng. Cháu sẽ không bao giá» cưỡi lạc Ä'à bÄng qua sa mạc nóng bá»ng và là m viá»c gian khá», cá»±c nhá»c. Cháu sẽ thoải mái tiêu xà i những Ä'á»"ng tiá»n cá»§a mình. Cháu sẽ mặc những bá» quần áo sang trá»ng và Ä'eo những trang sức quý báu nhất. Äó chÃnh là má»t cuá»c sá»'ng Ä'áng sá»'ng – má»t cuá»c sá»'ng mà cháu hằng mong ưá»c.
Ã"ng Sharru Nada báºt cưá»i rá»"i buá»t miá»ng nói:
- Ã"ng ná»i cá»§a cháu không bao giá» là m như váºy. Tháºt sá»± cháu không muá»'n là m viá»c má»t chút nà o sao?
- Viá»c là m chá» dà nh cho những kẻ nô lá» thôi! â" Hadan Gula Ä'áp không cần nghÄ© ngợi.
Câu nói cá»§a chà ng trai trẻ cà ng khiến ông Sharru thấy rõ những lo lắng cá»§a mình là có cÆ¡ sá». Ã"ng trầm tư suy nghÄ©, mặc cho con lạc Ä'à sải bưá»c xuá»'ng bá» dá»'c thoai thoải. Xuá»'ng Ä'ến cuá»'i dá»'c, ông dừng con váºt lại và chá» tay vá» phÃa trưá»c.
- Xem kìa, Ä'ằng kia là thung lÅ©ng. Hãy nhìn ra xa má»t chút, cháu sẽ nhìn thấy lá» má» những bức tưá»ng thà nh cá»§a
-
- Tại sao cháu lại ưá»c ông ná»i cháu còn sá»'ng khi ông ấy Ä'ã hoà n thà nh trách nhiá»m cá»§a mình trên cõi Ä'á»i nà y? Cháu và cha cháu vẫn có thá» là m tá»'t công viá»c cá»§a ông ná»i cháu mà .
- Than ôi! Cháu và cha cháu không có tà i là m ra và ng như ông ná»i cá»§a cháu. Và vì váºy mà Ä'ã là m tiêu tán hết gia sản cá»§a ông ná»i cháu Ä'á» lại.
Sharru Nada không Ä'áp mà Ä'iá»u khiá»n con lạc Ä'à tiếp tục hưá»ng Ä'ến thung lÅ©ng. PhÃa sau lưng ông, Ä'oà n lữ hà nh lại tiến bưá»c má»t cách cháºm chạp trong Ä'ám bụi Ä'á» má»t mù. Má»t lúc sau, há» Ä'ã Ä'i ngang qua những trang trại cá»§a nông dân
Ã"ng Sharru Nada bá»ng chú ý Ä'ến ba ông lão Ä'ang cà y ruá»ng bên vá» Ä'ưá»ng. Má»t cảnh tượng tháºt quen thuá»c và cÅ©ng tháºt buá»"n cưá»i! Má»t ông lão cầm cán cà y, nhưng bà n tay cá»§a ông ấy Ä'ang run rẩy nên cái cà y cÅ©ng lắc lư theo. Hai ngưá»i còn lại Ä'ang hì hục Ä'iá»u khiá»n hai con bò, nhưng có vẻ những tráºn roi không thấm thÃa gì vá»i lá»p da dà y cá»§a chúng, nên mấy con bò vẫn không nhúc nhÃch Ä'ược bao nhiêu. Sau má»t lúc, cả ba ông Ä'á»u dừng lại và thá» dá»'c.
Cách Ä'ây bá»'n mươi nÄm, Sharru Nada Ä'ã từng ganh tỵ vá»i những con ngưá»i nà y! Ã"ng ưá»c gì mình Ä'ược thay thế chá» cá»§a há»! Nhưng sau bá»'n mươi nÄm, Ä'á»a vá» cá»§a ông và há» tháºt khác hẳn. Ba ngưá»i nà y vẫn cặm cụi, lam lÅ© trên mảnh Ä'ất cá»§a mình. Còn ông, ông hãnh diá»n quay Ä'ầu nhìn lại Ä'oà n lữ hà nh, những con lạc Ä'à và những con lừa to, khá»e Ä'ang chá» Ä'ầy hà ng hóa trá» vá»
Ã"ng chá» tay vá» phÃa ba ông lão Ä'ang cà y ruá»ng và nói vá»i Hadan Gula:
- Há» vẫn cà y trên cánh Ä'á»"ng nà y suá»'t bá»'n mươi nÄm qua.
- Váºy sao! â" Hadan Gula ngạc nhiên – Tạo sao ông cho rằng, há» chÃnh là những con ngưá»i cá»§a bá»'n mươi nÄm vá» trưá»c mà không phải là ngưá»i khác?
- Ta Ä'ã từng biết há» cách Ä'ây bá»'n mươi nÄm. â" Sharru Nada Ä'áp lại.
Những hình ảnh cá»§a quá khứ bá»ng hiá»n lên trong tâm trà Sharru Nada. Quá khứ cá»§a ông là má»t chuá»i ngà y là m lụng vất vả khá» cá»±c. Nhưng cÅ©ng nhá» Ä'ó mà ông Ä'ã há»c Ä'ược nhiá»u bà i há»c quý giá Ä'á» có Ä'ược những thà nh quả như ngà y hôm nay. Rá»"i ông nhá» Ä'ến gương mặt nhân háºu cá»§a Arad Gula, ngưá»i Ä'ã cứu vá»t cuá»c Ä'á»i cá»§a ông trong những ngà y khá»'n khá» Ä'ó. Äến Ä'ây, sá»± do dá»± trong ông khi nháºn lấy trách nhiá»m rèn luyá»n Hadan Gula bá»ng biến mất. Ã"ng quyết tâm giúp Ä'ỡ Hadan Gula, nhưng lại không biết là m thế nà o Ä'á» khiến chà ng trai lưá»i lao Ä'á»ng và quen tiêu hoang nà y tâm phục. Ã"ng thừa khả nÄng giúp cho những ngưá»i quyết tâm là m viá»c siêng nÄng, tá»± láºp và có ý chà tiến thá»§ trá» nên già u có; nhưng Ä'á»'i vá»i chà ng trai nà y, muá»'n tác Ä'á»ng Ä'á» là m thay Ä'á»i cách suy nghÄ© cá»§a anh ta là má»t Ä'iá»u hết sức khó khÄn.
Bá»ng má»t kế hoạch vụt hiá»n ra trong suy nghÄ© cá»§a ông. Nhưng vá»'n là ngưá»i tháºn trá»ng, ông cần cân nhắc, xem xét má»i khả nÄng có thá» xảy ra trưá»c khi thá»±c hiá»n nó. Trong má»t xã há»i vá»'n xem trá»ng nguá»"n gá»'c danh giá và uy tÃn con ngưá»i, nếu ông thá» lá» những bà máºt thân thế cá»§a ông và ông Arad Gula cho chà ng trai nà y nghe, thì sá»± thá» sẽ thế nà o? Có xảy ra Ä'iá»u gì tá»"i tá» không? Nhưng nếu ông không Ä'ặt niá»m tim á» Hadan Gula, thì ngược lại, có lẽ ông cÅ©ng không bao giá» có Ä'ược sá»± tin tưá»ng cá»§a cáºu ta, và ông sẽ không bao giá» cải huấn anh chà ng nà y Ä'ược. Suy nghÄ© má»t lúc, ông quyết Ä'á»nh vượt qua sá»± e ngại và cất giá»ng nhẹ nhà ng.
- Cháu có thÃch nghe ta ká» chuyá»n ông ná»i Ä'áng kÃnh cá»§a cháu và ta Ä'ã hợp tác là m Än như thế nà o không?
- Äó chÃnh là Ä'iá»u mà từ lâu cháu rất muá»'n biết Ä'ấy ạ! Biết Ä'âu cháu có thá» há»c há»i và trá» nên già u có như ông cá»§a cháu. â" Hadan Gula thà nh tháºt trả lá»i.
Sharru Nada gáºt Ä'ầu và nói tiếp:
- Lúc gặp những ngưá»i cà y ruá»ng nà y, ông không lá»n hÆ¡n cháu bây giá» Ä'âu. Ã"ng nhá» rất rõ, ông và nhiá»u ngưá»i khác Ä'ang bá» xiá»ng xÃch và Ä'i Ä'ến gần Ä'ám ruá»ng mà há» Ä'ang cà y.
- Hãy nhìn cái thứ lưá»i nhác kia xem! Kẻ cầm cà y thì không cá»' gắng Ä'á» cà y cho sâu. Còn kẻ lùa bò thì cÅ©ng chẳng giữ cho bò Ä'i Ä'úng hà ng. Chắc há» nghÄ© rằng, mùa mà ng có thá» bá»i thu mà không cần phải cà y cấy tá»'t!
- Ã"ng bảo lúc Ä'ó ông Ä'ang bá» xÃch à ? â" Hadan Gula ngạc nhiên há»i.
- Ừ, má»i ngưá»i bá» tròng và o cá» những khoen Ä'á»"ng rất to và dưá»i chân bá» xÃch lại vá»i nhau bằng má»t sợi dây xÃch dà i nặng trá»ch. Kế Megiddo là Zabado, kẻ Än trá»m cừu. Ã"ng biết anh ta từ há»"i còn á» Harroun. á» cuá»'i hà ng là má»t ngưá»i mà các ông gá»i là Tên cưá»p biá»n. Bá»i vì, anh ta không chá»u cho biết tên cá»§a mình. Bá»n ông Ä'oán anh ta là má»t thá»§y thá»§. Bá»i vì, trên ngá»±c anh ta có xÄm hình con rắn biá»n khá lá»n.
- Ã"ng cÅ©ng bá» xiá»ng xÃch giá»'ng như má»t kẻ nô lá» sao? â" Hadan Gula lại cà ng thắc mắc.
- Váºy ông ná»i cá»§a cháu không há» cho cháu biết, ông Ä'ã từng là má»t nô lá» sao?
- Ã"ng cháu vẫn thưá»ng nói vỠông, nhưng không bao giá» hé lá» Ä'iá»u nà y.
- Ã"ng cá»§a cháu là má»t ngưá»i không là m ta thất vá»ng bao giá». Ta hoà n toà n Ä'ặt niá»m tin cá»§a mình và o ông ấy. Ngay cả cháu cÅ©ng váºy, ta có thá» Ä'ặt niá»m tin và o cháu chứ? â" Sharru Nada nhìn thẳng và o mắt cá»§a Hadan Gula.
- Ã"ng có thá» tin tưá»ng tuyá»t Ä'á»'i và o cháu. Nhưng cháu vẫn không hiá»u ná»i tại sao ông lại trá» thà nh má»t kẻ nô lá»?
Sharru Nada nhún vai trả lá»i:
- Bất cứ ai cÅ©ng có thá» bá» biến thà nh nô lá». Trong má»t cuá»c ẩu Ä'ả, anh ruá»t cá»§a ông Ä'ã giết chết ngưá»i bạn cá»§a mình. Cha cá»§a ông Ä'ã gán ông Ä'á» lấy má»t sá»' tiá»n chuá»c Ä'á» chuá»c anh ấy khá»i bá» tá» hình. Và rá»"i cha cá»§a ông sau Ä'ó không còn cách nà o kiếm Ä'á»§ tiá»n Ä'á» chuá»c lại ông. Cuá»'i cùng thì ngưá»i chá»§ Ä'ã bán ông cho má»t kẻ buôn nô lá».
- Tháºt bất công quá! â" Hadan Gula kêu lên phẫn ná». â" Nhưng hãy nói cho cháu biết là m thế nà o ông lại Ä'ược tá»± do?
- Rá»"i cháu sẽ biết thôi, nhưng chưa phải ngay bây giá», cứ Ä'Ỡông tiếp tục câu chuyá»n Ä'ã. Lúc nghe
- Vương quá»'c
Nói xong, bá»n há» cùng bò lÄn ra cưá»i.
Anh chà ng cưá»p biá»n ná»i khùng lên và chá»i bá»i há» thẳng thừng. Ã"ng thì không hiá»u gì cả nên há»i anh ta:
- Những kẻ Ä'ó muá»'n nói gì khi bảo nhà vua Ä'ang chá» chúng ta trên các tưá»ng thà nh?
- Nó có nghÄ©a là chúng ta sẽ phải và o Ä'ó Ä'á» vác gạch, khiêng Ä'ất Ä'á cho tá»i khi gãy xương sá»'ng má»i thôi. Nhưng có lẽ anh sẽ chết vì những tráºn Ä'òn cá»§a há» trưá»c khi chết vì gãy sá»'ng lưng Ä'ấy. Nhưng tôi thì há» không Ä'ánh Ä'ược Ä'âu. Vì nếu há» Ä'ánh tôi, tôi sẽ giết há»!
- Tôi không tin các ông chá»§ muá»'n Ä'ánh chết những nô lá» là m viá»c siêng nÄng và cần mẫn. Ai mà chẳng thÃch những ngưá»i nô lá» chÄm chá» và là m nhiá»u viá»c cho há».
- Là m viá»c nhiá»u Ä'á» Ä'ược cái gì, hả
- Anh Ä'ừng nói như thế chứ Zabado! â"
- á»i chà ! Những thứ ấy bây giá» á» Ä'âu cả rá»"i, anh
Äêm ấy, ông lo lắng quá nên không thá» nà o chợp mắt Ä'ược. Trong khi những ngưá»i khác Ä'ã ngá»§ say, ông vẫn trÄn trá» khiến sợi dây xÃch á» dưá»i chân kêu loảng xoảng, là m cho Godso chú ý. Anh ta là má»t trong những kẻ cưá»p ná»i tiếng tà n bạo ỠẢ Ráºp, thưá»ng cắt cá» nạn nhân cá»§a mình sau khi cưá»p bóc. Anh ta từng bá» bắt và bá» bán là m nô lá» và i lần nên có rất nhiá»u kinh nghiá»m. Ã"ng bèn thì thầm há»i anh ta:
- Anh hãy là m Æ¡n nói cho tôi biết Ä'i, anh Godoso! Khi chúng ta tá»i
- Tại sao mà y muá»'n biết Ä'iá»u Ä'ó? â" Anh ta gầm gừ há»i lại
- Hay là anh cÅ©ng không biết? â" Ã"ng nà i ná». â" Tôi Ä'ang còn trẻ. Tôi muá»'n sá»'ng. Tôi không muá»'n là m viá»c á» Ä'ó và bá» Ä'ánh chết. Tôi có cÆ¡ há»i gặp Ä'ược má»t ông chá»§ tá»'t không?
Lúc nà y, anh ta dá»u giá»ng Ä'áp lại:
- Theo tôi Ä'ược biết, giá»'ng như má»i lần, trưá»c hết chúng ta bá» mang ra chợ mua bán nô lá». á» Ä'ấy, khi có ngưá»i Ä'ến mua, cáºu hãy nói vá»i há» rằng cáºu là má»t ngưá»i chÄm chá», chá»u khó và siêng nÄng là m viá»c. Cáºu phải tìm cách Ä'á» há» muá»'n mua mình. Nếu không, cáºu sẽ bá» bán và o là m nô lá» xây tưá»ng thà nh. Äó là má»t công viá»c rất nặng nhá»c và không có Ä'ưá»ng sá»'ng sót Ä'á» trá» vá» Ä'
Anh ta nói xong và nhắm mắt ngá»§. Còn ông, nằm dà i trên cát, ông nhìn lên những vì sao trên trá»i và nghÄ© ngợi vá» sá»' pháºn phÃa trưá»c cá»§a mình. Ã"ng nhá» lại lá»i
Khi
Ngoà i ra, ông còn thấy bá»n quản nô chá»i bá»i và dùng cây roi quất thẳng tay và o những tấm lưng trần giÆ¡ xương cá»§a Ä'oà n ngưá»i khá» sai, nếu há» bưá»c Ä'i cháºm chạp hoặc không giữ Ä'ược hà ng. Những nô lá» không còn bưá»c ná»i hoặc vì Ä'uá»'i sức mà vấp chân ngã xuá»'ng, sẽ láºp tức hứng chá»u ngay má»t tráºn mưa roi tà n nhẫn. Nếu không gượng Ä'ứng dáºy Ä'ược nữa thì láºp tức há» bá» xô qua má»t bên và nằm bẹp ngay tại Ä'ó, hoặc bá» kéo Ä'ến khu vá»±c dà nh cho những ngưá»i Ä'ang nằm hấp há»'i, trên con Ä'ưá»ng dẫn Ä'ến những nấm má»" chôn cất qua loa. Chứng kiến cảnh tượng ghê rợn Ä'ó. Ã"ng hoảng há»'t rùng mình. Äiá»u nà y quả tháºt Ä'ang chá» Ä'ợi ông, nếu như không có ai mua ông á» chợ nô lá».
Godsoco Ä'ã nói Ä'úng. Äêm Ä'ó tất cả bá»n ông bá» nhá»'t và o má»t chá» và sáng hôm sau, ngưá»i chá»§ nô lá» mang cả bá»n ra chợ bán. á» Ä'ây, má»t sá»' ngưá»i hoảng sợ, bá» kÃch Ä'á»ng nên Ä'ã xô Ä'ẩy nhau và gây náo loạn. Bá»n quản nô không ngại ngần giáng những tráºn roi xuá»'ng Ä'ầu cá»§a há». Trong tình cảnh Ä'ó, ngược lại vá»i má»i ngưá»i,
Bá»n ông cÅ©ng rất lo lắng cho Kẻ cưá»p biá»n. Anh ta là ngưá»i phản kháng mạnh mẽ nhấtá»n quản nô Ä'ã Ä'ánh anh ấy rất dã man, Ä'ến ná»i phải ngất Ä'i trưá»c khi lôi anh ta giao cho Ä'á»i lÃnh Ä'i mua nô lá» cho nhà vua.
- Có má»t sá»' ngưá»i vá»'n ghét là m viá»c. Há» xem công viá»c như kẻ thù. Nhưng vá»i chúng ta, tá»'t nhất là hãy xem công viá»c như má»t ngưá»i bạn tá»'t. Anh hãy cá»' gắng yêu thÃch công viá»c và Ä'ừng bao giá» né tránh những viá»c nặng nhá»c. Äá» Ä'ược má»t ngôi nhà khang trang, má»t cuá»c sá»'ng ấm no, thì ta không thá» không là m viá»c. Anh hãy hứa vá»i tôi là nếu Ä'ược má»t ông chá»§ mua, anh hãy cá»' gắng là m viá»c tháºt chÄm chá» cho ông ta. Nếu ông ta không Ä'ánh giá Ä'úng nÄng lá»±c cá»§a nah, thì anh cÅ©ng Ä'ừng nên nản lòng. Luôn nhá» rằng, cần phải là m viá»c, cứ là m viá»c sao cho tá»'t và là m hết khả nÄng cá»§a mình. Äiá»u Ä'ó không những mang lại cho anh má»t cuá»c sá»'ng no Ä'á»§, mà anh còn có thá» nhá» Ä'ó mà chuá»c lại cuá»c Ä'á»i tá»± do cá»§a mình Ä'ấy.
Má»t sá»' ngưá»i khác cÅ©ng Ä'ã Ä'ược bán Ä'i trong buá»i sáng hôm Ä'ó. Và o buá»i trưa, Godoso tiết lá» vá»i ông, ngưá»i buôn nô lá» Ä'ó không lưu lại á» Ä'ây quá hai Ä'êm. Có thá» và o cuá»'i buá»i chiá»u, sá»' nô lá» còn lại sẽ bá» bán cho ngưá»i mua nô lá» cá»§a nhà vua. Nghe váºy, ông tháºt sá»± rất thất vá»ng. Äúng lúc Ä'ó, má»t ngưá»i Ä'à n ông khá máºp mạp thả bá» Ä'ến và cất tiếng há»i có ai Ä'ã từng là thợ là m bánh mì không?
Ã"ng liá»n bưá»c tá»i gần ông ta và nói:
- Tại sao má»t ngưá»i thợ là m bánh kỳ cá»±u như ông lại cần má»t ngưá»i thợ là m bánh khác? Ã"ng vẫn có thá» dạy cho má»t ngưá»i nà o Ä'ó như tôi chẳng hạn cách là m bánh mà ? Hãy nhìn và o tôi nà y! Tôi còn trẻ tuá»i, khá»e mạnh và lại ham thÃch là m viá»c. Hãy cho tôi má»t cÆ¡ há»i Ä'á» là m hết sức mình và mang lại nhiá»u tiá»n bạc cho ông.
Ã"ng ấy có ấn tượng ngay vá»i thái Ä'á» Ä'ầy thiá»n chà cá»§a ông và bắt Ä'ầu thương lượng vá»i ngưá»i buôn nô lá». Gã ấy vá»'n không há» chú ý tá»i ông từ khi mang ông tá»i Ä'ây, nhưng bây giá» thì huênh hoang khoác lác nói vá» những khả nÄng, sức lá»±c và tà i cán cá»§a ông Ä'á» Ä'òi tiá»n cao hÆ¡n. Ã"ng cảm thấy mình giá»'ng má»t con bò trong cuá»c thương lượng Ä'ó. Cuá»'i cùng, cuá»c thương lượng cÅ©ng kết thúc. Ã"ng ra Ä'i cùng vá»i ngưá»i chá»§ má»i cá»§a mình và tá»± an á»§i rằng, dù sao mình cÅ©ng Ä'ã gặp may.
Chá» á» má»i cá»§a ông khá tá»'t. Ã"ng Nana-naid, chá»§ má»i cá»§a ông, Ä'ã dạy cho ông cách giã lúa mì trong cá»'i Ä'á, rá»"i Ä'ến cách Ä'á»'t lá»a trong lò và cách nghiá»n hạt mè cho tháºt nhá» Ä'á» là m bánh máºt ong. Ã"ng Ä'ược cho ngá»§ trong kho cất giữ ngÅ© cá»'c. Bà Swasti, ngưá»i nô lá» là m quản gia cho ông Nana-naid, luôn cho ông Än uá»'ng Ä'ầy Ä'á»§ vì ông vẫn thưá»ng giúp bà ấy là m những công viá»c nặng nhá»c.
Äây chÃnh là cÆ¡ há»i mà ông từng mong muá»'n Ä'á» là m viá»c chÄm chá», và Ä'á» tá» ra xứng Ä'áng vá»i ông chá»§ cá»§a mình. Ã"ng hy vá»ng công viá»c sẽ giúp ông có Ä'iá»u kiá»n chuá»c lại sá»± tá»± do cá»§a mình trong tương lai.
Quả tháºt, ông Nana-naid rất vui khi thấy ông có thiá»n chà há»c há»i. Sau cùng, khi ông Ä'ã thà nh thạo công viá»c nưá»ng bánh, ông ấy Ä'ã dạy cho ông biết cách là m bánh máºt ong. Chẳng bao lâu sau, ông Ä'ã hoà n toà n thạo nghá» là m bánh. Thế là ông Nana-naid không cần phải nhúng tay và o bất cứ viá»c gì trong lò bánh, vì má»i viá»c Ä'ã có ông là m hết. Tuy nhiên, bà Swasti lắc Ä'ầu bảo nhá» vá»i ông rằng: “Nhà n cư vi bất thiá»n”, bà lo rằng ông chá»§ quá rảnh rang sẽ là Ä'iá»u không hay, vì bà Ä'ã từng thấy rất nhiá»u ngưá»i như thế.
Nhưng ông không quan tâm Ä'ến những lá»i bà Swasti nói. Ã"ng nghÄ© Ä'ã tá»i lúc mình cần nghÄ© cách là m thế nà o Ä'á» có thá» kiếm ra tiá»n và chuá»c lại sá»± tá»± do cho mình. Thông thưá»ng công viá»c á» lò bánh kết thúc và o buá»i trưa, nên ông nghÄ© ông Nana-naid chắc hẳn sẽ Ä'á»"ng ý cho ông là m bánh Ä'i bán và o buá»i chiá»u. Bá»i vì, công viá»c nà y cÅ©ng sẽ mang lại cho ông ấy má»t sá»' tiá»n.
Thế là ông trình bà y ý Ä'á»nh cá»§a mình vá»i ông Nana-naid:
- Thưa ông! Nếu tôi táºn dụng những buá»i chiá»u rảnh rá»i Ä'á» là m bánh và Ä'i bán kiếm thêm tiá»n cho ông, thì ông có sẵn lòng chia cho tôi má»t Ãt Ä'á» tôi mua sắm những món Ä'á»" cần thiết cho cuá»c sá»'ng cá»§a mình không?
- Chia chứ, chia chứ! â" Ã"ng Nana-naid nói ngay. â" Äây quả tháºt là má»t ý kiến rất hay. Mà y cứ bán vá»i giá hai xu má»t cái. Má»t ná»a sá»' tiá»n thu Ä'ược tao sẽ dùng Ä'á» trả tiá»n bá»t mì, máºt ong và cá»§i lá»a. Sá»' còn lại ta sẽ chia Ä'ôi.
Ã"ng rất vui sưá»ng vá» tÃnh tình rá»ng rãi cá»§a ông Nana-naid và yên tâm thá»±c hiá»n kế hoạch cá»§a mình. Thế là má»t phần tư cá»§a sá»' tiá»n kiếm Ä'ược trong má»t ngà y Ä'i bán bánh sẽ là cá»§a ông. Äêm Ä'ó, ông thức rất khuya Ä'á» là m má»t cái khay bánh Ä'i bán dạo. Ã"ng Nana-naid cho ông má»t cái áo cÅ© và ông nhá» bà Swasti vá lại những chá» rách rá»"i Ä'em giặt giÅ© sạch sẽ, Ä'á» chiá»u mai mặc và o mà Ä'i bán bánh.
Chiá»u hôm sau, ông Ä'á»i má»t khay bánh máºt ong lá»n trông rất ngon là nh và Ä'ược bà y rất bắt mắt Ä'i dá»c theo các con phá»', cất tiếng rao hà ng luôn miá»ng. Äầu tiên, chẳng thấy ai chú ý Ä'ến cả, ông cảm thấy thất vá»ng nhưng vẫn cá»' gắng tiếp tục rao bán. Và o xế chiá»u, má»i ngưá»i bắt Ä'ầu Ä'ói bụng nên mua rất nhiá»u. Chẳng mấy chá»'c, cả khay bánh Ä'ã bán hết.
Ã"ng Nana-naid rất hà i lòng vá»i kết quả công viá»c cá»§a ông và vui vẻ trÃch ra cho ông má»t phần tư sá»' tiá»n như Ä'ã thá»a thuáºn trưá»c Ä'ó. Ã"ng hết sức mừng rỡ, vì từ Ä'ây ông ta Ä'ã có những Ä'á»"ng tiá»n riêng cá»§a mình.
Sau Ä'ó, hà ng ngà y ông tiếp tục mang khay bánh Ä'i bán, chẳng bao lâu ông Ä'ã có má»t sá»' khách hà ng quen thuá»c. Và má»t trong những ngưá»i khách Ä'ó không ai khác hÆ¡n chÃnh là ông ná»i cá»§a cháu, ông Arad Gula. Lúc Ä'ó, ông cháu là má»t nhà buôn thảm, thưá»ng mang hà ng hóa chất Ä'ầy trên lưng má»t con lừa Ä'i khắp thà nh phá»' cùng vá»i má»t ngưá»i nô lá» da Ä'en Ä'i theo Ä'á» dắt lừa và khiêng thảm. Má»i ngà y ông
Má»t hôm, ông ná»i cá»§a cháu Ä'ã nói vá»i ông má»t câu mà có lẽ suá»'t Ä'á»i ông không bao giá» quên Ä'ược. Ã"ng ấy nói:
- Tôi rất thÃch bánh cá»§a cáºu, nhưng tôi còn thÃch hÆ¡n cách bán hà ng rất dá» mến cá»§a cáºu. Nếu cáºu luôn váºn dụng cách thức nà y thì nó có thá» giúp cáºu Ä'ạt Ä'ược nhiá»u thà nh công hÆ¡n Ä'ấy.
Cháu có hiá»u Ä'ược không Hadan Gula? Những lá»i nói như thế rất có ý nghÄ©a Ä'á»'i vá»i má»t chà ng trai nô lá», sá»'ng Ä'Æ¡n Ä'á»c giữa má»t vương quá»'c xa lạ và rá»ng lá»n lúc bấy giá». Nó Ä'em lại sức mạnh, niá»m tin mãnh liá»t Ä'Ỡông có thá» phấn Ä'ấu nhằm thoát khá»i thân pháºn hẩm hiu cá»§a mình.
Ngà y tháng cứ thế trôi qua, sá»' tiá»n ông tÃch lÅ©y Ä'ược ngà y cà ng nhiá»u. Công viá»c Ä'ã chứng tá» nó là ngưá»i bạn tá»'t nhất cá»§a ông. Tuy nhiên, trong lúc ông rất hạnh phúc, thì bà Swasti lại thấp thá»m lo lắng: “Tôi chá» sợ ông chá»§ lại vưá»ng và o những trò Ä'á» Ä'en thôi!” Bà ấy thưá»ng nói vá»i ông như váºy.
Cho Ä'ến má»t ngà y, ông hết sức vui mừng gặp lại
- Hiá»n nay tôi rất khấm khá! â" Anh ta bảo. â" Ã"ng chá»§ cá»§a tôi Ä'ánh giá Ä'úng nÄng lá»±c cá»§a tôi, nên Ä'ã cho tôi là m quản lý. Nhìn Ä'ây nà y, ông ấy Ä'ã tin cáºy giao công viá»c mang hà ng ra chợ bán cho tôi. Công viá»c Ä'ã giúp tôi gượng dáºy sau những nghá»ch cảnh cá»§a cuá»c Ä'á»i. Má»t ngà y nà o Ä'ó, nó sẽ giúp tôi chuá»c lại sá»± tá»± do cá»§a mình, rá»"i tôi cÅ©ng sẽ có má»t trang trại riêng, bầy gia súc riêngâ¦
Ã"ng vÃ
Cuá»c sá»'ng cá»§a ông vẫn cứ thế trôi qua, nhưng dưá»ng như cà ng ngà y ông Nana-naid cà ng sá»'t ruá»t trông Ä'ợi ông Ä'i bán vá». Ã"ng ta chỠông vá» Ä'á» chia tiá»n. Ngoà i ra, ông ấy còn há»'i thúc ông phải Ä'i Ä'ến nhiá»u nÆ¡i Ä'á» bán hà ng và kiếm nhiá»u tiá»n hÆ
Do váºy, ông bắt Ä'ầu Ä'i ra phÃa ngoà i thà nh Ä'á» má»i những tên cai quản nô lá» mua bánh. Tháºt lòng, ông không thÃch tiếp xúc vá»i những kẻ thô lá» và tà n bạo nà y, nhưng ông cÅ©ng nháºn thấy há» là những khách hà ng lá»n, thưá»ng mua má»t lúc nhiá»u bánh chứ không chá» má»t và i cái như những ngưá»i khác. Má»t ngà y ná», ông bất ngá» gặp lại Zabado trong Ä'ám ngưá»i nô lá» Ä'ang sắp hà ng chá» lấy gạch trên thà nh. Trông anh ta rất Ä'áng thương, ngưá»i còm cõi, xác xÆ¡, lưng hằn Ä'ầy những lằn roi cá»§a bá»n cai. Ã"ng cảm thấy tháºt xót xa nên chìa cho anh ta má»t cái bánh. Zabado vá»i và ng nhét ngay và o miá»ng, ngá»'n ngấu như má»t con váºt Ä'ói khát lâu ngà y. Thoáng thấy vẻ thèm thuá»"ng trong Ä'ôi mắt cá»§a anh ta, ông cảm thấy lo sợ nên Ä'ã bá» chạy trưá»c khi Zabado vá»" lấy khay bánh.
- Tại sao cáºu phải là m viá»c vất vả như thế?
Má»t hôm, Arad Gula Ä'ã há»i ông như thế. Äây cÅ©ng là câu há»i mà cháu vừa má»i há»i ta, Ä'úng không? Ã"ng trả lá»i như tất cả những gì mÃ
- Khi Ä'ược tá»± do, cáºu sẽ là m gì? â" Ã"ng cá»§a cháu há»i ông.
- Tôi Ä'ang có ý Ä'á»nh sẽ trá» thà nh má»t thương gia.
- Theo tôi thì chắc chắn sau nà y, cáºu sẽ là má»t thương gia thà nh Ä'ạt, già u có.
Ã"ng cá»§a cháu nói tiếp:
- Chắc cáºu không biết, hiá»n giá» chÃnh tôi cÅ©ng là má»t nô lá». Tuy nhiên, tôi Ä'ang hợp tác là m Än cùng vá»i ông chá»§ cá»§a mình nên có Ä'iá»u kiá»n tá»'t hÆ¡n Ä'á» kiếm ra nhiá»u tiá»n.
- Xin ông Ä'ừng nói nữa! â" Hadan Gula chen và o â" Cháu không muá»'n ông bêu xấu ông cá»§a cháu bằng những lá»i dá»'i trá như thế không há» là má»t nô lá»!
Äôi mắt cá»§a Hadan Gula lá» vẻ tức giáºn. Sharru Nada vẫn giữ giá»ng nói Ä'iá»m tÄ©nh:
- Ã"ng rất kÃnh phục ông cá»§a cháu. Bá»i vì, ông ấy Ä'ã vượt qua Ä'ược sá»' pháºn nô lá» và trá» thà nh má»t ngưá»i công dân gương mẫu nhất á» vùng Damacus. Cháu là cháu ná»i cá»§a ông Arad Gula, nhưng cháu có kế thừa Ä'ược những Ä'ức tÃnh ưu viá»t cá»§a ông cháu không? Cháu có Ä'á»§ bản lÄ©nh Ä'á» Ä'á»'i diá»n vá»i sá»± tháºt hay chá» muá»'n sá»'ng trong những suy nghÄ© ảo tưá»ng và giả dá»'i mà thôi?
Hadan Gula ngá»"i thẳng ngưá»i trên lưng con lạc Ä'à và xúc Ä'á»ng Ä'áp lại:
- Má»i ngưá»i Ä'á»u rất yêu mến ông ná»i cá»§a cháu. Ã"ng ấy Ä'ã là m rất nhiá»u viá»c thiá»n. Khi nạn Ä'ói xảy ra, ông Ä'ã mua ngÅ© cá»'c từ Ai Cáºp chá» vá» Damacus Ä'á» phân phát cho dân chúng và nhá» váºy mà không có ai chết Ä'ói cả. Thế mà bây giỠông lại bảo, ông cháu là má»t nô lá» khá»'n khá» á» Babylon!
- Sá»± tháºt ông Arkad Gula là má»t nô lá» khi còn á» Babylon. Thá»i gian nà y, ông ấy rất vất vả. Tuy nhiên, bằng những ná» lá»±c phi thưá»ng, Arad Gula Ä'ã trá» thà nh má»t con ngưá»i Ä'ược má»i ngưá»i á» Damacus kÃnh trá»ng và ngưỡng má».
Nghe giá»ng trầm tÄ©nh cá»§a Sharru Nada, Hadan Arad Gula im lặng, nhưng không hẳn là Ä'ã tin và o Ä'iá»u ông vừa nói. Sharru Nada ká» tiếp:
- Sau khi cho biết mình là má»t nô lá», ông Arad Gula nói rằng ông Ä'ang lo lắng vá» cuá»c sá»'ng tá»± do sắp tá»i cá»§a mình. Ã"ng ấy Ä'ã có Ä'á»§ tiá»n Ä'á» chuá»c lại sá»± tá»± do, nhưng ông Ä'ang bá»'i rá»'i. Bá»i vì Ä'ã từ lâu, Arad Gula chá» là m Än cùng vá»i ông chá»§ cá»§a mình, bây giá» nếu tách riêng ra, ông ấy cảm thấy lo sợ và không Ä'á»§ tá»± tin.
Ã"ng phản Ä'á»'i sá»± do dá»± cá»§a ông cháu:
- Ã"ng không nên lá» thuá»c và o ông chá»§ cá»§a ông mãi như thế. Ã"ng hãy lấy lại tình cảm và suy nghÄ© cá»§a má»t ngưá»i tá»± do, Ä'á»"ng thá»i hãy hà nh Ä'á»ng như má»t con ngưá»i tá»± do và Ä'ạt Ä'ược sá»± thà nh công giá»'ng như thế! Hãy quyết Ä'á»nh theo những Ä'iá»u mà ông cẠthấy thÃch nhất và phải cá»' gắng thá»±c hiá»n. Äiá»u nà y sẽ giúp ông Ä'ạt Ä'ược những mục tiêu cao hÆ¡n!
Ã"ng Arad Gula rất vui sưá»ng khi nghe lá»i khuyến khÃch cá»§a ông và nói rằng ông ấy cảm thấy xấu há» vá» sá»± hèn kém trong những lá»i nói vừa rá»"i cá»§a mình. Ã"ng ná»i cá»§a cháu Ä'ã nói vá»i ông ngay lúc Ä'ó rằng, ông ấy sẽ nhanh chóng chuá»c lại tá»± do và trá» thà nh má»t ngưá»i kinh doanh Ä'á»c láºp.
Má»t ngà y ná», cÅ©ng trong má»t lần Ä'i bán bánh á» bên ngoà i thà nh, ông rất ngạc nhiên khi thấy rất Ä'ông ngưá»i Ä'ang Ä'á» dá»"n vá» má»t khu Ä'ất trá»'ng, như chá» Ä'ợi má»t Ä'iá»u gì sắp diá» n ra á» Ä'ó. Ã"ng nÃu má»t ngưá»i lại há»i, ngưá»i Ä'ó Ä'áp:
- Anh chẳng hay gì sao? Má»t nô lá» Ä'ã giết chết má»t ngưá»i lÃnh cá»§a nhà vua và bá» trá»'n. Nhưng há» Ä'ã bắt Ä'ược tên nô lỠấy và hôm nay sẽ Ä'em hắn ra hà nh hình bằng cách quất roi cho Ä'ến chết. Nhà vua cÅ©ng có mặt á» Ä'ấy!
Äám Ä'ông vây kÃn nÆ¡i hà nh hình. Ã"ng sợ Ä'ến gần thì khay bánh máºt sẽ bá» láºt Ä'á» nên trèo lên bức tưá»ng thà nh Ä'ang xây dang dá» Ä'á» nhìn xuá»'ng. Ã"ng Ä'ã thấy vua Nebuchadnezzar ngá»"i trên cá» xe ngá»±a lá»ng lẫy Ä'ến xem hà nh hình. Quả là ông chưa bao giá» biết Ä'ược sá»± già u sang tháºt sá»± cho Ä'ến khi nhìn thấy táºn mắt nhà vua Nebuchadnezzar Ä'á»i cái mÅ© dát và ng, mặc chiếc áo nhung gấm sang trá»ng và ngay cả rèm cá»§a chiếc xe ngá»±a cÅ©ng bằng loại vải mà u và ng quý hiếm.
Ã"ng không nhìn Ä'ược cảnh há» Ä'ánh Ä'áºp ngưá»i nô lá», mặc dù ông nghe rất rõ tiếng kêu thét thảm thiết cá»§a ngưá»i Ä'ó. Ã"ng thắc mắc không hiá»u tại sao má»t ông hoà ng quý phái, sang trá»ng như thế lại Ä'à nh lòng nhìn cảnh trừng phạt thảm khá»'c ấy, và Ä'ùa cợt vui vẻ cùng vá»i những ngưá»i khác. Há» xem những hà nh Ä'á»ng vô nhân Ä'ạo nà y là hình phạt Ä'Ãch Ä'áng dà nh cho những ngưá»i nô lá» dám ná»i loại chá»'ng lại nhà vua.
Sau khi ngưá»i nô lỠấy chết, xác Ä'ược treo ngược lên má»t cây sà o Ä'á» cho má»i ngưá»i Ä'á»u nhìn thấy. Chá» khi Ä'ám Ä'ông tản bá»t, ông má»i tiến Ä'ến gần. Bê bết máu và bùn Ä'ất, trên ngá»±c cá»§a ngưá»i nô lá» khá»'n khỠấy vẫn còn hình xÄm con rắn biá»n mà ông Ä'ã từng biết. Ã"ng bà ng hoà ng nháºn ra Ä'ó chÃnh là Kẻ cưá»p biá»n ngà y trưá»c.
Hôm sau, ông tình cá» gặp lại ông cá»§a cháu thì thấy ông ấy Ä'ã hoà n toà n thay Ä'á»i. Ã"ng ấy chà o ông rất nhiá»t t
- Ngưá»i nô lá» mà cáºu biết trưá»c Ä'ây giá» Ä'ã là má»t ngưá»i tá»± do rá»"i. Quả tháºt, khi Ä'ã Ä'ược tá»± do, tôi nháºn thấy cuá»c sá»'ng tá»'t Ä'ẹp hÆ¡n rất nhiá»u. Bà vợ cá»§a tôi vô cùng sung sưá»ng. Bà ấy là ngưá»i tá»± do và là cháu gái ông chá»§ trưá»c Ä'ây cá»§a tôi. Chúng tôi quyết Ä'á»nh sẽ chuyá»n nhà Ä'ến má»t nÆ¡i khác là m Än sinh sá»'ng. Và ỠÄ'ó sẽ không có ai biết Ä'ược tôi Ä'ã từng là má»t ngưá»i nô lá». Như thế, con cháu cá»§a tôi sau nà y cÅ©ng không ai bá» khinh miá»t vá» những bất hạnh cá»§a cha ông chúng. Hiá»n nay tôi Ä'ã rất thông thạo viá»c buôn bán, nhất Ä'á»nh tôi sẽ cá»' gắng là m viá»c Ä'á» kiếm nhiá»u tiá»n. Bá»i vì, tôi cần phải chÄm lo cho gia Ä'ình và con cái cá»§a tôi sau nà y.
Nghe ông cháu nói váºy, ông rất vui mừng và trà n Ä'ầy hy vá»ng. Bá»i vì, má»t mặt nà o Ä'ó, chÃnh ông Ä'ã góp phần khÃch lá», Ä'á»ng viên Arad Gula, cÅ©ng như ông ấy Ä'ã nhiá»u lần Ä'á»ng viên, khÃch lỠông. Mặt khác, ông nhìn thấy tương lai cá»§a mình rá»"i sẽ tương tá»± như cuá»c sá»'ng cá»§a Arad Gula lúc bấy giá».
Má»t buá»i chiá»u ná», bà Swasti há»'t hoảng tìm ông và cho biết:
- Ã"ng chá»§ lâm và o cảnh khá»§ng hoảng rá»"i. Tôi rất lo lắng. Äã và i tháng nay, ông ấy luôn thua tiá»n á» sòng bà i. Ã"ng chá»§ không còn tiá»n Ä'á» mua ngÅ© cá»'c và máºt ong, cÅ©ng không có tiá»n Ä'á» trả nợ ngưá»i cho vay tiá»n. Há» Ä'ang Ä'ến Ä'òi nợ ông ấy Ä'ấy.
- Tại sao bà lại lo lắng Ä'ến những chuyá»n Ä'iên rá»" cá»§a ông ấy chứ. Chúng ta Ä'âu phải là ngưá»i bảo trợ cho ông ấy! â" Ã"ng Ä'áp má»t cách không suy nghÄ©.
- Äá»" ngá»'c nghếch, anh chẳng hiá»u gì hết. Äá»'i vá»i ngưá»i cho vay, ông ấy lấy anh Ä'á» là m váºt chứng vay tiá»n Ä'ấy. Theo luáºt, ông ấy có thá» bán anh như má»t món hà ng Ä'á» lấy tiá»n trả nợ. Tôi không biết phải là m sao nữa! Trưá»c Ä'ây, ông ta là má»t ông chá»§ tá»'t. Còn bây giá», sao ông ấy lại ham mê cá» bạc Ä'ến chứ!
Những lo lắng cá»§a bà Swasti là Ä'úng. Sáng hôm sau, ông Ä'ang nưá»ng bánh thì ngưá»i cho vay tiá»n và má»t ngưá»i Ä'à n ông tên gá»i là Sasi bưá»c và o. Ngưá»i nà y nhìn khắp ngưá»i ông và ra lá»nh cho ông phải Ä'i theo. Ngưá»i cho vay tiá»n cÅ©ng không chá» gặp ông Nana-naid mà chá» bảo vá»i bà Swasti nhắn lại vá»i ông chá»§ là ông ta Ä'ã Ä'ến và bắt ông Ä'i. Thế là chá» vá»i tấm áo khoác trên lưng và cái túi chứa những Ä'á»"ng tiá»n quý giá Ä'ược buá»c an toà n á» thắt lưng, cuá»c sá»'ng cá»§a ông bưá»c sang má»t trang má»i. Nhưng lần nà y, những gì chỠông phÃa trưá»c â" may mắn hay rá»§i ro, bất trắc â" ông hoà n toà n không thá» Ä'oán Ä'ược.
Tuy nhiên, chẳng bao lâu sau ông mÆ¡ há»" nháºn ra những Ä'iá»u tá»"i tá» sắp xảy Ä'ến vá»i mình. Sasi là má»t gã bặm trợn và thô lá». Hắn nói toạc ra rằng:
- Tao không thÃch công viá»c mà y Ä'ang là m. Ã"ng chá»§ cá»§a tao cÅ©ng không thÃch. Nhà vua bảo vá»i ông chá»§ Ä'i xây dá»±ng má»t con kênh lá»n, nên sai tao Ä'i mua thêm các nô lá» Ä'á» vá» là m cho nhanh. Hừ! Vá»i sức ngưá»i có hạn, thì ai có thá» là m nhanh công viá»c khó nhá»c nà y chứ?
Nghe những thông tin nà y, ông tháºt sá»± bá» sá»'c và hiá»u rằng mình vừa bá» Ä'ánh báºt ra khá»i những niá»m hy vá»ng, những mÆ¡ ưá»c ấp á»§ bấy lâu và tiếp tục bá» ném và o những tráºn bão tá»' cá»§a cuá»c Ä'á»i.
Cháu hãy tưá»ng tượng bá»n ông phải là m viá»c trên má»t vùng Ä'ất nứt nẻ, khô cằn như sa mạc, không có má»t bóng cây, chá» toà n là những bụi cây thấp lè tè và mặt trá»i nắng như Ä'á» lá»a xuá»'ng. Cá» há»ng cá»§a bá»n ông khát cháy nhưng vẫn không thá» nà o uá»'ng nưá»c Ä'ược, bá»i nưá»c uá»'ng lúc nà o cÅ©ng nóng như vừa má»i Ä'un sôi váºy. Rá»"i cháu hãy hình dung ra từng Ä'oà n ngưá»i bưá»c xuá»'ng những há»' Ä'ất sâu, xúc Ä'ầy má»t giá» Ä'ất rá»"i vác lên vai, trèo lên thà nh há»' trÆ¡n trượt Ä'á» Ä'ến Ä'ắp và o bá» kênh. Ngưá»i nà y tiếp ná»'i ngưá»i kia cặm cụi là m viá»c như những con kiến, từ hừng sáng cho tá»i khi tá»'i má»t. Ngoà i ra, thức Än Ä'ược cho và o những cái máng lá» thiên và Ä'á» má»i ngưá»i tá»± Än lấy như má»t bầy lợn. Tá»'i Ä'ến, thay vì có lá»u lán hay á» rÆ¡m Ä'á» nằm nghá», bá»n ông chá» nằm trÆ¡ trụi trên mặt Ä'ất, mặc cho gió cát và cái lạnh hà nh hạ thân xác. Äó là tình cảnh mà ông Ä'ã phải sá»'ng trong những ngà y tháng ấy. Ã"ng chôn túi tiá»n cá»§a mình á» má»t nÆ¡i Ä'ược Ä'ánh dấu rất cẩn tháºn và ngà y Ä'êm thấp thá»m không biết liá»u còn có ngà y mìn! h Ä'à o nó lên hay không.
Thá»i gian Ä'ầu, ông là m viá»c rất hÄng hái. Nhưng sau Ä'ó, thá»i gian kéo dà i, ông cảm thấy tinh thần, sức lá»±c cá»§a mình giảm sút. Những cÆ¡n sá»'t bắt Ä'ầu xâm chiếm thá» xác rá»i rã cá»§a ông. Ã"ng không Än Ä'ược nhiá»u, chá» nuá»'t Ä'ược má»t Ãt Ä'á» cầm hÆ¡i qua ngà y. Còn vá» Ä'êm, bá»nh táºt và gió lạnh không ngừng hà nh hạ khiến ông không thá» ngá»§ Ä'ược.
Trong tình trạng khá»'n khá» Ä'ó, ông ưá»c gì thá»±c hiá»n theo kế hoạch cá»§a Zabado Ä'á» cho thá» xác Ä'ược thảnh thÆ¡i Ä'ôi chút. Nhưng rá»"i nhá» lại lần gặp Zabado thê thảm trên tưá»ng thà nh ngà y trưá»c, ông biết là kế hoạch Ä'ó không thá» Ä'ược.
Ã"ng nghÄ© vá» Kẻ cưá»p biá»n vá»i tất cả những ná»i Ä'ắng cay cá»§a anh ta, và ưá»c mình có sức mạnh Ä'á» tiêu diá»t sá»± tà n bạo. Nhưng cái xác không há»"n cá»§a anh ta nhắc ông nhá» Ä'ến má»t kết quả thảm hại.
Rá»"i ông nhá» lại lần cuá»'i cùng ông gặp
ChÃnh vì nghÄ© như thế nên ông Ä'ã cá»' gắng là m viá»c. Nhưng tại sao công viá»c lại không mang Ä'ến niá»m vui và hạnh phúc cho ông như Ä'ã mang lại cho
Và i hôm sau, bá»ng nhiên Sasi sai ngưá»i Ä'ến gá»i ông và bảo rằng, ông chá»§ cÅ© cá»§a ông cho gá»i ông trá» vá»
Qua phút mừng rỡ ban Ä'ầu, mặc dù Ä'ược ngá»"i trên lưng lạc Ä'à trá» vá» nhà ông Nana-naid, ông váºn không sao thoát khá»i lo lắng. Tại sao ông lại Ä'ược gá»i vá»
Khi con lạc Ä'à chỠông tiến thẳng và o sân nhà cá»§a ông Nana-naid, ông rất ngạc nhiên khi nhìn thấy ông Arad Gula Ä'ang Ä'ợi á» Ä'ấy. Ã"ng ấy giúp ông leo xuá»'ng rá»"i ôm chầm lấy ông giá»'ng như ngưá»i em ruá»t thá»t Ä'ã xa cách lâu ngà y váºy.
Khi hai ngưá»i cùng bưá»c và o nhà , ông cá»' ý bưá»c theo chân ông Arad Gula giá»'ng như ngưá»i nô lá» theo sau ngưá»i chá»§ cá»§a mình, nhưng ông ấy không chá»u. Ã"ng Arad Ä'ặt tay lên vai ông và nói:
Tôi Ä'ã cho ngưá»i Ä'i tìm cáºu khắp nÆ¡i. Khi tôi hoà n toà n thất vá»ng thì gặp Ä'ược bà Swasti. Bà ấy chá» tôi tá»i chá» ngưá»i cho vay tiá»n và nhỠông ta Ä'ưa tôi Ä'ến nhà ngưá»i chá»§ Ä'ang sá» hữu cáºu. Tôi phải trả má»t giá rất cao cho sá»± tá»± do cá»§a cáºu, nhưng cáºu hoà n toà n xứng Ä'áng vá»i Ä'iá»u Ä'ó. Tôi rất cám Æ¡n cáºu vá» triết lý sá»'ng và nghá» thuáºt bán hà ng mà cáºu Ä'ã từng nói vá»i tôi. Nó Ä'ã giúp tôi có Ä'ược sá»± thà nh công như hôm nay Ä'ấy.
- Triết lý Ä'ó là cá»§a Megiddo, chứ không phải cá»§a tôi Ä'âu. â" Ã"ng bá»'i rá»'i nói vá»i ông Arad.
- Cá»§a Megiddo và cá»§a cáºu nữa. Xin cám Æ¡n cả hai ngưá»i, chúng ta hãy tá»i Damacus, tôi rất muá»'n má»i cáºu hợp tác là m Än vá»i tôi. Vì ngay bây giá», cáºu là má»t con ngưá»i tá»± do!
Nói xong, ông
Ã"ng vô cùng xúc Ä'á»ng và không cầm Ä'ược nưá»c mắt. Ã"ng không bao giá» quên thá»i khắc Ä'ó! Ã"ng cá»§a cháu chÃnh là ân nhân, là ngưá»i mà ông kÃnh trá»ng suá»'t Ä'á»i.
Cháu thấy Ä'ấy, chÃnh trong thá»i kỳ bi Ä'át nhất cá»§a cuá»c Ä'á»i, công viá»c vẫn luôn chứng tá» là ngưá»i bạn tá»'t nhất cá»§a ông. Lòng ham thÃch là m viá»c Ä'ã giúp ông thoát khá»i kiếp nô lá». ChÃnh nó cÅ©ng giúp ông tạo Ä'ược ấn tượng tá»'t Ä'á»'i vá»i ông ná»i cá»§a cháu, khiến ông ấy chá»n ông là ngưá»i hợp tác là m Än sau nà y.
Hadan Gula há»i xen và o:
- Bà quyết Ä'á» kiếm ra nhiá»u tiá»n cá»§a ông ná»i cháu là gì hỠông?
- Bà quyết Ä'ó là ham thÃch là m viá»c! â" Sharru Nada Ä'áp rõ từng tiếng. â" Và chÃnh bà quyết nà y Ä'ã Ä'em lại cho ông ấy nhiá»u phần thưá»ng xứng Ä'áng.
Cháu bắt Ä'ầu hiá»u ra rá»"i. â" Hadan Gula cất giá»ng chân thà nh. â" Công viá»c Ä'ã giúp ông cháu gặp gỡ vá»i nhiá»u bạn bè. Há» cÅ©ng là những ngưá»i mến má» tà i nÄng và sá»± thà nh công cá»§a ông cháu. Công viá»c cÅ©ng tạo ra nhiá»u cá»§a cải giá trá», tạo Ä'iá»u kiá»n cho ông cháu là m những công viá»c có Ãch cho xã há»i và Ä'ược má»i ngưá»i kÃnh trá»ng. Váºy mà trưá»c kia cháu vẫn thưá»ng cho rằng, công viá»c chá» dà nh cho những ngưá»i nô lá».
- Cuá»c sá»'ng Ä'em lại nhiá»u thú vá» cho con ngưá»i. â" Sharru Nada nháºn Ä'á»nh. – Má»i ngưá»i Ä'á»u có má»t vá» trà riêng, và công viá»c hẳn nhiên không chá» dà nh cho ngưá»i nô lá». Nếu ông không là m viá»c, ông sẽ không tìm Ä'ược niá»m vui trong cuá»c sá»'ng. Ã"ng cÅ©ng không kết thân Ä'ược vá»i nhiá»u ngưá»i khôn ngoan. Ã"ng cÅ©ng không rèn luyá»n Ä'ược những Ä'ức tÃnh tá»'t như kiên nhẫn, cần cù và chá»u khó. Và tất nhiên, cuá»c sá»'ng cá»§a ông sẽ không bao giá» Ä'ược như ngà y hôm nay.
Sharru Nada và Hadan Gula ngá»"i trên lưng lạc Ä'à Ä'i dưá»i bóng râm cá»§a những bức tưá»ng cao vút, dẫn Ä'ến những cánh cá»ng bằng Ä'á»"ng Ä'á»" sá» cá»§a vương quá»'c
- Cháu luôn mong muá»'n Ä'ược trá» thà nh má»t ngưá»i giá»'ng như ông ná»i cá»§a cháu. â" Hadan Gula quả quyết vá»i Sharru Nada. – Trưá»c kia, cháu Ä'ã không nháºn thức Ä'úng vá» con ngưá»i cá»§a ông cháu. NhỠông, giá» Ä'ây cháu Ä'ã hiá»u và cà ng ngưỡng má», yêu mến ông cháu nhiá»u hÆ¡n. Cháu nghÄ© rằng mình sẽ không bao giá» trả hết Æ¡n cá»§a ông khi ông ká» cho cháu nghe bà quyết thà nh công cá»§a ông cháu, và hết lòng giúp Ä'ỡ cháu. Từ hôm nay trá» Ä'i, cháu sẽ váºn dụng bà quyết Ä'ó Ä'á» bắt Ä'ầu công viá»c buôn bán như ông cá»§a cháu Ä'ã là m trưá»c Ä'ây. Nó thÃch hợp vá»i hoà n cảnh thá»±c tế cá»§a cháu hiá»n giá» hÆ¡n là những món Ä'á»" trang sức và bá» quần áo lòe loẹt nà y.
Nói xong, Hadan Gula lần lượt lá»t những khoen tai, rá»"i những chiếc nhẫn trên các ngón tay ra và ném mạnh vá» phÃa sau. Mạnh mẽ và cương quyết, chà ng thúc lạc Ä'à sải bưá»c theo con ngưá»i uy nghiêm dẫn Ä'ầu Ä'oà n lữ hà nh ấy.
PHỤ LỤC
Lá»ch sá» thà nh cá»
Khi Ä'á» cáºp Ä'ến sá»± phá»"n thá»nh cá»§a má»t Ä'ất nưá»c, nhiá»u ngưá»i thưá»ng nghÄ© Ä'ến những lâu Ä'à i xa hoa lá»ng lẫy, những vùng Ä'ất nhiá»u tà i nguyên thiên nhiên phong phú như rừng cây, quặng má» và thá»i tiết khà háºu ôn hòa⦠Nhưng Ä'á»'i vá»i
Äiá»u may mắn là trong suá»'t thá»i kỳ tá»"n tại lâu dà i cá»§a mình,
NÄm ngà n nÄm sau, mặc dù
Ngà y xưa, thung lÅ©ng bên dòng sông Euphrate là má»t vùng Ä'ất nông nghiá»p có há» thá»'ng tưá»i tiêu hết sức quy mô, dân cư Ä'ông Ä'úc, nay Ä'ã trá» thà nh vùng sa mạc khô cằn, lác Ä'ác vá»i những bụi cây cằn cá»i, những Ä'ám cá» dại Ä'ang Ä'á»'i Ä'ầu vá»i gió cát Ä'á» tá»"n tại. Những nghÄ©a Ä'á»a cá»§a loà i voi cá» Ä'ại cùng vá»i những Ä'oà n lữ hà nh dà i dằng dặc cá»§a các thương gia thà nh
Tuy nhiên, Ä'ã nhiá»u thế ká»· trôi qua, những ngưá»i dân du mục, những nhà lữ hà nh Ä'i ngang qua vùng Ä'ất nà y vẫn không thấy Ä'iá»u gì khác lạ và cÅ©ng không biết rằng, bên dưá»i vùng Ä'ất nà y Ä'ang che giấu những dấu tÃch cá»§a má»t thá»i Ä'ại huy hoà ng. Cho Ä'ến khi những nhà Ä'á»a chất thu tháºp Ä'ược nhiá»u mảnh gá»'m và gạch vỡ do những cÆ¡n mưa xói mòn Ä'ất Ä'á phÆ¡i bà y ra. Sau Ä'ó, những Ä'oà n thám hiá»m Châu Ãu, Châu Mỹ bắt Ä'ầu á»" ạt tiến Ä'ến khai quáºt và tìm kiếm. Và há» Ä'ã vui mừng phát hiá»n ra những dấu tÃch còn sót lại cá»§a thà nh cá»
Nhiá»u nhà khoa há»c Ä'ã xem ná»n vÄn minh cá»§a
CÅ©ng nhá» và o các cá» váºt, chúng ta có thá» biết Ä'ược rằng cách Ä'ây 8.000 nÄm, những ngưá»i Sumerite Ä'ã từng sá»'ng tại
Các nhà khoa há»c rất chú ý Ä'ến há» thá»'ng kênh Ä'à o cá»§a ngưá»i
Ngoà i viá»c xây dá»±ng công trình thá»§y lợi nhằm dẫn nưá»c và o những vùng Ä'ất nằm bên trong thung lÅ©ng, những kỹ sư cá»§a
Herodotus, nhà du hà nh và nhà sá» há»c cá»§a Hy Lạp, Ä'ã từng viếng thÄm
Những vinh quang của
Ngoà i các công trình thủy lợi,
Sau nà y, khoảng sáu trÄm nÄm trưá»c Công nguyên, vua Nabopolassar Ä'ã cho xây lại thà nh
Khi hoà n tất, chiá»u cao và chiá»u dà i cá»§a tưá»ng thà nh khiến nhiá»u ngưá»i không thá» tin Ä'ược. Theo sá»' liá»u Ä'ược ghi lại, chúng cao khoảng 48 mét, tương Ä'ương vá»i chiá»u cao cá»§a má»t tòa nhà gá»"m 15 tầng ngà y nay. Tá»ng chiá»u dà i cá»§a nó ưá»c tÃnh khoảng 14.400 Ä'ến 17.600 mét. Bá» mặt thà nh rất rá»ng, có thá» Ä'á»§ cho sáu con ngá»±a chạy hà ng ngang trên Ä'ó. Sau nà y, khi chiếm Ä'ược vương quá»'c
Vá» nghá» thuáºt, cư dân
Cách Ä'ây khoảng 8.000 nÄm, trong khi những nhóm ngưá»i cá» Ä'ại khác trên thế giá»i chá» biết sá»'ng trong các hang Ä'á»ng, chặt cây bằng những cái rìu thô sÆ¡, sÄn bắt thú bằng những mÅ©i tên có gắn má»t mảnh Ä'á sắc nhá»n hoặc Ä'ánh nhau bằng gáºy gá»c, thì ngưá»i Babylon cá» Ä'ại Ä'ã bắt Ä'ầu biết xây dá»±ng lâu Ä'à i, thà nh quách; dùng những chiếc rìu, thanh giáo bằng sắt thép cùng những mÅ©i tên có Ä'ầu bá»t bằng Ä'á»"ng.
Cư dân
Từ khoảng nÄm 540 trưá»c Công nguyên trá» vá» trưá»c, không có má»t Ä'ạo quân xâm lược nà o chiếm Ä'ược Babylon.Thà nh Babylon vẫn kiên cá»' trưá»c bất kỳ má»t sức mạnh quân sá»± nà o. Vá» sau, nguyên nhân sụp Ä'á» cá»§a vương quá»'c
Từ Ä'ó, sức mạnh và sá»± ná»i tiếng cá»§a thà nh Babylon cÅ©ng dần tà n lụi, Theo thá»i gian, nó trá» nên hoang phế, vắng lặng và bây giá» chá» còn là vùng Ä'ất hoang mạc Ä'ầy gió cát. Má»t lần nữa,
Có thá» nói, những thà nh quách hùng vÄ© cùng những Ä'á»n Ä'à i, cung Ä'iá»n nguy nga cá»§a Babylon Ä'ã trá» thà nh cát bụi, nhưng những tri thức, những kinh nghiá»m khôn ngoan, những thà nh tá»±u ná»i báºt cá»§a vương quá»'c cá» Ä'ại nà y vẫn còn lưu truyá»n cho Ä'ến táºn bây giá». Có lẽ, dù Ä'ược má»nh danh là bất khả xâm phạm trưá»c quân thù, nhưng thà nh
![]() |
Tác giả GEORGE SAMUEL CLASON
GEORGE SAMUEL CLASON sinh ngà y 17 tháng 11 nÄm 1874 tại Louisiana, bang Missouri, Mỹ. Ã"ng tá»'t nghiá»p trưá»ng Äại há»c á» Nebraska, sau Ä'ó phục vụ trong quân Ä'á»i Hoa Kỳ suá»'t cuá»c chiến tranh Mỹ – Tây Ban Nha. Ã"ng là má»t doanh nhân thà nh Ä'ạt và là ngưá»i có công thà nh láºp công ty Bản Ä'á»" Clason á» Denver, bang Colorado, Mỹ. Công ty nà y xuất bản táºp bản Ä'á»" Ä'ưá»ng bá» Ä'ầu tiên cá»§a nưá»c Mỹ và Canada.
NÄm 1926, ông xuất bản táºp sách Ä'ầu tiên má» Ä'ầu cho má»t loạt các táºp truyá»n ngắn ná»i tiếng viết vá» cách thức tiết kiá»m, và phát triá»n tà i chÃnh cá»§a những nhà kinh doanh. Ã"ng Ä'ã xuất sắc váºn dụng các câu chuyá»n có không khà cá»§a thá»i kỳ Babylon cá» Ä'á» minh há»a cho những vấn Ä'á» mà ông Ä'ưa ra. Những táºp sách nà y Ä'ã Ä'ược phá» biết vá»i má»t sá»' lượng lá»n nhá» và o sá»± há» trợ cá»§a các ngân hà ng và các công ty bảo hiá»m trên thế giá»i. Bất cứ nhà triá»u phú, nhà kinh doanh lá»n hay ngưá»i buôn bán nhá» nà o trên thế giá»i Ä'á»u biết Ä'ến hoặc sá» hữu trong tay những quyá»n sách Ä'ặc biá»t nà y. Trong sá»' Ä'ó, quyá»n sách ná»i tiếng nhất có tá»±a Ä'á» âNgưá»i già u có nhất thà nh Babylonâ Ä'ã trá» thà nh má»t tác phẩm kinh Ä'iá»n Ä'ầy hứng khá»i cho giá»i kinh doanh ngà y nay. Ká» từ Ä'á» tái bản nÄm 2002 Ä'ến nay, quyá»n sách nà y Ä'ã bán Ä'ược thêm 2 triá»u bản, và trá» thà nh má»t trong sá»' rất Ãt tác phẩm vẫn chứng tá» Ä'ược sức cuá»'n hút mạnh mẽ sau gần má»t thế ká»· ra Ä'á»i.

Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét