Anh Đức Blog: M.Tsvetaeva part1.html

Marina Ivanovna Tsvetaeva (Мари́на Ива́новна Цвета́ева)(1892—1941) – nữ nhà thơ, nhà văn Nga, một trong những nhà thơ xuất sắc nhất của Nga thế kỉ XX.

Tiểu sử:
Marina Tsvetaeva sinh ngày 26/9/1892 ở Moskva. Lên 6 tuổi đã biết làm thơ bằng tiếng Nga, tiếng Pháp và tiếng Đức. Học phổ thông ở Moskva, Thụy sĩ và Đức. Năm 1910 in tập thơ đầu tiên "Album chiều"( Вечерний альбом) gây được sự chú ý của các nhà thơ nổi tiếng thời đó như Bryusov, Voloshin, Gumiliev. Năm 1912 lấy chồng là Sergei Ephon – là người thời kỳ nội chiến tham gia bạch vệ nên sau cách mạng tháng Mười phải ra sống ở nước ngoài. Năm 1922 M. Tsvetaeva ra nước ngoài! theo chồng. Đầu tiên sống ở Berlin rồi Prague, Paris. Năm 1939 cùng chồng và con gái quay trở lại Liên Xô nhưng sau đó chồng bà bị xử bắn và con gái bị bắt vào trại giam. Thời kỳ chiến tranh thế giới II, M. Tsvetaeva cùng con trai sơ tán về thành phố Elabug. Đau buồn cho số phận của những người thân và cảnh chiến tranh của đất nước, ngày 31-8-1941 bà đã treo cổ tự tử, để lại bức thư tuyệt mệnh và đứa con trai nhưng đứa con 3 năm sau cũng chết vì đạn của chiến tranh.

Thơ của Marina Tsvetaeva một thời gian dài bị cấm ở Liên Xô, còn hiện tại M. Tsvetaeva là một trong những tác giả được yêu thích nhất. Thơ của bà được dịch ra rất nhiều thứ tiếng và được dịch nhiều sang tiếng Việt.

Tác phẩm:
*Вечерний альбом (Album chiều, 1910), thơ
*Вёрсты (Versty, 1921), thơ
*Лебединый стан (Hình dáng thiên nga), thơ
*Ремесло (Nghề thủ công, 1923), thơ
*Психея (Psykheya,1923), thơ
*Молодец (Tay cừ khôi, 1924), thơ
*После России (Sau nước Nga, 1928), thơ
*Крысолов (Krysolov, 1925), trường ca
*Поэма Конца (Trường ca kết thúc, 1926), thơ
*Мой Пушкин (Pushkin của tôi, 1937), văn xuôi
*Искусство при свете совести (Nghệ thuật dưới ánh sáng của lương tâm), văn xuôi
*Поэт и время (Nhà thơ và thời gian), văn xuôi
*Hồi ký về các nhà thơ: Valery Bryusov, Maximilian Voloshin, Osip Mandelstam, Boris Pasternak, Rainer Maria Rilke.

100 bài thơ Marina Tsvetaeva:

TÔI THÍCH RẰNG ANH ĐAU CHẲNG VÌ TÔI

Tôi thích rằng anh đau chẳng vì tôi
Và chẳng phải vì anh tôi đau đớn
Rằng chưa bao giờ trái đất tròn nặng
Từng bơi đi dưới chân của hai người.
Tôi thích một điều có thể nực cười
Rằng đổ đốn mà không cần chơi chữ
Không đỏ mặt, không bồi hồi, ngạt thở
Khi nhẹ nhàng ta khẽ chạm tay thôi.

Tôi còn thích rằng khi có mặt tôi
Anh bình thản ôm người con gái khác
Không biết được rằng tôi trong lửa ngục
Cháy lên vì tôi chẳng phải hôn anh.
Rằng cái tên của tôi dịu dàng, anh không
Nhắc đến ngày cũng như đêm – uổng phí…
Rằng không bao giờ trong nhà thờ lặng lẽ
Vang lên lời cầu nguyện: hãy yêu thương!

Cám ơn anh bằng bàn tay, tấm lòng
Vì một điều – tôi đây anh không nhận!
Hãy yêu: vì đêm của tôi thanh vắng
Vì hiếm khi ta gặp gỡ hoàng hôn
Vì ta không từng dạo bước dưới trăng
Vì mặt trời trên đầu không toả sáng, –
Vì không phải vì anh, tôi đau đớn
Và anh đau không phải bởi vì tôi.
5-1913.

MỚI HÔM QUA…

Mới hôm qua anh còn nhìn mắt em
Thế mà nay liếc nhìn đi đâu đó!
Mới hôm qua ngơ ngác như chim non
Còn hôm nay sơn ca đều thành quạ!

Anh thông minh, linh hoạt, hiểu biết nhiều
Còn em chậm chạp, dại khờ, ngớ ngẩn.
Muôn đời nay phụ nữ vẫn thường kêu:
"Anh yêu ơi, em đã làm anh giận?!"

Với phụ nữ nước mắt như nước sông
Máu – nước lã, tắm mình trong trong nước mắt!
Còn tình yêu như gì ghẻ, con chồng
Anh đừng đợi lòng thương hay luật pháp.

Những con tàu mang đi những người thương
Mang họ đi cả một con đường trắng…
Khắp mọi nơi tiếng rên rỉ bên đường:
"Anh yêu ơi, em đã làm anh giận?"

Mới hôm qua còn nằm lên đầu gối!
So sánh mình với hoàng đế Trung Hoa!
Thế mà giờ hai bàn tay buông nới
Đời rơi như đồng xu gỉ vứt ra.

Kẻ giết người đem xử theo pháp luật
Không dễ thương, mạnh dạn – đứng một mình
Em sẽ nói với anh vào địa ngục:
"Anh yêu ơi, em đã làm gì anh?"

Em hỏi ghế rồi em đi hỏi giường:
"Vì điều chi mà bắt tôi chịu đựng?"
"Vì với cô người ta không còn thương
Thương người khác" – ghế và giường lên tiếng.

Sống phải bùng như ngọn lửa trong đêm
Anh bỏ em – về thảo nguyên giá lạnh!
Anh dạy em rồi làm thế với em
Hỏi tại sao em đã làm anh giận?

Em hiểu ra, anh không phải nói nhiều!
Đã không còn tình nhân – mắt! lại sáng
Ở nơi mà đã từ bỏ Tình yêu
Thì Cái chết – người coi vườn tiếp quản.

Chẳng cần rung cây táo ở trong vườn!
Đến thời hạn qủa chín cây rụng xuống…
Tha thứ cho em tất cả nhé người thương
Vì những gì em đã làm anh giận!
14-7-1920.

CHỈ LÀ HAI TIẾNG VANG

Em và anh chỉ là hai tiếng vang
Anh nguôi đi, còn em thì im lặng.
Có một thuở ta đã từng ngoan ngoãn
Nghe theo điều bất hạnh của hào quang.

Tình cảm này bằng con bệnh ngọt ngào
Đốt lòng ta và làm cho đau đớn
Chính vì thế em coi anh là bạn
Em lúc này không khóc được nữa đâu.

Nỗi đắng cay sắp tới thành nụ cười
Và buồn đau sẽ trở nên mệt mỏi.
Không mắt nhìn mà cũng không lời nói
Chỉ thấy thương bí ẩn đã mất rồi!

Chính từ anh, nhà giải phẫu rã rời
Cái điều ác ngọt ngào em nhận thấy.
Em coi anh như người anh trai vậy
Lúc này em không khóc được nữa rồi.

TRỪ LẠI TÌNH YÊU

Em không yêu, nhưng khóc. Không yêu, nhưng dù sao
Chỉ cho anh – gương mặt thân thương trong chiếc bóng.
Tất cả trong giấc mơ của ta với tình yêu không giống
Không nguyên nhân, không một chứng cớ nào.

Chỉ hình bóng này với ta vẫn gật đầu chào
Chỉ hai ta mang cho nó dòng thơ ai oán.
Một sợi dây say mê buộc vào ta rất mạnh
Hơn cả tình yêu thương – của người ta.

Nhưng say mê ấy đi qua, có ai đấy đến gần
Không cầu nguyện, nhưng yêu. Đừng vội vàng chỉ trích!
Anh sẽ là kỷ niệm của em, bản nhạc đằm thắm nhất
Trong sự thức tỉnh của tâm hồn.

Trong hồn này anh thơ thẩn như trong ngôi nhà hoang vắng, cô liêu
(Trong ngôi nhà của ta, mùa xuân… ) Đã quên, anh đừng gọi
Tất cả những giây phút của mình em làm đầy anh, trừ lại
Một điều buồn bã nhất – tình yêu.

CHỈ LÀ CÔ GÁI

Tôi bây giờ chỉ là cô gái
Nhiệm vụ của tôi trước lúc lấy chồng
Không được quên khắp nơi đầy chó sói
Và phải nhớ rằng tôi – chú cừu non.

Mơ ước về một pháo đài bằng vàng
Lắc, xoay vòng, rồi đưa qua đưa lại
Đầu tiên búp bê, sau đó thì không
Không búp bê mà chỉ gần như vậy.

Bàn tay tôi không thể cầm gươm
Và trong tay dây đàn không lên tiếng.
Tôi chỉ là cô gái – tôi im lặng
Giá mà tôi được như thế thì ngoan.

Nhìn ngôi sao xem có gì trên đấy
Và ngôi sao cũng chiếu sáng cho tôi
Với tất cả đôi mắt tôi mỉm cười
Đôi mắt không khép lại!
1909-1910.

THÁNG CHẠP VÀ THÁNG GIÊNG

Niềm hạnh phúc tháng chạp, buổi bình minh
Kéo dài trong khoảnh khắc.
Hạnh phúc bây giờ, hạnh phúc đầu tiên
Không phải từ trong sách!

Nỗi bất hạnh buổi hoàng hôn tháng giêng
Kéo dài trong một tiếng.
Bất hạnh lúc này, đắng cay đau điếng
Thì mới lần đầu tiên!

SỰ TRÌU MẾN NHƯỜNG KIA TỪ ĐÂU VẬY

Tặng Osif Mandelstam

Sự trìu mến nhường kia từ đâu vậy?
Chẳng lần đầu tiên – những sợi tóc xoăn
Mà đã từng bao lần em vuốt lại
Và đôi môi anh – em biết – tối hơn.

Những ngôi sao sáng lên rồi tàn
Sự trìu mến nhường kia từ đâu vậy?
Những tròng mắt sáng lên rồi tàn
Ở ngay trong đôi mắt em đấy.

Chưa phải những bài ca như thế ấy
Mà em từng nghe thấy trong đêm đen
Sự trìu mến nhường kia từ đâu vậy?
Người ca sĩ mang trên ngực của mình.

Sự trìu mến nhường kia từ đâu vậy?
Biết làm gì với nó, hở chàng trai –
Người ca sĩ tinh nghịch ghé lại chơi
Với bờ mi dài hơn – chưa từng thấy?
18-12-1916.

GIỮA HAI TA LÀ VỰC

Anh đó. Em đây. Giữa hai ta là vực
Em uống. Anh khát. Hẹn ước – chỉ phí hoài.
Một trăm thiên niên kỷ và một chục
Năm chia lìa. Cầu Thượng Đế không xây.

Kệ! Cho em đi ngang qua xem sao
Không làm mất sự đến gần bằng hơi thở
Anh đó. Em đây. Sau mười mùa xuân nữa
Anh nói: anh! Còn em: sẽ có một khi nào…
6-1918.

DIỄN VIÊN HÀI KỊCH

1

Không phải tình yêu, mà là cơn sốt nóng
Là trận đánh nhẹ nhàng, láu lỉnh biết bao!
Hôm nay lợm giọng, ngày mai ngọt ngào
Hôm nay chết thì ngày mai sẽ sống.

Trận đánh sôi lên mới buồn cười kia chứ
Anh thật thông minh – em thật thông minh!
Nam anh hùng và nữ cũng anh hùng
Em giống như người bị người ta quyến rũ.

Cây gậy mục đồng – hay là thanh kiếm?
Người xem, trận đánh – hay điệu nhảy vui?
Một bước tiến – rồi ba bước lùi
Một bước lùi – và ba bước tiến.

Mật trong miệng, còn trong mắt – lòng tin
Nhưng lông mày đã bắt đầu sưng sỉa
Không phải tình mà thói giả nhân giả nghĩa
Giả nghĩa giả nhân – không phải là tình.

Và kết quả những trò này (trong ngoặc –
Chưa kết thúc!) – chỉ là những lỗi lầm
Và thế là có một đống, một chồng
Một chồng thơ đáng phục.
11-1918.

2

Kết bạn với em không nên, yêu em – không thể!
Cẩn thận ánh mắt nhìn, đôi con mắt đẹp thế!

Thuyền phải bơi, cối xay gió – phải quay.
Có phải anh dừng con tim đang xoay?

Vở cầm trong tay – không trở thành ông chủ!
Sau mỗi hồi lòng có còn nức nở?

Thập ác tình yêu nặng – ta chớ động vào.
Ngày hôm qua đi rồi – ta chôn nó cho mau.
11-1918.

TRONG THÀNH PHỐ CỦA TÔI

Trong thành phố lớn của tôi – đêm
Từ ngôi nhà đang ngủ – tôi đi khỏi
Mặc mọi người nghĩ lo: vợ, con gái
Còn tôi chỉ nhớ một điều: đêm.

Gió tháng bảy quét cho tôi – con đường
Ở đâu đó tiếng nhạc vang – khẽ chút.
Ngọn gió bây giờ thổi đến bình minh
Xuyên qua những bức tường đến kề sát ngực.

Ánh sáng trong cửa sổ, cây dương màu đen
Hoa trong tay, tiếng chuông ngân trên tháp
Bước chân này không có ai nối gót
Và chiếc bóng này, còn tôi – thì không.

Những ngọn lửa như chỉ xâu vòng vàng
Chiếc lá đêm đưa vào mồm – có vị
Hãy quên hết đi những mối buộc ràng
Bạn bè ơi, tôi mơ bè bạn đó.
6-1916.

TÔI NHƯ BỌT PHÙ DU

Ai từ đá, từ đất sét người ta
Còn tôi ánh bạc, còn tôi lấp lánh
Việc của tôi – đổi thay, tên tôi – Marina
Tôi như bọt phù du trên biển.

Ai từ đất sét, ai từ thịt xương
Cho người ta quan tài, bia trên mộ…
Tôi trong biển, trong chuyến bay của mình
Tôi liên tục, tôi không ngừng đập vỡ.

Xuyên qua lưới, xuyên qua con tim
Tôi lách mình theo ý muốn.
Có nhìn thấy những mớ tóc xoăn?
Từ tôi không làm thành muối mặn.

Đập vỡ ra những đầu gối hoa cương
Tôi với từng con sóng – hồi sinh lại!
Bọt sóng vui muôn đời, mãi mãi
Bọt sóng biển cao vô cùng.
5-1920.

KHÔNG NÓI RẰNG ĐÃ SỐNG

Khi chết, tôi không nói rằng: đã sống
Không đi tìm người có lỗi, không thương
Có trên đời nhiều việc rất quan trọng
Của tình yêu, của những cơn bão lòng.

Anh gõ lên ngực này bằng đôi cánh
Người khơi lên nguồn cảm hứng của em
Em ra lệnh cho anh rằng: hãy sống!
Em sẽ không ra khỏi sự phục tùng.
7-1918.

LÒNG DŨNG CẢM VÀ TRINH TIẾT

Lòng dũng cảm và trinh tiết! – Cùng hội cùng thuyền
Cổ xưa và diệu huyền như Vinh quang và Cái chết
Bằng máu đỏ thắm của mình tôi xin thề thốt
Và bằng cái đầu tôi với mái tóc xoăn.

Trên những đôi vai này không gánh nặng
Ngoài những gánh nặng của trời – Sự Bình an!
Bàn tay dịu dàng của tôi đặt lên thanh kiếm
Lên trên cổ thiên nga của Cây Đàn.
7-1918.

TRONG ĐÊM TỐI

Trong đêm tối tất cả phòng đều đen
Trong đêm đen giọng nói nào cũng tối
Tất cả người đẹp trên khắp mọi miền
Đều giống nhau – ngây thơ và gian dối.

Và rồi người ta nói chuyện trong đêm
Giữa người đẹp và những tên kẻ cắp.
Rồi khi đi qua ngôi nhà của mình
Sẽ thấy rằng trong đêm nhà đã khác!

Ông hàng xóm cũng lạ lùng – không giống
Cứ đòi đưa dao ra doạ trong đêm
Và bất lực lắc lư trong cơn giận
Những bóng cây cao, to lớn màu đen.

Chật hẹp quá chiếc giường dưới đất
Trong những đêm đen tối, những đêm đen!
Tôi chỉ sợ một điều khi thức giấc
Sẽ thì thầm và sẽ đặt môi hôn…

– Ơi các con, hãy cầu nguyện cho ta -
Trong giờ đầu và trong giờ thứ ba.
12-1916.

TƯỞNG NHỚ SERGEI ESENIN

Rằng sống ít – chẳng có gì phải tiếc
Rằng ít cho – thì cũng chẳng đắng cay
Kẻ sống nhiều là trong thời đại này
Cho tất cả – người đã cho bài hát.
1-1926.

THƠ VỀ TÌNH YÊU

Anh và em thật khác
Như đất và nước
Ta thật khác nhau
Như bóng và ánh mặt trời
Nhưng anh hãy tin – không phải là tai hoạ
Mà là tuyệt vời, tốt đẹp biết bao.

Ta thật khác nhau
Là điều tốt đẹp
Vì ta sẽ bổ khuyết
Cho nhau.
Bởi sự giống nhau có mang lại gì đâu
Ngoài cảm giác của một vòng khép kín.

TÂM HỒN VÀ TÊN(1)

Đêm vũ hội bằng ngọn lửa cười lên
Còn ! tâm hồn, lặng yên không ngủ được
Nhưng Chúa trao tôi cái tên rất khác:
Một cái tên thuộc về biển cho con!

Trong điệu van, sau hơi thở dịu dàng
Nỗi buồn tôi không thể nào quên được
Chúa trao cho tôi những giấc mơ khác:
Những giấc mơ thuộc về biển cho con!

Đang hát lên bằng lửa cả gian phòng
Và quyến rũ, và gọi lên, và hát
Nhưng Chúa trao tôi một tâm hồn khác:
Một tâm hồn thuộc về biển cho con!
___________

(1)Marina (Marine) – nghĩa là biển, thuộc về biển.

VỚI VẺ DỊU DÀNG LỚN LAO

Với vẻ dịu dàng lớn lao – là bởi
Sắp tới đây ta từ giã mọi người
Ta nghĩ ngợi rồi đây không biết ai
Sẽ được thừa hưởng tiếng cười chó sói.

Ai sẽ được chiếc khăn mềm mại nhất
Cây gậy mảnh mai với vẻ lẹ làng
Ai sẽ được vòng đeo tay bằng bạc
Trên dây này có hạt ngọc màu lam…

Tất cả hoa và tất cả thư từ
Những thứ mà ta không còn giữ lại…
Vần thơ cuối cùng của ta – và mi
Đêm của ta sẽ là đêm cuối!
22-9-1915.

MỖI CÂU THƠ

Mỗi câu thơ – đứa con của tình yêu
Bất hợp pháp và đứa con nghèo khổ.
Đứa con đầu lòng đặt ở trên đùi
Đặt đứa con để cúi chào ngọn gió.

Cho con tim – bàn thờ và địa ngục
Cho con tim – ô nhục với thiên đường.
Ai là bố? Có thể là Sa-hoàng
Có thể Sa-hoàng, có thể là kẻ cắp.
1918

TÔI KHÔNG NGHĨ SUY

Tôi không nghĩ suy, không tranh luận, chẳng thở than
Không ngủ.
Tôi cũng chẳng ước mong
đến mặt trời, mặt trăng
đến tàu hay biển cả.

Tôi không cảm thấy như trong những bức tường nóng hổi
Hay như xanh mướt ở trong vườn.
Từ lâu món quà trông đợi, ước mong
Tôi không còn chờ đợi.

Tôi không vui vì buổi sáng hay tiếng kêu ầm ĩ
Của tàu điện chạy vang lên
Tôi sống, không thấy ngày, tôi lãng quên
Con số và thế kỷ.

Cứ ngỡ như trên dây thừng chắp nối
Tôi là người nhảy múa tí hon
Tôi là bóng của ai đấy. Tôi là người miên hành
Của hai vầng trăng tối.
1914.

CHIẾN TRANH, CHIẾN TRANH

Chiến tranh, chiến tranh! – Tiếng lắc của bình hương
Tiếng giày đinh thúc ngựa
Nhưng tôi chẳng quan tâm những tính toán của Sa-hoàng
Hay chuyện người ta cãi cọ.

Cứ ngỡ như trên dây thừng chắp nối
Tôi là người nhảy múa tí hon
Tôi là bóng của ai đấy. Tôi – người miên hành
Của hai vầng trăng tối.
1914

LỜI CẦU NGUYỆN

Chúa Giê-su và Chúa Trời! Điều kỳ diệu con khao khát
Lúc này đây, trong nửa đầu ngày
Hãy cho con được chết, lúc này
Cả cuộc đời, với con, như quyển sách.

Ngài anh minh, không bảo con nghiệt ngã:
"Thời hạn còn, hãy chịu đựng nghe con".
Ngài tự mình, trao cho con – nhiều quá
Con muốn ngay – tất cả mọi con đường!

Con chỉ muốn: với tâm hồn Digan
Sau bài hát sẽ đi vào cướp bóc
Vì tất cả đau khổ sau tiếng đàn
Như sông A-ma-dôn xông vào trận mạc.

Đoán theo những ngôi sao trong tháp đen
Xuyên qua bóng, dẫn con về phía trước…
Để ngày hôm qua sẽ thành cổ tích
Để mỗi ngày là một sự cuồng điên!

Con yêu thập ác, mũ sắt, vẻ dịu dàng
Tâm hồn con – dấu vết trong khoảnh khắc…
Ngài đã cho con tuổi thơ – như cổ tích
Hãy cho con chết trong 17 tuổi xanh!
26-9-1909

NIỀM ĐAM MÊ DIGAN

Niềm đam mê Digan của sự phân kỳ
Gặp một chút – thế rồi xa cách hẳn!
Tôi chống bàn tay của mình lên trán
Và tôi nhìn vào đêm vắng, nghĩ suy.

Trong những bức thư của mình không ai nghĩ
Rằng ta đã hiểu tận sâu xa
Rằng ta bội ước, có nghĩa là
Với mình, ta rất chung thủy.
10-1915

TỪ CỔ TÍCH ĐI VÀO CỔ TÍCH

Tất cả của anh: nỗi buồn về sự thần kỳ
Tất cả nỗi buồn của những ngày tháng tư
Tất cả, vào trời xanh hướng tới
Nhưng lý trí xin anh đừng đòi hỏi.
Em cho đến ngày cuối đời sẽ mãi
Là cô bé, mặc dù là cô bé của anh.

Anh yêu, trong buổi tối này mùa đông
Hãy đối xử với em như đứa bé
Hãy cứ để cho em ngạc nhiên
Trong bí ẩn kinh hoàng, anh hãy là cậu bé
Và xin anh hãy cứ để cho em
Là cô bé, mặc dù em là vợ của anh.
1909-1910

HAI MẶT TRỜI TẮT NGẤM

Hai mặt trời tắt ngấm – xin Chúa Trời thương xót
Một ở trên trời, một – ở trong lồng ngực.

Hai mặt trời thế nào – tôi có tự hỏi mình?
Hai mặt trời thế nào mà làm tôi cuồng điên!

Và cả hai tắt ngấm – không đau vì tia sáng!
Mặt trời tắt đầu tiên, càng nóng bỏng.

TÔI SẼ CHẾT TRONG BÌNH MINH

Tôi sẽ chết trong bình minh! Và trong cả hoàng hôn
Cả bình minh với hoàng hôn – hoàng hôn không quyết!
Giá được thế, để ngọn đuốc của tôi sẽ hai lần tắt!
Để cả trong bình minh lẫn cả giữa hoàng hôn!

Tôi bước đi trên mặt đất! – Con gái của bầu trời!
Với cái tạp dề của hoa hồng! – Không một mầm hoa gãy
Sẽ chết trong bình minh! Theo linh hồn thiên nga của tôi
Đêm của diều hâu Đức Chúa Trời không gửi.

Cây thập ác chưa hôn do bàn tay âu yếm đưa ra
Giữa bầu trời tôi lắng nghe theo lời chào cuối.
Vết cắt của! hoàng hôn – và vết cắt của nụ cười đáp lại
Trong tiếng nấc phút lâm chung tôi vẫn còn là một nhà thơ!

ANH YÊU EM BẰNG SỰ DỐI LÒNG

Anh yêu em bằng sự dối lòng
Của sự thật – và dối gian chân thật
Và anh đã từng yêu em – xa hơn
Những giới hạn! – Không còn nơi đi tiếp!

Anh đã từng yêu em lâu hơn
Thời gian. – Những bàn tay vung vẩy!
Và anh đã không yêu em nhiều hơn
Cái sự thật ở trong 5 lời ấy.
12-1923

GIÀ HƠN CẢ TÌNH YÊU

– Đã đến lúc! Dành cho ngọn lửa này –
Ngươi già rồi đó!
– Tình yêu còn già hơn tôi!
– Ngọn đồi!
Năm mươi mùa xuân rồi đó!
– Tình yêu còn già hơn nữa:
Tình già như rắn, như cây mộc tặc
Tình già hơn màu hổ phách
Già hơn tất cả những con tàu
Già hơn biển cả, già hơn đá…
Nhưng trong lòng này có một nỗi đau
Còn già hơn cả tình yêu nữa.
1940

MỘT BÔNG HOA NHỎ GĂM TRÊN NGỰC

Một bông hoa nhỏ găm trên ngực
Ai găm – tôi chẳng nhớ ra rồi
Thèm được ăn no cơn đói của tôi
Đói nỗi buồn, đam mê và cái chết.

Bằng tiếng ngân của đàn vi-ô-lông-xen
Tiếng cửa kêu và tiếng vang chạm cốc
Tiếng còi tàu, tiếng kêu trên đường sắt
Của những chuyến tàu đêm.

Và bằng mũi tên trong cuộc đi săn
Tiếng lục lạc những cỗ xe tam mã
Các người hãy gọi tên, gọi tên
Những người mà tôi chưa hề yêu nhé!

Nhưng hãy còn một điều vui sướng
Tôi vẫn đợi một người đầu tiên
Người ấy hiểu tôi như tôi cần
Thì xin hãy giương cung bắn thẳng.
10-1915

NHƯ BÀN TAY PHẢI, NHƯ BÀN TAY TRÁI

Như bàn tay phải, như bàn tay trái
Hai tâm hồn thật gần gũi biết bao.

Ta bên nhau ấm áp và ngọt ngào
Như đôi cánh – bên phải và bên trái.

Nhưng cơn lốc nổi lên – và trải ra
Một vực sâu chia đôi bờ phải, trái!
7-1918

TÔI YÊU ANH CẢ ĐỜI VÀ MỖI NGÀY

Tôi y! êu anh cả đời và mỗi ngày
Như chiếc bóng – anh ngự trước mặt tôi
Như làn khói cổ của làng bắc cực.

Tôi yêu anh cả đời và mỗi giờ
Nhưng ánh mắt, bờ môi – tôi không chờ
Thiếu anh – tất cả bắt đầu rồi kết thúc.

Tôi bỗng nhớ: một đồng cỏ ngân vang
Tuyết sạch sẽ, cổ áo rộng thùng thình
Và những chiếc sừng có sao dày đặc.

Từ những chiếc sừng – bóng – nửa bầu trời xanh
Và làn khói cổ của những ngôi làng
Tôi hiểu: anh – con nai vùng bắc cực.

TRONG NGÀY GIÃ BIỆT

Mein Herz tragt schwere Ketten
Die Du mir angelegt.
Ich mocht’ mein Leben wetten,
Dass Keine schwerer tragt*
Bài ca Franfurt

Hai chúng mình yêu nhau như con trẻ
Thử thách nhau rồi chòng ghẹo, đùa chơi
Nhưng chẳng biết có một người nào đó
Dăng lưới ra và đem giấu nụ cười.
Và thế là ta trên bến, cả hai người
Không nhìn thấy chốn thiên đàng mong ước
Không nói lời nhưng mà anh hãy biết
Đến hết đời em vẫn của anh thôi.

Anh nói hết với em – hãy còn sớm sủa!
Em tất cả đoán ra – thì đã muộn màng!
Trong tim ta vết thương lòng muôn thuở
Trong mắt ta một câu hỏi lặng câm.
Bầu trời cao, không trăng sao tối đen
Mặt đất hoang vu, vô cùng vô tận
Nghe rất dịu dàng một điều bí ẩn
Và sẽ muôn đời ngự trị giá băng.

Em sẽ trò chuyện với bóng của mình!
Anh thân yêu, không thể nào quên nổi!
Hình! dáng an! h dưới bóng không động đậy
Bóng của bờ mi rủ xuống của em…
Những cánh cửa đã đóng… trời tối đen
Giờ chỉ có những đêm dài lại đến
Em yêu anh trong suốt và xa vắng
Chỉ yêu mình anh – yêu đến ngàn năm.
1910
_____________

*Con tim em trong gông xiềng rơi lệ
Cái gông xiềng mà anh đã vấn quanh
Em xin thề bằng cuộc đời của mình
Chẳng có ai xích nặng nề hơn thế.

GỬI MAIAKOVSKY

Phát súng bắn vào giữa ngực
Như chỉ để bắn kẻ thù thôi.
Người từng đánh vật với Đức Chúa Trời
Ngôi đền cuối cùng hôm nay phá nốt.

Lại một lần nữa không bị tắc
Viên đạn xuyên – người ấy lìa trần.
Đã từng có một con tim
Sau phát súng – thế là chấm hết.

(Ở nước ngoài người ta đón gặp:
"Quả là thật rắc rối, lung tung
Nghĩa là họ – cũng có tấm lòng?
Như ở bên ta, không khác?")

Phát súng vào ngay giữa ngực
Như vào đích của chợ phiên.
(Thường vào thái dương bên trái, vứt
Như với người vợ trên giường.)

Anh giỏi lắm! Và đã không nhầm
Quả là chết vì phụ nữ!
Và nàng Elena xấu xa tồi tệ*
Có từng nghĩ – là sẽ gọi tên.

Chỉ một điều, nhưng mà rất quí tộc
Người phái tả làm cho ta ngạc nhiên:
Chỉ về phía hữu và đã biết rằng
Thiêu trụi lông, còn ở đây – bắt được.

Giá như vào bên phải – thì cần xem lại Sếp! của anh – người ta sẽ kiểm tra.
Còn đây phát súng bắn vào cánh trái
Thì nghĩa là tâm điểm những bài ca!

***

Đã từng phá rất nhiều ngôi đền
Nhưng ngôi đền này – quí hơn tất cả.
Cầu Chúa cho kẻ thù của Người đã chết được bình yên!
8- 1930
___________

*Elena – là ám chỉ phụ nữ nói chung (tiếng Nga: Elena; tiếng Anh: Helen; tiếng Pháp: Hélène). Thời cổ đại Helen of Troja được thừa nhận là người có sắc đẹp thiên thần mà sự bắt cóc nàng đã trở thành nguyên nhân của cuộc chiến Tơ-roa đẫm máu.

HỌ VÀ CHÚNG TA

Những nhân vật nữ trong truyền thuyết Tây Ban Nha
Đã từng yêu và chết
Không trách cứ, chẳng thở than, không hề nước mắt
Còn ta sợ đau khổ, như trẻ con
Và ta chỉ biết khóc với tình.

Sự ngang tàng của cuộc đi săn, những lâu đài rực rỡ
Những thử thách của nhà tù
Tất cả đều quyến rũ, nhưng câu hỏi: "Em là ai?"
Ta không biết xua đi những cơn thiu thiu ngủ
Và ta không biết trả lời rằng: ta là ai.

Tất cả chúng ta là sách, là những bài ca
Bởi vì trong ánh bình minh rạng rỡ
Những nàng Eva không hiểu ra tiếng cười con trẻ
Bởi vì không như những thiếu nữ Tây Ban Nha
Ta yêu mà không chết trên đống lửa.

TRẺ CON

Ta gặp gỡ – trong hoàng hôn vừa tắt
Ta chuyện trò nửa người lớn, nửa trẻ con
Tuyết ngoài cửa sổ, bài ca bão tuyết…
Ta không muốn giã từ theo kiểu trẻ con
Không muốn cơn mê sảng thay cho cổ tích…
Nếu có thể thì – xin anh hiểu giùm em!

Em đã yêu anh – như em biết cách
Vườn hoa đã có thể nở hoa ở trong hồn
Ta đã có thể thấy thiên đàng tận mắt…
Nhưng mà ta lại sợ hãi đêm đông
Ta giã từ tuổi nhỏ không biết cách…
Nếu có thể thì – hãy tha lỗi cho em!

DÒNG CHỮ ĐỀ TRONG CUỐN ANBOM

Dù em chỉ là câu thơ trong cuốn anbom
Nhọc nhằn hát lên như dòng nước mạch
(Anh đối với em là quyển sách hay nhất
Mà sách thì nhiều trong nhà cũ của em!)
Dù em chỉ là thân cỏ, trong khoảnh khắc
Anh khát khao nhưng không giẫm nát nhàu
(Anh đối với em là vườn hoa rất giàu
Là vườn hoa tỏa mùi hương ngào ngạt!)
Cứ như vây. Nhưng trong cơn mệt nhọc
Anh sẽ cúi đầu trên cuốn anbom
Anh ghìm tiếng kêu… anh nhớ về tất cả
– Dù em chỉ là câu thơ trong cuốn anbom!

HẠNH PHÚC

"Em ngày xưa chỉ quí mỗi hoa hồng
Trong mái tóc có một vành hoa khác.
Những bông hoa đam mê em phụ bạc?"
"Là em vì anh đấy, anh của em!"

"Vào tháng tư anh cần hoa linh lan
Đến tháng năm dưới chân anh giẫm đạp
Em thì thào điều chi rất khó nhọc?"
"Là em vì anh đấy, anh của em!"

"Chuông lục lạc anh thấy rất dễ thương
Anh sẽ làm đầy tớ chuông lục lạc
Em lặng lẽ vành hoa mình giật phắt?"
"Là em vì anh đấy, anh của em!"

GỬI MẸ

Có thật nhiều ở trên đời quên lãng
Từ con tim đi hẳn đến muôn đời
Chúng con nhớ buồn bã những bờ môi
Và nhớ mái tóc dày rậm.

Trên cuốn vở tiếng thở dài chầm chậm
Ngọc rubi trên chiếc nhẫn sáng ngời
Nhớ mỗi khi trên chiếc giường ấm cúng
Gương mặt của mẹ mỉm cười.

Chúng con nhớ những con chim bị thương
Nỗi buồn đau thời xuân xanh của mẹ
Và trên những bờ mi nhiều giọt lệ
Khi đã tắt tiếng dương cầm.

BÔNG HỒNG ĐẦU TIÊN

Cô bé tặng bông hồng cho cậu bé
Bông hồng đầu tiên từ trong bụi hoa.
Cậu bé hôn cô bé lên môi, và thế là
Nụ hôn đầu đời trao cho người như thế.

Mặt trời khuất, đường phố cũng vắng hoe
Hôn vào môi quả thật là xấu hổ!
Có cần thiết bẻ hoa không cô bé
Bông hồng đầu tiên từ trong bụi hoa?

NHỮNG TRÒ CHƠI DẠI DỘT

Con búp bê dại dột từ chiếc ghế
Tôi nhấc lên, mặc quần áo vào cho.
Rồi tôi vứt búp bê xuống sàn nhà:
Tôi đã chán ngấy trò chơi làm mẹ!

Tôi đã không đứng lên từ chiếc ghế
Mà thật lâu vào quyển sách tôi nhìn.
Rồi tôi lại vứt quyển sách xuống sàn:
Tôi đã chán ngấy trò chơi làm bố!

CHÚC THƯỢNG LỘ BÌNH AN!

Anh rụt rè nhìn vào đôi mắt em
Anh muốn liếc nhìn điều chi trong đó
Mặt trời đã ghé xuống sau đồng cỏ…
Anh của em, chúc thượng lộ bình an!

Tình là tình trong lần gặp đầu tiên
Xin chịu hàng và xin anh quên lãng.
Đã cháy lên trên ban công ngọn nến…
Anh của em, chúc thượng lộ bình an!

Cho con tim được yên trí, an thần
Anh hãy để cho con tim được ngủ!
Em đã mở rộng toang hai cánh cửa…
Anh của em, chúc thượng lộ bình an!

CHUYỆN CỔ TÍCH THÁNG CHẠP

Ta hãy còn quá trẻ để mà tha thứ
Cho người đã làm tan vẻ kiều diễm trong ta.
Nhưng, để về cái người đã đi qua không buồn bã
Thì ta lại quá già!

Từng có lâu đài màu hồng như bình minh mùa đông
Như thế giới mênh mông và như cơn gió cổ.
Ta đã từng hầu như là con gái bậc đế vương
Hầu như là những nàng công chúa.

Bố là ông tiên, dữ dằn, tóc bạc
Ta giận hờn, tìm cách buộc xiềng gông
Mỗi buổi chiều cúi xuống trên tro tàn
Ta làm phép thuật.

Người ta uống máu bằng sừng của con hươu chạy nhanh
Người ta nhìn những con tim qua kính lúp…
Ai có thể tin rằng trên đời có tình
Cứ ngỡ rằng dại dột.

Có một buổi chiều từ bóng tối nhạt nhoà
Một hoàng tử buồn mặc áo quần màu xám
Chàng nói không cần tin, thế mà ta
Lại nghe theo tin tưởng.

Bình minh tháng chạp nhìn vào ô cửa sổ
ánh sáng rụt rè, màu đỏ thắm xa xăm…
Bình minh ngủ và chẳng cần quan tâm
Rằng ta đây đau khổ!

Ta hãy còn quá trẻ để mà quên lãng
Người đã làm tan vẻ kiều diễm trong ta
Nhưng, để lại yêu người dịu dàng đằm thắm
Thì ta đã quá già!

DƯỚI MƯA

Chầm chầm một cơn mưa nhỏ
Ướt trên mái tóc vàng
Cô bé lặng lẽ đứng bên cánh cửa
Cô bé chờ mong.

Mây màu xám, còn xám hơn – ý nghĩ
Ý nghĩ rằng: "Liệu chàng có đến không?"
Hãy chạy đến ngay bây giờ, cậu bé
Cô bé chờ mong!

Từng khoảnh khắc cứ bay về phía trước
Con tim trẻ thơ đã khôn hơn
Có lâu không cậu bé, bên cánh cửa thứ nhất
Cô bé chờ mong?

ANH HÃY NHÌN CHĂM CHÚ

Anh hãy nhìn chăm chú và nếu có thể – hãy dịu dàng hơn
Và nếu có thể – lâu hơn, đừng rời khỏi nàng ánh mắt
Nàng đứng trước mặt anh – trên cổ chuỗi hạt cườm
Và xõa xuống tận bờ vai mái tóc.

ở nàng có tất cả những gì mà anh yêu, những gì bay lượn vòng quanh đời đấy
Anh đã không còn đuổi kịp – dù con tàu chạy chẳng hề mau.
Trong tôi không phải tình yêu của thi sĩ nói lời đâu
Và cũng không phải niềm kiêu hãnh của người em gái.

Nàng có tên Asia: nhưng – ngọn lửa là tên gọi nàng hay nhất
Cái tên chưa từng có, không có và muôn đời sẽ không có ở một ai.
Và anh hãy nhớ rằng muôn thuở nàng sẽ đứng trước mặt anh đây
Rằng tất cả chúng ta rồi sẽ chết…
1913

ANH XA LẠ MÀ KHÔNG HỀ XA LẠ

Anh xa lạ mà không hề xa lạ
Anh thân quen mà cả chẳng hề thân
Anh của em và không phải của em
Em về nhà, không nói "đi làm khách"
Và em không nói "đi về nhà mình".

Tình yêu – như bếp lửa cháy ngày đêm
Tình như chiếc nhẫn – vật gì to lớn
Tình như bàn thờ – lớn lao ánh sáng
Và, Đức Chúa Trời – chẳng mang ơn!
1918

Ở SCHONBRUNN*

Hơi thở đầu của mùa xuân dịu dàng
Trăng và đêm thật dịu êm, ấm áp.
Lại những giấc mơ, những dòng nước mắt
Trong lâu đài Schonbrunn hoàng hôn.

Có hình bóng của ai kia màu trắng
Đã từng cúi thấp, gục xuống trên bàn.
Lại những thở dài, lại cơn mê sảng
"Ở Paris… Mác-xây! Ngai vàng!…"

Những con chữ ùa ra từ giấy trắng
Là những đội quân. Vang tiếng kèn đồng…
Những giọt lệ từ bờ mi rơi xuống
Bờ môi thì thầm: "em lại cùng anh!"

Ánh sáng mờ đục của những ngọn đèn
Đang dần tắt nhưng mà đêm sáng hẳn.
Có hình bóng của ai rất dữ tợn
Đã lớn trong lòng đường phố của đêm?

… Hoàng tử nước Áo? Đấy là nhân vật!
Là quận công? Giấc mộng! Giữa mùa đông?
Không, chỉ là một ông vua bé nhất
"Hỡi bậc đế vương, hỡi đứa con!

Ta phóng nhanh, xích xiềng xa xôi lắm
Ta tự do. Chẳng hề có tù binh.
Con thấy chăng những ngọn lửa bập bùng?
Có nghe sông Seine dạt dào vỗ sóng?"

Chiếc áo choàng của cha sao mà rộng!
Ngựa phóng như bay, ngọn lửa bập bùng.
"Có tiếng gì ầm ĩ trong rừng rậm?
Biển chăng?" – "Những người lính đó con!"

Ô cha ơi, sao mà cha cháy lên!
Cha hãy liếc nhìn sang bờ bên phải
Thiên đường chăng?" – "Là Paris đấy!"
"Còn trên Paris?" – "Là sự vinh quang".

Điện Tuileries trong ánh sáng huy hoàng
Những lá cờ đang tung bay trong gió.
"Giờ hãy trị vì! Con từng đau khổ!
Chào con trai hoàng đế Napoleon!"

Những chiếc trống, âm thanh những dây đàn
Tất cả trong hoa… Con trẻ đều hoan hỉ
Schonbrunn ngủ. Tất cả đều lặng lẽ.
Có ai người đang khóc dưới ánh trăng.
___________
*Schonbrunn – cung điện hoàng đế ở Viên (Áo) được xây dựng từ năm 1750 có vườn hoa, đài phun nước đẹp nổi tiếng. Tại đây năm 1805 Napoleon ký hiệp ước trung lập với nước Phổ và năm 1809 là nơi ký hiệp ước hoà bình, kết thúc chiến tranh Pháp – Áo. Nước Áo đồng ý nhường một số đất đai cho Pháp, cắt quan hệ ngoại giao với Anh và giảm quân đội… Những điều kiện của hiệp ước năm 1809 bị Quốc hội Áo huỷ bỏ năm 1814-1815.

LY BIỆT

Vẫn phóng như xưa con ngựa của anh
Trên công viên, trong giờ đã muộn
Nhưng con tim khóc, trong tim chiếc bóng
Hoàng tử của em, cậu bé của em.

Một giọng nói thì thầm bên tai em:
"Chớ mang ách của một cơn mơ mộng!"
Trước ly biệt của muôn đời bí ẩn
Hãy nhận về lời xin lỗi của em.

Về con Chúa Trời em viết những dòng
Chàng muôn thuở trẻ trung và sáng sủa
Mua ban ngày của Gogoltha* bất tử
Gogoltha của anh – cung điện Schonbrunn.

Những cây chuông vang lên bên tai em
Rửa tội cho anh bằng lời của Chúa…
Em đã từng trao cho anh nhiều quá!
Em đã từng trao nhiều quá cho anh!

Và bây giờ linh hồn em bình yên
Đừng xáo động bằng những lời trách cứ…
Vĩnh biệt nhé, nỗi buồn người lính cũ
Con đại bàng sau trận đánh bị thương!

Anh đã là cơn mê sảng của em
Là giấc mơ không bao giờ còn nữa…
Chàng quận công tóc sáng, thôi chào nhé
Vĩnh biệt chàng, tình yêu lớn của em!
_____________

* Golgotha – tiếng Do Thái nghĩa là sọ dừa, ngọn đồi ở ngoại ô Jerusalem, nơi đóng đinh Chúa Giê-su Christ trên cây thập tự.

VĂN MỘ CHÍ

Cho người nằm dưới hoa cỏ mùa xuân
Xin Chúa tha ý nghĩ xấu, lỗi lầm!
Người này đã từng đớn đau, phờ phạc
Yêu tiếng cười con trẻ với thiên thần.

Không đuổi sao của tuyết tử đinh hương
Dù đã từng mong vượt qua Chúa tể…
Trong lầm lỗi là đứa bé dịu dàng
Xin Chúa tha thứ cho người, vì thế!

SỰ THẬT

Vitam impendere vero*

Đời mệt mỏi trút hơi thở ngượng ngùng
Ngọn gió hồng tỏa ra cơn bất tỉnh
Ta cách trở đâu tại người, mà bóng
Con tim của em, cậu bé của em!

Khoác màn sương, nhô cao những bức tường
Mặt trời uể oải buông trên ngọn giáo…
Anh ở đâu, buổi chiều em lạnh quá
Con tim của em, cậu bé của em?

Anh không nghe. Đến sát những bức tường
Tất cả tối om, nhập vào tất cả
Chưa từng có và sẽ không thay thế
Con tim của em, cậu bé của em!
8-1910
_________

*Trao đời vì sự thật (tiếng Latinh).

QUÍ BÀ ĐÊM GIÁNG SINH

Con lừa xám của bà đang chạy thẳng
Không sợ gì vực thẳm, chẳng sợ sông.
Hỡi quí bà đêm giáng sinh dễ thương
Hãy đem tôi theo cùng vào mây trắng!

Tôi sẽ kiếm bánh mỳ cho lừa con
(Tôi nhẹ nhàng! Không nhìn, nghe cũng chẳng).
Tôi không mang đồ chơi lên trời xanh
Hãy đem tôi theo cùng vào mây trắng!

Từ trong kho, mẹ thiu thiu, mơ mộng
Tôi sẽ tìm bình sữa cho lừa con.
Hỡi quí bà đêm giáng sinh dễ thương
Hãy đem tôi theo cùng vào mây trắng!

KHÔNG RỜI NHAU TRÊN MỘT CON ĐƯỜNG

Anh đứng bên cánh cửa xách cái túi
Một nỗi buồn trên gương mặt của anh!
Anh có muốn, khi còn chưa muộn màng
Ta cùng đọc một bài thơ lần cuối.

Hãy cứ để cho giọng chung nhắc lại
Cho đến bay giờ thì vẫn lời chung
Nhưng đã vỡ ra hai mảnh con tim
Và con đường chung bây giờ hai nẻo.

Trên dương cầm chưa muộn màng đến nỗi
Như ngày xưa, hãy buông xuống mái đầu
Hai nụ cười và hai nỗi buồn đau
Cùng hát lên câu giã từ lần cuối.

Đã đến lúc! Buộc những hộp các tông
Tấm khăn choàng đã từ lâu buộc chặt
Xin Chúa giữ gìn lời anh thánh thót
Và trí thông minh 16 tuổi xanh!

Khi ở trên rừng và khi trên đồng
Trong sao sáng cả bầu trời đứng lặng
Hai kẻ từng không rời nhau hai hướng
Hai con tàu về phía trước lao nhanh.

Nguyễn Viết Thắng giới thiệu và dịch

Anh Đức Blog

Thứ Bảy, 24 tháng 8, 2013

M.Tsvetaeva part1.html

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét