Thông tin ebook
Tên truyện : Người Của Ngày Hôm Qua
Tác giả : Phong Điệp
Thể loại : Văn học trong nước
Nhà xuất bản : Kim Đồng
Tủ sách : Tuổi Mới Lớn
Số quyển / 1 bộ : 1
Hình thức bìa : Bìa mềm
———————————-
Nguồn : http://www.nxbkimdong.com.vn
Chuyển sang ebook (TVE) : santseiya
Ngày hoàn thành : 30/06/2008
Nơi hoàn thành : Hà Nội
Mục Lục
Truyện cổ tích không dành cho trẻ con
Truyện cổ tích không dành cho trẻ con
Đột nhiên có tiếng trẻ con khóc ré lên, ngay sau đấy là tiếng xô chậu đổ vỡ loảng xoảng. Bà ngoại bần thần trở dậy, rờ rẫm tìm bao diêm ở đầu giường, đi lại phía bàn thờ để thắp hương rồi quay trở lại giường, sẽ sàng ôm thằng cu Bi vào lòng, thầm thì vẻ bí mật:
- Thôi ngủ đi con, bà phù thủy về bắt những đứa trẻ hư không chịu ngủ đấy. Con ngủ đi, để bà xin với bà phù thủy cho nhé. Cu Bi của bà ngoan lắm mà.
Cu Bi thấy bà lặng lẽ thở dài, mắt nhóng ra ngoài. Nó hồi hộp quấn chặt lấy cánh tay khô gầy của bà:
- Có thật không hả bà?
- Thật chứ. Ngủ đi con. Đấy bà phù thủy bắt những đứa trẻ hư và nổi giận làm cho trời mưa đấy!
Có tiếng mưa thảng thốt rơi xuống chiếc hộp cũ vẫn nằm lăn lóc nơi chái hè. Cái hộp thiếc là chiếc xe lu cho thằng cu Bi chơi ban ngày. Hình như cái hộp bị gió hất tung lên rồi ném xoảng xuống cái sân gạch. Thằng Bi bịt chặt tai lại vì sợ.
Bây giờ đến lượt gió thộc tiếp vào tấm kính nứt nẻ, nhào tới tận giường ngủ của hai bà cháu. Thằng bé rùng mình, xô mặt vào giữa ngực bà, và nằm im thít. Mưa chuyển nhịp, bắt đầu cuốn tốc lên nóc nhà những tiếng gió nghe u u rất lạ. Cái mái nhà khẽ rùng mình, lớp ngói dạt cả vào nhau, mặc cho tiếng u u lọt vào ngày một rõ hơn.
Sự im lặng của bà ngoại làm thằng bé sợ hãi nghẹn cả lồng ngực, nhưng nó không dám lên tiếng. Ngôi nhà im lìm trong cơn mưa thì thụp, tức tưởi. Tiếng cái hộp thiếc bị gió quất, lăn xèng xèng. Thằng Bi tấm tức tiếc cho cái xe lu của mình. Nó quàng tay qua bà. Người bà nó khô khốc và lạnh buốt. Thi thoảng, từ lồng ngực bà lại dội lên những hơi thở nghẹn tắc, mệt mỏi. Sự căng thẳng buộc nó phải lên tiếng, rất nhỏ, rất nhỏ:
- Bà ơi, bà ngoại ơi…
Có tiếng trẻ con lại khóc ré lên, nghe như tiếng mèo con gào mẹ. Cái âm thanh chát chúa ấy khỏa đi tiếng thầm thì của thằng Bi. Nó cứng người lại vì sợ hãi. Nó cố bấu chặt vào người bà, để bà tỉnh dậy. Có thể bà nó cũng sợ bà phù thủy nên đã vội nhắm mắt lại, chứ nhất định bà nó chưa ngủ được. Bao giờ bà cũng phải đợi nó ngủ trước, bà mới yên tâm ngủ theo.
Bây giờ thì nó nghe thấy dường như có tiếng ai gõ nhè nhẹ vào tấm kính nứt nẻ hướng ra sau vườn nhà. Gió xộc tới giường ngủ của hai bà cháu một lúc một mạnh hơn. Trong những đợt gió tinh quái nghe tanh tanh mùi nước. Thằng Bi hé mắt ra nhìn. Cái góc màn bị xô lệch đi, chòng chành như một con thuyền cũ. Hai mắt bà nó giờ đã nhắm nghiền.
Nó nghe rõ có tiếng thì thào ngoài khung cửa sổ nứt chằng chịt bởi những mảnh kính rạn. Lấy hết can đảm, nó day day vào tay bà:
- Bà ngoại ơi, con lạnh quá, bà ngoại ơi…
Nó thở phào khi thấy bà nó hơi cựa quậy, nên tiếp tục gọi:
- Bà ngoại ơi! Bà đừng ngủ nữa, con sợ lắm…
- Thôi ngủ đi con.
Tiếng bà nó sẽ đến nỗi nó cứ ngỡ mình vừa nghe nhầm:
- Bà ngoại đợi con ngủ cùng với nào! – Nó khẩn khoản cầu cứu.
- Ừ, bà đợi con. Thôi ngủ đi con!
Bà khục khặc, kéo rê một hơi thở nặng nề, quàng tay dém chăn cho cháu. Thằng bé thấy vững tâm. Nó tiếp tục vùi mặt vào ngực bà, cố không suy nghĩ linh tinh. Nhưng tiếng trẻ hàng xóm lại tiếp tục gào như một con mèo hoang bị ướt trong đêm vì không tìm được chỗ trú khiến nó phấp phỏng…
*
Sáng hôm sau, hai bà cháu chưa kịp ra khỏi giường đã có người đến tìm. Tiếng gõ hối hả như muốn dùi thủng cửa ra vào. Bà lão vén chăn vào quanh người cu Bi rồi hối hả trở dậy. Bà gần như quỵ xuống khi cánh cửa gỗ ẩm mốc vừa rút được thanh cài:
- Có thật mày đấy hả con?
Hai khuôn mặt đổ ập vào nhau, tức tưởi:
- Sao mày không đi nữa đi hả con? Áo rách thế này đã về rồi hả con? Còn biết nhớ mẹ cơ à?
Cả hai đều không biết rằng thằng cu Bi đã trở dậy. Nó he hé mắt qua đống chăn, nhìn bà ngoại và người đàn ông. Một khuôn mặt lạ lẫm đối với nó. Nó cứ chăm chắm nhìn vào khuôn mặt nhọn hoắt được viền râu quai nón xồm xoàm của người lạ đang run bần bật trên vai bà ngoại. Phải khá lâu, bà ngoại mới chịu rời khỏi khuôn mặt của người khách, nhưng mặt bà nhòe nhoẹt nước.
- Còn sống mà về được đến nhà là phước to lắm đấy con ạ! Ông ơi, xem đây này, con nó đã về đây này! – Bà cứ vừa khóc vừa cười méo xẹo, vuốt chiếc áo nhầu nhĩ của người đàn ông – Ông ơi, thế mà ba lần tôi thắp hương hụt cho nó, cái đận xô xát ở chợ giời, đến cái đận tàu nó bị đắm, rồi cả cái đận bãi vàng bị sập hầm. Ừ, thế hóa ra mày còn biết thương mẹ mà về đấy…
- Con mệt quá! – Người đàn ông ngồi bệt xuống nền nhà, rũ rượi như một cái cây héo – Con đi tàu suốt đêm, về ga lúc ba giờ nhưng mưa quá, đành phải trú lại ở phòng chờ. Ngớt mưa một cái là con về đây ngay. Con thèm ngủ quá. Mẹ có tưởng tượng được không, đã bảy năm nay, con chưa được ngủ cho ra hồn người!
Cu Bi thấy những giọt nước mắt trên má bà ngoại lại thi nhau chảy. Nó vẫn tiếp tục nằm im thít trong đống chăn thoang thoảng mùi dầu cù là, bà ngoại thường bôi mỗi tối.
- Thôi đi rửa mặt mũi rồi lên giường ngả lưng một lát đi con – Giọng bà ngoại nghẹn tắc lại – Mẹ chạy ù ra ngõ mua cho tô cháo nóng ăn cho nhẹ người.
- Ôi dào, bảy năm nay con có được nhìn cái mặt mình ngang dọc thế nào đâu. Thôi con ngả lưng một lát.
Bà ngoại chẳng cần nghe người lạ nói hết câu, bước thấp bước cao, đi như chạy ra ngoài cổng. Thằng cu Bi co rúm người lại vì sợ người khách lạ sẽ nhanh chóng tìm ra chỗ ẩn nấp của nó. Bà ngoại trong lúc bối rối đã quên phắt đi sự tồn tại của nó trong ngôi nhà. Tự nhiên nó thấy tủi thân. Không kịp cho nó suy tính hoặc tìm chỗ trốn mới, người đàn ông đã phăm phăm tiến tới cái giường, cũng chẳng cần vạch màn, ông ta đổ rầm người xuống. Thằng Bi ngồi bật dậy và khóc òa. Người đàn ông ngơ ngác nhổm phắt người dậy, túm đống màn vừa bị tụt khỏi mắc, ném sang một bên rồi ngạc nhiên nhìn thằng bé con khóc nức nở như thể bị đòn oan.
- Ranh con! Ở đâu ra thế này? Mày là đứa nào thế hả? Sao lại ở đây?
Thằng Bi không trả lời mà tiếp tục gào lên:
- Bà ơi… Bà… hu… u…
Người đàn ông bất lực ngồi thừ nhìn đứa trẻ khóc ăn vạ. Cũng may, nó không phải tốn sức lâu. Bà ngoại đã tấp tểnh xách cặp lồng cháo về đến sân. Nghe tiếng cháu khóc, đoán ngay ra chuyện, bà lão quáng quàng chạy vào nhà:
- Bà đây, cho bà xin!
- Thế này là thế nào hả mẹ? – Người đàn ông giương cặp mắt đỏ ngầu vì mất ngủ lâu ngày nhìn thằng cu Bi rồi quay sang phía mẹ, gặng hỏi – Thằng oắt này là thế nào vậy, mẹ?
- Bố nhà anh, để cho cháu tôi hết cả hồn vía! – Bà dúi cặp lồng cháo vào tay con – Anh xem cái bộ dạng anh xem, có bằng ông ngáo ộp không, cu Bi của bà nhỉ? Đây là cháu ngoại của tôi. Con chào chú Cường đi.
- Nhưng mà…- người đàn ông vẫn chưa hết thắc mắc – Tại sao mẹ lại móc đâu ra được ông cháu ngoại quý hóa thế này?
- Việc của mẹ, anh kệ mẹ. Thôi chuyện dài lắm, anh ăn cháo đi, lúc nào tiện mẹ nói. Nào Bi, ra đây bà bế đi rửa mặt, để cho chú ngủ.
Thằng Bi len lén vòng lên phía đầu giường rồi tụt xuống, chạy vù đến, ôm chặt lấy chân bà. Hai bà cháu dắt díu nhau ra bể nước đầu hồi, trong khi người mới đến rơi đánh rầm người xuống giường.
- Đấy là chú Cường, con nhớ chưa? – Bà ngoại bắt đầu giảng giải cho nó hiểu – Chú đi công tác đã bảy năm nay nên con không biết chú. Bây giờ chú về rồi, con phải ngoan với chú nghe không!
Thằng cu Bi buộc phải quen với việc có chú Cường ở cùng. Cái phản gỗ dựng ở góc nhà được hạ xuống. Cái túi dù cũ của chú Cường gỡ ra một lô quần áo nom đến là bẩn thỉu. Bà phải mất một ngày trời để giặt đống quần áo hôi rình đó. Rồi bà tất bật đi chợ, làm cơm. Bà vạch đầu chú Cường để nhổ tóc sâu. Bà rửa sạch cái hòm gỗ cũ dưới bếp vẫn để cất bát đĩa cho chú Cường đựng đồ cá nhân. Ban đêm, chú Cường ngủ ngáy ầm cả nhà nên dù bà ngoại có kể nhiều chuyện cổ tích mới, Bi nằm mãi mới ngủ được. Giấc ngủ cứ chập chờn, đứt đoạn.
Bà ít thời gian nói chuyện với cu Bi hơn. Cu Bi cứ phải lang thang một mình chơi với cái hộp thiếc cũ làm xe lu, đi loảng xoảng trên sân, mãi cũng phát chán. Thực ra những lúc ấy nó vẫn giỏng tai nghe bà và chú Cường trò chuyện.
- Nhì nhằng ngoài chợ giời, tự nhiên con bị bọn nó lôi vào cuộc. Đánh lộn nhau một chặp ầm ĩ, tưởng mất mạng, sự thực thì mất chỗ kiếm ăn, đi đâu cũng bị người ta chỉ trỏ vào mặt. Thế là con bỏ đi vượt biên. Nhưng cái thằng chủ tàu nó chơi đểu. Nó nhận hết tiền vàng rồi cấp cho bọn con một cái tàu nát. Con đã thấy ơn ớn nhưng nhiều người cùng đi thì cứ sốt sắng bảo: "Sống chết có số. Cứ đi đi, việc để lâu dễ sinh biến". Giá như biết được cái số chết của mình chắc khỏe thân, khỏi ra giữa biển cả thí mạng mà làm gì cho cực nhục! Lúc hông tàu bị nứt toác, con biết thế là xong rồi. Giành giật một khúc phao cũng là để chờ chết đấy thôi chứ ai cứu được mình ở cái nơi trên là trời, dưới là nước này. Vậy mà vẫn sống. Ông trời mới khéo đùa chứ. Bắt người ta phải sống để thấy mình ngu dại quá!
- Tại sao sau khi thoát được cái vụ đắm tàu, con không trở về nhà luôn? Mẹ chết từng khúc ruột, tưởng mày tan xác trên biển rồi.
-
- Mày dại dột quá con ơi! Mày tưởng mẹ cần vàng hơn con cái hay sao?
- Nhưng cái tính sĩ diện không cho phép con trở về. Đúng lúc con vất vưởng ngoài thành phố với nỗi khiếp đảm do cái tai nạn đắm tàu vừa rồi, con gặp thằng Tùng cùng xóm với mình. Nó bảo: "Tao lên bãi vàng đây. Vàng tha hồ cho tất cả bọn mình. Mày đi chứ?". Vậy là con cun cút đi theo nó, như một con chó hoang, chẳng còn gì mà mất. Lặn lội ở bãi vàng suốt ba năm, con mới nghiệm ra mình đã phí thêm ba năm tuổi trẻ. Mà cực nhục như một con chó. Làm hùng hục từ sáng đến tối đêm, đào đào, đãi đãi. Chết hụt mấy lần vì sập hầm. Cuối cùng thì được cái gì? Được cục cứt khô! Thằng Tùng chết rồi, mẹ biết không? Thằng bưởng trưởng nó nghi thằng Tùng nuốt vàng của nó vào bụng, nó đâm cho một nhát chết tươi. Đâm trước mặt bọn con. Nó muốn dằn mặt cả lũ. Kinh tởm quá! Mổ bụng ra thì có gì? Có cái cục cứt khô! Con uất quá, trốn về. Cũng giắt lưng được ít vàng vụn. Nửa đường thì lên cơn sốt rét. Lần lưng quần, lôi hết vàng vụn ra để mua thuốc. Thôi tay trắng về tạ tội với mẹ. Con thấy mình mệt mỏi quá rồi…
Cu Bi thấy bà sụt sịt, chắc bà đang khóc. Mà lạ quá, nó liếc thấy chú Cường gục đầu xuống chân bà ngoại nó, vai run lên bần bật. Cu Bi buồn bã ôm hộp thiếc cũ ra phía bể nước. Nó chơi cái trò múc nước vào rồi lại đổ ra đến mỏi nhừ cả tay, vẫn thấy trong nhà vắng lặng như tờ. Chú Cường không tiếp tục to tiếng chửi tục nữa. Nó bần thần nghĩ, chẳng biết là có chuyện gì xảy ra. Câu chuyện của chú Cường khác hẳn những chuyện cổ tích bà vẫn kể hàng ngày cho nó nghe. Nó thấy hơi phân vân…
*
Cả một tháng trời, chú Cường chỉ nằm bẹp ở nhà như một con mèo già ốm yếu. Ban đêm thì mê sảng, gào thét rầm rầm, rồi lại lăn ra khóc như trẻ con. Bà bảo, sau nhiều chuyện như vậy, chú cần phải nghỉ ngơi để lấy lại tinh thần. Chú Cường đã chịu để cho bà cạo sạch chòm râu bờm xờm, nom mặt chú càng nhọn hơn, nhưng không còn cái vẻ dữ dằn như hôm đầu cu Bi nhìn thấy nữa. Hầu như chẳng mấy khi chú Cường nói chuyện với nó. Thà như vậy còn hơn vì Bi chẳng thích thú gì việc chú Cường xuất hiện trong ngôi nhà bé xíu này.
Nhưng bà hơi tí thì nhắc đến chú Cường. Bà bảo với mấy bác về hưu: "Cái thằng bé nhà tôi bận này gầy quá. Có khi phải cắt ít thuốc về cho nó uống". "Cái thằng bé nhà tôi vẫn không bỏ được nết cũ nhé, rau muống luộc nó làm cả rổ!".
Một bác hỏi: "Nó mang về cho bà có nhiều vàng không? "
Bà trả lời: "Còn người là còn của, tôi chẳng lo. Cái thằng bé nhà tôi ấy à, các bà cứ đợi đấy rồi xem!".
Thằng Bi ấm ức: "Chú Cường cao chạm cả cái cửa ra vào, thế thì còn bé gì nữa!".
Một lần, hai bà cháu đi chợ về ngang cửa Ủy ban, một chú lùn lùn, mặt tròn chạy ra:
- Bác Nhân này, cái thằng Cường nó về đã lâu, sao cháu thấy nó vẫn không lên Ủy ban, đăng ký lại hộ khẩu? Bác cũng phải bảo nó đi làm lụng mà ăn chứ, cứ ru rú ở nhà thế thì còn gọi gì là thanh niên nữa. Bác về nhớ bảo nó hôm nào qua cháu nhé!
- Bác đội ơn anh! Nó giờ như con chim sẻ sợ bão rồi. Phải từ từ thôi anh ạ! – Bà ngoại rân rân nước mắt – Hôm nào anh rảnh, mời anh qua nhà chơi, động viên em nó, bảo ban em nó công việc.
Thằng Bi thấy bà vẫn chiều chú Cường lắm. Bà chẳng giục giã gì đến việc chú Cường phải đi làm kiếm tiền. Hai người cứ rủ rỉ cả ngày về những chuyện ngày xửa ngày xưa.
- Hồi ấy mẹ biết anh làm vỡ cái đĩa cổ của ông nội nên sợ quá sang làng bên trú trong lều canh tôm bỏ hoang của ông Tư thọt. Mẹ phải bảo con cái Xảo đùm cơm mang sang cho anh, chứ không thì chết đói. Anh là gan lắm cơ. Y như bố anh vậy…
- Lại còn cái đận đang nấu dở cơm, anh bỏ đi thi lặn với đám trẻ trâu, để đến nỗi lửa bốc trụi cả bếp, may mà chưa cháy nốt nhà. Ông nội tha cho anh vì anh đạt học sinh tiên tiến. Vậy mà đã hai mươi năm tròn rồi đấy. Ừ, mà đến cái tuổi này là chín chắn được rồi. Chứ bố anh ngày xưa bằng tuổi anh bây giờ cứ mải mốt đi suốt, chuyện nhà, chuyện cửa có biết đầu đuôi xuôi ngược thế nào đâu. Mà có ai không bị vấp ngã đâu con…
Chú Cường ngủ ít hơn. Chú bắt đầu sửa lại nhà cửa cho bà, đánh luống lại khoảnh vườn sau nhà cho bà trồng rau. Chú hay sai thằng Bi mang cho chú cái này cái nọ, nhưng chẳng gặng chuyện gì với nó. Có lần chú buột miệng: "Mày giống mẹ mày lắm!". Thấy bà hắng giọng trong bếp, chú vội mắng át đi:
- Thôi vào giúp bà dọn cơm đi!
Một lần vào buổi tối, bà đi ăn giỗ ở xóm bên, Bi và chú Cường ở nhà. Cu Bi thấy chú Cường lục tủ quần áo của bà, lôi ra một cái sáo màu vàng sậm. Chú tần ngần ngồi thổi ngoài hè, thi thoảng dừng lại, thở dài, Thằng bé lân la lại gần:
- Chú Cường ơi, chú biết mẹ cháu à? Mẹ cháu đâu?
- Mẹ mày hả… Ờ, để tao nghĩ đã!
Chú Cường nghĩ lâu đến nỗi mãi đến lúc bà về, chú vẫn chưa nghĩ ra. Bà ôm Bi vào giường ngủ, giọng ầu ơ:
Gió đưa cây cải về trời
Ầu ơ……
Rau răm ở lại chịu lời đắng cay…
… ầu ơ……
Ở giường bên, chú Cường vừa thở dài, vừa trở mình răng rắc.
Bà ngoại tự nhiên muốn mở hàng bán xôi buổi sáng cho đám học sinh. Đây dù chỉ là vùng giáp nội thành nhưng cũng khá đông đúc. Đặc biệt hai năm trở lại đây, ngày nào cũng có người đi xe máy từ trong thành phố đến hỏi mua đất. Xung quanh vùng, Bi thấy bao nhiêu nhà mới mọc lên. Nhà thằng Huy, cái Cải cũng bán vườn, còn lại mỗi cái nhà mái bằng và giàn mướp xơ xác. Bác Sự, hàng xóm giục bà ngoại nó: "Ăn hết nhiều chứ ở hết mấy. Bà cứ bán quách mảnh vườn, lấy tiền gửi tiết kiệm, ăn dần chả sướng hơn à? Lại còn có ít vốn cho thằng Cường nó buôn bán". Nhưng bà ngoại nhất định không chịu bán. Bà thì thầm với thằng Bi: "Bà để vườn cho Bi chơi trốn tìm đấy!". Mấy hôm sau thì bà sắm nồi, chõ đồ xôi, rồi ôm ra đầu đường bán. Bà bán cả xôi lạc, xôi đỗ xanh, đỗ đen. Cu Bi tha hồ mà ăn. Bi thấy bà bán 500 đồng mà được gói tướng xôi, mới 8 giờ sáng đã hết sạch hàng. Từ ngày bà bán hàng ăn sáng, có tiền, bà hay mua quà vặt cho Bi, vì vậy nó chỉ thích bà bán xôi mãi.
Nhưng bà không bán xôi mãi được. Một buổi sáng, Bi nằm chơi chán không thấy bà gọi dậy, nó đành phải tự bò ra khỏi giường. Trên phản, chú Cường vẫn ngáy khò khò, chân thò cả ra khỏi màn. Bi lững thững ra sân. Khi nó đưa mắt nhìn vào bếp, nó thấy bà đang nằm gục bên bếp lửa leo lét cháy. Nó lao vào chỗ bà, gọi khản cả cổ mà bà vẫn nhắm nghiền mắt lại. Nó khóc um cả lên, vừa khóc vừa gào bà. Nó không nghĩ đến việc phải gọi chú Cường dậy. Nhưng tiếng khóc thảm thiết của nó đã vọng lên nhà trên. Chú Cường chạy vội ra ngoài, định bụng sẽ phết cho thằng oắt con một trận vì cái tội làm ồn vào buổi sáng. Nhưng người đàn ông lặng người đi khi nhìn thấy thằng bé nhều nhệu nước mắt, đang lay tấm thân cứng đờ của bà ngoại.
- Chịu khó mà sống con nhé. Yêu thương lấy thằng Bi. Nó… đi học…
Nhưng bà không đủ thời gian để nói hết câu.
- Bà chết rồi! Mày có hiểu không? Chết rồi!
Thằng Bi không hiểu tại sao chú Cường lại gằn giọng mà nói với nó như vậy. Bà vẫn nằm đây cơ mà. Bà chỉ ngủ say thôi, ngủ say đến mức nó thấy sờ sợ. Trong các chuyện cổ tích của bà, người tốt thì không bao giờ chết cả. Bà nó là người tốt nhất trên đời rồi.
Thằng Bi thấy người ta mang bà ra ngoài cánh đồng, đặt xuống một cái hố đất lam nham rồi lấp lại. Nó khóc đòi bà đến lạc giọng. Một người phụ nữ đứng tuổi cắp nó ra khỏi đám đông, nước mắt mọng đỏ khuôn mặt. Thằng bé vừa cào cấu người phụ nữ, vừa tức tưởi hờ bà. Nó khóc nhiều đến nỗi không cất được hơi mào gà nữa. Người nó xẹp xuống như một con ve và thiếp đi mê man.
Nó phải quen với việc vắng bà trong ngôi nhà, bây giờ trở nên rộng thênh thang. Cả ngày thằng bé không chịu mở mồm. Nó cũng chẳng chịu chơi với ai, chỉ ngồi thu lu trên giường, ôm cứng lấy chiếc gối của bà. Nó nhất định không cho chú Cường ngủ trên chiếc gối đó.
Chú Cường lại quên cạo râu, đi đâu cả ngày không thấy mặt, nhưng cứ hễ về đến nhà là thở dài sườn sượt. Sau ngày bà mất được một tuần, chú Cường gọi người đến mặc cả về mảnh vườn sau nhà. Nhưng ngay sau đấy chú lại mắng, đuổi khách đi.
Có lần chú Cường mua rất nhiều đồ ăn ngon về nhà. Chú ăn ít, chỉ đăm chiêu nhìn thằng bé hí hửng chén ngon lành. Ăn xong thằng Bi thấy buồn ngủ rũ rượi, nó nằm lăn quay ngay giữa mâm cơm. Trong chập chờn giấc ngủ nó thấy có tiếng người thì thào. Một ai đó bế thốc nó lên, đi ra ngoài cửa nhưng vấp phải cái hộp thiếc cũ giữa sân nên ngã nhào. Nó thấy lưng mình bị chạm vào một cái gì lạnh toát. Nó mếu máo hờ bà rồi thiếp đi. Đến hôm sau, thằng Bi thấy nó được nằm trên phản của chú Cường, quần áo bẩn lem nhem. Sợ chú Cường mắng, nó lặng lẽ đi thay, song nó đợi mãi vẫn chẳng thấy chú đâu. Quá trưa chú mới lảo đảo về, mồm nồng nặc mùi rượu. Chú trỏ tay vào mặt nó:
- Mày à, năm cây vàng đấy! Tao… tao bán mày… tao giết mày… Mày đến nằm ngõ nhà tao, tao cho mày ra ngõ luôn… Tao…
Chỉ nói được có bấy nhiêu, chú đã nôn ồng ộc ra và nằm nín thít. Thằng Bi chúi vào gầm tủ, phấp phỏng đợi chú Cường tỉnh dậy. Nước mắt nó tự nhiên ri rỉ chảy ra. Nó thấy tủi thân. Tự nhiên nó muốn ra đi theo bà, nhất định chú Cường sẽ không nuôi nó nữa đâu. Chỉ có bà là người yêu thương nó nhất nhưng bà không còn ở bên để che chở cho nó nữa.
Mãi lúc lâu chú Cường mới lồm cồm bò đậy. Chú cuống quýt gọi nó, chẳng có vẻ gì là muốn đuổi nó đi. Nó tự nhủ, chắc lúc nãy chú chỉ nói mê thế thôi, nhưng nó vẫn thấy sợ sợ, mãi mới dám chui ra khỏi gầm tủ. Nhìn thấy thằng bé, chú Cường mừng quýnh. Chú tiến lại, giơ tay, định ôm lấy nó, chẳng hiểu sao chú lại quay mặt đi? Nó cứ phân vân có nên bỏ đi nữa không?
*
- Mày sáu tuổi rồi đấy, chuẩn bị mà đi học đi!
Một hôm chú Cường thông báo với cu Bi điều ấy. Đến bữa, chú hào phóng gắp vào bát cho nó một khúc cá kho:
- Gỡ xương cẩn thận không có hóc! Mà đừng có lầm lầm lì lì như cục đất cả ngày thế, ranh con ạ. Hơi có động đến tí là chảy nước đái ra, hay ho lắm đấy! Cần gì thì cứ nói ra, nghe không?
Vậy là cu Bi chưa kịp thực hiện ý định bỏ đi đã bị chú Cường lôi tới lớp. Ở đây nó gặp cả thằng Huy, cả cái Cải:
- Sao bây giờ cậu mới đi? Hay ở nhà trông vàng cho chú?
Thằng Bi chưa kịp hiểu thì cái Cải đã trề môi ra:
- Chẳng phải chú ấy ngày xưa là dân đào vàng là gì. Chắc là được nhiều vàng lắm nhỉ! Thế chú ấy không cho ấy à? À, bởi vì ấy không phải là cháu ruột của chú ấy mà!
Hai đứa chúng nó rúc rích cười với nhau trong khi thằng Bi cứ ngơ ngơ ngác ngác. Cũng may, cô giáo đã vào lớp.
- Mày học thói tọc mạch từ bao giờ thế hả. Mà không phải là cháu tao thì là cháu ông ngáo ộp à? Ranh con, lắm chuyện. Để đấy rồi tao bảo cô giáo! Học thì không lo mà học! Ranh con.
Chú Cường quát um cả nhà lên khi thằng Bi vừa mới hỏi về câu chuyện ban sáng của lũ bạn.
Việc đến lớp khiến nó được khuây khỏa. Ở lớp, cô giáo cũng kể nhiều chuyện cổ tích, tuy không hay bằng bà.
Một lần, tan học về nhà, thay bằng việc đi cổng chính, nó chui theo lối vườn nhà thằng Huy, xuyên qua vườn nhà bác Sự để về. Trong nhà có tiếng người đang quát tháo. Thằng Bi tiến sát đến ô cửa kính bị rạn, he hé mắt nhìn vào. Chú Cường đang nằm sấp trên nền nhà, mình mẩy thâm tím. Quanh đấy là ba gã đàn ông mặc áo loang lổ, mặt đỏ phừng phừng.
- Biết thân biết phận thì ngậm cái mồm lại, nghe chưa con! Vụ thằng Tùng, mày lộ ra thì cũng sẽ bị phanh bụng đó, biết không con!
Thằng Bi lạnh toát sống lưng, lao sang nhà bác Sự. Trong lúc bác đi gọi thêm người thì thằng bé lại luồn qua vườn, chạy về nhà. Đám người hung dữ thi nhau thúc mũi giày vào hai bên hông của chú Cường. Nó thấy chú Cường chỉ nằm bất động, không có phản ứng gì lại. Thằng bé chợt òa lên khóc. Nó nhớ lại hình ảnh bà nó nằm cứng đờ bên bếp lửa. Chính lúc ấy nó mới thấy chú Cường quan trọng với nó như thế nào. Trong giây lát, nó thấy mình bị lôi ngược lên, hai mắt tóe lóe hoa cà, hoa cải.
Khi nó tỉnh dậy thì thấy chú Cường đang ngồi trước bàn thờ bà, bên cạnh là bác Sự:
- Mấy hôm trước khi "đi", bà lão có đưa cho tôi cái gói này, bảo rằng: "Tôi sắp đi rồi, chẳng thể bảo ban gì được cháu nó nữa. Chỉ nhờ khi nào có bất trắc, anh đưa cho cháu nó cái này". Việc chỉ có thế, thôi tôi về đây.
Thằng Bi thấy chú Cường hấp tấp mở cái gói được bà quấn rất chặt. Khi lần vải cuối cùng được tháo tung ra, thằng Bi nhìn thấy một cuốn sổ ghi chép của bà, một chiếc răng sữa và một mẩu vàng tuột xuống đất. Chú Cường nấc lên, quỳ sụp xuống nền nhà.
Tối hôm ấy, chú Cường cho mẩu vàng vào một cái lọ và chôn ra mé vườn. Đêm ngủ, thằng cu Bi thấy bà ngoại về. Bà lại kể chuyện cổ tích cho nó nghe, sắm cho nó một chiếc xe ngựa toàn bằng vàng để cưỡi mây cưỡi gió. Lâu lắm nó mới được ngủ ngon như thế. Sáng ra, nó thấy chú Cường nằm ngay bên cạnh. Hóa ra, bà về để gặp cả hai chú cháu…
*
Ngày ngày, chú Cường đến xưởng làm bánh kẹo ngoài phố, tiện đường đèo thằng Bi đến lớp. Cuối ngày thế nào chú cũng mang cho nó khi thì nhúm bánh, khi mấy chiếc kẹo… Thằng Bi ăn một ít, còn lại để ở đầu giường, đợi bà về ăn…
Hà Nội 3-2001
Trung du
- Hỏi ai?
Người đàn bà từ từ dứt mắt ra khỏi mười đầu ngón tay xanh lè vết nhựa chàm đang thoăn thoắt chuốt đay:
- Cô muốn hỏi ai?
Thằng bé con chừng hai tuổi, cuốn tròn như một quả bí ngô màu xanh đen độn trong lớp vải cuốn, thao láo nhìn Phong bằng cảm giác về một sự lạ lẫm đặc biệt.
- Bà Loan người xuôi hả? Sang bên Bằng Tường thăm người nhà rồi. Cô họ hàng hả?
- Vâng… cháu… Chẳng qua là cháu muốn ghé thăm.
- Còn ai không?
Lần này thì đôi mắt dính chặt vào bộ quần áo lằng nhằng những dây dợ của Phong.
- Ý của cô là…?
- Còn ai quen không? – Bà ta hỏi hơi gắt.
Quả bí ngô trên lưng cũng bắt đầu giãy giụa. Cái mũ dệt thâm sì trên đầu nó chực rơi xuống. Thằng bé vẫn ngọ nguậy với vẻ hào hứng và túm chặt tay vào cái cằm đã bắt đầu chảy ra của người mẹ không còn mấy trẻ trung.
- Cháu chỉ biết mỗi bác Loan. Cháu chưa lên đây bao giờ. Bây giờ có ô tô quay ra không cô?
- Ngày hai chuyến. Sáng mai mới có. Cô về à?
Phong hốt hoảng nhìn trân trối vào đoạn đường lam nham đá hộc trước mặt.
- Thế có xe ôm đi ra không cô?
- Xe ôm à? Xe ôm là xe gì?
Phong thiểu não nhìn hai mẹ con người đàn bà Tày. Bó sợi đay dắt bên hông mỗi lúc một rườm rà. Thằng bé con thôi trò túm cằm mẹ mân mê, nó quay sang giật giật chiếc khuyên tai xủng xỉnh của mẹ đang bị dắt vào xếp khăn quấn chéo ngang đầu. Hình như bà bị đau nên vòng bó sợi chuốt dở quất ngược lên lưng đứa trẻ và xì xào câu gì đó mà Phong không hiểu.
- Tối rồi, về nhà chứ?
Người phụ nữ sả cánh tay xuống cho đỡ mỏi và nhìn Phong chờ đợi:
- Không muốn về nhà à?
- Nhưng cháu đợi xe.
- Không có xe đâu. Có về thì đi theo.
Phong lờ mờ đoán về một lời mời không chính thức.
- Nhà cô có gần đây không?
- Kia kìa! Trước cây bé, sau cây to. Đi không?
Thằng bé con toài người định với lấy một sợi tua áo của Phong nhưng bị mẹ nó hất ngược trở lại. Chiếc mũ vải rơi xuống đất. Phong cúi xuống định nhặt thì một con chó hồng hộc chạy tới, ngoạm biến lấy mũ và đủng đỉnh đi mất hút sau khóm sậy xơ xác, vàng cháy.
Sự kiện con chó hình như không làm cho hai mẹ con họ quan tâm. Người đàn bà xốc lại con và thoăn thoắt đi trước. Những ngón tay xanh lè lại mải mốt giữ bó sợi đay lòe xòe.
Ba đứa trẻ tròn chắc như những trái bí ngô lớn quần quật đuổi nhau quanh chiếc cầu thang gỗ. Nhìn thấy người lạ, chúng đứng xô vào nhau, mải miết quan sát.
- Seo…
Người đàn bà nói gì đó với đứa bé gái lớn nhất. Nó chừng mười hai tuổi, mặt tròn xoe. Những đám tóc hơi xoăn bám ệp vào khuôn mặt mướt mát mồ hôi. Hai đứa bé em bình bịch leo lên nhà trước.
- Theo tôi.
Đứa bé gái có tên là Seo tần ngần nhìn cô như sợ cô không hiểu.
- Chị muốn rửa qua tay chân. Bể nước nhà mình ở đâu?
Con bé thoăn thoắt bước đi, chốc chốc quay lại nhìn Phong. Cô thả túi đồ cạnh chân cầu thang và mải mốt đi theo.
- Không có bể, chỉ có nước thôi.
Đứa nhỏ lầu bầu giải thích và chỉ vào một khe núi nhỏ. Nước rong róc chảy theo máng tre nâu xỉn. Phong vả nước vào mặt, khoan khoái.
- Em tên là Seo có đúng không?
- Ừ – Con nhỏ ngơ ngác nhìn Phong – Sao biết?
- Lúc nãy mẹ em gọi tên em mà.
Con bé gật gật cái đầu ra vẻ hiểu biết.
*
Trời tối rất nhanh. Khi Phong quay trở lại đã thấy trong nhà xuất hiện thêm một người đàn ông.
- Bố đấy! – Seo giới thiệu – Chị Phong vào đi.
Người phụ nữ đã ngồi xuống sàn nhà, cạnh một mâm cơm và bắt đầu dỡ đứa con nhỏ ra khỏi lưng. Thằng bé vừa được "tháo cũi sổ lồng", mặt tươi tỉnh, đắn đo chạy tới chỗ Phong. Những đứa trẻ khác cũng rời khỏi cột nhà mon men đi tới.
- Ăn cơm thôi.
Người đàn bà lôi bầu rượu ra khỏi đống sọt bùng nhùng. Ba bát rượu đầy tràn xếp ngay ngắn bên nhau. Người đàn ông vẫn ngồi im lìm, nghiêng người, với lấy một bát ngoài cùng. Từ lúc Phong xuất hiện, ông ta chưa nói một câu nào.
Những đứa trẻ bắt đầu ngồi ngay ngắn xung quanh mâm cơm, thi thoảng vẫn nhìn Phong với vẻ quan tâm đặc biệt. Họ mải mốt ăn, không ai nói với ai. Bát đũa lách cách, nồi cơm đảo liên tục.
- Ăn lâu thế?
Người phụ nữ sốt ruột nhìn bát cơm vẫn còn lưng lưng của Phong:
- Không muốn ăn à?
Phong hối hả gắp thức ăn lùa cố phần cơm còn lại.
- Cô cứ kệ cháu.
Người đàn ông đứng dậy sau khi uống thêm một bát rượu nữa. Đoạn ra góc nhà hạ chiếc đệm cỏ cuốn cạnh đống quần áo và khoan khoái nằm xuống. Lũ trẻ cũng bắt đầu buông bát đũa. Chỉ còn lại mình Phong và thằng bé con vừa ăn vừa nghịch theo những cái bóng đổ rung rinh trong ánh sáng đèn dầu dưới sàn nhà.
- Để cháu rửa bát?
Phong hối hả, định bê mâm bát ra ngoài cửa.
- Để đấy! Seo!
Con bé lớn kẽo kẹt đi lên chiếc cầu thang gỗ không tay vịn. Cả người nó đều lõng bõng nước.
- Thay quần áo đi!
Người mẹ nói bằng giọng hơi gắt rồi tự mình bê mâm bát xếp gọn cạnh cửa ra vào.
Thằng bé con quay quanh bố và cười như nắc nẻ trước trò chơi mới vừa khám phá ra. Đám trẻ con lại dạt vào một chiếc đệm cỏ khác và bắt đầu rì rầm bằng một thứ tiếng mà Phong không hiểu.
Con bé Seo đã quay trở lại, giục giã:
- Phong đi ngủ đi!
- Seo buồn ngủ rồi à?
- Chưa, nhưng để cho bố mẹ ngủ. Phong lại giường đi!
Chiếc giường duy nhất trong nhà đã được xếp lại ngay ngắn.
- Phong không nằm, không ai nằm nữa đâu.
Cái giọng chắc nịch của con bé khiến Phong không dám cãi lại.
- Seo ngủ với chị nhé! Ngủ một mình chị sợ lắm.
Con bé tần ngần nhìn mẹ như muốn hỏi ý kiến. Nhưng mẹ nó đang bận rộn với những vệt tóc rối bời và đứa con nhỏ nhảy chồm chồm sau lưng. Người cha đã bắt đầu những nhịp thở đều, chắc.
Con bé ra chỗ lũ em, xì xào điều gì đó rồi lại trở lại chỗ Phong.
Đèn trong nhà tắt tối om. Rừng đêm u u về những âm thanh rất lạ.
- Seo ngủ chưa?
Cô thì thầm quay sang đứa nhỏ.
- Chị Phong không ngủ à?
- Seo có đi học không? Seo có biết Hà Nội không?
- Không có cô giáo, Seo không đi học nữa. Seo biết viết rồi. Seo biết cả Hà Nội nữa. Trong sách giáo khoa ấy. Chị Phong lên đây làm cô giáo à? Chị Phong chưa có chồng à?
Phong nín lặng nghe tiếng ọ ẹ của thằng bé con. Người mẹ thì thầm trong bóng đêm bằng những âm thanh của sự vỗ về.
- Chị Phong đang buồn à? Chị Phong bỏ nhà đi à?
Con nhỏ bắt đầu gặng hỏi chuyện.
- Tại sao Seo hỏi thế?
- Trước cũng có một chị lên đây. Mắt cũng buồn giống mắt chị Phong. Chị ấy hay khóc lắm. Bây giờ thì về nhà dưới xuôi rồi.
Phong im lặng, không biết nói thế nào cho con bé hiểu mình.
- Seo đi Hà Nội không?
- Seo chỉ thích ở đây. Ở đây có Lý.
- Lý là ai?
- Lý là con chó đẹp.
Phong chợt nhớ ra con chó ở đầu chân dốc lúc buổi chiều. Cô bất giác nhớ nhà.
Con nhỏ sau một hồi kể về con Lý đã rũ đầu nằm ngủ. Phong quờ chân kéo mảnh chăn may bằng vụn váy lên đắp cho nó.
*
Người mẹ lại cần mẫn với đám sợi nhờ nhờ nâu, xốc thằng cu con trên lưng và đưa Phong ra đầu dốc đón xe. Con chó tên Lý thi thoảng lại nhảy cẫng ở xung quanh. Con bé tên Seo mất hút đầu buổi sáng, giờ mới xuất hiện, hì hục đuổi theo Phong.
- Phong quên cái này! Của Phong đấy.
Người mẹ ngạc nhiên:
- Tiền à? Úi dà, tí thì quên tiền nhé.
Phong ấp úng:
- Tiền này là… là…
Seo dúi tiền vào tay Phong cùng một chiếc hoa tai rất dài.
- Cho Phong đấy! Phong có quay lại không?
- Có chứ! – Phong vội vã trả lời và tiếp tục diễn đạt ý định của mình – Cháu muốn gửi lại gia đình chút…
Người mẹ – giờ đã hiểu – lắc đầu quầy quậy.
- Không được! Không được! Thế thì đừng có quay lại đây nữa! Đi đi!
Người phụ nữ trở nên giận dữ, lôi xềnh xệch đứa con lớn trở về. Chuyến xe khách phờ phạc trong bụi đất ì ạch dừng lại. Phong hối hả bước lên. Khi quay lại nhìn con dốc, chỉ còn hun hút bóng lau sậy khét cháy và tiếng gà eo óc vẳng ra từ khe núi.
Cô biết, mình đã bị mắc nợ.
4-2000
Lăng kính
Hình như đó là hiện thực chứ không chỉ là những suy nghĩ của riêng tôi. Bỗng nhiên đang vui vẻ rồi chẳng còn ai ở nhà nữa. Cơm cứ một bữa nấu ăn cho cả ngày. Bát đũa xếp chồng lên trong chậu.
Nói chuyện: không. Hát: không. Ho: không. Giấc ngủ như một bức tranh bị đổ màu loang lổ.
Nó cũng buồn. Chuyện của nó, dĩ nhiên. Dù sao có hai cũng còn hơn.
- Sao mày không chịu nghe tao nói hết?
Và thế là cả hai mang tâm trạng hờn dỗi nhau vào cả trong giấc ngủ.
- Tại sao mày cứ phải đau khổ như thế?
Tôi ngớ ngẩn hỏi. Hốt hoảng nhìn hai khóe mắt nó cứ phồng rộp cả lên. Hai tay nó bám chặt lấy ngực tôi. Đau quá. Nước mắt nước mũi cay xè. Cố úp sấp mặt xuống gối. Nó cũng đã khóc vào đấy từ trước rồi.
- Tùy mày…
Và hai đứa ôm lấy nhau. Vì những lý do hoàn toàn khác. Nhưng có thể vào chính lúc ấy nó lại rất có ý nghĩa. Nhà lại có tiếng người. Khóc cũng là tiếng của người đấy chứ…
Sáng hôm sau, tôi băm bổ đến gặp anh ta. Lạ thật. Khóe mắt anh ta cũng phồng rộp cả lên.
- Đến với Hương đi!
Nhưng anh ta lắc đầu.
- Tại sao chứ?
Lắc đầu…
Tôi mang về cho cơn mơ ích kỷ của mình những đôi mắt không lời.
*
Tại sao người ta thương nhau nhưng cũng lại làm khổ nhau?
Bố đi uống rượu suốt ngày. Về nhà chẳng nói chẳng rằng. Mẹ thì lén khóc. Nhà như một tấm phông chật hẹp căng lên giữa trời. Kéo bên này thì xô bên kia. Càng co kéo càng xô lệch. Nhưng không ai muốn thoát hẳn ra. Chới với, chênh vênh. Rồi cố bấu víu vào một cái gì đó, dẫu hết sức mơ hồ. Cũng chỉ để duy trì một sự tồn tại mỏng manh. Miễn là không phá tan nó ra.
- Sao mày không chịu nghe tao nói gì hết?
Người nó xọp đi như một con ve cuối hạ. Nói và nói. Vẫn những chuyện ấy.
- Mày biết không, đã ba tuần rồi…
Ba tuần rồi sao? Thời gian như con tuấn mã đến giai đoạn phi nước đại. Rõ ràng vừa phóng vụt qua mà chẳng nhìn thấy gì hết. Chỉ bụi mù mịt. Bụi dằn vào trong mắt. Mắt không phải là những con trai làm ngọc. Vội vã ứa nước mắt ra cho bụi trôi đi. Giàn giụa…
Đã ba tuần… Mẹ đưa em bé về. Tiếng trẻ con dẫu là hờn khóc, quấy đảo cũng làm cho căn nhà đỡ hiu quạnh. Nhưng vẫn chỉ là một tấm phông chật hẹp căng giữa trời. Gió lồng lộng. Con người càng cố bấu víu vào một cái gì đó.
Còn khoảng chục ngày nữa là bảo vệ đề tài "Mô hình phòng ngủ tương lai".
Bữa nhận đề tài, thắc mắc:
- Phòng đôi hay phòng một, thưa thầy?
Bây giờ tự nhiên thấy điều đó cũng chẳng mấy quan trọng nữa. Nhưng một căn phòng hình lục lăng hơn hay hình thoi hơn nhỉ? Người ta bay lên trong những giấc mơ. Một điểm tiếp đất như thế nào là hợp lý nhất?
Đau đầu. Quay ra chơi với em bé. Lòng bỗng bình yên lạ.
Đã ba tuần một ngày…
*
Nó tiếp tục đề nghị hoãn đề tài.
- Tao không thể. Mày hiểu tao chứ? Hơn bốn tuần nay… Không! Tao không thể.
Tại sao có những chuyện hoàn toàn chẳng liên quan gì đến nhau mà lại vì nhau mà bị cản trở? Tôi buột miệng:
- Tao thèm bữa cơm nóng quá.
Hình như nó không nghe. Nó chỉ tồn tại duy nhất khái niệm về thời gian. Nó đang bị mất dần đi những tích tắc đầy nước mắt. Nước mắt ấy hẳn mặn lắm.
Bố không đi uống rượu nữa nhưng cũng không nói chuyện với mẹ. Bữa cơm chia làm ba. Người ăn đầu lo cất phần cho người ăn sau. Một bát đựng rau. Một bát đựng nước mắm. Một bát đựng thức ăn. Một cặp lồng cơm.
Cứ cất cất xới xới đến nguội lạnh.
Đã gần ba tháng…
Tôi vẫn cho rằng người ta có những cái mất còn giá trị hơn cả thời gian. Dù là ba tuần, ba tháng hay ba năm. Tự nhiên, tôi cứ muốn chờ đợi một điều gì đó sẽ xảy ra…
*
Cắm đầu cắm cổ hoàn thành cho xong đề tài. Quyết định chọn căn phòng hình lục lăng. Mỗi cạnh gắn một tấm gương.
- Không cần thiết.
Anh là người phản biện được thầy chỉ định.
- Tại sao chứ? Nếu điều ấy là một dụng ý sáng tạo?
- Có thể. Nhưng có cần nhiều đến như vậy không? Căn phòng thiết kế rất hợp lý. Ngoại trừ những tấm gương…
- Nhưng tại sao? Tại sao anh không cho rằng điều ấy cần thiết? Nhất là khi người ta chỉ có một mình? Nói: không. Hát: không. Cười: không.
Người mỏi rã rời. Ngơi ra một chút chỉ muốn ngủ. Không muốn nhìn thấy ai. Không muốn nghe ai nói nữa.
Mẹ vất vả chăm sóc cho hai bố con. Ngay cả lúc ốm, nằm xuống, vẫn cứ lo nghĩ, vất vả bởi người khác. Nhưng không đòi hỏi một chút đền đáp nào. Không biết từng có lúc nào mẹ nghĩ đến việc thiết kế cho mình một phòng ngủ. Hẳn nó phải mang hình dáng của một con thuyền.
Em bé gửi về ngoại. Bố bỗng có thói quen ngồi đốt thuốc hàng tiếng đồng hồ trong phòng làm việc. Rồi ho lên hàng tràng như người khóc than.
*
- Mày có tin không? Tao quyết định rồi!
- Đề tài ư?
- Có thể. Nhưng không phải lúc này. Quả thực tao chỉ là một con bé khờ dại và nhẹ dạ.
Ngạc nhiên:
- Cậu hối tiếc sao?
Lắc đầu.
Lạ thật! Cả hai người cùng có một kiểu lắc đầu. Nhưng rốt cuộc cũng chỉ là lắc đầu.
- Ừ, sao cũng được. Nhưng hôm nay tao bảo vệ, đừng có quên đấy nhé.
Cười. Quầng mắt tím lại. Giật mình. Lúc chiều gặp đôi mắt mẹ. Mắt bố. Cả anh nữa. Cũng thế.
Hóa ra người ta khác mà cũng giống nhau. Trong sự giống nhau lại bắt nguồn từ những điều khác nhau. Tự hỏi chẳng biết có ai sống mà chưa từng quan tâm, chưa từng yêu một ai đó, hoặc một công việc gì đó không nhỉ?
*
Thỉnh thoảng cũng có gặp người quen. Nói chung không ảnh hưởng gì lắm. Nhưng không nghĩ lại gặp đúng anh và Hương. Người nó không còn như một con ve cuối hạ nữa. Giống một con sẻ vào mùa vụ. Ríu rít. Vui vẻ.
- Ăn chè bưởi với tụi này không?
Người ta, có thể vì vui hay buồn mà nhanh chóng rứt bỏ mọi thứ khỏi tâm tư của mình không nhỉ?
Gió se se lạnh. Mùa thu đến ngã tư rồi còn gì. Chỉ mong đèn đỏ bật lên. Để níu giữ lại một chút gì đó.
Đi tiếp. Để sẽ lại gặp người quen. Sẽ gật đầu chào. Và đi…
*
Buổi bảo vệ thiếu một người phản biện.
- Nhưng em tin mọi người sẽ giúp em.
- Được rồi – Thày gật gật – Em cứ bình tĩnh.
Tại sao anh không đến? Chúng tôi đã đăng ký thời gian, địa điểm của buổi bảo vệ đề tài với phòng đào tạo. Hay hạnh phúc đã nâng anh bay lên khỏi mặt đất, khỏi một căn phòng lục lăng gắn sáu tấm gương lớn?
Không… Chắc chắn phải là sáu tấm gương. Những giấc ngủ có thêm những người nằm bên dù vẫn chỉ là mình cũng êm ả hơn. Mà cũng không hẳn như thế. Sáu tấm gương cho sáu gốc độ. Điều ấy chẳng phải là có ích hay sao? Người ta sẽ kiểm soát được mình. Sẽ bớt đi những sai lầm khờ dại…
*
Một giờ… Hai giờ…
Tôi vẫn tin anh sẽ đến. Thời gian không phải là tất cả. Nhưng đôi lúc cũng cần biết chờ đợi.
Thậm chí tất cả sẽ chỉ tồn tại trong một tích tắc, hay ngắn hơn thế nữa.
Khe khẽ hát:
Tất cả những nỗi phiền muộn của ngày hôm qua dường như đã trở nên rất xa, rất xa……
Điện thoại lúc nửa đêm
Cô thường về rất muộn. Khi khu chung cư bắt đầu thưa thớt những tiếng thì thầm khe khẽ và những con chó thì nằm dài trên bậc thềm, thao láo cắn đêm đợi trời sáng. Sự rón rén của cô dần trở thành một thói quen: rón rén tra chìa khóa vào cái ổ khóa kềnh càng, loảng xoảng với những vòng xích sắt nặng nề; rón rén đưa đẩy từng nhịp cổng cho nó khỏi vô cớ rít lên ken két; rón rén dắt xe qua dãy nhà bảy phòng, mái tôn lợp giống như những hộp đồ chơi chật chột và ít màu sắc để dừng lại ở phòng số 8 vẫn còn le lói ánh đèn bàn ngái ngủ.
Lũ chó hồng hộc chạy theo và liếm vết bánh xe. Khi thấy không thể kiếm chác được gì, chúng mới chưng hửng bỏ đi.
Mệt mỏi và cơn buồn ngủ khiến cô bải hoải. Đứa bạn cùng phòng đã ngủ say với chiếc gối ôm ngả màu bạc phếch. Gian nhà 9m2 gây gây mùi dầu hỏa và mùi xà phòng ngâm trong chậu quần áo xâm xấp nước, đẩy sát chân giường.
Nước lạnh đẫm trong mảnh khăn mặt khiến cô tỉnh táo hơn. Nhẩn nha ngồi vào bàn với chiếc bánh mì vẫn còn nóng ấm mua từ ngoài phố, cô rút trong ngăn bàn lá thư viết dở ngày hôm qua. Đó là lá thư gửi cho mẹ và các em dưới quê. Tìm mãi không được cái bút cùng màu, cô đành viết sang đoạn hai với màu mực khác: "Con đang chuẩn bị làm đồ án tốt nghiệp. Thầy giáo hướng dẫn rất tận tình. Con vẫn đi làm thêm, đủ tiền chi tiêu trên này, mẹ không phải gửi thêm nữa đâu! Việc tìm lớp học thêm cho em Toàn cũng đã xong. Mẹ chuẩn bị cho em lên nhập học vào tháng tới. Có gì gấp mẹ cứ gọi điện cho con theo số…"
Cô rũ xuống trong cơn ngáp ngủ dài lê thê. Chỉ kịp tắt điện và chui vào cạnh cô bạn đang thở nhịp đều đặn…
*
Những âm thanh bất thường dường như một cuộc cãi vã vào hồi gay gắt khiến cô choàng tỉnh.
- A, cô cũng biết đường mà dậy rồi đấy hả?
Người đàn bà phòng số 2 xốc xốc đứa con nhỏ gầy xanh như một con nhái bén, vẫn còn đang tấm tức khóc gắt ngủ, sấn sổ lao đến bên cô.
- Cô xem ở cả cái khu này, có ai đi đêm về hôm như cô không? Ơ, thế tôi lại hỏi cô: 11, 12 giờ đêm còn cơ quan xí nghiệp nào làm? Đi chơi đi bời thì cũng phải liệu đường mà về sớm sớm chứ! Nửa đêm rồi còn lạch cạch cổng ngõ, cứ như phường khoét vách, đào ngạch. Đấy! Tối qua đã về muộn còn quên khóa cổng. Quá bằng mời lũ trộm cắp vào. Đấy, phòng đầu tiên mất tiêu cái xe đạp rồi đấy. May mà nó chưa kịp sờ đến nhà tôi thì đã bị phát hiện, chứ không thì cô không có yên với tôi đâu!
Những âm thanh chói gắt thi nhau nhảy múa quay cuồng quanh đầu cô. Cô bắt đầu hiểu ra sự việc một cách khá tường tận. Các phòng khác đều đã cọt kẹt trở dậy. Khoảng sân hẹp với ngổn ngang mọi thể loại áo quần trở nên chật chội. Mỗi người góp một câu rồi lại tất bật xô chậu cho các thủ tục cách rách của buổi sáng.
- Em xin lỗi… – Cô ấp úng phân trần với anh chàng đầu dãy vừa bị mất chiếc xe đạp – Em cũng chẳng nhớ mình đã khóa cổng hay chưa. Dù sao em cũng xin lỗi.
- Khóa hay không lại còn không nhớ nữa! – Phòng số 5 lên tiếng giễu cợt – Đãng trí thế là hỏng cả đời đấy em thân yêu ạ!
- Anh xem lại xem nhà mình có mất gì không? – Cặp vợ chồng trẻ nhà số 3 tất bật trở lại phòng mình xem xét.
- Không sao đâu em ạ! – Anh chàng phòng số 1 lên tiếng an ủi – Anh đang định đổi xe mới mà chưa tìm được lý do.
Chuông điện thoại nhà cô đổ dồn đập. Người bạn gái cùng phòng giờ mới lồm cồm bò dậy, gọi vóng tên cô bằng cái giọng khê nồng.
Buổi sáng hối hả kết thúc bằng một bể nước cạn gần đến đáy. Vòi nước ri rỉ chảy như một gã ti tiện thích trêu tức mọi người. Cô cuống cuồng gò lưng trên chiếc xe đạp long xóc, bỏ lại sau lưng dãy nhà trọ 10 phòng rồng rắn như những toa tàu chờ chuyến.
*
- Thực ra là cháu đang làm cái gì vậy? Tại sao tối nào cũng về khuya thế?
Bà chủ nhà kín đáo kéo cô vào phòng riêng để hỏi han.
- Bác thấy mọi người trong khu nhà kêu về cháu nhiều quá. Chứ không phải là cháu làm cái việc ấy chứ?
Cô thảng thốt:
- Bác vẫn nghĩ là cháu… cháu…?
- À không! – Người đàn bà phúc hậu cố gắng xoa dịu câu chuyện – Một vài kẻ độc mồm độc miệng nói thế thôi. Chứ bác thì bác chẳng tin!
Cô ngồi ệp vào thành ghế giống hệt một con mèo ốm.
- Tại sao mọi người nghĩ tệ về cháu đến thế?
- Chẳng phải nhà cháu đang rất khó khăn sao? Thực ra cũng có thể giải thích được. Nhưng không phải thế đúng không? Thế thì tốt quá! Bác nhìn mày bác biết chứ!
Cô thiểu não đứng dậy và uể oải đi về phòng. Vài ba cặp mắt nhấp nhổm sau khe cửa. Những tiếng lào thào khó hiểu. Vòi nước ngoài bể bỗng xoe xóe chảy như người đi xe máy lên ga quá đà. Cô bạn cùng phòng bươn bả bê chậu quần áo bẩn đi giặt, véo vót chửi đổng thay cho bạn:
- Cái quân rỗi việc, ngồi lê đôi mách, chỉ chực hại người. Rồi cũng bị trời đày thôi!
Cô bật cười trước vẻ nanh nọc rất trẻ con của người bạn gái.
Điện thoại xòng xọc kêu như một bà già bẳn tính. Cô vội vã thay quần áo và phóng xe đi…
*
- Cái gì hả? – Người đàn ông có khuôn mặt bều bệu trắng, cất giọng đay đả – Cô muốn về sớm hả. Nửa lương nhé! Được không? Mẹ kiếp, làm ít đòi nhiều. Đừng tưởng bán hàng đông khách thì hạch sách nhé! 10 – 11 giờ khách mới tới ăn đông. Cô đòi về từ 9, 10 giờ thì bán cho chó à?
Cô cố ghìm mình, nài nỉ thêm:
- Cháu sẽ đi làm sớm hơn, được không chú?
- Đến sớm để mà quẩn chân người khác à? Mẹ kiếp, ngày trước xếp cho ca chiều thì kêu ca cháu bận học, cháu bận nọ bận kia, cho cháu làm tối thôi! Chập chập cheng cheng nó vừa vừa thôi. Mới bán quầy rượu đã rủng rỉnh tháng 700 – 800 ngàn đồng, chưa kể tiền "boa". Mày tưởng tao mù à? Muốn khấm khá cũng phải chịu vất một tí chứ! Thôi, ra làm đi. Không lôi thôi nữa. Thích thì cứ nghỉ việc. Tao không cần!
Cô căng thẳng trở về gian phòng hun hút khói thuốc và nồng nực mùi rượu mạnh. Nụ cười kéo ra hai phía gò má hốc hác vô hồn như một cái mặt nạ.
- Hay cậu nghỉ làm ở đấy đi? – Cô bạn gái xót xa – Ban ngày lo cày đề tài tốt nghiệp, tối đứng chôn chân ở cái quầy rượu, làm sao mà chịu nổi? Nhưng mà cũng khó thật cơ…
Lại nằm thượt xuống giường, ngao ngán. Chốc đã thấy tiếng khò khè đều đặn.
Tự dưng điện thoại đổ chuông giữa đêm. Cô hốt hoảng ngỡ ở nhà đã xảy ra chuyện gì.
- Mẹ à? Mẹ có phải không? – Cô áp chặt ống nghe vào bên tai – Có chuyện gì vậy mẹ?
Cô biết từ khi bố qua đời, mẹ nghỉ việc ở nhà máy, tâm tư của bà thường rất bất ổn.
- Có chuyện gì thế? – Cô cuống quýt hỏi lại, như sợ đầu dây bên kia chưa nghe rõ tiếng mình.
Nhưng vẫn chỉ là sự im lặng khó hiểu. Cô nín thở chờ đợi khá lâu. Đến khi định buông máy xuống thì cũng là lúc đầu dây bên kia đã đáp lại:
- Em đi nghỉ đi! Khuya rồi đấy!
Giọng một người con trai nghe rất lạ. Và máy điện thoại ngắt. Cô chưa kịp hiểu điều gì đã xảy ra. Nhưng rồi cũng nằm xuống và nhắm mắt lại, chờ đợi giấc ngủ sẽ đến thật thanh thản.
4-2000
Trái tim mùa hè
Người ta sẽ không bàn đến tình yêu trong những đêm mất điện, mất nước. Giường chiếu khô rang. Tụi trẻ nhao lên sân thượng, nhảy từ mái nhà này sang mái nhà khác nom như những thiên thần có cánh. Những gã con trai mới lớn nằm lăn lết, gác chân lên nhau, rên rỉ: Trái tim mùa đông… Trái tim ngục tù…
Mùa hạ căng mắt trên những vòm cây thưa gió. Phía trước là con đường. Đằng sau là bãi đất hoang. Người và người… Những lối đi chưa xanh cỏ. Người và người… Đêm lãng đãng những mảng màu kỳ dị…
Không phải trái tim mùa đông. Một trái tim mùa hạ khô rang trong lồng ngực, những muốn tung phá.
Cả ngày, đầu óc căng ra như dây đàn. Sáng: phóng bạt mạng tới lớp, len lỏi tìm một chỗ bàn trống. Chiều: chạy sô cho một hãng quảng cáo. Tối: dài cổ ra học ngoại ngữ và vi tính.
Chép miệng, an ủi: con người, muốn tồn tại cho đàng hoàng một chút thật khó làm sao.
Lên giường ngủ, mất điện! Mắt vàng bệch ra. Ông nhạc sĩ dở người không mang kèn ra thổi như mọi bữa.
- Ông ấy bị ốm rồi chị ạ. Hình như là lao phổi. Thế mới sợ chứ. Em vừa ngồi nói chuyện với ông ấy hôm kia. Có sao không hả chị?
- Ừ, không sao. Chị buồn ngủ lắm rồi.
Nằm một lúc, lại thấy tiếng kèn toe toe bên tai.
- Vợ ông ấy mới tha được thằng bé ở đâu về í. Chị biết không, suốt ngày nó ngậm cái kèn. Muốn vỡ cả đầu.
- Thôi cũng đành. Hy vọng có người nối nghề.
- Sao nghệ sĩ họ lại lấy vợ hả chị?
- Họ cũng là người.
- Vậy thì họ đừng làm nghệ sĩ nữa.
- Em ngốc lắm, ngủ đi.
- Dù sao em cũng không thích làm nghệ sĩ đâu chị ạ.
Người nhạc sĩ bị ốm. Tiếng kèn bị ốm. Mà người ta có ru ngủ bằng tiếng kèn xắc-xô-phôn không nhỉ?
Mệt quá đi mất. Điện nước như gã nhà giàu keo kiệt. Nửa đêm vẫn còn hò nhau mang quần áo ra giặt cho khỏi phí nước. Học lối du kích mà. Năm giờ sáng, lo yên khoản nước thì ông bánh mì đã rao inh cả lên.
Đã thế người ta sinh ra đêm làm gì?
Những trò huýt sáo ngoài cửa sổ vào lúc khuya khoắt bắt đầu làm cậu tôi để ý.
- Con có chơi với mấy thằng đó không?
- Thì họ ở cùng dãy với mình. Có chuyện gì vậy cậu?
- Con phải cẩn thận đấy. Tụi trẻ bây giờ… chậc… không kiểm soát nổi nữa. Hay con chuyển vào phòng trong ngủ cho yên tĩnh?
Phía trước vẫn là con đường. Đằng sau là bãi đất hoang. Người và người… Những con đường chưa kịp xanh cỏ đã có người. Nghe quen tiếng kèn xắc-xô -phôn, tự nhiên vắng cũng buồn. Con người lạ thật!
Thực ra, đấy không phải là một vụ xung đột. Lũ mèo gào lên giữa đêm khuya. Người ta không nhìn thấy nhưng nghe được tiếng. Những ống khói rào rào tiếng chân mèo. Một con mèo lực lưỡng gân cổ. Nó không có ý định tự sát. Nó gọi bạn. Tình cảm của những con vật rên xiết, cuồng nhiệt.
Không phải trái tim mùa đông. Mùa hè đang cào xé lồng ngực mình bởi những khát khao cháy bỏng.
- Con trai ông nhạc sĩ dở người về rồi đấy chị ạ. Hồi chiều, anh ta đứng tán tỉnh chị Hạnh thợ may. Chị biết không, bụng anh ta tròn xoe như trái bóng. Mà anh ta cao hơn em có khoảng chục xen-ti. Xì! Thấp dí dị. Vậy mà lúc nào cũng huênh hoang "Tương lai đất nước nằm trong tay thế hệ chúng tôi". Ôi! Buồn cười chết đi được!
- Những thiên tài thường thấp về hình dáng và cao về trí tuệ mà.
- Anh ta đang xây một ngôi nhà ở ngoài phố. Sáu tầng cơ nhé. Dành riêng cho ông nhạc sĩ một tầng để tự do sáng tạo.
Một tầng cho sáng tạo ư? Tôi chạnh nghĩ đến tiếng kèn. Người ta có còn nhớ đến một ông nhạc sĩ dở người, ru trẻ nhỏ bằng điệu kèn xắc-xô-phôn chói tai, ở một căn hộ sáu tầng cao sang ấy?
Đằng trước là con đường, đằng sau là bãi đất hoang. Người ta bắt đầu có ý thích ăn thịt mèo. Họ sợ hổ nhưng lại tự huyễn hoặc mình bằng cách gọi những sinh linh đáng thương ấy là Tiểu Hổ. Chả Tiểu Hổ vừa thơm vừa ngậy. Nhưng chả Tiểu Hổ không biết kêu gọi bạn.
Dù sao, người ta khác nhau trong hành động nhưng cùng mục đích mang lợi cho mình. Lũ trẻ được ngủ yên trong vòng tay bố mẹ. Sẽ chẳng còn ai bị dị ứng lông mèo. Giảm tỉ lệ dại cho những con mèo. Hoặc một bữa nhậu nhẹt, chén chú chén anh quên trời đất.
Hàng tối, cả bọn nán lại lâu hơn chút. Gió lào phào thở dốc trên các mái nhà. Nóng kinh người. Trời quầng lên những mảng đỏ cằn cỗi.
Những thằng con trai mới lớn vẫn rên rỉ điệp khúc muôn thuở: "Với em, anh mãi là người tình trăm năm".
- Em sợ ba lắm!
Con nhỏ rúc vào cánh tay tôi, hồi hộp.
- Bạn đừng lo. Có mình ở đây rồi. Mình cũng có sợ gì đâu nào! – Bạn nó động viên.
Tôi mỉm cười yên ổn.
Trẻ con bây giờ xếp sao thành hình những cỗ xe hiện đại.
- Ngọc Hoàng của tao đi ô tô siêu hạng nhé.
- Thấm gì! Ngọc Hoàng của tao cưỡi tên lửa cơ.
Tôi kể cho chúng nghe những câu chuyện về những vị thần, về một xứ sở kỳ diệu trên bầu trời bí ẩn. Tuổi thơ tôi lớn lên từ những câu chuyện ấy. Tháng ba ngày tám, mẹ lo toát mồ hôi cho từng bữa ăn mậu dịch của ba bố con. Nhà vừa dựng thì bão lớn. Trên trời cũng ngập. Tôi nhong nhóng nhìn lên chỉ thấy một màu đục đục. "Ông Thần Nông đi đắp đê chống lụt rồi!" -Ba tôi giải thích.
Tôi thắc mắc: "Sao bà Nữ Oa không vá trời lại cho khỏi mưa xuống?"
Tụi trẻ có những ước mơ hiện thực hơn. Ông Thần Nông không gieo cấy tất cả khát vọng của chúng trên cánh đồng của nhà trời. Bỗng nhiên, tôi muốn bé nhỏ lại, tưởng tượng về một dòng Ngân hà lấp lánh nước…
- Em cũng học kiến trúc cho mà xem. Em có bảy hoa tay cơ mà. Kém anh có mỗi một cái.
- Chị ơi, em sợ ba quá. Lỡ ba gọi tụi mình thì sao? – Con nhỏ bồn chồn.
- Tụi mình về nhé!
Mắt nó thật đẹp. Có phải khi người ta đang nuôi những khao khát thì mắt tựa những vì sao?
- Nhưng em còn muốn ở đây chơi. Em không muốn ngủ.
Lòng tôi rung lên những âm thanh dịu dàng:
- Nhóc ạ! Chị cũng vậy.
- Trái tim mùa đông… Trái tim ngục tù…
*
Nước máy mất đã hai ngày tròn. Nghĩa là bốn mươi tám tiếng nhà máy nước ăn lương nhưng quên việc. Dân tình nháo nhác đi xin nước. Có dịch vụ bán nước sạch, chắc đắt khách lắm.
Tổ dân phố được họp bàn khẩn cấp. Từ chập tối, bà thư ký đã đến từng hộ gia đình nhắc nhở.
Tám giờ, lượng người đã tương đối.
- Sáu mươi bảy hộ kia mà? – Bà thư ký cau có – Những nhà còn lại định không dùng nước hả?
Nóng kinh khủng!
Tám giờ mười phút, ông tổ trưởng tất bật lên bục diễn thuyết.
- Nước! Vấn đề của chúng ta bây giờ là nước…
Vèo!
Một bịch nước to bự đập xuống nền xi măng, vỡ toang.
- Không thể tưởng tượng được! Đang lúc khan hiếm thì trẻ con nghịch nước một cách phí phạm. Chừng này nước là đủ nấu một bữa cơm dè sẻn.
Cười xôn xao.
- Rõ là mùi nước gạo chua chua mà…
Giấc ngủ ban đêm trở nên hẹp hòi hơn. Người ta luôn phải nghĩ đến cái mà mình không muốn.
Thực ra, trẻ con công bằng trong suy nghĩ còn người lớn lại độc tài trong hành động. Vì vậy đêm không phải là một thứ kẹo để dỗ chúng vào những giấc ngủ vô tư lự. Lũ trẻ thực hiện cái mà chúng gọi là "công lý" trong bóng tối. Một cái cộng đồng nhỏ nhoi, nương tựa vào nhau, san sẻ với nhau. Công lý của những tờ giấy trắng bao giờ cũng đẹp đẽ. Và không tưởng…
Lâu lắm, lại nghe tiếng kèn xắc-xô-phôn giữa đêm khuya. Cậu tôi trở mình ở giường trong, trằn trọc…
- Ông lão đúng là dở người hết chỗ. Chị biết không, ông ta chê cái nhà sáu tầng để ở một căn hộ chật chội trên tầng sáu. Ừ, ở đấy thì trẻ con không thể phá đám. Nhưng hề gì! Con trai ông ta sẽ không chịu nổi cái âm thanh riết róng ấy đâu.
Nước vẫn là của hiếm. Cả khu phố thức trắng đợi nghe tiếng nước chảy. Trẻ con ngưng phá. Người lớn ngưng cãi cọ. Nước! Nước! Ăn cả vào trong tâm khảm. Tới mức ra phố, nhìn thấy vòi nước công cộng chảy tràn trề mà muốn giật phăng áo quần, hứng trọn dòng nước mát lành. Kéo nhau ra quán giải khát: "Cà phê?
- Anh ta xây hẳn một cái bể bơi trong nhà. Cái kèn thì làm sao mà thổi dưới nước được, phải không chị?
Một nàng mèo từ đâu "di cư" đến. Tôi nơm nớp đón nghe tiếng mèo chói tai giữa đêm. Sáng ra, quán chả Tiểu Hổ nghi ngút khói. Lòng thốt đau thắt lại.
Mà nhất thiết có cần bóng tối không nhỉ? Lũ trẻ thèm khát cái không gian thoáng rộng không phải để cho những giấc ngủ. Tụi thanh niên lộc ngộc cũng chạnh lòng, theo lũ trẻ bò lên sân thượng.
Phía trước là con đường. Đằng sau là những chân móng dở dang. Nhà cửa bây giờ mọc nhanh hơn cỏ. Người ta lại nuôi mèo. Không làm chả Tiểu Hổ nữa mà để bắt chuột. Đôi khi nhu cầu ẩm thực cũng phải dẹp lại cho những sắp đặt về cuộc sống.
Người và người. Lũ mèo gào lên trong đêm gọi bạn. Nghe ai oán hơn, não nề hơn. chuột hàng đàn hàng đống mà những con mèo cứ ngày càng còm cõi đi.
Người và người…
Nước chảy tràn trề, hai tư trên hai tư giờ. Nhà máy nước ăn lương theo tháng nhưng làm việc theo giờ. Nước! nước! Ào từ tầng sáu xuống tầng một. Đồng hồ đo nước phi như ngựa. Hề gì! Nước từ tầng một lấm lên tận tầng sáu. Người ta trở nên dễ dãi hơn. Ông tổ trưởng trẻ ra mấy tuổi bởi những bữa cơm dè sẻn không còn phải nấu từ thứ nước dè sẻn nữa. Lũ trẻ bắt đầu chán trò chơi ném bịch nước to nhỏ xuống đầu người khác.
Công việc vẫn vầy vậy. Sáng: đi học. Chiều: làm cho một hãng quảng cáo. Tối: học ngoại ngữ và vi tính. Cũng quen dần.
Có hôm nhận quảng cáo cho một khách sạn mini sáu tầng, có cả bể bơi. Xe vừa đến nơi đã có một gã trẻ tuổi ra đón, nét mặt viên mãn. Đặc biệt là cái bụng tròn vo như trái bóng.
- Ba tôi là một nghệ sĩ tài danh trong lĩnh vực âm nhạc. Tôi cũng là một nghệ sĩ, nhưng trong lĩnh vực kinh doanh.
Chóng mặt muốn ói. "Hậu sinh khả úy" là đây sao?
Bà chủ hãng cảnh cáo lần đầu:
- Cô nên nhớ không được phép phá hủy danh tiếng của chúng tôi. Kinh doanh không phải là trò đùa của trẻ con. Thích thì làm. Không thích thì thôi. Tiền triệu chứ ít ỏi gì.
Mệt mỏi, thất vọng. Nhớ Shakespear: "Tồn tại hay không tồn tại? "
Đến lớp Anh ngữ, học đúng bài Money:
"Money is used for buying or selling goods, for measuring value and for storing wealth".
"Tiền được dùng để mua bán các loại hàng hóa, là thước đo giá trị và để dành cho một cuộc sống giàu sang".
Lũ bạn bận bịu với những chuyến picnic hai người. Chạnh nghĩ, không vui, không buồn. Thời gian trôi nhanh quá.
- Nếu bạn chưa có ai, mình sẽ giúp.
- Cám ơn nhiều. Tôi không có ý định đem trái tim đáng thương của mình đến trại tế bần.
- Mày kiêu hãnh quá!
- Kiêu hãnh giúp người ta đứng vững.
- Đứng vững trong nỗi cô đơn khủng khiếp?
Đứa nhỏ bắt đầu có những thay đổi.
- Anh ta chỉ hát mãi một câu: "Với em, anh mãi là người tình trăm năm".
- Bởi vì anh ta chỉ thuộc một câu ấy thôi.
Nó đỏ mặt, nhìn tôi e dè.
- Chị nghĩ thế à?
- Nghĩ như thế thì sẽ tốt hơn, cô bé ạ!
Anh ta nhất định yêu cầu tôi làm quảng cáo cho cái khách sạn sáu tầng của mình. Tiếng kèn xắc-xô-phôn trong đêm mãi ám ảnh tôi.
Bà chủ hãng cảnh cáo lần hai. Tôi không đợi đến lần thứ ba, trả lại toàn bộ chìa khóa phòng và từ biệt bà ta.
- Tôi hiểu cháu. Nhưng thông cảm cho tôi, tôi là người làm kinh tế.
Lại mất điện. Bữa cơm và mồ hôi trong ánh nến chập chờn. Dầu sao, không đâu yên ổn bằng chính tại nhà mình.
Trẻ con nhao lên sân thượng. Nhảy hết từ mái nhà này sang mái nhà khác tựa như những thiên thần có cánh.
- Cười lên đi chị. Tụi em ở đây, đứa nào cũng cười hở mười cái răng rưỡi. Mà em quyết định rồi, em sẽ học khoa kiến trúc đô thị.
- Trái tim mùa đông…… Trái tim ngục tù…
Chớp rực lên ở phía Tây
Phía trước là con đường. Tất cả sẽ thay đổi, nhưng những con đường thì vẫn luôn trước mặt. Có điều, người ta đã sẵn sàng hay chưa mà thôi.
Không phải trái tim mùa đông. Một trái tim mùa hè với những khát vọng muốn tung phá…
Không tình yêu
"Tôi đặt lòng mình lên trang giấy"
1.
Ba ngồi hút thuốc lá khan bên ô cửa sổ. Khói thuốc loãng vào màu trời nắng nỏ.
Tôi dắt con chó vào buồng trong và khép cửa lại. Chúng tôi có hai người. Không, kể cả con Mê Ly là ba. Khi người ta cô đơn, con số ấy hoặc không nghĩa lý gì, hoặc là tất cả. Tôi cảm nhận điều này mỗi lúc một khác.
2.
Bống ơi, sang bế chó về.
Người đàn bà góa ở căn hộ kế bên đập vào cửa ầm ĩ:
- Bống ơi! Nhanh lên! Chưa sáng mà đã sang nhà người ta… rồi! Bống!
Ba tôi lê dép loẹt xoẹt đi ra:
- Cô Nhung đấy à? Có chuyện gì vậy cô?
Có tiếng cười khùng khục:
- Dạ… bác… là em định nói… con chó dễ thương quá! Mê Ly ạ! Vâng…
Tôi với tay, bật máy hát. Âm thanh hifi xóa đi những tạp âm quanh nó. Những chàng trai đầy tâm trạng của ban nhạc Bad Boy Blue một thời lừng lẫy: "You are woman, I am a man".
Con Mê Ly ẩy mũi vào cửa phòng, chạy thẳng tới chỗ tôi ngồi. Con cún tội nghiệp. Lại còn mùi nước hoa xa xỉ.
3.
- Con định giễu ba ư?
- Con không hiểu!
- Thôi được, ba sẽ tôn trọng con và ba đề nghị con cũng vậy. Lần sau con vặn cát-xét nhỏ giùm ba chút nữa. Dân trong khu tập thể rất kêu. Nhà chỉ có hai người. Đừng để xảy ra điều tiếng gì con ạ.
- Họ còn muốn gì ở chúng ta? Thôi được, con sẽ mang máy ra phòng khách. Ba quản lý lấy nó.
- Không! Ba không muốn nói như vậy. Thôi được rồi, con vào học đi. Dù sao con cũng phải biết rằng lúc bào ba cũng hiểu và luôn đứng về phía con.
Tôi từ biệt ba và đi vào thế giới của mình. Những câu triết lý về cuộc sống, về tình yêu nằm la liệt trên sàn nhà. Con chó nhỏ len lén chui ra khỏi gầm tủ, định đi ra ngoài. Tôi thở dài, ngáng nó lại.
- Đừng có khùng thế đi, cô bé! Tốt nhất là chúng ta cùng nghĩ về một điều gì đấy. Bà ta đã mua một chàng trai bảnh chọe hả? Và mày không phân vân? Ôi! Đồ dại dột. Đừng có cảm ơn tao. Nên nhớ là mày vừa ở trong xó tủ ra đấy nhé.
4.
- A, Bống! Em vừa chui ở dưới giếng lên đấy à?
Gã hàng xóm thốt lên mừng rỡ với vẻ đầy âm mưu, miệng cười toe toet, đón tôi ở chân cầu thang. Gã gại gại vào mái tóc rối bù:
- Anh vừa đi thực tập về. Bác bảo em đi học. Anh mang băng ABBA sang cho em. Thế nào, khỏe chứ?
Tôi chững xe lại:
- Hình như là thế. Em không hay ốm.
- Dĩ nhiên rồi. Còn thầy giáo Anh văn của em? Anh nghe nói…
- Còn em sẽ không bao giờ chỉ tin vào những điều nghe nói.
- Hẳn thế! Hẳn thế! Em bao giờ cũng thế!
Tôi im lặng, nửa muốn chờ đợi, nửa muốn chấm dứt.
- Ờ, ừ… thôi anh đi nhé. Tối anh lên.
Gã đỏ mặt, nhường lối cho tôi. Một thằng nhỏ lao người qua các bậc cầu thang, và gào lên: "You are woman, I am a man…".
Lòng tôi buồn so.
5.
Ba tôi với lấy cái áo trên mắc.
- Nếu con đi chơi thì khóa cửa lại. Cũng nên ra ngoài con ạ, để thay đổi không khí chứ. Lúc nào cũng ở trong phòng sẽ mụ người mất. Mà con đừng về khuya quá. Mắt con hình như lại lên số rồi đấy. À, hôm qua ba có nhìn bức họa "Người đàn bà góa". Con pha màu ảm quá. Mà sao người đàn bà góa lại có bóng một người đàn ông hắt lên tường?
- Con không có ý định giải thích ba ạ.
- Ba tôn trọng con. Thôi ba đi đây.
- Nhưng công trình của ba trễ quá rồi?
- Tối nay ba không muốn làm việc. Cả một tuần mệt rã người rồi còn gì. Con cảm thấy phiền sao?
- Tất nhiên là không. Ba bảo giùm bà ta mang con chó bảnh chọe ấy ra công viên mà thả. Con Mê Ly sắp sinh rồi. Không con sẽ đập chết nó đấy.
Ba tôi im lặng, rít một hơi thuốc thật sâu và đi ra cửa. Rõ ràng trong phòng thật ngột ngạt.
6.
Bà tổ trưởng dân phố kéo sệ cặp kính xuống, nhìn tôi càu cạu:
- Lần trước tôi đã cảnh cáo cháu về chuyện con chó. Giữa khu tập thể đông đúc, hàng trăm mạng người, cháu lại để cho chó đẻ. Ừ, cứ cho là như vậy thì chẳng có gì ảnh hưởng đến mọi người. Nhưng khốn nỗi, nó động loài, cắn linh tinh, chẳng chừa một ai. Lỡ nó dại, có người chết không chừng.
- Cháu không làm cho nó chửa. Và cháu cũng không ra lệnh cho nó cắn người ta. Nó chỉ xử lý những ai không tôn trọng nó – Tôi cãi.
Bà ta cười phá lên:
- Ôi! Một con chó! Một con chó cái lăng nhăng!
Tôi đứng bật dậy và đi thẳng ra cửa.
- Tôi sẽ không giận cháu đâu. Tuổi trẻ thường nông nổi.
- Nhưng bác đã vận động cháu bỏ phiếu cho bác.
7.
- Chị Bống ơi! Cho chú em mượn băng nhạc Trịnh Công Sơn. Hôm nay chú em ở nhà.
- Sao chú em không đi làm?
- Chú em nghỉ việc rồi chị ạ. À, mà chị đừng nói với chú em là em bảo nhé! Chú đánh em chết mất!
- Thế không phải lần trước em bảo chú em hiền lắm sao? – Tôi trợn mắt.
Thằng bé lúng túng, tay quệt ngang mũi:
- Đấy là ngày trước. Chị Bống biết không, hôm kia chú em đập vỡ cây đàn ghita. Em bảo: "Nhỡ chị Bống sang mượn đàn thì sao?", chú em quát lên: "Nhà thằng Hùng có đàn đấy. Mượn tao làm gì!"
Tôi đưa băng nhạc cho nó:
- Thôi em cầm về đi. Trẻ con mà nhiều chuyện thế là không tốt đâu.
Nó nháy mắt thương lượng:
- Chị không "mét' chú em chứ? Mà hôm nào chị sang nhà em chơi đi. Em có tập "Thủy thủ mặt trăng" mới đấy. Hết sảy nhé. Thôi em về đây. Còn phải đổ rác nữa cơ. À, mà chị Bống này, chị phải cẩn thận với bà Nhung đấy. Em ghét bà ấy lắm cơ. Dào ôi, già kiết xác mà lúc nào cũng son phấn lòe loẹt, bẩn cả mặt. Em cứ thấy như chị ấy là hay nhất.
Tôi cười ngất:
- Em lém vừa thôi nhóc ạ. Chị sẽ "mét" chú cho mà xem.
Thằng nhóc như bốc hơi ra khỏi cửa.
8.
Gã vắt người qua lan can:
- Đi chơi chứ Bống? Sắp mưa đấy!
Tôi gật đầu, trở vào khóa cửa.
- Em biết không, lần trước anh đến Sa Pa. Vẽ ở đấy tuyệt vời. Em vẫn vẽ đấy chứ?
Tôi hất chân vào đám lá bên đường:
- Thỉnh thoảng. À, bữa trước thầy Mạnh hỏi anh. Ngày hai mươi này tổ chức thi lên đai.
Gã quay sang hỏi tôi:
- Có em chứ?
Tôi không quấy rầy đám lá khô nữa:
- Em mới học thêm Oóc-gan.
- Tốt thôi! Nói chung là không thừa.
Gió thổi mạnh. Mưa bắt đầu rơi.
- Quái quỷ thật! – Gã vuốt nước mưa trên mặt – Tôi luôn muốn tỏ ra là một thằng đàn ông thật sự, có thể bảo vệ bạn gái của mình bất cứ lúc nào. Còn em, em cứ tước dần những bản năng tối thiểu ấy trong tôi.
Tôi chợt thấy nước mưa mặn chát.
9.
Nếu từng có lần bạn thấy hai kẻ đi trong mưa, một trong hai người ấy cất lên tiếng hát đầy tâm trạng:
You are woman, I am a man…
Không hẳn đó là tình yêu.
Họa sĩ
(Tôi phết những gam màu lên toan mỏng)
1.
Hàng ngày có những người khách tới chuyển hàng cho mẹ. Chị tôi thường đứng lấp ló sau rèm cửa, ghi chép cẩn thận. Còn tôi tranh thủ trò chuyện với họ một cách hào hứng. Họ gọi tôi là cô bé vui tính và nháy mắt về phía chị tôi. Những lúc ấy mặt chị đỏ bừng.
- Con gái phải biết ý tứ, ăn nói giữ lời…
Tôi cảm thấy thật nặng nề, nhưng im lặng.
- Cũng không hẳn do em nó đâu mẹ ạ!
Chị tôi khẽ khàng lên tiếng. Tôi đưa mắt nhìn chị. Chỉ gặp những đường nét khắc khổ, cam chịu. Muốn vùng vẫy, vùng vẫy để bay bổng lên. Trong chốc lát thôi cũng được.
2.
Nhà có ba người. Mẹ đi làm cả ngày. Tôi đi học. Chị lo mọi công việc ở nhà. Ngày xưa, lúc sinh chị, mẹ tôi bị ốm. Vì vậy mà chị rất yếu. Học xong đại học, chị không nồng nhiệt lắm với chuyện xin việc. Ngoài ra còn một số lý do bí ẩn khác mà chị ở nhà, chờ đợi. Chờ đợi ai hay điều gì thì ngay cả mẹ cũng không hiểu. Nhưng mẹ thương chị.
Nhà chỉ có ba người. Nhiều lúc tôi cảm thấy thực sự thiếu vắng một cái gì đấy, lại dắt xe, đi lông bông trên phố. Mỗi lần rời nhà, tôi như con chim sổ lồng. Song nhảy nhót mãi cũng chồn chân. Đạp xe về nhà, bắt gặp dáng hao gầy của chị bên cửa sổ. Lặng lẽ, âm thầm. Lòng tôi lại rũ buồn.
Bữa ăn thì tuyệt vời. Điều này dẫu tôi có cố chắc cũng không làm được. Đôi lúc có giận chị, tôi cũng khó lòng từ chối những món ăn quá hấp dẫn ấy. Biết đâu vì lý do này mà tôi sẽ không lấy chồng (!)
Mẹ mắng:
- Trẻ người non dạ. Học hành tử tế đi!
Tôi nhìn mặt chị thoáng nét bối rối.
3.
Hè đến, chúng tôi thường đi bơi. Bể bơi không xa nhà lắm nên chúng tôi có thể đi bộ đến. Chị đi rất nhanh. Như sợ ai đuổi được, bắt được. Nhiều lúc tôi phải chạy gằn theo mới kịp. Tự nhiên tôi thấy thương chị. Thương mà không lý giải nỗi. Chị đẹp – cái đẹp không phải người con gái nào cũng có và không phải ai cũng nhìn nhận được. Chị luôn ngập mình trong những gam màu xám xịt của tâm tư và khắc kỷ. Đến mức nghiệt ngã. Những ngày hè bên chị, tôi cảm thấy thời gian bị kéo dài ra vô tận và cắt khúc ra nham nhở. Nhiều lúc như ngộp thở, chỉ muốn gào lên, hét lên.
4.
Mẹ có ý định bán nhà. Ở đây chật chội, lại tầng ba nữa. Mẹ đi xem rồi. "Ông thầy bảo: Muốn phát phải chuyển đất. À, hay mẹ mời thầy đến nhé!"
Tôi thì thế nào cũng được. Nhưng chị phản đối quyết liệt. Tôi không hiểu nữa. Ông thầy đến thật. Trẻ và rất đẹp là đằng khác. Thoạt đầu tôi ngỡ là người đến giao hàng cho mẹ. Tôi giục chị đi lấy sổ sách còn mình thì xăng xái ra mở cửa. Quả là tôi quan sát kém thật. Cái túi đen sì của thầy buộc kín nhưng chắc là nhang đèn. Lại còn bộ quần áo cũ kỹ. Tôi thở dài, thất vọng bỏ đi chơi. Lúc qua mặt, thấy thầy đang ngồi chịu trận. Chẳng hiểu sao, tôi bật cười, cười rất lớn. Tôi đã vô tâm đến thế ư?
Thầy về trước khi mẹ có mặt ở nhà. Dù sao thầy cũng đã ngồi tới ba tiếng đồng hồ. Và chị tôi… Chưa bao giờ tôi thử nói chuyện với ai ba tiếng liền…
5.
Mẹ vẫn quyết liệt chuyển nhà. Hàng ngày mẹ theo những người chỉ trỏ đi xem nhà. Mọi việc không đơn giản. Giá đất tăng vọt. Mẹ gầy sụp đi.
Đột nhiên chị tôi có những biến đổi. Có bữa mẹ vừa đi làm là chị đi. Vội vàng, tất bật. Thực ra tôi cũng không bận tâm nhiều. Nhưng những bữa ăn… Tôi phải tự nấu, hôm sống, hôm nhão khiến tôi chật vật. Mẹ không hề biết. Trưa, người ở lại cơ quan. Hàng họ có người đến nhận. Còn tôi, dù sao cũng chưa buộc phải đối diện với chuyện kiếm sống. Mà như thế nghĩa là con người ta còn nhởn nhơ lắm, vô tâm lắm.
6.
Tôi đi bơi một mình. Làm quen với những người vui nhộn. Chúng tôi cười suốt và cùng cảm thấy hết sức thú vị. Cả bọn còn rủ nhau đi chơi: "Biên giới của chúng ta là những con đường bất tận."
Chúng tôi gom góp số tiền ít ỏi trong túi mình, cười ồn ã, đi và đi… "Vô sản, chúng ta liên hiệp lại". Những lúc ấy tôi sống hết mình. Quên đi những gam màu xám xịt của tâm tư, những vị mặn mòi của nỗi buồn.
7.
Mẹ bắt đầu nhận ra sự thay đổi nơi chị. Nhà vẫn chỉ có ba người. Điều này khiến tôi ngao ngán. Tôi luôn muốn có sự thay đổi. Song chỉ biết thụ động ngồi chờ. Lẽ ra tôi phải là người biết mọi chuyện đầu tiên. Nhưng để công bằng, tôi luôn là người biết cuối cùng. Như vậy tốt hơn. Bởi rất có thể tôi sẽ làm tan nát những mảnh vụn cuối cùng. Một cách vô tâm. Một cách đáng thương. Và tôi lại phải xa xót cho chính mình.
Ngày nọ, có người đàn ông đến tìm chị. Trời tối nên tôi không nhìn rõ mặt. Nhưng nghe giọng nói tôi cảm thấy đã từng biết người này. Anh ta ngồi đợi trong phòng khách. Đăm chiêu. Đầy tâm trạng. Sau đó anh ta mượn quyển an bom của tôi trên mặt tủ và ngồi xem với vẻ chăm chú đặc biệt. Tôi hào hứng quan sát và nghĩ rằng anh ta có ấn tượng về tôi. Chẳng thế mà sau đó anh ta dừng lại rất lâu ở tấm ảnh có lẽ là đẹp nhất. Bức ảnh đôi, tôi chụp với chị lúc hoàng hôn. Người thợ đứng ở góc chéo, lấy hơi hất lên, tạo độ đậm nhạt rất hài hòa cho khuôn mặt của hai chị em.
Tôi cảm thấy tim mình đập rộ lên.
- Anh nghĩ bức ảnh ấy đẹp chứ?
Anh ta giải thích những khái niệm nghệ thuật. Về gam màu. Về linh hồn của bức ảnh. Tóm lại là rất nhiều. Chúng khiến tôi ngây ngất, tự đi huyễn hoặc mình. Có quan trọng gì đâu! Anh ta đã gieo cho tôi những suy nghĩ mới mẻ, lạ lẫm và đầy hấp dẫn. Điều ấy quá đủ với tôi.
8.
Tôi đi ngủ với nhiều mộng mị. Những giấc mơ có cánh. Để rồi sau đó tôi làm rơi rụng hết trên đất cỗi cằn. Tôi lao ra phố với những dự định mới mẻ: "Biên giới của chúng ta là những nẻo đường bất tận".
Chợt nhớ Lỗ Tấn: "Trên mặt đất làm gì có đường. Người ta đi thì thành đường mà thôi!" Hóa ra tôi chỉ đi lại những con đường mà người khác đã qua, thậm chí không còn nhớ đến nó nữa. Nhưng điều ấy có gì quan trọng lắm không? Tôi đang đi, đang đi mà.
Thực ra, người ta không tự nghĩ ra được những giấc mơ. Cái người lạ lùng ấy vẫn về tìm tôi. Không phải tình yêu sao tôi vẫn nhớ nhung. Vẫn muốn một chút ích kỷ cho riêng mình. Dù chỉ mình mình biết và rồi sẽ tự quên.
9.
Đã có chuyện gì đó xảy ra với chị tôi. Khi không còn gì để nói, tôi mới lơ mơ biết.
Bạn bè đã lớn cả. Chúng bàn đến tương lai trong những bữa ăn "vô sản". Cười ít hơn. Buồn nhiều hơn. Mấy chốc tôi thành kẻ lạc lõng. Không cười, không buồn ắt hẳn sẽ lạc lõng.
Bể bơi hết mùa, nước xanh rêu. Những đám lá mục trôi lập lờ. Tôi ngẩn ngơ đi quanh bể. Lục khục cười mà nước mắt muốn ứa ra. Thì ra từ trước đến nay mình vẫn đáng thương thật. Đến khi mọi cái đều rành mạch thì hoặc nhạt nhẽo hoặc hết sức nặng nề. Tôi sợ cả hai. Nhưng không thể tránh.
10.
Chưa bao giờ mẹ tức giận như thế. Người đàn bà khi không kiềm chế nổi mình nữa, thật kinh khủng. Chị chưa về. Một mẩu tin tức cũng không. Hết thảy là sự đồn đại. Còn ít chỉ là cái lông gà. Quá ngưỡng nó đã thành cả đàn gà trúng bão, rắc tơi tả vào mẹ. Khi tôi tỉnh táo nhìn nhận mọi việc cũng là lúc tôi biết mình chỉ là kẻ bất tài.
Tôi nghĩ về tương lai khi đêm xuống. Và cố vẽ cho mình một con đường. Cứ từng nét đứt đoạn, chắp vá với nhau.
11.
Nhà chỉ còn hai người. Tôi thèm khát con số ba của ngày trước. Có phải đến tận lúc người ta đánh mất mới biết được rằng mình đã có gì?
Tôi tiếp tục công việc ghi chép số lượng các loại hàng hóa. Tôi mong chị trở về với "người của chị". Nếu tôi là chị, tôi cũng sẽ chờ chàng họa sĩ của mình.
Chúng tôi sẽ cùng hòa những gam màu.
Nhà còn mỗi hai người…
Tình khúc
Cô vặn vẹo các đầu ngón tay và tự nghĩ mình hơi ác. Nhưng chẳng lẽ vì thế mà anh không nói chuyện với cô? Cái kiểu gật đầu lãnh đạm của anh khiến cô điên tiết. Anh đã nấn ná lâu ở quầy báo chí, lâu hơn mức cần thiết để rồi sau đó nhặt lên vài tờ Nhân Dân, Tuần Tin Tức… Đại loại là những tờ báo mà cô thậm ghét.
Đến tận lúc cô đã kéo ghế ngồi yên vị trên một ghế trống bên cạnh, anh mới quyết định quay ra nhưng đi về một ghế trống khác ở gần cửa ra vào. Ở vị trí ấy, họ sẽ quan sát nhau khó khăn hơn. Tại sao không phải là chiếc ghế bên cạnh cô như những lần trước?
Cô đứng dậy, cầm cuốn sách đi đổi. Tiếng gót giày xiết xuống nền đá hoa nghe khó chịu. Vài ba cặp kính ngẩng lên, dè dặt nhìn cô. Có anh không nhỉ? Cố gắng giữ người cho thẳng và đặt giày xuống nhẹ nhàng. Cạch! Cạch… Cô thở dài khe khẽ, nghiêng mặt ra phía cửa sổ. Có tiếng thì thào của mấy cô bé ở cuối phòng. Hình như chúng để ý đến hai người từ lúc mới vào. Đúng là trò trẻ con! Cô khó chịu, ngúc ngắc cái cổ trong đống khăn áo bùng nhùng. Trời cứ hơi lạnh là cô bị viêm họng. Như một thứ đỏng đảnh mất thời gian. Lại còn phải ngậm thuốc đắng đến cháy cổ. Nói chuyện lào phào như người hết hơi.
Ngày trước bà nội cô mất sớm vì bệnh hen suyễn quá nặng. Bố cô vì thế rất lo cho cô. Có hôm chẳng biết linh tính thế nào, người bỏ cả việc đến trường xem cô có biến chứng gì lạ không. Rồi đứa trẻ ấy cũng lớn khôn, khỏe mạnh và xinh đẹp như bất kỳ những đứa trẻ khác.
Cô thủ thư trẻ măng ngừng dũa móng tay, ngẩng lên, chăm chú nhìn cô. Cái vành môi tô đậm kéo ra hơi rộng và có vẻ gì như nũng nịu. Nhưng đôi mắt thì tuyệt vời. Cô gắng nhìn sâu và trách mình quên mang theo kính. Kẻ cận lòi ra thì ghét đeo kính, người chẳng làm sao lại tự nhiên chuốc hai cái "đít chai" cồng kềnh lên mặt. Kỳ cục thật!
- Bạn… bạn có phải là…
Cô nhướng mắt ngạc nhiên. Dù biết rằng mình chỉ giả dối và kiểu cách đấy thôi.
- Chị cũng…
Hỉ hả gật đầu. Một cuốn sổ xinh xắn đặt ngay trước mặt cô. Rất nhiều chữ ký các loại. Cô bứt rứt, làm cái thao tác như cái máy đã được cài đặt chương trình từ trước. Cô tình cờ lật tiếp. Chữ ký của anh với các nét gạch đậm đầy cá tính.
- Thật tốt quá!
- Anh ấy kia kìa. Một con người nhiệt tình và tốt bụng hiếm có!
Ngươi thủ thư trẻ tuổi xoay xoay các con chữ trước mặt cô. Cô cảm thấy mệt mỏi. Cố cười một chút. Cổ họng khô khan như một con chim khát nước.
Lúc ôm sách về bàn, cô chợt tức giận với tiếng gót giày của mình và ngay cả bản thân mình. Vài ba cặp mắt lại nhấp nhổm sau những trang sách. Họ thừa biết là đôi giày sẽ kêu mà. Cô tức tối. Muốn chạy vù về chỗ. Cạch! Cạch! Cạch! Nhìn gì chứ? Cô thấy người mình nóng bừng lên. Các cô bé hiếu kỳ ở bàn cuối tiếp tục quan sát cô. Thì thào! Thì thào!
Anh là người duy nhất không nhìn cô. Đôi mắt như dán chặt vào trang báo trước mặt. Anh cũng là kẻ giả dối! Cô bẻ các ngón tay đến đau nhừ: "Anh cũng ác lắm! Anh có biết không? "
Có ai đó hắt xì hơi. Tiếng ai đó cười rúc rích. Rồi lại im lặng. Cô khe khẽ thở dài và e sợ nó lộ liễu quá. Nhưng có lẽ không ai để ý.
*
Những giờ lý luận dài lê thê trên lớp khiến cô ngáp đến sái quai hàm. Thằng quỷ bàn sau túm lấy bím tóc của cô:
- Chết nhé! Đi chơi khuya nhé! Với ai?
Cô lừ mắt:
- Đi chơi với ma. Có bỏ tay ra không thì bảo?
Thầy giáo gõ lộc cộc vào bảng, thổ lộ:
- Tôi thấy các bạn nữ lớp mình rất đẹp!
Tại sao tự nhiên thầy lại nói thế? Cô thấy hơi khó chịu. Cô vốn không ưa cái kiểu thầy giáo trẻ đôi lúc đỏ mặt và ấp úng. Bữa trước cô thấy thầy đèo bạn gái đi lên phía phủ Tây Hồ. Đời thường hơn và dễ chịu hơn. Họ sẽ mua hoa hồng để thắp hương. Cầu nguyện những gì tốt đẹp nhất. Không phải là mớ lý thuyết bùng nhùng mà trên lớp thầy vẫn cố gắng nhồi nhét vào đầu những đứa trò ham chơi và ngỗ nghịch.
Cô ngọ ngoạy trong chiếc áo bành tô rộng thùng thình, nhìn mặt thầy tự nhiên đỏ lựng lên. Cô cười tinh quái và nháy mắt với đứa bạn ngồi cạnh:
- Cao nữa, phải không thầy?
Cô nhớ lúc thầy vào lớp, dù đã đứng vững chãi trên đôi giày năm phân, thầy cũng chỉ cao đến tai Vinh mập.
Con Hà chép miệng: "Mày ác khẩu quá! Vậy mà tụi con trai…"
Cô thở dài: "Mày tưởng tao thích thế à?"
Đứa bạn thân búng ngón tay tanh tách: "Cũng phải. Nhiều lúc tao muốn được như mày. Nhiều lúc nghĩ hóa ra mình may mắn. Buồn cười thế không biết. Con gái ấy à, chỉ nên sống yên ổn thôi…".
Cô không phải là con tàu có cánh buồm đỏ thắm. Nhưng anh cũng đâu có phải là thủy thủ của con tàu ấy? Song có nhất thiết tránh mặt nhau mãi như thế? Hôm trước cô đang đọc sách thì có điện thoại. Nhấc lên, chỉ nghe thấy bài hát "Hello" của Lionel Richie. Đến câu cuối cùng "But let me start by saying: I love you" thì đầu dây bên kia gác máy. Cô không yên ổn với chính tâm tư của mình, chỉ muốn chập tối lên giường, đặt lưng là ngủ ngay. Nhưng đêm nào cũng chong mắt đến 2 – 3 giờ sáng. Đến lớp thì ngáp ngủ. Họp hành nhặng xị cả lên mà cô cố tìm cách để trốn.
Có nhất thiết phải tránh mặt nhau như thế? Lẽ nào anh sợ cô lại một lần nữa phủ nhận? Và anh sẽ bị thương tổn rất lâu…
Lớp rì rầm như một chuyến tàu tốc hành đường dài. Thầy chép miệng: "Tệ quá! Tệ quá! Chưa học đã đòi nghỉ. Rồi nói chuyện, ăn quà".
Cười râm ran như chẳng có chuyện gì. Thầy đành phải cho ra sớm mười lăm phút.
Cô kéo áo đứa bạn: "Đi ăn bún ốc đi. Tao đói bụng quá. Sáng nay ngủ đậy muộn".
Đứa bạn cười toe toét: "Được đấy. Mày vẫn dẫn chương trình cho bọn thời trang đấy à? Mà dầu gội đầu gì đấy? Thơm thật. Bọn bạn tao bên ngoại thương bị trượt môn bơi lia lịa. Tóc thì rụng vì nước nhiều thuốc sát trùng quá. Gội đầu mấy cũng không lại".
Chút nữa cả hai đứa đụng phải thầy.
Quả nhiên thầy thấp thật. Cô bắt chuyện.
- Người Việt nam mình vốn khiêm tốn phải không thầy?
Chỉ thấy mặt thầy lại đỏ lựng lên: "Học trò ơi là học trò".
*
Quái quỷ thế nào mà đứa nhỏ cô nhận dạy kèm ở ngay gần nhà anh. Cũng may nhà anh khóa cửa. Cô có thể đạo mạo dắt thẳng xe vào nhà học trò. Sau đó với vẻ đầy nghiêm nghị, cô lấy sách vở ra, bắt đầu:
Chúng ta làm quen nhau nhé…
Đứa trẻ lúng búng nhè cái kẹo trong mồm ra:
- Cô ơi, sao áo cô lắm tua rua thế? Làm thế nào mà chui vào được hả cô?
Cô hơi luống cuống, chỉ lên hàng cúc ở trên vai và tự hứa lần sau sẽ cẩn thận hơn. Sau đó, cô hắng giọng:
- Để giải một bài toán đố…
Đứa trẻ giãy giụa nhiều hơn:
- Cô ơi, muỗi!
Cô hốt hoảng lục tìm lọ nước hoa bôi vào những vết muỗi cắn. Lại còn phải giải thích rất lâu về những con muỗi và an ủi rằng không nên sợ muỗi. Nhưng hình như không hiệu quả vì đứa trẻ tiếp tục khóc ầm lên khi thấy những con muỗi bay vo ve trước mặt. Một cuộc săn bắt muỗi diễn ra ngay sau đó. Cô cảm thấy mệt phờ còn đứa trẻ cười thỏa thuê.
Quay đi quay lại đã hết giờ. Cô thu dọn sách vở và dặn dò:
- Lần sau học em phải tập trung hơn nhé.
Nhưng đứa trẻ còn mãi để ý những xác muỗi trên sàn. Nó lúng búng dặn với theo:
- Cô nhớ đến chơi với em nữa cô nhé!
Thật là hết biết mà! Lếch thếch dắt xe ra ngõ thì gặp anh đi làm về. Phân bua:
- Dạo này anh bận tối mặt tối mũi. Học thêm tiếng Pháp vào tối thứ hai, năm. Dạy thêm vào thứ bảy, chủ nhật. Còn thứ tư…
Cô thấy tai ù đi. Anh học được cái kiểu khách sáo này từ bao giờ vậy? Để giải thích cho cái việc họ không còn gặp nhau thường xuyên nữa? Và anh không thể suốt ngày cứ chầu chực đợi cô ở sau các sân khấu, khi cô đã quá mệt mỏi với việc nhai đi nhai lại những câu giới thiệu, quảng cáo lòe loẹt. Thậm chí còn phải giả bộ làm ngơ trước thế giới bạn bè vồ vập của cô.
Cô xót xa gật đầu:
- Thế cũng tốt mà.
- Còn em, liệu mà giữ gìn sức khỏe. Trời lạnh đấy, nhớ mặc ấm vào…
Có phải một điều gì đó đã trở lại trong anh? Cô cố đọc nó trong đôi mắt anh. Nhưng chẳng có gì cả. Anh tốt bụng như một người bạn gái ấy. Và cũng chỉ có thế thôi.
*
Cô thấy mọi chuyện như thế có lẽ tốt hơn. Không phải chia sẻ lòng mình ra quá nhiều cho những chuyện viển vông. Mẹ sẽ không trách mắng cô về sự buồn vui thất thường. Bố sẽ yên tâm hơn khi thấy cô ít lông bông trên phố, không đi tất, không đeo khăn quàng. Anh bí thư Đoàn trường không còn phải hớt hải chạy nhặng lên tìm cô khắp các hội trường của nhà 6 tầng.
Thế nào nữa nhỉ? Cô sẽ là một đứa trò ngoan, không ngọ nguậy, phá đám bài giảng của thầy, không khắc những câu thơ tình nham nhở trên mặt bàn. Sẽ không trừng mắt khi nhìn tụi con trai và không lăm lăm cái kéo để cắt tóc tụi con gái.
Như thế có lẽ tốt hơn. Coi như anh chưa từng một lần in dấu trong trái tim dễ tổn thương của cô.
Mà dẫu điều ấy có xảy ra thì đâu có gì phải né tránh? Chẳng lẽ con người không được phép sống thật với trái tim mình ư?
Nhưng tất cả đã xa quá rồi. Có lẽ như thế sẽ tốt hơn. Và cô sẽ tự an ủi: cuộc sống bận rộn quá. Người ta cần bao nhiêu thứ để nhập cuộc. Để có thể trụ lại mà không bị đánh bật ra. Và đôi lúc cũng cần phải bỏ qua một điều gì đó…
*
Cô không đi giày cao gót đến thư viện. Không khí ở đó hầu như chẳng có gì thay đổi. Yên lặng. Tiếng giở sách sột soạt. Hắt xì hơi. Ho. Cô thủ thư tỉ mẩn giũa từng đầu móng tay đã được sơn nhũ rất đẹp.
Bước vào phòng, tự nhiên cô cũng thấy mọi cử động của mình gượng nhẹ hơn.
- Lâu lắm không thấy em đến. Vẫn là sách nghiên cứu à?
Cô thủ thư vồn vã cầm tấm phiếu độc giả từ tay cô.
- Sao em không ghi tên sách? Hay quyển bữa nọ em đang đọc dở. Chị vẫn cất ở trong ngăn kéo đây này.
Cô thấy lòng mình thanh thản lạ lùng. Có một cái gì đấy hết sức thân quen và gần gũi ở chính tại nơi này.
- Em biết không, người bạn trai của chị cũng biết em. Anh ấy không tin là chị đã được gặp em đâu nhé. Thực ra, từ trước chị cũng chẳng thể hình dung được đâu. Thú vị thật.
Cô nhìn vào bàn tay cô ấy đang mở rộng trên bàn. Một bàn tay dễ chịu với những đường nét đơn giản và rõ ràng. Các ngón tay thuôn dài, không chai sần, không cứng cáp quá. Cô ấy vui vẻ:
- Em biết xem chỉ tay ư? Xem cho chị đi.
Cô cũng xòe bàn tay mình ra:
- Chị biết không, cái mà em không thuộc nhất là lòng bàn tay mình.
Bàn tay dịu dàng của cô ấy áp nhẹ vào lòng bàn tay cô.
- Em tuyệt vời lắm, cô bé ạ.
Cô bỗng thấy như mình nhỏ bé lại, mong muốn một ai đó che chở, vỗ về…
Anh không đến. Vắng cả mấy cô bé nghịch ngợm thích quan sát chuyện của người lớn.
Cô tìm một cuốn sách nghiên cứu về âm nhạc. Nhưng chẳng đọc được chữ gì. Yên lặng quá.
*
Đứa trẻ bắt đầu cảm thấy thích thú với những buổi lên lớp của cô. Và cô cũng bắt đầu thấy ngồ ngộ với việc đề ra những bài toán về con muỗi. Đại loại như: "Có năm con muỗi ở trong phòng khách. Sau đó một con bay vào phòng ngủ và lại có ba con muỗi khác bay vào phòng khách. Hỏi trong phòng khách có bao nhiêu con muỗi?"
Có hôm bố mẹ đứa trẻ đi vắng, nhờ cô trông coi nó cả ngày. Chưa bao giờ cô cảm thấy bận rộn như thế. Dẫn nó lòng vòng ra công viên đến mỏi dừ cả chân mà nó vẫn cứ nhất định đòi đi nữa. Rồi ăn kem, ăn ngô luộc, ăn bánh xèo… tất cả những gì mà nó thấy "hay hay mắt". Để đến quá trưa thì bụng sôi òng ọc, nước mắt nước mũi dầm dề:
- Cô ơi, em đau bụng quá! Bụng em sắp "chín" rồi cô ạ.
Nửa khóc, nửa cười. Đành phải quành xe về nhà. Tìm mọi cách dỗ cho nó ngủ. Cô buồn ngủ díp cả mắt mà đứa nhỏ vẫn mở mắt thao láo:
- Cô ơi, con muỗi đậu trên bóng đèn kìa. Cô đập đi cô.
Nhưng nói chung những lần ấy không nhiều và đều suôn sẻ cả. Đứa trẻ học khá lên trông thấy: "Cô biết không, cô ở lớp không biết ra bài về muỗi đâu". "Cô ơi, hôm nay lớp mất điện. Có con muỗi cắn em đau ơi là đau…".
Cô ít để ý đến nhà anh hơn. Bởi cô biết hầu như lúc nào nó cũng đóng cửa. Chỉ đến tầm chiều chiều mới thấy bố anh đang tưới cho mấy cây cảnh ngoài ban công. Nhưng có một lần, dắt xe ra ngõ, đột nhiên cô nghe thấy những lời ca quen thuộc của Lionel Richie trong bài "Hello".
"I have been alone with you inside my mind. And in my dreams I have kissed your lips a thousand times…"
Ở nơi ấy, trên khung cửa nhỏ, anh đang lặng nhìn cô. Có phải mùa xuân đang đến gần đó không?…
Ngôi nhà ngập tràn ánh nắng
1.
Nhà chếch hướng Tây, thành thử cứ chiều chiều mặt trời chiếu xiên từ cửa sổ trước ra cửa sổ sau. Gọi là cửa sổ cho oai chứ thực ra chỉ là một cái hõm được khoét bằng dăm bàn tay chụm lại. Mùa khô, mùi từ cống thải lộ thiên sát chân móng sực lên đến ngạt thở. Mùa mưa, cả mảng tường dấp dính nước. Ngôi nhà như vừa được vớt lên khỏi bể nước đầy rêu và dương xỉ. Chuột, gián suốt ngày chạy đuổi nhau. Da dẻ vì thế cứ mai mái, xanh xanh. Có khoảng sân hẹp hướng ra ngõ thì đỡ hơn, nhưng vẫn lụp xụp và ẩm thấp.
Cũng chẳng mấy khi gặp nó ở nhà. Nay vừa thấy nó cầm ống nước phun xèo xèo ở hàng rửa ô tô xe máy, mai đã thấy cu cậu đội mũ bồi, xệch xạc đi giữa hàng ghế ngổn ngang của một nhà hàng. Hỏi thế nào cũng chỉ cười trừ. Nói đi học tiếp thì lắc đầu.
Thoạt tiên tôi tưởng nó không theo được nhưng hỏi ra mới biết kết quả học tập rất khá. Cũng chỉ đành khi rỗi rãi quẳng cho nó ít sách vở cũ rồi lại lao đầu vào công việc mà lúc nào cũng nơm nớp lo bị sa thải.
2.
Trực tiếp điều hành chúng tôi là một gã trai có năng lực nhưng quân phiệt và hách dịch. Phòng có ba cô gái trẻ và hai chị đứng tuổi nhưng hầu như chẳng lúc nào nghe thấy tiếng cười nói. Chỉ lạch tạch tiếng máy vi tính, tiếng điện thoại réo, tiếng giấy tờ lần giở soàn soạt. Giờ ăn thì mải mốt giành lấy mười lăm, hai mươi phút nghỉ trưa. Để sau đó lại băm băm bổ bổ dán mắt vào các loại chứng từ sổ sách. Nhưng vẫn bị hạch sách, đại loại:
- Các cô tính toán kiểu gì thế này hả?
- Thẩm mỹ để đâu, hả?
- Tập trung vào làm việc đi chứ!
- Sao cô đến muộn năm phút? Tôi cũng đi đường đấy sao không bị tắc?
Đầu óc căng cứng. Cảm tưởng chỉ cần chạm nhẹ vào cũng đủ vỡ hoác ra. Im lặng. Máy điều hòa ro ro chạy. Không có lấy một ô cửa sổ, dù chỉ bằng bàn tay để thở.
3.
Nó ái ngại:
- Chị bị ốm à? Hay mất ngủ? Da xám hết lại rồi kia kìa. À, em chuyển sang vẽ quảng cáo. Dễ sống lắm chị ạ. Nhưng mà hơi áy náy với lương tâm. Quệt quệt, vẽ vẽ như cái máy. Chẳng còn tí tẹo sáng tạo nào cả. Phải chiều lòng khách mà chị. Hay chị nằm nghỉ, em chạy ù đi mua phở về hai chị em mình ăn. Em có hai vé ở rạp Tháng Tám. Nghe nói phim hay nhất trong tháng đấy. Lẽ ra chị phải đi với anh ấy mới phải. Phim kể về hai người yêu nhau mà. Nhưng không sao, chị cứ xem trước, biết đâu thế lại hóa hay. Thôi, em đi mua phở nhé!
Tôi hoảng hốt mở choàng mắt trước căn nhà đột nhiên vắng hoe vắng ngắt. Có con chuột nào đó đang sục sạo tìm thức ăn trong hộp các tông cũ ở góc nhà. Tự nhiên tôi có cảm giác thật nhỏ bé trong căn nhà mười sáu mét vuông thoang thoảng mùi ẩm mốc và mùi cống thải. Mọi lo nghĩ thường nhật bỗng trở nên vụn vặt. Tôi duỗi dài người trên chiếc giường ọp ẹp và ngủ thiếp đi.
4.
Nó quyết định quay lại trường đại học. Nhà cửa sửa sang lại chuẩn bị đón mẹ từ bệnh viện trở về. Mặc dù được thông báo trước cả tuần, tôi vẫn không tài nào dứt công việc ra để đến giúp nó được. Việc ký kết hợp đồng mới khiến chúng tôi quay như chong chóng. Thường thường tám giờ tối mới rũ rượi về nhà. Ăn qua quít một cái gì đó rồi đổ vật ra giường, ngủ một mạch đến bảy giờ sáng hôm sau. Những ham muốn, đam mê dần bị tước bỏ. Quay quắt mấy chốc đã cảm thấy mình hết thời rồi. Chồng con bây giờ hình như cũng không còn là một cái gì quá cấp thiết. Nhìn quanh mình, toàn những người hai chín, ba mươi tuổi mà vẫn dửng dưng như không. Anh bạn tuyên truyền kế hoạch hóa dân số khấp khởi mừng: "Thế này tỉ lệ tăng trưởng dân số Việt nam giảm đáng kể đây!". Được một lúc lạc quan lại quay ra tiu nghỉu: "Chẳng hóa mình thất nghiệp ư?". Cả bọn cười ầm lên, không bàn tới nữa.
Ngẫm lại thương các bậc làm cha làm mẹ. Về hưu, quanh ra quẩn vào, nhìn thấy nhau mãi cũng chán, sống chẳng được mấy nỗi mà con cái vẫn dở sống dở chín. Không lẽ mang tên lửa mà thúc đít. Già cả thích lo xa và hướng tới sự yên ổn. Tuổi trẻ ưa phá phách. Đôi khi cũng chẳng nhằm mục đích gì.
5.
Nó rối rít chạy ra dắt xe cho tôi.
- Ấy chị cẩn thận. Cửa nhà em mới sơn xong đấy. Chị thấy thế nào? Em kê vậy có được không? Chật một tí nhưng không sao chị nhỉ?
- Thì mấy nữa em đi làm, lại chẳng xây nhà bốn năm tầng ấy chứ. Bây giờ như vậy là tốt rồi.
Tưởng chỉ là động viên, ai dè anh chàng gật đầu cả quyết:
- Nhất định phải thế chứ chị! Em sẽ xây thật nhiều cửa sổ, sẽ tràn ngập ánh sáng trong các căn phòng. Tường không có rêu mọc. Nước thải sẽ xử lý theo đường cống ngầm hiện đại. Còn gì nữa nhỉ? Mà sao chị gầy thế? Nom cứ như người hết hơi ấy. Em thấy có phải ai đi làm cũng thế đâu. Chẳng còn nhận được ra chị nữa. Em nói thật chứ cái trò liên doanh nước ngoài nước trong, lương cao thật đấy nhưng mình chỉ còn lại một cái xác ve thôi.
Tôi bật cười:
- Em nói cứ như ông cụ non ấy. Việc thi cử thế nào rồi?
- Tốt cả chị ạ. Em vẫn còn dư thời gian để làm ở xưởng vẽ. A, em tính đặt một cây cảnh ở chỗ cửa này để lọc không khí. Như vậy giường sẽ phải kê chếch sang bên này một chút…
Tôi im lặng, ngơ ngẩn ngắm nhìn vẻ hào hứng đặc biệt trên nét mặt của nó. Đã lâu lắm rồi tôi không được sống một cách thực tế như thế.
6.
Viên giám đốc điều hành hết sức sửng sốt trước quyết định chuyển công tác của tôi:
- Cô nên nghĩ lại thì hơn. Chúng tôi luôn đánh giá cô là một người có năng lực. Chúng ta sẽ thỏa thận mức lương thích hợp cho cô trong thời gian tới.
Tôi lắc đầu cương quyết:
- Điều ấy với tôi lúc này không còn ý nghĩa gì nữa. Đơn giản là vì tôi không muốn tự biến mình thành một trong những cái máy ở đây. Tôi hy vọng anh cũng thế.
Anh ta ngỡ ngàng nhìn tôi. Sắc mặt hơi tái đi và lặng phắc. Tôi với tay lấy túi xách rồi đi thẳng ra cửa. Hình như tôi đã nghe thấy tiếng gọi từ phía anh ta lần đầu tiên và cũng là lần cuối cùng, không phải là tiếng quát nạt hay chỉ bảo. Tự nhiên tôi thấy lòng mình thoáng se lại. Vĩnh biệt!
7.
Lúc rảnh rỗi tôi và anh thường đến nhà nó chơi. Người mẹ, mặc dù phải ngồi trên xe đẩy vẫn mở một quầy tạp hóa nhỏ bán sách vở, bút chì, thước kẻ… Tụi trẻ con đến mua rất đông. Tiếng cười nói, trò chuyện cả ngày không dứt.
Chẳng hiểu sao lần nào tới đây tôi cũng thấy hiện lên trong mắt mình một ngôi nhà tràn ngập ánh sáng với các ô cửa sổ mở rộng thơm phức mùi nắng.
Có phải cuộc sống tạo ra những con người để con người lại làm ra cuộc sống?
Gái lớn
Nhà làm hàng ăn. Bốn giờ sáng bố đã lục cục dậy dỡ bếp. Khói than tạt gió luẩn quẩn chui vào các phòng. Mẹ cũng lê dép loẹt xoẹt ra sân sau, xếp cái nọ, đặt cái kia, tất bật như sắp vào trận. Ông con thứ vẫn ngáy rung cả gác xép. Cô chị cả vươn cổ ra khỏi màn, ngó đồng hồ rồi se sẽ lần người khỏi đống chăn, rón rén đi xuống nhà dưới, miệng xuýt xoa vì lạnh. Cô út ngáp ngáp mấy cái, ôm gấu bông quay vào trong ngủ tiếp.
Nước xả xoe xóe. Nồi niêu va vào nhau loảng xoảng. Cái chậu tôn to đầy ắp nước, rau sống lều bều trôi ra ngoài. Bố hắt xì hơi như súng liên thanh. Mấy chục năm rám mặt vì đun bếp than mà vẫn dị ứng với mùi bùn trộn ngai ngái phả lên từ lò than vừa đượm, lửa nổ tanh tách bắn cả ra xung quanh.
Dao thớt giãy nảy lên. Nồi nước trên bếp lục bục sôi. Mùi nước dùng dậy lên ngào ngạt. Mẹ rời tay thái, tất tả đứng dậy, rút cái muôi to trên giá. Bố lom khom thu gọn đống xỉ than ra gốc hồng xiêm ở trái sân. Trời chuyển màu nước gạo. Sương mù sà xuống sát mặt đường. Hàng bánh mì rong dò dẫm gõ chuông dọc phố. Một chiếc xe tải ồ ồ lăn qua.
Bố dựng cửa quán. Cô chị cả mau mắn dọn bát đĩa trên các bàn gỗ ngả màu xin xỉn. Nồi niêu mở vung nằm chờ, khói bốc nghi ngút. Mẹ chui ra khỏi bếp. Hai má đỏ rực vì hơi nóng. Lác đác có khách sớm. Tiếng chào hỏi rộn rạo… Ớt chan đỏ au cả bát. Vừa ăn vừa xuýt xoa.
Một chiếc xe máy to như con bọ cạp, đen bóng, đỗ xịch trước cửa quán. Còi bấm toe toe. Cô út nhào xuống cầu thang, mái tóc ngắn ngủn chĩa ngược lên trời. Bố cau mày:
- Lần sau mày bảo nó tắt máy, vào nhà ngồi đợi cho nó đàng hoàng. Trông người không ra người, ngợm không ra ngợm, gớm chết đi được!
- Bố chỉ được cái… – Cô út ngúng nguẩy – Anh ấy là diễn viên điện ảnh đấy. Bố biết không, anh ấy từng đóng vai…
- Vai gì? Ngữ ấy chỉ có vai tướng cướp. Điện với chả ảnh!
- Thôi thôi ông ơi! – Mẹ gọi với vào – Bê cho tôi cái nồi trong bếp ra đây. Mới sáng ra mà cha con đã hục hặc nhau rồi. Con Thảo ăn chóng đi kẻo muộn học đấy!
Cô út ấm ứ vật cái khăn mặt xuống chậu nước:
- Con không đói!
Đồ đạc trong nhà rơi loảng xoảng. Ngay sau đó là cô út bước ra, áo thụng buông một bên vạt, quần da chật cứng. Xe máy xịt khói đen xì cả đường phố rồi lao đi như tên bắn. Mẹ ngượng ngập thanh minh với khách:
- Tuổi trẻ bây giờ nó như vậy ấy mà các bác.
Ông con thứ chạy huỳnh huỵch xuống, nhớn nhác chải đầu. Cúc áo cài xiên xẹo. Húp đánh sụt nửa bát cháo rồi cuống quýt dắt xe ra, không kịp cả uống nước.
Khách đến đầy chật quán. Cô cả phải trút bớt một áo len. Chậu bát đầy ứ. Bọt xà phòng vón lại đầy nắp cống. Ông bố xắn tay áo, ngồi thụp xuống cái ghế con, tỉ mẩn nhấc lên từng cái bát lau lau cọ cọ. Trong nhà, rau sống, chanh cắt, tương ớt cứ nhặng cả lên. Khách đi rồi cũng không nhớ là đã thanh toán tiền hay chưa. Người nóng bừng. Mồ hôi rỏ tong tỏng hai bên thái dương. Mẹ nhìn con, con nhìn mẹ, hoa hết cả mắt. Đến lúc hết hàng cũng là lúc người bã ra. Thêm một chặp thu dọn bàn ghế, quét dọn đống xương xẩu, giấy ăn ngổn ngang trên nền nhà, tổng vệ sinh đống nồi niêu bát đĩa. Bố thông lò. Mẹ đếm tiền. Rì rầm như người tụng kinh sớm. Vẻ mặt nghiêm trang.
Vừa xoẳn đến buổi trưa. Ba cái bát được dọn ra, nhắc lên đặt xuống rời rạc. Ăn uống thành ra như nghĩa vụ. Một chốc một lát cũng chỉ còn lại hai ông bà quanh ra quẩn vào. Nhà máy cô cả ngay cạnh nhà nên có cái xe đạp đứng nhuộm bụi. Ông bố thừa thãi tay chân, lôi xe ra, đè ngửa xuống sân, bắt cái ốc nọ, vặn cái vít kia. Mẹ ngủ gà ngủ gật trên chiếc ghế bành bọc nhung đã sờn hết tuyết.
*
Đám cưới cho cô chị không thể trì hoãn lâu hơn. Con gái lớn, hai tám hai chín tuổi đầu. Nhà trai lại con độc. Dinh cơ khang trang. Việc làm ổn định. Tính tình hiền lành. Thôi thì chóng về ở với nhau, sinh con đẻ cái, cho vui cửa vui nhà, và hưởng phúc ấm của tổ tiên. Cũng là hợp với lẽ trời.
Cưới xin chóng vánh. Ăn uống ngoài khách sạn. Đưa rước vào buổi chiều. Cô út dẫn đầu đoàn xe máy đi rầm rầm trên đường. Anh chàng diễn viên điện ảnh kè kè bên cạnh với mái tóc nửa đàn ông nửa đàn bà buộc vắt vẻo sau lưng. Hàng phố lô xô đứng chỉ chỏ.
Rồi cũng xong. Cộng cộng trừ trừ tính toán lỗ lãi. Sáng hôm sau vẫn dựng quán bán sớm. Hai ông bà già chạy xô cả vào nhau, thiếu cái nọ, quên cái kia. Bát đĩa không kịp rửa. Rút cả khăn mặt để lau bàn. Hết hàng thì ngồi phờ ra nhìn nhau, không buồn nói năng gì.
- Sao bảo con cái Thắm ở dưới quê rồi mà chưa thấy nó lên? Hay bác cả không chịu?
- Vậy mình bán in ít đi vậy. Hay bảo thằng Minh với con Thảo dậy sớm đi một chút? Có mẹ có con, đỡ đần nhau.
- Thôi, tội chúng nó. Đi học, đi làm cả ngày. Phải giữ gìn sức khỏe cho chúng nó chứ.
- Thế chứ bà tính thế nào?
- Tôi chả tính toán ra sao cả.
Lại thở dài. Nghĩ ngợi thẫn cả người ra.
*
Trời chuyển rét đột ngột. Chân tay nhăn nheo lại như da táo khô. Nụ cười tủn mủn trên khuôn mặt hanh hao, nứt nẻ. Cậu thứ nằm trở mình cọt kẹt suốt đêm. Bố bị chứng thấp khớp hành hạ. Mẹ nằm rúm ró trong đống chăn đệm. Buốt lạnh đến thắt cả tim.
Duy chỉ có cô út, hình như không cảm nhận được sự khắc nghiệt của thời tiết. Phong phanh một chiếc áo, ngồi thờ thẫn trước bàn học. Con gấu bông nằm chúi mũi ở cạnh chân giường. Đã cả tháng nay, khách đến ăn quà sáng không còn nhìn thấy anh bạn tài tử điện ảnh với chiếc xe máy giống như con bọ cạp đứng bấm còi toe toe trước cửa nữa. Anh chàng đang sắm một vai diễn tình cảm mới với một cô nàng mũi hin con nhà Đại Phát nổi tiếng trong thành phố. Điều ấy làm tổn thương trái tim cô ghê gớm. Cô không còn thiết ăn uống, học hành gì nữa. Suốt ngày cô tự nhốt mình trong căn phòng chật hẹp, gặm nhấm nỗi buồn tủi và oán trách số phận. Cô căm ghét căn nhà cũ kỹ với những bức tường loang lổ mốc. Cô căm ghét quán ăn ồn ã với những người khách luôn sẵn sàng nhìn cô bằng vẻ soi mói. Cô cảm tưởng mọi người đang tìm mọi cách để chế nhạo cô, hành hạ cô. Ý nghĩ bỏ nhà vụt lóe lên trong cô. Mới hơn ba giờ sáng. Dưới nhà, mọi người đang ngủ say. Cô sẽ bỏ đi khuất mắt. Để sáng ra, không còn ai nhìn thấy cô nữa. Họ sẽ được giải thoát. Nước mắt cô chực ứa ra. Cô tần ngần đứng lên, mặc thêm áo, đặt con gấu bông lên giường, kéo chăn đắp cho nó rồi tắt đèn, nhẹ nhàng lần xuống nhà dưới.
Ánh lửa bập bùng từ bếp hắt lên làm cho cô thoáng chút ngỡ ngàng. Cô nhắm mắt lại cho quen với bóng tối rồi cố gắng nhìn. Ngay cạnh lò than bắt lửa hồng rực, bố mẹ cô đang co ro ngồi bên nhau, hơ tay trước lửa. Nồi nước trên bếp bắt đầu reo. La liệt xung quanh bếp là rau sống, hành, thịt gà, thịt bò… Cô nghe loáng thoáng có tiếng bố mẹ cô rì rầm trò chuyện. Có cục gì nghèn nghẹn dâng lên chặn ngang ngực cô. Lần này thì cô khóc thật. Giọt nước mắt ấm nóng rơi đầy xuống cổ áo, luồn vào trong người nhưng nhức.
*
Chiếc xe đạp của cô chị được chuyển "thế hệ" xuống cho cô em. Xem ra xe vẫn còn đẹp, phụ tùng tốt nguyên. Ông bố đầu tư hẳn một buổi chiều lau dầu mỡ, căng xích, kéo phanh, tân trang xe cho con. Bố con đùa nhau, dong xe đi vòng quanh phố, kéo chuông inh ỏi. Mẹ đi chợ về đến đầu ngã tư nhìn thấy cũng không nhịn được cười. Ai đời con gái mười tám mười chín tuổi đầu và ông bố ngót nghét sáu mươi còn nghịch như quỷ sứ. Anh con trai rút đầu ra khỏi đống giấy tờ, hát hò vang cả nhà.
Nhà vẫn làm hàng ăn. Khách mỗi ngày một đông. Cô cháu gái ở dưới quê lên xem chừng bén với công việc. Bát đĩa, chạy bàn băng băng. Đúng sáu giờ. Đồng hồ trên phòng cô cứ réo vang. Cô con út quần áo chỉnh tề tranh thủ ngồi ăn rồi ra phụ giúp mẹ những việc lặt vặt. Đến giờ đi học, ông anh đã chực sẵn xe chở đi. Bố đi ra đi vào chờ báo buổi sáng…
Tạm biệt mẹ
Bặt tin nhau một thời gian quá lâu. Đôi khi sự quên còn nhanh hơn cả trí tưởng nữa. Tự nhủ: "Quá lâu rồi! Mà sao anh không tin tức gì cho em biết?"
Gặp nhau, vẫn biết là xã giao đấy thôi nhưng mắt vẫn cay xè. Vội vã quay mặt đi.
- Thôi, em đang bận!
Anh cười, buồn bã. Nụ cười mà thiếu chút nữa cả hai đã là gì đó của nhau. Cười và im lặng. Sự im lặng chất ngất tâm tư.
- Em bận lắm…
Òa khóc, tỉnh giấc. Có ích gì đâu giữa những cơn mê nửa chừng.
*
Nhà kế bên tậu được giàn âm ly đời mới của Nhật. Vợ chồng con cái rậm rịch suốt đêm. Có hay ho gì cái thứ nhạc nhẽo, trống không ra trống, kèn không ra kèn ấy.
Anh rể tặc lưỡi:
- Dì kệ họ. Để bụng làm gì cho nó già người. Ai có thân thì người ấy lo.
Chị gái trong buồng ló đầu ra:
- Thôi ông ơi, nhanh lên cho tôi nhờ! Trễ hết cả việc rồi. Còn ngồi đấy tán chuyện. Đàn ông con trai gì mà chậm rề rề ấy…
Âm thanh nọ dồn lên âm thanh kia. Váng vất hết cả đầu. Lại đến băng tụng kinh của bà cụ gần tám mươi tuổi: "Kính lạy Quan thế âm Bồ tát cứu khổ cứu nạn…"
Mẹ đi đón cháu từ nhà trẻ ríu rít ngoài cổng.
- Sao chiều rồi mà con còn đi đâu?
Buột miệng:
- Hay con lấy chồng mẹ nhé!
Nước mắt ứa ra: "Con sợ cuộc sống như thế này lắm."
- Cố chịu rồi cũng quen thôi con ạ.
*
Nửa đêm, mẹ cũng không ngủ được.
- Chị có phải là chị ruột của con không?
- Sao con hỏi dại thế?
- Không, tự dưng con nghĩ thế.
- Cuộc sống gia đình ai cũng vậy cả.
- Nhưng cứ cáu gắt, hằm hè nhau thế…
Tiếng mẹ thở dài. Buồn quá.
- Con hai mươi ba rồi mẹ nhỉ.
- Đấy là tính cả tuổi mụ. Ngủ đi con. Lại nghĩ lẩn thẩn đấy.
Hết giàn âm ly lại đến tiếng xô bát xô đũa. Tiếng nhạc nỉ non. Chắc lúc này anh chồng đang hùng hổ vác vào một cái ghế. Chị vợ sẽ sợ hãi đứng nép vào góc tường nhưng vẫn tru tréo. Đứa con nhỏ hẳn hoảng loạn và ôm lấy chân mẹ, chuẩn bị khóc thét lên. Chuyện gì ngoài việc anh chồng thu tiền hàng còn thiếu dăm chục ngàn. Chị vợ đương nhiên sẽ tưởng tượng ra vô số lý do:
- Thu tiền mà mắt cứ tít vào. Tít lắm vào.
Nhưng họ có thể quẳng đi một lúc hàng triệu đồng? Đấy, cái giàn âm ly vô tích sự mà họ đưa ra để tỉ thí. Sao không ai nhớ đến việc tắt máy hát?
- … Khóc nữa đi em, thôi buồn làm chi…
- Ai hát thế nhỉ? Chế Linh? Hay Tuấn Vũ?
- Ngủ đi con. – Mẹ lo lắng.
- Con sẽ không lấy chồng đâu mẹ ạ.
- Cha bố cô! Lúc thì đòi thế này, lúc lại đòi thế khác. Ai mà chiều được cô. Ngủ đi con!
Nhưng mẹ có ngủ được đâu. Hết trở mình lại đến thở dài. Gần sáng, ngỡ con đã ngủ bèn cầm lấy tay con mà khóc vào đấy.
- Mẹ ơi! …
*
- Tôi đã bảo với dì bao nhiêu lần rồi, bữa nào không ăn cơm ở nhà thì phôn về để bà còn liệu đường mà nấu. Chứ bữa nào cũng thừa một đống cơm thế này, tiền đâu mà bù. Gạo đã 32 rồi.
- À, còn cái phòng xép trên tầng hai, dì có dùng để vẽ thì dùng, không thì dọn cho cháu nó học chứ ai lại để mạng nhện nó đầy lên như thế. Rồi muỗi, chuột, gián, không thể nào mà chịu được. Tôi bảo thật, dì có vẽ thì nhận vẽ cái gì nó có nhiều tiền ấy, chứ…
Anh rể gắt:
- Thôi, mẹ nó đừng nặng lời như thế. Chị em trong nhà cả, có gì đóng cửa lại, bảo ban nhau.
Chị ném phịch cái chổi xuống nền nhà, mặt đỏ bừng bừng, đoạn đi thẳng vào nhà trong. Anh thở dài:
- Phải chi hoàn cảnh của tôi khá hơn một chút, vợ chồng tôi đã không phải làm phiền bà và dì như thế này.
Ừ, tại sao chị lại lấy anh? Để bây giờ, suốt ngày cãi cọ, hục hặc với nhau. Mỗi người tan tác vào một góc nhà. Biết rằng ai cũng đau khổ lắm. Vậy sao chứ…
*
Anh bảo:
- Em khác nhiều quá. Buồn hơn trước. Em còn nhớ không?
Em còn nhớ hay em đã quên? Nghe tâm trạng quá! Mà nhớ chứ, quên làm sao được. Lạ thật, ai cũng quay về quá khứ, lục tìm một cái gì đó đã rêu mốc lên. Vẫn biết chẳng ích gì. Nhưng trái tim người ta thường khờ dại lắm.
Anh không chạy bưu phẩm như trước nữa.
Mọi thứ đều đã đổi thay. Anh trở thành một viên chức mẫn cán và ưa sự ổn định.
Anh thương bố mẹ anh. Họ không chịu nổi việc anh lông bông hết chỗ này sang chỗ khác.
Cảm thấy day dứt mãi, bèn hỏi:
- Sao mẹ anh không thích em?
Anh gục gặc đầu một cách khổ sở:
- Anh nghĩ… mẹ anh cũng như em. Khao khát tự do và một cuộc sống phóng khoáng. Nhưng mẹ là người biết hy sinh.
Mắt cay xè: "Còn em?". Anh có biết không, em thèm khát đến thế nào những giây phút bình yên. Cứ phải gắng cương mình lên như một cái máy. Ích gì đâu.
Anh im lặng. Cười buồn bã. Nụ cười mà thiếu chút nữa…
*
Vẽ như cào lên toan. Đầu óc rối loạn. Ngày trước…
Anh là cổ động viên nhiệt tình nhất cho những bức màu loang lổ.
- Nó giống như nội tâm của em ấy. Không tài nào nắm bắt được. Và anh thì đuổi đến kiệt hơi.
- Em đâu có chạy trốn anh. Nhưng cái gì dễ dãi đâu còn ý nghĩa nữa, phải không anh? Tháng lương đầu tiên anh mua cho em bộ giá vẽ. Chúng mình cùng cười vang trước bức họa "Mùa đông ấm áp".
- Anh thấy nó nóng rực cả người lên chứ không chỉ là ấm áp nữa.
Hình như lúc ấy anh đang khuấy cho em một ly sữa. Nhưng anh không để cho em kịp uống. Hơi thở của anh quá gần. Chưa bao giờ em thấy mình yếu đuối như thế. Thật gần…
Mà sao anh không tin tức gì cho em biết?
Cũng vẫn hiểu là xã giao đấy thôi…
*
Công việc và công việc. Đầu tóc, quần áo xơ xác vì bụi nắng. Mặt mũi nhem nhuốc. Mẹ xa xót:
- Mày sống như vậy đấy hả con?
Chị chế thêm:
- Mẹ kệ nó. Nó có thân thì tự lo. Lớn rồi chứ còn bé bỏng gì nữa. Được sung sướng cũng không biết đường mà hưởng.
Bữa trước, chị đùng đùng dẫn về nhà một người đàn ông luống tuổi.
- Sếp của chị đấy em ạ. Ông hiền lành và giỏi giang lắm cơ.
Khi đó tôi đã không hiểu vì sao chị phải quảng cáo cho ông ta nhiều đến thế. Thời buổi kinh tế thị trường. Chị giục giã…
Rồi qua một bữa cơm thân mật, ông ta mang lễ đến nhà xin cưới. Mẹ ngã ngửa ra, không biết phải cư xử thế nào. Tại sao chị làm thế? Gọi ông ta là chú hay bác cũng được, còn điều này thật quá quắt. Chị được trả bao nhiêu hả chị?
Chị chạy ra chạy vào, hết dỗ dành đến dọa nạt.
- Ừ, thì ông ta có cứng tuổi một tí. Nhưng đã sao. Càng biết chiều vợ. Mốt bây giờ đấy em ơi.
Mẹ không chịu nổi, bỏ mặc khách ngồi trơ đi vào phòng riêng. Hai mắt đỏ hoe.
Lần đầu tiên một đứa em cãi chị mà không cảm thấy hổ thẹn. Mọi điều đều có giới hạn của nó. Dồn ép một lần để vỡ toang ra.
- Mẹ xin con! Cố nhường nhịn nhau mà sống. Cũng chẳng hay ho gì mà vạch áo cho người xem lưng.
Anh rể lẳng lặng dắt xe đi. Mãi đến tối mịt về, người nồng nặc mùi rượu.
Nhưng tại sao lại thế? Chưa ai lấy em gái để đổi chác, bán mua danh giá.
Mẹ cũng giận dữ lắm, đau khổ lắm. Chứ sao còn cố níu giữ, hàn gán nó lại?
*
Anh bảo:
- Em nghĩ sao nếu anh xin cưới em?
Mắt anh rưng rưng đến nao lòng. Nhưng sự cảm thương đâu có thể cứu vãn tất cả. Anh cũng biết thế mà.
- Mẹ đâu có yêu em.
- Em trách cứ làm gì quá khứ. Mẹ đã thành người thiên cổ rồi. Bây giờ anh với em sẽ chỉ sống cho chúng mình mà thôi.
- Sao tận bây giờ anh mới cảm thấy cần thiết điều đó? Mũi tên bay đi rồi còn lấy lại được không? Con chim có sống nổi sau cả một mùa băng giá?
- Tại sao em luôn sợ tình yêu của em không đủ đền đáp cho anh. Mà như thế sẽ không công bằng. Em sẽ thành kẻ lừa dối trong tình yêu. Và em sẽ đau khổ gấp ngàn lần anh.
Con người, bao giờ cũng có hai xu hướng, hòa nhập vào cộng đồng hoặc tách mình ra. Nỗi cô đơn đẩy em đi. Một mình. Chỉ một mình mà thôi. E sợ một chút san sẻ cũng sẽ lại lấy đi của em những niềm hy vọng nhỏ nhoi, những khát khao yên bình.
Em nhạy cảm quá!
Con người có bao nhiêu công việc để lo toan tất bật. Em luôn luôn có quá nhiều điều khác, ngoài tình yêu phải day dứt. Mà có ai được tất cả đâu. Tình yêu của em sẽ không trọn vẹn cho anh. Em sẽ không còn là em nếu buông tay trôi theo giòng sông ngọt ngào dường ấy.
Anh đau khổ lắm. Em cũng quầng mắt sau hàng đêm mất ngủ. Giấc ngủ, nếu có, cũng hết sức chật vật giữa những cơn mơ đau đáu. Con người phóng túng nơi em lại thành ngựa cho mình cưỡi. Những mảng màu siêu tưởng cháy rụi trong nỗi đau không lời.
*
Tôi lục tục thu xếp đồ đạc.
- Con nhất định đi sao? Con không thương mẹ ư? Ngày xưa…
Bố đi sớm quá. Chưa kịp làm giấy khai sinh cho con đã nhận giấy báo tử của bố. Mẹ ngất đi trong nhà hộ sinh.
Đã từng ấy năm, mẹ dành hết tình yêu thương cho đứa con bé bỏng, tội nghiệp. Quả thực người ta không thể dễ dàng quên đi dược quá khứ.
Mẹ đột ngột đổ bệnh. Đã hơn một tuần chỉ húp được tí cháo loãng. Không khí trong nhà càng trầm hẳn xuống. Có lúc giật mình thảng thốt, chẳng còn nghe thấy tiếng nói của ai…
Đứa cháu không có người đón phải nhờ cô giáo đưa về tận nhà. Mẹ nó cằn nhằn suốt. Anh rể chép miệng: "Đành thế chứ biết làm sao!"
- Đừng đi con ạ. Ở nhà có mẹ có con. Chứ còn đi thì đi đâu? Cũng lo nghĩ đến chuyện chồng con đi chứ. Ở nhà quê, bằng tuổi này là có cháu bồng rồi đấy.
Thấy mẹ vui vui cũng đỡ lo.
- Không lấy chồng được không hở mẹ?
- Đừng có gở mồm gở miệng như vậy. Đàn bà con gái, ai ở mãi vậy được. Sau này già yếu còn có người bên cạnh săn sóc.
Nhà bên có tiệc, nói cười ầm ĩ. Cái âm ly qua vài vụ "binh biến" lại thừa dịp vặn hết công suất. Giọng trẻ con nghe thật dễ thương: "Cháu lên ba cháu đi mẫu giáo. Cô thương cháu vì cháu không khóc nhè…"
- À, sinh nhật thằng cu Bi đấy mà con.
- Mẹ ơi, có con chắc tuyệt lắm mẹ nhỉ?
- Cha bố cô. Đẻ con rồi nó lại đùng đùng đòi bỏ đi như cô ấy.
- Mẹ ơi, mẹ có hiểu được cho lòng con không?
*
Hôm đi uống trà Lipton ở ngoại ô, tự nhiên anh cũng nói về những đứa trẻ.
- Em thích con trai hay con gái?
Tại sao anh cứ vẽ lên những tương lai tuyệt vời ấy? Chúng khác xa với những mảng màu của riêng em. Gần gũi quá mà cũng xa xôi quá. Em cứ mãi tách mình ra, lang thang, phiêu bạt không nơi chốn giữa những mùa đông trụi lá.
- Hãy cho em thời gian đi!
Những bông hoa cuối mùa thường làm cho người ta luyến tiếc xót xa hơn là vui thích. Em có thể là bông hoa nở muộn chăng anh?
- Nhưng tại sao em bắt anh phải đợi?
Không, em sẽ trở thành kẻ lừa dối trong tình yêu. Hãy hiểu cho em, nghe anh.
*
Mẹ nằm ôm con suốt đêm.
- Mai con đi à?
- Con lớn rồi mẹ ạ.
- Kể cả tuổi mụ là hai mươi ba.
Có lẽ nào mẹ đang khóc? Con chim non rồi cũng phải ra ràng mà mẹ.
Tạm biệt mẹ, mẹ của con! Mẹ sẽ cầu cho con được bình an, phải không mẹ?
Người của ngày hôm qua
Nhà vợ chồng Cả Lặt hơn tháng nay cứ chộn rộn. Cái sạp vải ngoài chợ huyện không ai có thời gian trông nom nên phải mượn con cháu vào ngồi giúp. Bác Lặt gái đôn đáo chạy vạy mượn tiền của mấy chị em cùng phường buôn về cho bác trai lo sửa nhà. Nhưng rõ là lắm tiền thì làm quẩn: cái cổng gạch đang yên đang lành lại đập nát ra, thay bằng một cái cổng vòm ngất nghểu với hai con hổ đá chầu hai bên. Cổng xây xong, tối nào lũ trẻ con trong xóm cũng vây đến. Tụi ranh con cứ chân đất, quần thủng đít trèo tót lên cây nhãn cạnh cổng rồi phi xuống lưng hai con hổ đá mà cưỡi nhong nhong. Có thằng mất dạy còn dám tè lên cả đầu hai "ông" hổ. Hai đứa con gái nhà Cả Lặt cứ chập tối là cầm roi mây ra cổng rình, nhưng cũng chẳng chống lại được với lũ tiểu yêu, có khi còn bị chúng nó tung rơm vào đầy người và đùn xuống tận mép ao. Bác trai tức khí làm hai cái rọ bằng dây thép gai quàng lên mình hai "ông" hổ con lem luốc vết chân trẻ con, thành thử cái cổng trông lại càng dở hơi tệ.
Nhưng vợ chồng Cả Lặt cũng chẳng có thời gian mà ngắm nghía xem công trình của mình xấu đẹp thế nào. Bác gái thì lo tiền, bác trai thì lệch thệch chạy từ xóm Đông sang xóm Tây, tay áo vun lên tận cổ.
Biết bao nhiêu việc còn phải làm. Đấy làm xong cái cổng thì tơ tướm lo sửa nhà. Bác trai nghe người ta xui, vời thợ trên phố xuống, láng lại cái sân gạch, quét vôi ve, thay bộ bàn ghế mới, sửa toàn bộ cửa ra vào và cửa sổ theo kiểu nhà Tây. Làm nhà đón người ở xa về, mà xa mãi tận xứ
Còn đón ai vào đây nữa! Con cái Lý – đứa con gái lớn của vợ chồng Cả Lặt. Thằng Hơn mách nước cho bố mẹ: " Tiền chị ấy gửi về thầy u cứ thuê quách lấy cái nhà nghỉ ngoài huyện. Nếu chị ấy không thích thì bảo dọn lên nhà con mà ở, có gì mà phải lo nghĩ cho mệt người! Chị ấy chỉ về dăm bữa nửa tháng rồi lại đi ngay thôi mà. "
Nhưng ông bà Cả Lặt không thể không lo nghĩ được. Con cái Lý bỏ đi biền biệt đã hơn chục năm. Nhưng nó có đi Tây đi Tàu, lên xe xuống ngựa thì vẫn là con cái trong cái nhà này. Đã về là phải ở nhà. Đâu có chuyện bố mẹ "đãi" con bằng việc cho đi ở thuê ở mướn. Quá bằng để thiên hạ nó chửi vào mặt ông bà hay sao? Chuyện ngày xưa lại là một nhẽ, cảnh khốn khó bần hàn, không ai muốn cả. Nhưng bây giờ đã khác rồi. Ông bà không thể để nhà cửa quá lúi xùi, nó trông thấy lại trách. Vì vậy "công cuộc" tân trang lại nhà cửa nhất định phải làm.
Hai cô con gái út nhà Cả Lặt tiếp tục được bố mẹ giao nhiệm vụ: mua thêm hoa về trồng thế vào vườn rau lôm nhôm trước nhà. Vậy là hai đứa nhãng cả việc học hành, hì hà hì hụi đào đào xới xới. Chúng còn dám lên cả Ủy ban lấy trộm hoa về trồng, suýt nữa bị bảo vệ tóm cổ. May có thằng cháu con dì con dà ra tháo cho mới thoát.
Thực ra người làng Đông đã quên phứt con cái Lý từ lâu. Thì đã ngót ngét 15, 16 năm với biết bao nhiêu đổi thay. Ở cái làng Đông này, sau chừng ấy năm, người còn người mất, người đi kẻ ở không ai nhớ xuể. Nhưng có cha mẹ nào quên được con cái. Vợ chồng Cả Lặt vẫn không khỏi xa xót khi mỗi năm hết tết đến lại càng vắng bặt tin con…
Ngày con cái Lý học xong cấp một, nó nằng nặc đòi ở nhà, phụ mẹ bán hàng. "Phải buôn bán mới giàu được chứ. Con muốn mình có thật nhiều tiền, nhiều đến mức không tài nào đếm xuể. Giàu có rồi thì ai cũng phải sợ" – nó lý luận như một mụ quắm già vậy. Phụ mẹ bán một ngày thì nó đòi tiền công một ngày. Cái mồm nó ngọt nhạt ra dáng lắm, nhưng đừng hòng ai trả thiếu cho nó dù chỉ một xu. Chẳng biết nó học ai được cái tính gớm ghê ấy. Không thằng con trai nào trong làng dám đụng vào một sợi lông chân của con bé. Có lần nó còn bốc cứt trâu, quăng vào mặt một thằng hơn nó đến vài tuổi chỉ vì thằng này đã chế cái chân vòng kiềng của nó. Năm 15 tuổi, con bé trốn theo bạn bè đi buôn bán đâu mãi tận biên giới Trung Quốc. Ông bà Cả Lặt ngỡ đâu nó đã bị người ta lừa bán sang bên đấy rồi, ai dè hơn hai tháng sau nó ton tót về làng, người gầy đen như quỷ đói nhưng mặt mũi thì phởn phơ lắm, vàng đeo đầy người. Nó cũng chẳng thèm đưa đồng nào cho bố mẹ, lời lãi có bao nhiêu nó giữ tất làm vốn riêng. Ai cũng bảo con bé căn cơ, chặt chẽ, sau này bố mẹ cấm có nhờ được nó. Dào ôi, ông bà cũng chẳng thiết. Nó không ăn bám mình là tốt lắm rồi. Được một thời gian, có một bà lớn tuổi không có con cái, nhân chuyến về nước, gặp được cái Lý đã nhận làm con nuôi. ở Việt
Thực ra vợ chồng bác Cả Lặt không muốn bỗng dưng lại mất con như vậy. Nó là do họ rứt ruột đẻ ra và cũng đã nuôi dưỡng, thương yêu chừng ấy năm. Của nả trong nhà không có gì nhiều nhưng không đến mức vợ chồng phải cho con đi. Nhưng con bé đã quyết. Mấy ngày bị bố mẹ nhốt trong buồng là mấy ngày nó tuyệt thực, đòi chết. Nó là một đứa bướng bỉnh và liều lĩnh. Vậy là vợ chồng Cả Lặt đành phải chịu thua con bé. Được cái nhà bà kia cũng là người tử tế. Bà ta đi ô tô về tận ngõ thưa chuyện với vợ chồng Cả Lặt, hứa sẽ chăm sóc con bé tử tế. Sau đó còn dắt díu nhau lên cả Ủy ban, trình báo với chính quyền. Trước khi đi, con cái Lý dập đầu tạ tội với bố mẹ, hai mắt ráo hoảnh: "Việc con làm con chịu, thầy u không phải lo! Khi nào con có thật nhiều tiền thì con sẽ về".
Thật là cha mẹ sinh con trời sinh tính! Họ mạc trong làng ai cũng chép miệng than: "Thôi thế là mất đứa con. Cái ngữ rạch giời rơi xuống ấy cứ cho thiên hạ trị". Mọi lời bàn tán dần cũng nguội lạnh. Con bé đi vài năm người làng đã chẳng ai còn nhớ đến nữa. Lũ trẻ con bằng tuổi nó lớn rào rào như cỏ mùa xuân, nay ở, mai đi. Hết lứa này đến lứa khác. Làng Đông chỉ còn lại toàn người già và đám trẻ mới cùng những câu chuyện mới.
Nhưng vợ chồng Cả Lặt thì vẫn cứ đau đáu thương con. Ai biết nơi đất khách quê người nó sướng khổ thế nào, sống chết ra sao, có còn nhớ đường về quê hương bản quán? Thôi thì cứ đành an ủi là nó được sung sướng. Nó cứ sống được là họ yên lòng.
Vợ chồng Cả Lặt sinh được bốn đứa con, nhưng bao nhiêu cái ngổ ngáo, liều lĩnh đều dồn cả vào con cái Lý. Những đứa sau của họ đều lành và nhát. Kề con cái Lý là thằng Hơn, năm nay đã ngót ba chục tuổi đầu. Ngày bé nó bị sinh thiếu tháng nên hay ốm vặt và sinh chứng hay tủi thân. Nó thường xuyên bị đám trẻ trong làng bắt nạt. Sau khi con Lý sang
Đấy, lại chuyện nhà cửa trên phố: chật chội, bí bách đến thế thì thôi. Vợ chồng quanh ra quẩn vào được vài chục cái mét vuông, cầu thang leo hoa cả mắt. Vì vậy, dù mấy lần ông con mời ra nhưng vợ chồng Cả Lặt vẫn không đi. Nó có đất sống của nó, tha hồ mà phát triển, ông bà có đất sống của ông bà. Vì vậy họ cứ ở quê, thảnh thơi với mấy sào ruộng và mảnh vườn, họ mạc đông đúc, sướng bao nhiêu. Mà hai ông bà cũng còn hai cô con gái, năm nay một đứa 12, một đứa mới lên 10. Đứa lớn thì lành như đất, ít nói. Con bé út thì rõ là dát mà cứ có cái tật đi dọa ma người khác rồi khóc rinh cả lên.
Nguyên do sự muộn mằn này là bởi bà Lặt bị sảy mấy lần, đã tưởng không đẻ được nữa, vậy mà khi thằng con trai đi học đại học trên tỉnh, hai ông bà lại "sản xuất" suôn sẻ được luôn hai đứa, thành ra nhà cửa cũng bớt cô quạnh.
Nếu không có chuyện con cái Lý, chắc vợ chồng Cả Lặt đã có thể yên lòng sống thanh thản những ngày xế bóng.
Cho đến một ngày, bất chợt một lá thư đề tên cô Lili gửi về địa chỉ nhà Cả Lặt. Kèm theo lá thư là số tiền 20.000 đô la. Sau khi choáng váng vì số tiền lớn, vợ chồng Cả Lặt cũng hiểu ra rằng đó là thư của cái Lý quắt. (Ngày nó đi sang bên ấy người ngợm có khác nào cây điền thanh!). Sau bao nhiêu năm hóa ra con bé vẫn còn sống, còn nhớ đến bố mẹ đẻ và lời hứa trước lúc lên đường. Ông bà đâu cần nó mang của nả về, chỉ cần nhìn thấy con cái ăn nên làm ra là đã mãn nguyện. Đúng là ruột thịt thì dù ở đâu cũng tìm cách mà về với nhau. Điều này khiến bà Cả Lặt hởi lòng hởi dạ.
Cứ theo như trong thư, bây giờ cô Lili (tức Lý) đã có công ty riêng, làm ăn xuyên quốc gia. Bao năm qua vì lo phát triển công ty nên cô Lili chưa thể về thăm và tạ lỗi với bố mẹ, họ mạc được. Nay công việc đã bớt bận rộn hơn nên Lili sẽ về lại Việt
Được thế thì họ Đào nhà ông Cả Lặt đứng nhất cái làng Đông này rồi. Thật là rạng rỡ mặt mày nhé! Vì vậy ngay sau khi nội dung lá thư được loan báo, họ Đào đã họp khẩn cấp và ra một quyết định: nhà vợ chồng cả Lặt phải tổ chức đón tiếp cô Lý linh đình. Các dòng họ khác sẽ phải mở to mắt ra mà nhìn. Ở làng Đông xưa nay người ta vẫn trọng sự thành đạt lắm.
Từ sau ngày nhận được thư con, bà Cả Lặt bỗng dưng đôi lúc cứ như người lẩn thẩn. Có hôm nửa đêm cả nhà phải chạy bổ ra ngoài để tìm mẹ. Sau một hồi nháo nhác họ cũng tìm thấy bà ngồi thu lu ngoài bờ ao, chẳng nói chẳng rằng. Trăm tội lại cứ đổ cho tuổi già. Mừng quá hóa quẩn đấy thôi.
Đã gần đến ngày Lý về nước. Công việc được cả họ cắt đặt đâu vào đấy. Anh Hơn và ông trẻ Khả nhận nhiệm vụ đón cô cháu Lý ở sân bay. Nhưng làm sao nhận được mặt nó sau chừng ấy năm? Vậy là cậu em phải dùng kiểu cổ điển: một cái bìa các tông được giơ cao, trên ghi dòng chữ: "Người nhà của cô Lili". Cô em dâu áo dài áo ngắn, xốn xang ôm hoa đứng bên chồng. Ở dưới quê, gia đình bác Cả Lặt và bốn vị đại diện họ Đào cũng bồn chồn vào ra. Đây quả là một ngày trọng đại trong gia tộc Đào Văn. Bác Lặt gái trong lúc quá căng thẳng vì sự chờ đợi, đã bỏ ra vườn sau, ngồi thu lu dưới gốc cây bưởi – nghe đâu hồi nhỏ con cái Lý thường ra đây chơi đánh chắt.
Sự đưa đón hóa ra lại không thành. Chẳng có cô Lili nào xuất hiện vào chuyến bay ngày hôm ấy. Cả đoàn đành lếch thếch kéo nhau về quê, ngồi uống rượu suông với nhau, mồm miệng nhạt tèo.
Hai hôm sau, ở làng Đông xuất hiện một người khách lạ có mái tóc vàng rực, đi trên một chiếc xe ô tô màu đen bóng như con bọ hung. Đám trẻ con ngưng đuổi nhau, tò mò bám theo đuôi xe ô tô về đến tận cái cổng có hai con hổ đá lem luốc ngồi chầu.
Đang ngồi chuẩn bị dùng bữa trưa, ông bà Cả Lặt sững sờ nhìn ra: một người phụ nữ hơi đẫy trong bộ váy đen xẻ cao. Mà lẽ nào đây lại là con cái Lý? Có một cái gì đấy bỡ ngỡ và xa lạ len lỏi vào trong cảm xúc của đôi vợ chồng già. Bây giờ đứa con gái lớn của họ đã là một quý cô sang trọng và kiểu cách. Con bé có dáng đi không còn bị vòng kiềng nữa. Bác Lặt gái ứa nước mắt. Bà đã tưởng tượng bao nhiêu lần về giây phút này đây. Hai mẹ con sẽ đổ gục vào vai nhau mà khóc cho bõ những ngày xa cách. Những câu chuyện hàn huyên tưởng chừng không dứt. Nhưng lúc này đây, bà chỉ đứng im như hóa đá, nước mắt đùng đục dấp dính hai gò má…
… Hồi 10 tuổi, con bé đã biết dậy cùng với mẹ khi trời còn tờ mờ. Hai mẹ con chui vào cái bếp rạ khói mù, hối hả thổi bữa cơm sáng cho cả nhà. Thế nào con bé cũng đòi vùi mấy củ khoai. Nó ăn khoai cả ngày không biết chán. Sau đó mẹ thì cho lợn ăn, con cái Lý thì đi mở chuồng gà. Có lần nó tự bịt mắt, đếm bước chân mà đến được đúng chỗ chuồng gà đặt ở vườn sau nhà. Nhưng vô phúc thế nào nó bị cái cuốc gác trên nóc chuồng gà rơi đúng vào đầu. Cũng may mà sau tai nạn ấy chỉ để lại một vết sẹo dài trên đầu chứ không bị tổn thương đến não. Rồi vẫn chuyện mấy con gà: Một bữa con gà trống đầu đàn không thấy về chuồng, con bé bỏ ăn đi lùng sục quanh làng. Suýt nữa nó bị người làng đánh cho một trận vì tội cứ lăn xả vào chuồng gà nhà người ta mà nhòm, rồi còn ngó ngang ngó ngửa xem có đống lông gà nào mới đổ không. Cuối cùng con bé cũng tìm thấy con gà trong hố vôi mới tôi, nếu không thì cả làng Đông còn bị con bé làm cho ăn không ngon ngủ không yên.
- Kìa bà sao thế! – Bác Lặt trai đóng dính nụ cười trên khóe miệng, ngơ ngác nhìn đứa con gái lớn và lên tiếng giục vợ – Sao bà không nói năng gì thế hả? Mày về muộn thế con? Mẹ mày đang giận đấy. Thôi vào nhà cả đi. Gớm chết đi được, mày làm cho bao nhiêu người phải đợi. Dưng mà thế này là tốt rồi.
Cô con từ ngoại quốc trở về dè dặt đi theo mọi người và đưa mắt nhìn quanh có vẻ lạ lẫm. Có lúc nó bất chợt bắt gặp ánh nhìn chăm chú của bà Cả Lặt nên vội vàng lảng ánh nhìn đi một cách khó hiểu.
"Kỳ lạ thật! – Bà Lặt thầm nghĩ – Con bé cứ như người từ trên trời xuống vậy. Chẳng lẽ mười mấy năm đã gột khỏi đầu nó mọi dấu ấn của cái nhà này hay sao?".
- Cứ từ từ rồi con sẽ quen thôi. Kia là con Lành, đứa út là con cái Thắm – Ông Cả Lặt vồn vã giới thiệu – Nó là em của mày đấy. Sao con không đưa gia đình cùng về. Như thế chẳng phải là cả nhà mình sẽ được đoàn tụ à. Ầy dà, nhanh thật đấy nhỉ, bà nhỉ.
- Mama, papa độ này có khỏe không? – Cô con xa xứ e dè nhìn hai ông bà Cả Lặt.
"Ừ, nó đã thành người chín chắn, từ tốn rồi đấy. Ra dáng người có học lắm" – Bà Lặt thầm nhủ. Ngày trước, sau chuyến đi buôn ở biên giới về, thấy mẹ bị ốm, con bé chỉ lặng lặng ngồi ở cuối giường, chẳng hỏi han lấy một câu. Nhưng nó lôi thằng em ra quật đen đét vào mông chỉ vì thằng nhỏ dám vào làm nũng mẹ. Cái con bé với thiên hạ thì chao chát lắm lời, với bố mẹ thì cậy răng ra mới chịu nói. Nhưng bà biết nó là đứa thích sống tình cảm. Chỉ có điều nó ngang ngạch như một thằng con trai vậy.
- Kìa bà, con nó hỏi. Tâm trí bà để đâu rồi hả? – Ông Lặt quay sang vợ nhắc nhở. Thấy vợ se sẽ thở dài, ông lại chùng người xuống – Được rồi, mẹ con bà cứ thong thả. Còn ối thời gian. Mà mày cứ gọi thầy u như ngày xưa ấy, chứ cứ mama, papa tao nghe không quen.
Cô con lớn đỏ bừng mặt, nói lảng:
- Máy bay của con bị trục trặc nên…
- Thôi được rồi, đến bữa cứ ăn cơm cái đã. Đấy, đồ ăn từ hôm kia chờ cô về còn ú ụ ra đấy. Con Lành đi mời các ông các chú sang nhanh lên! Bảo con cái Lý về rồi nghe không.
Con Thắm còn lại một mình, tất tả dọn mâm bát và nhấm nháy với con bé bạn hàng xóm vừa chui rào chạy sang. "Chị ấy đẹp nhỉ, cứ như Tây ấy". "Chuyện, ở nước ngoài lâu như thế ai mà chả đẹp. Da tự nhiên trắng ra và tóc thì vàng rực nhé. Cứ như diễn viên trong phim ấy nhỉ".
Bữa ăn diễn ra chậm chạp. Bác Lặt gái dè dặt gắp thức ăn cho con. Nhìn nó lóng ngóng cầm đũa, tự dưng bà thấy tủi lòng. Nó đã trở nên lạc lõng với xứ sở này mất rồi. Mà sao con bé lại dùng tay phải nhỉ? Ngày bé nó vẫn thuận tay trái mà?
Ông Cả Lặt hỉ hả ra mặt. Chai rượu ngoại Lý mang về được rót hết một lượt cho các ông trong họ. Mấy cô em gái cũng được nhấp môi, tha hồ ái chà. Những người lớn tuổi thì gật gù ra chiều ưng ý. Được một lúc thì ai nấy đều khật khưỡng, bấm nhau xin phép ra về "để bố con nhà bác nói chuyện. Mai tôi cho các cháu sang chơi, học lấy cái giàu sang của chị nó. Xem cô Lý thích đứa nào thì cho làm con nuôi ngay!". Cuối cùng bữa cơm cũng chỉ có ông Lặt là ngồi hỏi han Lý. Nào là chuyện thời tiết, đồ ăn thức uống đến việc nông dân bên ấy có cày ruộng như ta không… Câu chuyện giữa hai bố con cứ liên hồi kỳ trận, chẳng ra đầu ra đuôi. Bà Lặt thành ra một cái bóng, lặng lẽ gắp thức ăn cho mọi người, còn mình thì chỉ chống đũa ngồi nhìn. Trong khi nhìn ngắm đứa con xa xứ nay mới trở về, một cảm giác nghèn nghẹn len lỏi trong lồng ngực người mẹ quê mùa. Lẽ nào…
Vừa chập tối, điện đã tắt phụt. Có tiếng người láo nháo. Con bé út phóng ra ngoài ngõ rồi chạy về thông báo: "Bác Xoan chặt tre đổ vào cái miếu đầu xóm. Thần miếu tức giận ám vào đường dây điện xóm mình rồi. Con nói thật đấy. Mấy nhà đang bật tivi đều bị cháy trụi nhé bố nhé. Người ta đang kéo sang nhà bác ấy để bắt đền".
- Chắc là chập điện ở trạm biến áp chứ gì? Dây dợ cứ như cục len rối ấy gì mà chẳng chập. Dào ôi. Có mà đền cái chổi cùn nhà bà ấy. Thôi kệ người ta đấy, mày chỉ được cái hóng hớt là giỏi. Thần thánh gì mà lại làm cháy ti vi. Rõ vớ vẩn! – Bác Lặt trai lên tiếng nạt nộ – Có mỗi cái đèn sao mà lâu thế hả Lành? Trải cho tao cái chiếu ra ngoài hè ngồi cho thoáng.
Con cái Thắm nhanh nhảu chui vào bếp, bưng lên rổ khoai lang luộc thơm phức:
- Thầy u dùng đi ạ. Chị Lý ăn đi cho nóng.
Cô con từ ngoại quốc trở về tần ngần nhặt củ khoai lên rồi lại thả xuống:
- Quả này là…
Con cái Thắm cười ngằn ngặt:
- Ai lại gọi cái này là quả. Phải là củ khoai chứ chị.
Bà Lặt lặng người đi. Tư dưng thấy người hơi mỏi, bà lặng lẽ đi vào buồng trong dọn dẹp rồi giục cô con gái lớn vào nghỉ. Bà cũng đi nghỉ sớm. Ngoài hiên chỉ con ông Lặt ngồi khề khà uống nước chè xanh và lên kế hoạch cho ngày hôm sau: giới thiệu con cái Lý với hàng xóm láng giềng.
Đêm ấy, bà Lặt không tài nào ngủ được. Giường trong, con cái Lý cũng trở mình cọt kẹt. Có một lúc nào đấy giữa đêm, bà ngửi thấy mùi khét lẹt của khói thuốc lá…
Ngày hôm sau quả là ngày vất vả với con cái Lý. Nó lẽo đẽo theo ông Cả Lặt, hai quai hàm cứng ngắc vì phải cười quá nhiều. May sao mọi câu chuyện đều được ông bố nói đỡ với thái độ rất hào hứng. Nào là thời tiết bên ấy ra sao. Nông dân bên ấy người ta làm ruộng như thế nào, rành rẽ, sinh động cứ như thể ông vừa chân ướt chân ráo từ xứ người trở về. Việc lễ lạt coi như suôn sẻ. Cả làng không ai không nhắc đến cô Lili – tức cô Lý – với những cử chỉ đầy thiện chí với làng xã như: góp tiền nâng cấp hệ thông kênh mương, ủng hộ quỹ trẻ em nghèo vượt khó… Chưa bao giờ nhà ông Cả Lặt thấy loa truyền thanh xã đọc hay đến như thế. Nguyên do là đài có hẳn một bản tin về cô Lili nhà họ.
Nhưng đến đêm hôm ấy, một sự cố nho nhỏ đã xảy ra. Con bé Thắm làm cho cô chị cả của nó bị một chặp thót tim khi nó treo những hình mặt người kỳ dị đung đưa ngoài cửa sổ, trong đó có cả một con búp bê cụt chân bị vẽ râu ria đến là kinh dị. Nó muốn thử cô chị yêu quý nổi tiếng là gan cóc tía. Nó vẫn được nghe bố mẹ kể về cô chị cả "rạch giời rơi xuống", đã từng tuyên bố: nếu bắt được "thằng" ma nào sẵn sàng đập chết ăn thịt! Nhưng hóa ra không phải vậy. Kết quả là cô Lili đã dựng cả nhà dậy vì nỗi khiếp đảm của mình. Mấy cái mặt nạ vớ vẩn của cô bé út đã đủ khiến cho cô Lili sợ bằng chết. Quả cũng lạ. Ông Cả Lặt lôi con cái Thắm đánh cho một trận nên thân nhưng trong bụng hơi phân vân. Bà Cả Lặt thì ngày càng ít nói. Chỉ có hai con "vịt giời bé" là hân hoan. Sôcôla của chị Lili mang về nó ăn suốt ngày không thấy chán. Chẳng biết chúng ngồi hóng hớt được mấy câu chuyện mà kể về cô chị ngoại quốc cho lũ bạn say sưa, cứ như kể chuyện cổ tích vậy.
Ngày thứ ba, thằng Hơn cho cả gia đình về quê để "chào bác Lý". Nhưng sự chào hỏi chắc là vì chị em không qua lại tình cảm với nhau đã lâu nên có đôi phần hình thức.
Ở quê được dăm ngày, phân phát hết số quà cáp cho họ hàng, cái Lý cập rập xin phép bố mẹ lên Hà Nội làm thủ tục để trở về bên ấy luôn. Việc buôn bán của nó không thể bỏ bê quá lâu. Cả họ Đào rồng rắn sang giữ chân "cô Lili" ở thêm vài bữa nữa nhưng cũng không lay chuyển được kế hoạch của con bé.
Sáng sớm hôm ấy, bà Cả Lặt dậy lo bữa ăn cho cả nhà để chuẩn bị tiễn cô con gái. Con cái Lý chừng như cũng khó ngủ nên trở dậy theo. Nó tần ngần nhìn bóng người mẹ già ngồi bó gối, im lìm như khắc vào bức tường bếp vàng khẹt mầu khói rồi cũng dè dặt bước đến bên cạnh. Hai mẹ con bà cùng lụi cụi ngồi vun lửa trong gian bếp ngồn ngộn rơm rạ. Được một lúc, con cái Lý dè dặt nắm lấy bàn tay khô xác của bà Cả Lặt. Tay nó hơi run run, mồ hôi dinh dính gan bàn tay. Bà Cả Lặt nắm chặt tay con, khẽ khàng:
- Sao không ngủ thêm chút nữa đi con?
- Con…
- Dạo này thời tiết thất thường, con mới về nước chưa quen nên phải chịu khó giữ gìn sức khỏe nghe không. Hôm nay lên Hà Nội, nếu chưa xong thủ tục giấy tờ thì cứ về nhà mà nghỉ ngơi cho lại sức con ạ.
Nồi cơm sôi bềnh lên, nước trào nhễu nhệt theo thành nồi đen sạm xuống ba ông đầu rau. Hai mẹ con bà Cả Lặt giật mình, cuống cuồng khơi lại lửa trong bếp.
- Con ra ngoài kẻo tro bám hết lên đầu rồi đây này.
Bà Cả Lặt kéo đầu con lại gần rồi tỉ mẩn nhặt vụn rơm bám trên tóc nó.
… Ngày nhỏ con cái Lý là "tổ chấy" của cả cái xóm Đông này. Chấy trên đầu nó nhiều tới mức buổi tối nằm ngủ bà chỉ cần vê trên tóc con, thấy cợm tay là ấn mạnh, đảm bảo nghe thấy tiếng bụng con chấy nổ tanh tách. Mỗi lần gội đầu cho con xong, bà lại cầm lược bí, đánh vật với con bé hàng tiếng đồng hồ. Nhưng được vài hôm là đâu lại vào đấy. Thấm thoát đã… Bà nén tiếng thở dài.
Người phụ nữ trẻ bất chợt dúi vào lòng bà Cả Lặt òa khóc:
- Mẹ ơi, chúng con có tội với mẹ. Con không phải là cái Lý, con của mẹ đâu. Con sống bên ấy từ nhỏ với một gia đình ngoại quốc. Sau gặp cái Lý, nghe nó kể chuyện về bố mẹ. Chúng con…
Bà Cả Lặt im lặng vỗ về cơn xúc động của người phụ nữ trẻ, đoạn khẽ khàng:
- Mẹ đã biết rồi con ạ. Các con, ai cũng là con của mẹ cả. Thế Lý đâu con? Mẹ vẫn đang đợi nó.
- Mẹ… Nó ở rất gần đây thôi. Nhưng nó không dám về gặp mẹ. Nó đã không thể thực hiện được lời hứa trước khi đi. Bây giờ thì… nó đã…
- Mẹ cần các con. Chỉ như thế thôi mẹ đã hạnh phúc và mãn nguyện lắm rồi. Con, hãy dẫn mẹ đi gặp nó.
*
Những người làng Đông đi chợ sớm hôm ấy không khỏi ngạc nhiên khi bắt gặp hai mẹ con bà Cả Lặt tất tả rời làng từ lúc còn tờ mờ. Phía sau họ, trên con đường đất mảnh như sợi chỉ dẫn về làng đã bắt đầu nghe eo óc tiếng gà rủ nhau gọi sáng.
Hà Nội 8 – 2001
P.Đ
– Hết –
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét